Katalog

PALEONTOLOJİ Troödona ait olabileceğini düşündürüyor. Eğer bu doğruysa, bu yumurtalar saatli bomba gıbi kabul edılebılırler: Kurbanlarının yuvalarının ortasında yumurtadan çıkan dinozorlar. Bu, aynı zamanda Orodromeusun dünyaya nlçln koşarak girdiğini de açıklayabilir. Fakat bu özel bır durum; yaşamda kalmak için hangi stratejinin daha avantajlı olduğu sorusunu yanıtlamıyor İnsanların doğumda bakıma muhtaç olduklarını düşünerek bunun daha ileri, daha iyı bır uyum şeklı olduguna inanıyoruz. Ancak, dinozorların soyundan gelen kuşlara baktığımızda ise daha değişık bir sonuca varabılirız. Yeni Gine'de yaşayan Megapod gıb; bildiğımiz en ilkel kuşlar, doğumlarında fiziksel olarak iyice gelişmiş oluyorlar; bu da yaşama şanslarını arttırıyor izlenimini verıyor. Bu rastlantısal mı, yoksa çabuk gelişme en iyi yaşamda kalma stratejisı mi? Henüz bılinrnıyor. I I Dinozorların keşif kronolojisi 1882: ingıltere'de bir çene kemığinın bulunmasından sonra, jeoiog VVIIIIam Buckland, ilk kez dinozorları Megalosaurus olarak adlandırdı 1841: İngilız anatomıci Richard Owen, bu losıl grubunu diğer sürungenlerden ayırmak için Dinosauria adını verdı 1853: Heykeltıraş Benjamln VVaterhouse, yılbaşı partisinde, Iguanodon'un gerçek boyutlardaki bitmemiş modelini sergiledı. 187789: "Kemık Savaşı"na giren Yalo Üniversitesi'nden Othnlel Charles Marsh ve Colorado Üniversitesi'nden Edvvard D. Cope bilinen 9 türe 136 yeni tür daha ekledi 1922: Roy Chapman Andrevvs, 40 araştırmacı ve 75 deveyle, Gobı Çölü'ndekı ilk çalışmaları yaptı. Nereye gittiler? D inozorlar, dünyaya 150 milyon yıl egemen oldular ve sonra, fosılleşmış yumurtalar, deriler ve kemikler dışında hiçbir şey bırakmadan yok oldular. Bu kadar egemen bir hayvanlar grubundan niçin bugüne hiçbir canlı kalmadı9 Bir kurama göre, yaklaşık 65 milyon yıl önce bir kuyrukluyıldız ya da asteroid (küçük gezegen) dünyaya çarptı; bu, güneş ışınlarını engeileyen yoğun bir toz bulutu yarattı ve sıcaklık dinozorların yaşayamayacağı derecelere düştü. Böyle bir çarpışmanın olduguna dair kanıtlar var, fakat yaşamı ne kadar etkilediği bilinmiyor. Üstelik, kutup bölgelerinde bulunan kemikler, dinozorların soğuğa dayanabileceklerini gösteriyor Yine bu çarpışmayı temel alan bir başka kurama göre, üç yıl süren bu yoğun toz bulutu karanlık bir döneme neden oldu. Güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşamaması, fotosentezi tümüyle olanaksız kıldığından, besın zincirinin kopması yalnız dinozorların değil, birçok canlının da yeryüzünden silinmesine yol açtı. Bazı paleontolojistler, bu kuramların yanlışlığına inanıyorlar. Tebeşir devrinin son birkaç milyon yıllık dönemıne ait fosiller, birçok dinozor türünün bu çarpışmadan önce yok olduğunu gösteriyor. Paleontolojist Bob Bakker, Trıseratopsların dışındaki tüm dinozor türlerinin öldüğünü belirterek, kıtaların henüz ayrılmamış olduğu dönemde, göç eden dinozor sürülerinin hastalıkları yaydığını ileri sürüyor. Bu kuram ıçın de kesin kanıtlar yok. Fosillerden yeni ıpuçları elde edilmeden dinozorların nasıl yok olduğu gizeminin çözülmesı olanaksız gözüküyor. I J CANAVARIN YENIDEN YARATILMASI Taş katmanlanna gömülü losillerin çıkarılması ıçın, araşlırmacıların tek bır sıtte bazen yıllarca çalışmaları gerekır. Ama asıl ince iş laboratuvarda başlar. Önce, kaya bloku bır hava matkabıyla temızlenerek, fosil kayadan ayrılır. Bu ışlem sırasında kırılan kemikler yapıştırılır Bu sureç yaklaşık uç ay alır. Kemikler temizlendıkten sonra, plastlk kopyaları yapılır. Bu kopya fosılden daha dayanıklı ve hafiftır. Daha sonra, sıra dınozorun ıskeletinin oluşturulmasına gelır. Yaklaşık altı aylık bır çalışma sonucunda dinozor yenıden yaratılır. 1937: Roland Bird'ün Glen Rose'dafTeksas, ABD) bulduğu ayak izlerı, brontozorun üç parmaklı bıret yıyen tarafından kovalandığını gösteriyor. Önce etçil sonra otçul u dev boyutlu sürungenler, Mezozoyik zamanda, bundan 22565 milyon yıl önce yaşadılar ve dünyaya egemen oldular. Başlangıçta dinozorların hemen hepsi etçıl hayvanlardı, zamanla pek çoğu bıtkiyle beslenmeye başladı Bugünkü bazı kuş türlerinin ve sürüngenlerin ataları olan dinozorlar, iki ayaklarının üstünde yürüyorlardı; büyük bölümü kayboluncaya kadar bu özelliğini korurken, otçul dınozorlardan çoğu dört ayak üstünde yürümeye uyarlandı. Solda fosilleşmiş bir dinozor yuvasını toprak altından çıkaran bır paleontolo/ıst. Altta, fosillerden yararlanılarak oluşturulmuş bu Orodromeus yumurtasında, dinozor yumurtadan çıkmadan hemen önceki dönamde görülüyor. 1972: Jim Jensen, ıki tane 2,5 m uzunluğunda ikı omuz kemıği buldu (Coıorado, ABD) Jensen bu dev dinozoru Supersaurus diye adlandırdı. Ot yiyen bu dinozor, 40 m boyunda olabilir. ı ] B