Katalog

GÖKYÜZÜ Bugün var yarın yok: Kutupyıldızı On dört bin yıl sonra Vega yıldızı kutupyıldızının görevini üstlenecek Hulya Peker, Ayşegul Yılmaz, SinanKaan Yerli per dev yıldızdır Polarıs, Dunya'nın eksenının geçtığı doğrultuda değıldır Fakat Dunya'nın donme eksenı ıle bırlıkte 2 5 derece çapında bır çember çızer Zamanımızdan on dört bın yıl sonra Çalgı (Lyrae) takımyıldızının alfası Vega, kutupyıldızı görevini üstlenecek Daha sonra bu gorevını Kral (Cepheus) takımyıldızının bır uyesıne devredecek ve yırmı altı bın yıllık perıyot dolunca Polarıs, kutupyıldızı olarak yenıden gökyuzunde parıldamaya başlayacak (Şekıl 2) I l Mart ayında gökyüzü M G okyuzunun görunen dönme hareketı Dunya'nın eksenı çevresındekı donme hareketının bır sonucudur Butun yıldızlar Dunya'nın donme eksenının, gökkuresını deldığı noktalar olan gökkutuplarının çevresınde 23 saat 56 dakıka 4 sanıye perıyotlu çemberler çızerler Bu, Dunya'nın kendı çevresınde bır tam donuş yapması ıçın geçen suredır (Şekıl 1) Yalnızca kutup noktaları Dunya'ya gore sabıt kalırlar Ancak Dunya'nın dönme eksenının yonu sabıt değıldır Guneş ve Ay'ın Dunya uzerındekı çekım etkılerı, Dunya'ya yavaş şekılde yalpalanma (precessıon) hareketı yaptırır Bu yalpalanma hareketınden dolayı gökkutupları kendı çevrelerınde bır çember çızerler, yanı gökkutuplarının uzaydakı konumları sabıt değıldır Gökkutbuna en yakın yıldıza ıse kutupyıl dızı dıyoruz Kuzey yarıkuredekı bır gözlemcı gökkutbuna yakın sabıt bır yıldızın olmasına karşılık, guney yarıkure ıçın boyle bır yıldızın varlığı söz konusu değıldır Gökkutbunun bır tam devır yapması yırmı altı bın Dunya yılı kadar bır zaman alır Bu nedenledır kı, beş bın yıl önce (MÖ 2900 yıllarında) kutup yıldızı Ejderha (Dragon) takımyıldızının alfası olan Thuban ıdı Hepımızın bıldığt gıbı Polarıs (Demırkazık) adını verdığımız Kuçuk Ayı takımyıldızının en parlak yıldızıdır Bır efsaneye gore, Polarıs yuzyıllar önce gökyuzunde dolaşırken guzel bır kız gormuş ve âşık olmuş O gun bugundur, Polarıs belkı gelır dıye bekler dururmuş Polarıs, gökkutbuna yakın en parlak yıldızdır ve kutuptan 1 2 derece uzaklıktadır Ayrıca Dunya'ya 780 ışık yılı uzaklıkta bır su ıtolojide haberleşme ve dılek tanrısı olarak bılınen Merkur'un parlaklığı 31 Ocak 21 Mart tarıhlerı arasında artar ve bu tarıhler arasında Guneş doğmadan hemen önce doğu ufkunda görebılırsınız Şubat sonundan başlayarak, mayıs ayının ortalarına kadar gokyuzunun en parlak cısmı Venus olacaktır 1989 Mars'ın en lyı yıllarından bın Çunku Mars ve Dunya, Guneş'ın aynı tarafında bır doğru boyunca yer alıyorlar Bu olaya opozısyon (ıkı gok cısmının bırbırınden 180 derece uzaklıkta olması) denır Bu zamanlarda Mars butun gece gökyuzunde kalır ve parlak, kırmızı bır yıldız gıbı görulur 1989 yılında Balık Takımyıldızı'nda parlaklığı 0 0 kadırle başlayan Mars, Koç Takımyıldızı'na olan hareketını surduruyor 28 Mart'ta ıse Boğa Takımyıldızı'nın alfası, Aldebaran'ın 7 derece kuzeyınden geçecek, 12 Mart'ta ıse Ay'ın dört derece guneyınde görulecektır Jupıter ve Mars gezegenlerını Mart ayında, Boğa Takımyıldızı'ndakı Pleiades (Yedı Kız Kardeşler) yıldızkumesının guneyınde gorebılırsınız Ayrıca 12 Mart'ta gökyuzunde kolay kolay göremeyeceğımız bır olay gerçekleşecek Mars, Juplter'ln önunden geçecek ve yeryuzunden gozlem yapan bır kışı Mars ıle Jupıter'ı çakışıyormuş gıbı görecektır Uzaklıklan 68 ışık yılı (Alıot ıçın) ıle 210 ışık yılı (Alkaid ıçın) arasındadır Yıldızlardan beşı hemen hemen aynı yönde hareket edıyorlar Ancak grubun en uzak ıkı uyesı Alkaid ve Duphe gökyuzunde çarpaz olarak zıi yönlerde hareket ediyorlar Merok Mcroh Şekılde görulduğu gıbı Buyukayı (Ursa Ma/or) takımyıldızının yedı uyesının sırasıyla yüzbın dunya yılı öncesı, bu gunku ve yuz bın Dunya yılı sonrakı halını gösterıyor Mart ayının ılgınç gök olaylarından bın de hıç kuşkusuz parçalı Guneş tutulması olaoak 7 Mart'ta gerçekleşecek olan bu olay, Kuzey Amerıka ve Havvaıı'den görulebılır A C I K L I K ,r «, rf UM