Katalog

BİLİMİN ÖNCÜLERİ TARTIŞMA Sıcak su okyanusu: Alternatif enerji arayışları Dunyanın her yerınde bılım adamlan. komur ve petrol gıbı "fosıl yakıtlar"ın dışında yenı enerjı kaynaklan bulmaya çalışıyorlar |Şu aralarda Sovyet bılım adamlan, uçsuz bucaksız Sıbırya toprakları altında keşfedılen bır okyanusun Ikaynar sularından yararlanmanın yollarını araştırıyorlar Hekimler ve toplum Sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hekimlerin sorumluluk paylarını da sorgulamalıyız.. Yaman Örs Orneğın med ve cezırın barındırdığı muazzam guç, enerjı uretımı içın zapturapta alınmaktaa bugün o yörede yeraltında muazzam bır sıcak su okyanusunun bulunduğu bılınıyor (en derın yerlerınde suyun sıcaklığı kaynama noktasının uslundedır) Bu okyanus, Ural Dağlan'nın doğusunda İHıç kullanılmayan engın bır ener|i kaynağı da yeryuzunun ıçındekı ısidır. Bu ısıdan, yeraltı buharını turbınlerı çahştırmakta Ikullanmak suretıyle ancak kısjmen yararlanılıyor Bır mıl kalınlığında bır kaya tabakası ıle yer yuzeyınden ayrılan bu okyanus, beş mıl kadar derınlığe ulaşabılen bır yatakta gözeneklı kayalar ve kumtaşlarını örter. S I Burada ılgınç olan durum, başka j kaplıca ya da gayzer yörelerınde j goruldüğü gıbı hıçbır volkanık yaj pının bulunmamasıdır, ayrıca yuIzeye hıçbır çıkış da yoktur ı Yeraltındakı bu sıcak suoan yenı yenı yararlanma bıçımlerı tasarlayan Sovyet yerbılımcılerı, bu suyun nereden kaynaklandığını hâlâ açıklayamaışlardır ...7.V y da petrol ve doğalgaz arayan Sovyet yerbılımcılerı, sondajlarından çıka çıka kaynar su çıktığında fena halde duşkırıklığına uğramışlardı ovyet bılım adamlan, Batı Sıbırya'nın altında uzanan dev sıcak su okyanusundan yararlanma yollarını şımdıden bulmuşgıb.ler Bu yöre aynı zamanda onemlı bır Detrol yatağıdır Sıcak suyu petrol ıçeren kaya tabakalarına en|ekte etmek suretıyle eskıden olduğundan çok daha fazla mıktarda petrol elde edebılıyorlar Sovyet Bılımler Akademısı, Sıbırya'dakı yeraltı sıcak su okyanusundan yararlanmak ıçın ayrıntılı bır plan hazırlamaktadır YERALTI OKYANUSU l,«1200 mıl (J 15 mıl kaya+su ...•'1 Yuzeye çıkarıldıktan sonra petrosu karışımı kolayca ayrıştırılmaktadır Sıcak suyun petrol uzerınde herhangı bır kımyasal etkısı yoktur Bu su, petrol çıkarmada kulla nıldığı gıbı, daha şımdıden tedavı amacıyla on sekız sağlık mer kezınde kullanılıyor Nıtekım bu suyun kan basıncı, artrıt ve cılt hastalıklarının tedavısınde olumlu sonuç verdığı gorülmuştür. 100 C'den az ısıtılan Ireon gazı, ınç kare başına (1 ınç=2 54 cm) 450 lıbrelık (1 lıbre=453 gr) bır basınç yapar ve böylece türbınlerı çok daha verımlı bır bıçımde çalıştt turbın * Şu sıralarda da bu yeraltı okyanusu nda bulunan ve tıpta kullanılan değerlı bır madde olan lyodının elde edılmesı ıçın bır tesıs ınşa edılmektedır. |' Ukraynalı fızıkçıler, aynı zamanda, dev yeraltı "ısıtıcı"lar yaratmak amacıyla yeraltı okyanusunda patlamalar oluşturmayı tasarlamaktalar ayın Kâzım Türker'in Cumhurlyet Bilim Teknik'in 29 Temmuz tarıhli sayısında çıkan, "Futbolcuya Övgü ve Milyarlar, Hekimlere ıse Karalama" başlıklı yazısını ilgıyle okudum. Bir hekim, akademısyen, tıbbi etik öğretım üyesı, bir aydın olarak, bu yazının bende uyandırdığı düşünceleri dile getırmek istiyorum. Sayın Türker'in belırttiği gibi, toplumun sağlık işleri ülkemizde hekimlerin etkinliğiyle özdeşleştirildiği için, birıncisinde özellikle son yılrarda görulen büyük aksamalardan genellıkle hekimlik çevresı sorumlu tutulmaktadır. Kuşkusuz, sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde hekimlerin merkezde olan yerlerini gözardı edemeyiz; ancak bu hizmetlerın genel olarak düzenlenmesi ve dağıtımında onların sorumluluk paylarının ne olabıleceğinı kendımize sorabiliriz. Başta uğraşlarını neredeyse tümüyle tecimsel bir anlayışla yürütenler olmak üzere, hastalarına insan olarak değer vermeyen, onların toplumsaliktisadi durumlarını göz önünde tutmayan, bilgilerıni, becerilerını yenılemeye yönelmemiş, uğraşlarının koruyuculuk yönüne önem vermeyen tıp adamlarının sayısı çok az da olmayabilir. Bunların yanında kocakarı ilaçlarını çağdaş lyileştirme yöntemlerıne yeğleyenler, sert, yakışıksız davranışlarıyla genç hekıme, öğrenciye kötü öınek olanlar, (en çarpıcı yâ da aşırı örneğiyle) tarıkat törenlerınde yanaklarını şişleyıp "billmsel araştırma" yaptığını söyleyen tıp oğretim uyesi ve benzerlerinin toplumun bellı kesıminde saygınlık bıle kazandığını görüyoruz Bütün bunlara karşı ne yazık kı hekimlik çevresinin, uzmanı, öğretım üyesi, genci, serbest çalışanı olsun, toplu ve başarılı bir savaşım verdiği de söylenemez. Ancak yine bütün bu gelışmelerın özellikle yakın zamanlarda ortaya çıRışlarının ya da yoğunluk kazanmalarının nedenlerını araştırmak ıstersek, Sayın Türker'in yazısında dıle getirilen noktalarla karşılaşırız sanıyorum. Tıp çevresinde olup bilenler rastlantıya bağlı olmasa gerek. Toplumun iktisadi durumu kötüleşmekte, değerleri kökünden değişmekte, eğitım ve kültür alanında çağdaşlıktan uzaklaşılmakta. Hekimlik çevresine ise, toplumsal eleştiri sınırlarının çok ötesınde bır saldırı, Türker'in terımiyle ona yönelmiş bır karalama söz konusudur. Gerçekten de, onlar kötülenmekte, aşağılanmakta, gözden düşürülmektedırler. Dikkat edersek bu tutumda olanların yalnız hekimlere değil, oğretim üyelerinin kişiliğinde üniversitelere, eğitimli bireye, aydınlara, sanatçıya da özdeş biçimde baktıklarını görüyoruz. Sanıyorum belki çoğu zaman hekimler, gerçekte toplumun tüm aydınlık kesimine yöneltilen çağdışı görüşlere (daha doğrusu böyle tepkılere) hedef olmaktadırlar. Sayın Türker yazısının sonunda ülkede ayaktopuna verılen öneme karşılık, parasal olanaklar vb. açısından hekimliğin, sağlık hizmetlerinin ne ölçüde gerıye itildığine değiniyor. Ayaktopu oyununun desteklenmesının sağlayacağı siyasal kazançlar açısından örnek olabılecek başka ülkeler de var; ancak sağlık konusuna değer verilmesi özellikle kısa sürede kime, ne kazandıracaktır? G Yenı Zelanda'da, Japonya'da ve Sovyet bılım adamlan da bu ABD'de sıcak su kaynaklarından yeraltı sıcak su okyanusundan elde edılen buhar, enerjı uretımın enerjı üretımı ıçın yararlanade turbınlerın çalıştırılması ıçın caklar. . Ama buharı kullankullanılıyor mak suretıyle degıl! 14