Katalog

UZAY Neptün'ün gizleri çözülüyor Baştarafı 1. Sayfada yıldızlar hakkında bılgı toplamaya gıdecek Voyager 2, Neptun'e daha96 mılyon kılometre uzaklıkta ıken gezegenın ortasındakı Büyuk Koyu Leke'yı, Dunya buyukluğundekı fırtınayı, keşfettı Daha sonra da, önceden bıhnmeyen 6 kuçuk uyducuğunun resmını çektı Bunlardan 1989 Nl ısmı ıle anılan bırının, Neptun'un bılınen dığer ayı Nereid'den çok daha buyuk olduğunu saptadı Bu arada bılım çalışanları o zamana kadar ıkı kısmı kuşak sandıkları' şeyın" aslında beş tam halka oluşturduğunu görduler Ama uzay aracının, Neptun'un bılınen uydularından TViton hakkında yolladığı bılgıler daha dd çarpıcı ıdı Triton'un çapı sanıldığı gıbı 4 bın kilometre değıl 2 bın 800 kılometre ıdı Kaldı kı Triton sadece mavıpembe renklı sevımlı bır ay değıl, belkı de eskı bır gezegendı Sıvı nıtrojen yuzeylı, donmuş metan gazından kuçuk adaların oluşturduğu bu uydunun, gezegenlere ozgu Iki ozelliği vardr Manyetik alan ve bir atmosfer. Bır de Dunya ile ortak şaşırtıcı bır fotokımyasal kır bulutu tabakası Trıton'un gezegene benzemeyen tek yonu Guneş'ın etrafında don meyışıdır Calıfornıa'dakı Jet Propulsıon Laboratuvan'nda Voyager 2'den gelen verılerı değerlendıren uzmanlar "Bcfiki bir zamanlar Triton da Güneş'ln etrafında donuyordu, sonradan Neptun'un çekim sahasına gırdl ve bu nıteliğinı yitirdi" dıyorlar Voyager 2'nın bulgu'arı bılım çalışanlarını surprızlere boğuyor Neptun'un ortasındakı buyuk koyu leke belkı de en büyuk surprız Çekılen fotoğraflardan bır serı Pembe benekli ay ımge bu lekeyı gezegenın etrafında her 18 3 saatte bır dönerken gösterdı Astronomlardan bazısına göre bır okyanus, dığerlerıne göre ıse gezegenın uzerındeki dev bır gaz fırtınası buyuk koyu leke Neptun'un manyetık alanı ıse çözulmesı gereklı bır başka esrarı oluşturuyor Araştırmacılara göre bu manyetık alan Dunyanınkınden farklı olarak derın merkezı bır çekırdekten gelmıyor, gezegenın yuzeyindekı kure bıçımındekı sıvı kabuktan kaynaklanıyor Mavı gezegen Neptun'un sekiz uydusundan birı olan Trıton'dan gelen bılgiler ıse uzay meraklılarını lyıce şaşkına çevırdı Geçen hafta edındıklerı bılgılerden hâlâ kendıne gelemeyer. bılım adamları, Neptun'un bu en buyuk uydusunun guneş sıstemındekı en soğuk cısım olduğunu söylüyorlar Trıton'da ısı eksı 244 derece santıgrad Uzerınde buzdan volkanlar var ve bunlar lavlarını hâlâ çevreye nıtrojen krıstallerı halınde puskurtuyorlar Ve tanecıkler kar taneciklerl şeklınde yere dökuluyor Proje muduru Edward Stone geçen hafta ıçınde gelen bılgılere bakarak, "Bu, hayatımızın seyahatı oidu" dedı On ıkı yıldır Guneş sıstemınden gorkemlı fotoğraflar yollayan Voyager 2'nın Dunyalılar tarafından, uzayda yapılan en başarılı araştırmayı gerçekleştırdığı soylenıyor Calıfornıa Teknolo)i Enstıtusu'nden Edvvard Stone "Daha mutlu olamazdık. Elımızdekıler gezegenlerin ansıklopedisini oluşturacak kadar bir bılgı bırikimldir" dıyor Geçmış bılgı bırıkımde Neptun'un yerı oldukça kuçuk 144 yıl once keşfedılen bu gezegen, yakın zamana Fay hatları, çamuriu okyanuslar ve volkan artıklan olduğu sanılan kalıntılann oluşturduğu Triton yüzeyı kadar Dunya'dan ancak çok guçlu bır teleskop vasıtası ıle gorulebılıyordu Geçen gunlerde ıse Voyager 2, Neptun'den bırbırı ardına ınanılmaz bılgı ve fotoğraflar yolladı Ne var kı, verılerın bır kısmı oylesıne zayıf bır sınyalle Dunya'ya ulaştı kı, bunları alabılmek ıçın dört kıtaya yerleştırılmış 38 dev anten ancak yeterlı oldu Voyager 2'nın yolladığı bılgı ve fotoğraflardan kafa kaşımaya vakıt bulamayan araştırmacılar, ellerındekı verılerden, ancak çok ufak bır kısmına el atabıldıklerını ıtıraf edıyorlar iki bın kıloluk manyetık teybe donuşen radyo sınyallerı, şımdı Calıfornıa'dakı Jet Propulsıon Laboratuvan'na yollanacak Oradakı uzmanlardan bırının değerlendırmesını bekleyecek Teleskopta kuçuk bır nokta olmaktan öteye gıtmeyen Neptun, Voyager 2 sayesınde Dunyalılar ıçın cısme burundu ve yenı merak kaynağı oldu Ama proıede çalışanlardan Bruce Murray'a göre uzay aracının nımetlerı bununla bıtmıyor Murray "Şlmdllik beynlmiz uyanlıyor, ruhumuz beslenlyor. Ama bu bulgular gelecekte Dünyanın kaderi açısından büyük antam taşıyacak" dıyor Ancak sonra bulgular oylesıne hızla akmaya başladılar kı, kımı uzman durumu yangın hortumundan su ıçrneye benzetlı Mılyonlarca ayrıntı arasında, Guneş sisteminin oluşumu ve evrimi hakkında genış bılgı edınıldı Proıede çalışanlardan Ellls Mlner, şımdıye kadar öğrenılenler hakkında şunu özetle soyluyor "Guneş sıstemı bizlm tahmın ettiğimizden çok daha dlnamlk bir slstem." Bu danımazmı ve değışımı Voyager ın keşfettığı halkalar ve uydulardan çıkarmak mumkun Bu bulgularla Voyager, kozmik çarpışmaların onemını ortaya koydu ve bunların Guneş sıstemının oluşumunda ne kadar vazgeçılmez bır yerı olduğunu belırledı Voyager 2 saatte 60 bın kılometre hızla guneş sıstemınden uzaklaşmadan, önumuzdekı altı ay ıçınde bır hatıra fotoğrafı çekecek Uzay aracının kameraları ışlemez hale gelmeden öncekı bu son fotoğraf, butün gezegenlerı bır arada gösterecek bır aıle fotoğrafı olacak Voyager 2, aaha uzun yıllar Dunya'ya bılgı ulaştırmaya devam edecek Ama ekım ayında Neptun'den ayrıldıktan sonra kameraları artık fotoğraf çekmeyecek 2015 yılında Voyager 2'nın jeneratorlerı Dunya'ya sınyal yollamayacak kadar zayıflayacak Eğer herşey planlandığı gıbı gıderse 42 000 yılında Voyager 2, Ross 248 yıldızının 1 7 ışık yılı yakınına gelecek 296 000'de ıse kopek yıldızı Sirius'un yakınından geçecek Olur da bu yıldızlardan bırının yakınlarından bır gezegen bu gezegende de sessızce kendılerıne yaklaşan Voyager 2'den gelen sınyallerı değerlendırecek canlılar varsa uzay aracının kenarına takılmış bakır dıskı ve nasıl kullanılacağını gösteren tarıfı bulacaklar Eğer dıskı çalmayı başarabılırlerse, Turkçe dahıl, Dunyalıların 55 dılınde ve bır balına lehçesınde kendılerıne bınlerce yıl öncesınden yollanmış şu mesajı ışıtecekler "Bu bizim uzak, kuçuk Dunyamızdan bır hedıye. Sizın zamanınızda yaşayabılmek ıçın kendi zamanımızı aşmaya çalışıyoruz." Uzay aracı kımselerle karşılaşmazsa, sonsuza kadar Sarnanyolu'nda kayacak Derleyen: Semra Somersan 2015 yılında Voyager 2'nin jeneratörlen zayıflayacağından Dunya'ya sınyal yollayamayacak Trıton'un fotoğrafı Ise bir belge olarak kalacak Voyeger 2, Neptun'ü terkederkan