Katalog

GÖKYÜZÜ Tl P Bİ LİM Y A Y I N ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu Nisanda gökyüzü ısan ayı boyunca Guneş ve Ay' dan başka, Venus, Jupıter, Mars ve Şaturn gezegenlennı çıplak gözle görebıleceğız Venus ve Jupıter'ın akşamm ılk saatlerınde gosterılerıne, gece yansından sonra Saturn ve Mars devam edıyor N Beyin salgısı serotonin ve düzenleyici ilaçlar Yeni ilaçlar, antidepressiv, şişmanlatıcı veya zayıflatıcı nitelikleriyle beyin etkinliklerini düzenliyor. Yankı Yazgan Kömür 11 NİSAN 1988: VENUS Sabah 8 26 43'te doğacak ve akşam 23 3708'de batacaktır Bugun Guneş'ten uzaklıgı 0651 AU, parlaklığı 44 ve uzanım açısı 45° 42' 46" dır JUPİTER Sabah saat 71918'de doğacak akşam ıse 20.53 38'de batacaktır Jupıter ın Guneş'e uzaklıgı 5929 AU, parlaklığı 2 0 ve uzanım açısı 16° 12' 50" dır SATURN Gece saat 011116'da doğacak ve sabah saat 10 35 42'de batacaktır Guneş'e uzaklıgı 9 717 AU, parlaklığı 04 ve uzanım açısı 108° 39' 54" dır MARS Gece saat 03 13 47'de doğacak, sabah 12*51 37'de batacaktır Guneş'e uzaklıgı 1 297 AU, parlaklığı 05 ve uzanım açısı 78° 3' 52" olacaktır AY Gece saat 03 39 55te doğacak ve sabah 13 50 49'da batacaktır Guneş'ten uzaklıgı 366276 2 km ve paralaksı 03/37" dır Ay, 13 Nısan'da Dunya'ya en yakın konumda, 16 Nısan'da yeniay evresındedır GUNEŞ Sabah saat 06 31 58'de doğacak ve 19 35.10'da batacaktır S erotonın, (5hıdroksıtrıptamın) 60 lı yılların başından borı psı kofarmakolojı alanıyla uğraşanların dıkkatını çekıyor Orneğın ıntihar gırışımınde bulunmuş veya ıntı har etmış kışılerın beyınomurılık stvılarında ya da beyınlerınde yapılan analızlerde serotonın maddesının, beyin tarafından yeterınce kullanılamadığını gosteren sonuçlar elde edılrnıştı Serotonınden yararlanımı arttırmaya yönelık ilaçlar, (Clornıpramıne, Maprotılın) serotoninın kullanılmamasından doğduğu one surulen tıptekı depresyonların tedavısınde yarar sağlayınca bır umut doğmuştu Yıne de yaklaşık 25 yıldır suren çalışmalara karşın kışının beyınomurılık sıvısından bır ornek alsak ve burada serotoninın yeterlı kullanılıp kullanılmadığına ılışkın olçumlor yapsak da "Bu kışı depresyonda ve ıntihar gırışımınde bulunmak uzere' dıyebılecek duruma qelmedık Ancak... Bu harita 10 nlsan saat 2300 20 nısan saat 22 20 25 nısan saat 22 00 ve 30 nısan saat 2140 ıçın geçerlıdır 21 NİSAN 1988: VENUS Sabah saat 08 1715'te doğacak ve 23 42 59'da batacaktır Guneş'ten uzaklıgı 0573 AU, parlaklığı 45 ve uza nım açısı 44° 36' 10" dır JUPITER Sabah saat 06 46 20'de doğacak, akşam ıse 20 2617'de batacaktır Guneş'ten uzaklıgı 5967 AU, parlaklığı 20 ve uzanım açısı 8° 48' 53" dır SATURN Gece saat 24 31 35'te doğacak ve sabah 09 56 02'de batacaktır Guneş'e uzaklıgı 9564 AU, parlaklığı 04 ve uzanım açısı 118° 31' 38" dır MARS Gece saat 02 56 35'te doğacak ve akşam 24 46 33'te batacaktır Guneş1 ten uzaklıgı 1 216 AU, parlaklığı 04 ve uzanım açısı 81° 42' 07' dır AY Sabah saat 09 30 49'da doğacak ve akşam 24 46 33'te batacaktır Guneş1 ten uzaklıgı 3905305 km ve paralaksı 0935" dır Ay, 23 nisanda yeniay, 25 nısanda ıse Dunya'ya en uzak konumdadır GUNEŞ Sdbah saat 061709'da doğacak ve akşam 19 4517'de batacaktır D Son 5 yıl ıçerısınde (ABD'de bu yıl) pıyasaya çıkmakta olan yenı bır grup ılaç, sadece serotonını duzenlemeye yonelık olarak tanıtılıyor Öncelerı benzer et kı gosteren ılaçların daha az da olsa beyındekı dığer kımyasal ıletken maddeferın mıktarlarını da etkıhyor olmaları, bu yenı ılaç aılesını ozgun kılıyor Esas olarak depresyon tedavısı ıçın tasarlanan bu ilaçlar, (Fluoxetıne, Sertralıne, Fluvoxamıne, Femoxetıne) uyku, ıştahlılık, saldırganlık gıbı duygu durumundakı dığer kaymalar ustunde de etkılıdırler Davranış duzeyınde ıse ano reksıa'dan (yememezlık) kundakçılığa değın bır davranış alanı ıle ılintılıler Serotoninın duygu durumu, ozellıkle de depresyon ustundekı etkısı ılacı gelıştırenlerın odak noktasıydı Sınırler arasında elektrıksel bır ıletım gerçekleştığınde ıkı sınır ucunun karşılaştığı 'aralık"a salgılanan serotonın, burada kımyasal bır ıletken olarak rol oynar Salgılanmış olan serotoninın blr bölumu sınır uçlarına gerı alınırlar, bır kısmı da "aralık"ta kalarak duygu durumunun duzelmesınde etkılı olur Yenı ılaç aıle sının de yaptığı, bu bır kısım serotonı nın "aralık"ta kalmasını sağlamaktır Yanı serotoninın gerı alınımını önlerler Ancak bugune kadar gelıştırılmış olan antıdepreslflerin çok önemlı bır bolumu de "gerı alınımı önleme" etkısıyle tedavı edıcı olmaktaydılar, bu bır ikmcısı, "aralık"a salınan tek kımyasal ıletıcı se rotonın değıl Yenı ılaç aılesının ıddıası da kendılennın sadece serotonınle ılgılı mekanızmayı etkıledıklerı Ne ana madde ne de yan urun dığer kımyasal ıletıcılerı ozellıkle noradrenalını hıç etkıle mıyor Beynın dığer kımyasal sıstemlerını etkılemıyor olması bu yenı ılaç gru bunun dığer ılaç aılelerının arasından sıyıılmasını sağlayacağa benzer Çun ku sadece Fluoxetıne'ı gelıştıren fırmanın hedefı 500 ıle 750 milyon dolarlık Amerıkan antıdepresıf ılaç pazannda %1020'lık bır pay kapmak Pek çok araştırmacıyı heyecanlandıran bır nokta da dığer antıdepresıflerdekı ıştah açıcı özellığın ve yan etkının bu grupta bulunmaması Yenı ılaç grubu ıştah açacağı yerde kılo kaybını da korukleyebılıyor Serotonın duzenleyıcılerı ıle ılgılı çalışmalar ABD'dekı 34 milyon aşırı şışman Amerıkalıya da bır şeyler vaat edıyor 34 milyon aşırı şışmanın yanında ABD'de 55 milyon cıvarında kendını açlığa mahkum eden, cıddı bır yeme bozukluğu olan anoreksık de bu ılaçtan yarar gorebılır Çunku yeme ıle ılgılı tutumun serotonın duzenlenmesıyle yakın baölantısı olduğu tahmın edılıyor Orneğın, anorexıanın bır bıçımı sayılan bulımıada buyuk kılo kayıpları olmaksızın yeme nöbetlerı ve ardından boşaltma gırışımlerı oluyor Araştırmacılar durumu açıklamakta guçluk çekmıyorlar Açlık gıderıldığınde, serotonın bır devreyı kapatıyor Ozellıkle karbonhıdratlar beyınde serotonın uretımını uyarıyorlar O da yağ ve proteıne donuk ıştah uyandıran dığer kımyasal ıletkenlere yol açıyor Dığer yanda serotonın, kışıye bır "lyılık, hoşluk" duygusu verıyor Insanların serotonın duzeylerı duşer ve depresıf olurlarsa, serotonın uretımını uyaracak bır madde arayışına gırmelerı beklenmez mı? Boreğe, pastaya, çöreğe, makarnaya fazla dadanan ınsanların bunları bır çeşıt antıdepresıf olarak kullanmaları akla yakın Aldıkları karbonhıdratia serotonın uretımını arttırmak ve duygu durumlannı duzeltmek yolunu seçen bu kışıler, bılmeden antıdepresıf ılaç pazarı ıle makarnabörek endustrısını karşı karşıya getırmış olmuyorlar mı? D Guven Önal vd arkadaşlan. Oüney Grafık, Istanbul 1988 705 s Kömür, yıldızı ıkı kez parlamış bır onerjı kaynağı Ondokuzuncu yüzyılın sonuna kadar enerjı kaynakları arasında tartışmasız ustunluğu varken, petrol kullanımının yaygınlaşması ıle çekıcılığını yıtırmeye başladı Hele II Dünya Savaşı sonrası nukleer santrallar elektrik uretımınde devreye gırınce komurun saltanatı bır haylı sarsıldı Ne var ki, çevre kırlenmesıne katkısı nedeniyle de ıkınci plana itılen kömur, gerek bırçok klmyasal maddenın yapımında hammaddeyı oluşturması, gerek coğrafık yaygınlığı nedenıyle gözardı edılecek bir kaynak değlldi Nitekım, petrol şokları, dunya petrol rezervlerının sınırlı olduğunun bılınmesı ve nukleer santrallann potansıyel tehlıkesı (Çernobıl kazasının yarattığı yankılar) kömure olan ılgıyı yenıden arttırmaya başladı işte bu gelışmeler karşısında enerjı polıtikasını yenıden değerlendırmek durumunda olan Turkıyı'de, kömur konusunda kapsamlı bır yapıtın yayımlanması, oldukça zamanlı bır çalışma mtelığınde Istanbul Teknık Unıversltesi'nden, kömür konusunda uzmanlaşmıs genış bır yazar kadrosunun (Guven Önal, Işık Ozpeker, Şınası Eskıkaya, Zekı Doğan, Ergın Arıoğlu, Günduz Ökten, Orhan Kural, Gunduz Ateşok, Ayşe Aksoy, Suna Atak, Sabrıye Pışkın ve Murat Er) hazırladığı Kömür, konuyu önemlı tüm açılarından ele alan önemll bır yapıt Çok sayıda tablo ve şekılle desteklenmış olan yapıt, komurun fıziko kımyasal özellıklerınden, yanma teknolojısıne kadar çeşıtlı alanlarda ayrıntılı bılgı sunmakta (orneğın komurun hazırlanması, kukurtten arındırılması, sıvılaştırılması, gazlaştırılması vb konular) Turkıye'de linylt ve taşkömurü kaynaklarının nitelıklerınden kullanımlarına kadar Türkıye ile Ilgılı konuları da işleyen yapıtın sonunda kömurle ilgilı Turk standartlarına ılışkın bılgınm yanı sıra, konuyla ılgili İngılızceTurkçe bır sözlük de verilmekte Editör Doç Orhan Kural'ın da belırttlğı gıbı, bu ortak çalışma 'kömure ılgı duyan herkesın bılgılerı toplu halde bulabıleceğı bır kaynak' mtelığınde Yeni boğmaca aşısı I sveçlı araştırmacılar, boğmacaya karşı yenı bır aşı gelıştırdıler Varılan sonuçlara gore aşı %80 etkın Ayrıca hâlâ Ingıltere'de kullanılmakta olan eskı aşının tersıne hıç yan etkısı bulunmamakta Isveç, geleneksel aşının yan etkılerı nedenıyle 1979'da çocuklara aşı yapmama kararı almıştı ABD'de ve Ingıltere1 de kullanılan eskı aşı, boğmacaya neden olan bakterının (Bordetella pertussıs) olusunu ıçeren bır 'tam hucre' aşısıydı Son araştırma sırasında Isveç'te 3800 çocuk aşılandı Çocukların uçte bırıne zararsız bır madde (placebo) verılırken, dığerlerı ıkı grupa bolunerek Japonyada uretılmış bulunan ıkı tur aşı uygulandı "Acellular" denılen bu aşılarda tam hucre bulunmamakta, sadece bağışıklık sıstemını uyararak koruyucu maddelerın (antıbody) uretılmesım sağlayan bıleşenlerı ıçermekte (G.A., New Sclentist) GeoffSimons Wiley, 1988 206 s YABANCI YAYIN EcoComputer Computing and Change on Campus The Omega Point Earthquakes S.B Kıesler ve L S Sproull Cambrıdge Unlversıty Press, 1988. 236 s Johns Grıbbın Heınemann, 1988 236 s Bruce Bolton Freeman, 1938. 282 s.