Katalog

Ç EV R E BİLİM YAYIN "Dünyanın Durumu" raporu Ya kurtaracağız, ya da batıracağız çumunden daha genış bır alan oluşturuyor Insanların gunluk yaşamlarında kullandıkları kımyasal maddeler zerrecıkler halınde atmosfere yukselerek dunya uzerınde btr sera etkısı yapıyorlar Dunyamızın genel ısısı ortalama yarım derece artmıştır Ancak bu koşullarda, ısı artışı gıderek hızlanacaktır Amerikalı bilim adamları yaklaşık 4 milyar yıldan beri Dünya'da yaşama elveren doğal dengenin gozle görülür biçimde ve hızla bozulduğuna dikkat çekiyorlar. Çeviri: Füsun Yasar W ashıngton dakı VVorldvvatch Instıtute geçen gunlerde "Dun yanın Durumu" adını taşıyan bır rapor yayımladı Rapor, beş yıldan berı her yıl, uzerınde yaşadığımız gezegenın, en son bılımsel araştırmalar ışığında hazırlanan ayrıntılı bir panoramasını çızıyor Son yayımlanan söz konusu rapor ınsanların Dunya'yı cıddı şekilde tahrıp ettıklerını ve bu koşullar surduğu takdırde, bugun dogan çocukların yaşlandıklarında "uzerınde yaşanamaz" bır gezegende yaşamak zorunda kalacaklarını ortaya koydu Raporun ılk kez yayımlandığı 5 yıl öncesınden bu yana dunyada, ınsanların neden olduğu pek çok olumsuz gelışmeler kaydedıldı Insanlar bozulmaya nasıl karşı koyacaklar? Uzmanlar bu soruyu şoyle yanıtlıyorlar Neslı tukenmış bınlerce hayvan ve bıtkı turunun yenıden yaratılması ımkânsızdır Ounya'da 4 milyar yıldan uzun bır sure hayatı mumkun kılan doğal denge bozulmuştur önce dunyamızın bugunku durumuna kısaca bır göz atalım Dunyamız farklı mılletlerın ortaklaşa kullandıkları bır gezegendır Çeşıtlı ekonomık ve sıyası nedenler bu mılletlerı zaman zaman bırbırlerıyle savaşa ıtmektedır Ancak savaşlar ınsan ölumlerının yanı sıra doğa zengınlıklerının de yok olmasına neden olmaktadır 1988 tarlhlı raporda durum şöyle ozetlenebılır Ormanlar azalıyor çöller artıyor toprak zayıflıyor ve bu değışım çok hızlı bır bıçımde gerçekleşıyor Ayrıca Guney Kutbu uzerındekı ozon tabakası delığı ıse şımdıden Bırleşık Amerıka'nın yuzol beklenıyor 2100 yılında denızler 1 4 m 2 2 m arası yukselmış c acak ve boylece Şanghay, New Orlenas, Kahıre gıbı kıyı kentlerının bır bölumu su altında kalacak Dunya nu fusunun 6 mılyarı aşması ıse bu tarihten daha önce gerçekleşmış olacak Bugune dek ınsanlar, çevre kırlenmesınden doğacak tehlıkelerın bu denlı cıddı olduğunun bılıncınde değıller Rakam vererek bu tehlıkeyı bır kez daha vurgulayalım 19721982 yılları arasında Hındıstan topraklarında 9 mılyon hektar orman alanı yok olmuştur Bu hızla gıderse 2000 yılına kadar Hındıstan'da ağaç kalmayacaktır Almanya, Hollanda ve Isvıçre topraklarındaki.ormanların yarısına yok olmuş gözuyle bakılıyor Amerikalı çıftçıler, her yıl yuzlerce hektar daha az alanda tarım yapabılıyorlar Polonya1da son yıllarda kımyasal kırlenme nedenıyle toprakların dortte bırı verımsız hale geldı ıçme suyu kaynakları ıse yuzde bıre duştu 40 mılyon nufuslu Polonya'da yaklaşık 13 mılyon kışının önumuzdekı yıllarda "ekolo|ik hastalıklar"dan sayılan kanser, solunum yolu bozuklukları, cılt ve sınır sıstemı hastalıklarından bırıne yaka'anacağı belırtılıyor Cuney Kutbu uzerındekı ozon delığının buyumesı halınde ıse guneşın ultravıole ışınları ılk kurbanlarını Şılı ve Arjantın'den alacak Türkiye'nin Biyolojik Zenginlikleri II KKI\I.\I\ ISİVOI.OJİK /fNCİMİKUKİ Turkıye Çevre Sorunları Vakfı, Ankara 1987. 316 s Türklyenln Biyolojik Zenginlikleri, geçen yıl kurulan Turkıye Çevre Sorunları Vakfı'nın desteğıyle hazırlanmış bır yapıt. Turkıye'nın bıyolojık zengınlıklerının bir envanterı nıtelığındekı bu çalışma, koordinatörluğunu Doç Dr Aykut Kence'nin yaptığı, çoğu öğretım üyelerınden oluşan uzman bir kadronun işbirlığı ıle gerçekleştırılmış bulunmakta Ulkemizde de çevre sorunlarının ön plan çıkmaya ve çevre korumacılığı duşuncesının gehşmeye başladığı bir dönemde yayımlanan bu yapıt, Türkıye'dekı bıyolojık zenginlikleri sergilerken bıtkı ve hayvan turlerının korunması açısından da önemli bır ışlevı yerıne getırmekte Çevre kirliliğinin ciddi sonuçları Dunya'dakı yaşam dengesının bozulması, ıkı önemlı sorunun çözumunu gerektlrıyor Nufus artışı ve enerjı tuketımı Yeryuzunde orman alanlarının yok edılmesı, yaşamak ıçın kaçınılmaz bır unsuru ortadan kaldırmakla kalmayıp, bırbırıyle ılgılı dığer sorunları da beraberınde getırıyor Oksıjen azalırken havada karbonık asıt artıyor 8u durum toprağın verımlılığını olumsuz yönde etkilıyor, dolayısıyla ulkelenn ekonomık durumları bozuluyor Tropıkal orman alanları her yıl 11 mılyon hektar hızla azalıyor Dunyada her yıl 26 milyar ton verımlı toprak yok olmakta ve 6 mılyon hektar alanda yenı çoller oluşmakta Kuzey yarıkurede sanayı bölgelerınde bınlerce kuçuk göl, bıyolojık açıdan olmuş, dığerlerı ıse yok olmak uzeredlr Yeryuzundekı hayvan ve bıtkı turlerının beşte bırı, önumuzdekı 20 yıl ıçınde tamamen yok olacaklardır Zararlı bıtkı ve boceklerı öldurmek ıçın kullanılan ılaçlar, yeryuzundekı suları da kırletıyorlar Sadece Bırleşık Amerıka'da 32 eyalet sularının "kırlı" olduğu resmen açıklandı 2050 yılına kadar, dunya ısısının 1 5 ıla 4 5 derece arasında artması Kapsamlı bir çalışma Dunyada hayvan ve bıtkı turlerının hızla azalmaya başladığı göz onunde bulundurulursa, ulkemızdekı turlerın çeşıtlılığını korumak ıçın gereklı ılk adım kuşkusuz, bu yapıtta gerçekleştırıldığı gibı bır tür 'doğa envanterı' çıkarmaktır Bu genış kapsamlı çalışmaya katkıda bulunan uzmanlar, 'Bıtkıler', 'Ormanlar ve Mıllı Parklar', 'Omurgasızlar', 'Tatlısu Faunası', 'Denız Faunası', 'Kurbağalar ve Surungenler', 'Kuşlar' ve "Memelıler' başlıkları altında ele alınan konularda genel bır durum değerlendirmesı yaptıkları gıbi, bu alanlardakı araştırmaları ozetlemekte, ayrıca karşılaşılan sorunları dıle getırerek çeşıtlı önerılerde bulunmaktalar Yapıtın sonuna eklenmış zengın bıblıyografya da konuyla ılgılı ayrmtılı bılgı edinmek ısteyecek okurlara değerlı bır kaynak sağlamakta Bir zamanlar Asya fıhnden aslana kadar çeşıtlı türün yaşadığı ve zamanla bırçok bıtkı ye hayvan turunün tükendiğıne tanık olmuş bu bolgede, doğal kaynakların korunmasına önemlı katkıda bulunacak böyle bır yapıtın yayımlanmış olması sevındırıcı bır gelışme Amatör tekne yapımı için öneriler Yılmaz Idil ekne yapımı, profesyoneller ıçın bıle, ışten ote bır tutkudur Bır tekneyı denıze salmak tanımı olanaksız bır zevk, heyecan verır Doğallıkla ışı bır de amatörce yapıyorsa kışı, bu tutkuyu busbutun derınden duyumsar Bu amatorluğu yaygınlaş tırmak gerek Çunku, yalnız kıyı bölgelerı değıl, ıç bolgelerdekı çok sayıda doğal gol ya da baraj golunde yelkenkurek sporu yapılabılır Ve ne yazık kı, bu göllerın bırçoğuna daha yelken golgesı duşmemıştır Yelkepkurek sporu ya da balık avı ıçın kıyıda oturmak şart değıl Eğer ıkı kışı tarafından ko layca bır otomobıhn tepesındekı portbagaja konabılecek bır teknenız varsa, ulkenın butun gollerı, koyları, körfezlerı sızın olur Ama boyle bır tekne hazır alındığında, genellıkle pahalıdır Çunku, hafıf tekneler haylı el emeğı ust duzey ışç.lık ısteyen urunlerdır Geleneksel ağaç tekneler çok sağlam, fakat ağırdır Ayrıca ılk malıyetlerı, özellıkle Karadenız'de ucuz olmakla beraber, devamlı bakım ıster Bu da onlan uzun vadede eko nomık olmaktan çıkarır Devamlı denız kıyısında yaşayan amatorler ıçın uygun, ama denıze ancak uzunca bır yolculukla erışebılenler ıçın pratık değıldır Bu nedenle denıze gönul vermış, ama ekonomık g u c j sınırh amatorlere onerım şu Hafıf teknelerı amatörce evınızde yapabılırsınız Yalnız şu konulara dikkat edınız 1) Postalar, kemereler, oksuz kemereler ve 10 T omurga, salma havuzu, 3 mm galvanız telden yapılmış konstruksıyon uzerıne ıkı yandan ıkışer kat kumes telı gerılmek ve sıvanmak yolu ıle yapılmış FERROCEMENT" konstruksıyon olmalı Boylece hem hafıf hem sağlam hem de denızın etkılerıne (korozyon, kurt, v b ) çok çok dayanıklı ve ucuz bır ıskelet elde edersınız Kupeşte ve yumru altı bıle bu yöntemle yapılabılır 2) Boyle bır ıskeletı ağaç bezkâğıt lâmıne karışımı bır kapJama ıle kaplayabılırsınız Doğallıkla, bunun ıçın lyı bır plan ve detay çalışmasını yapmış olarak ışe başlamanız şart1 Kâğıt ve bezler, hem yapıştırıcı hem de suda ıslanmaz yapıcı bır lâk ıle lâmıne ed1lır Boyle bır lâkı, bır lıtre ksılol ıçınde 100 gr polıstıren erıterek yapabılırsınız Ikı kat bez ıle on kat kâğıt yeter 3) Teknenın zor gören yerlerınde, ıç ve dıştan kaplamayı kavrayan ahşap d5» ' •" ullanarak yuku yayabılırsınız 4) Teknenın altını kıyıya çekılırkeı jŞ v b gıbı sert cısımlerle zedelememesı ıçın boy dan boya bırkaç sert ağaç tırız ıle takvıye edebılırsınız 5) Yelken donanımı ıçın, Guneş Balığı tıpı teknelerın donanımlarını ınceleyerek dızayn yapmanızı önerırım Kanımca bır amatör, eğer gerçekten amatör ruhu taşıyorsa, her şeyı hazır bulmayı bek lememelı Bazı şeylerı de kendısı duşunup yapmalıdır [ ! Gelışmış ulkeler tehlıkeyı gorerek bılınçlı bır bıçımde, nufus artışını kontrol altına aldılar Ancak aynı yeryuzu kaynaklarından yararlanan çeşıtlı mılletler kımı dını ınançları, kımıyse dığer nedenlerden dolayı nufus ar tışına bır çare getıremıyorlar 1970'tekı nufus patlamasında, yuzde 2 oranında bır ar tış kaydedılerek dunya nufusu 3 milyar 700 mılyona çıkmıştı Bundan sonra alınan onlemlerle artış hızı duşuruldu 2000 yılında bu hızın yuzde 1 5 dolayına ınmesı beklenıyor Ancak genç ama yorgun dunyamız, her yıl kendısıne eklenen 92 mılyon kışıyı artık besleyebılecek guçte değıl Sorumlu klm? Daha uygar, daha mukemmel bır yaşam sağlamak ıçın gelışmış ulkelenn gırışmış oldukları sanayıleşme çabası, bızzat ınsanların aleyhıne, beklenmedık sonuçlar getırmıştır Rapora göre, dunyamızı "yaşanmaz" hale getıren suçlular şoyle sıralanıyor Bırleşık Amerıka Sovyetler Bırlığı, Çın, Japonya, Batı Almanya, Brezılya, Endonezya, Kolombıya ve Fıldışı Sahılı Ancak uzmanlar bu durumun dunyanın sonu olmadığını, onlemlere başvurmak ıçın henuz geç kalınmadığını belırtıyorlar Worldwatch Instıtute raporu, ozellıkle şu konularda ça smaların yoğunlaşmasını ıstıyor Bıl'nçlı eru 'jı kullanımı, yenıden ağaçlandırma, askerı sılahların azaltılması, ekonomık programlarda çevre kırlılığının gözetılmesı, nukleer savaş fıkrıne son verılmesı, doğum kontrolunun yaygınlaştırılması, klorofluorurlu hıdrıkarburlerın kesınlıkle kullanılmaması, yenı ve tukenmez enerjı kaynaklarına yonelmek (ruzgâr, guneş, bıtkı, su gıbı), 128 mılyon hektar tarım alanının dınlenmeye bırakılması, bıtkı vehayvan öldurucu zehırlerın yasaklanması, Üçuncu Dunya ulkelerının borçlarını odemeye zaman tanınması YABANCI Frands Smıth YAYIN 1988 The Retreat of Tuberculosis 271 s Eye, Brain and Vlsion Davıd Hubel 241 S VH Croom Helm, Freeman 1988 The Dreaming Brain J.AIIan Hobson Basıc Books 1988 319 s Reparer le Coeur JeanPaul Bınet Herman 1988 124 s