Katalog

PALEONTOLOJI GİYİMTEKNOLOJISI Dinozorlar başrole Kar altında güneş banyosu mümkün nasıl geçti? Dinozorlor, 155 milyon yıl boyunca yeryüzüne egemen oldular. Paleontolojistler, dinozorların üstünlüğünü memelllere nasıl kaptırdıklarını araştırıyor. raştırmacılar bunun ıçın dinozorların ılk adımda nasıl başarı sağladıklarını ıncelemeye koyuldular Dinozorların yetkın olmayan, hantal ve gerı zekâlı yaratıklar olduğu yolundakı yaygın kanı, fosıllerın ortaya koydujju gıbı, onların nasıl olup da memelılerın atalannın yerını aldıklarını açıklayamıyor Bılındığı gıbı dinozorlor ortaya çıkmadan önce memelılerın ataları olan memelı benzerı surungenler yeryuzune hâkımdı Ancak dinozorlar ortadan kalktıktan sonra memelıler ustunluk kazanabıldıler Yeni bir kumaş türü, 10 derece sıcaklıkta, vücut sıcaklığını + 29 derecede tutuyor. A Irlanda'nın Belfast kentınde, Queens Unıversıtesı'nden Mıke Benton'a göre bu olgu, hayvanlar âlemınde var olan cınslerın bırbırlerının yerını almalarının ve turlerın evrımındekı bırbırını ızleyen olguların aynntılı bır çozumlenmesını yapabılmek ıçın bır yontem gelıştırıldıgı takdırde anlaşılabılecek Dinozorların yeryuzunde ılk kez bundan yaklaşık 215 ıle 255 milyon yıl öncekı Trıasık devırde ortaya çıktıkları ve çoğaldıkları bılın yor Bu devırde daha önce var olan tum hayvan grupları ortadan kalkmıştı Dinozorlar yenı ortaya çıkan ve ıçınde amftbyumlar (kurbağa ve semenderler), kaplumbağalar, lepıdazorlar (kertenkele ve akrabaları), tımsahlar ve memelılerın de bulunduğu yenı hayvan grubunun bır parçasıydılar Paleontolojistler ıçın anahtar soru bu yer değıştırmenın eskı ve yenı gruplar arasında var olan bır rekabetın urunu mu olduğu, yoksa tamamen rastlantısal mı olduğudur Paleontolojistler bu tarıhten 155 mıl yon yıl sonra memelılerın yukselışının dınozor soyunun kutleler halınde yok olduktan sonra gerçekleştığı konusunda hemfıkırler Kuçuk yapılı ve bedenlerı tuylerle kaplı memelılerın daha hızlı ge lışmelerı kaçınılmazdı ve memelıler eskıden dınozorlarca yerıne getırılen rollerı devraldılar Benton, dinozorların ılk başta otekı canlılarla rekabet sonucu ustun duruma geldıklerı varsayımına karşı çıkıyor Bu duşuncesı, dinozorların ıklım değışıklıklerıne karşı daha dayanıklı oldukları ıçın memelılerın atalarıyla rekabette zaten ustun çıkacakları göruşunden kaynaklanıyor Örneğln hava sıcaklığı yukseldıkçe bedenlerı kıllarla kaplı, memelı benzerı surungenler tedırgın oluyorlar, ama çıplak derılerı olan dinozorlar serın kalmayı başarabılıyorlardı Ustelık dinozorların çok mıktarda su ıhtıyacı yaratan ure yerıne, tıpkı kuşlar gıbı urık asıt ıfraz ettıklerı sanılıyor Benton, gunumuze kalmış olan ıskeletlerı ve kemıklerı sayarak Trıasık devırde (245208 milyon yıl önce) amfıbyumlar, surungenler ve memelılerın çogunlukta olan bellı başlı grupları oluşturduklannı ılerı surdu Bu devır boyunca her aılenın çoğunluk durumuna geldığı zamanları hesapladı ve yok oluşiarını ınceledı Dinozorların ataları olan etobur tekodantlar yaklaşık 225 milyon yıl önce etobur memelı benzerı surungenler ve aynı zamanda yok olan rınkozorlara ustun olmayı başaramadılar Dinozorlar öncelerı oldukça seyrektıler ve daha sonrakı 5 ıle 10 milyon yıl ıçınde çoğalarak yâygınlaştılar Nesıllerın tukenmesı onların yaygınlaşmasından once başladı Dınozorlan konu alan bır toplantıda Beverly Halstead ızleyıcılere dinozorların cınsel amaçlı akrobatık hareketlerını betımleyen resımlerle bır gosterı yaptı Sayfamızdakı çızım, bunların ıçındekı en eğlendırıcı olanıydı (New Scientlst, 3 Eylul 87) ır metre karesı sadece 53 gram gelen yenı bır plastık fılm spor gıysılerı yapımında kumaş olarak kullanılmaya başlandı Soğukta tam anlamıyla ızotermık olmayan bu urun guneş enerjısını kendı ıçınde kullanabılmekte sıfırın altında on derecede, gıysl ıçınde sıcaklık artı 29 derece eksı 20 ve 30 derecelerde ıse artı 22 dolaylarında olmakta Fransız muhendıs Leger'ın keşfettığı bu yenı kumaş' duşuk sıcakhklarda bahçe ve balkonlarda guneş banyosunu mumkun kılıyor Urunu Fransız Tıs sa şırketı urettı (67, 69 rue de Crequı, 69437 Lyon fıyalı bılınmıyor) B Yeni tür kumaşlar Terleme sırasında oluşan buharı dışarı atıp yağmurun geçmesıne olanak vermeyen ve bundan öturu ımperrespıran adını alan yenı kumaşlar ve kar uzerınde sportıf amaçla kullanıma çok uygun ızotermık dokumalar gunumuzde buyuk ılgı konusu Bu sene uretılen veya gelıştmlen yenı formullerın bazılarını aşağıda bulacaksınız Goretex: Mıkro gözeneklı teflon dokuma, kımyasal yapı olarak (Tefal) mutfak araçlarının çok benzerı oian bu kumaşlar suyu engellerken havanın geçmesıne olanak verıyor Sentetık kumaşları kaplamak ıçın ya da dıştakı kumaş ıle astar arasında kullanılıyor Ağır sırt çantalarının baskısına dayanması gereken kumaşlarda bıle kullanılacak kadar sağlam turlerı uretılıyor Cap 20 Ilk uretımı geçen yıl yapıldı Par lak bır gorunume sahıp Imperrespıran olma sını dokumasında kullanılan ıplığe ve gözle gorulemeyen kaplamasına borçlu Şık göru numlu kayak kıyafetlerınde kullanımı çok revaçta StanAır Mıkro gözeneklı ımperrespıran kumaş Makınede yıkanabllıyor Naturat Imperrespıran Sıtel kumaşı Bu özellığını bır kaplamaya değıl yuksek kaplayıcı gure sahıp ıplıklere borçlu Sympatex Molekuler yapısı dolayısıyla ımperrespıran olan kumaş alan) nıtelıklı Polarfleece: Astarlanmış, çok çabuk ku ruyan sentetık kumaş Monıteur Look ve Olympıc tarafından astar olarak kullanılmak tadır Çok ılgınç bır yapısı vardır Bu yıl ure tılmesı beklenen yepyenı renklerıyle sade ce Polarfleece'den yapılmış gıysıler ve ozel lıkle çok hafıf kazaklann pıyasaya surulme sı beklenıyor Bu mamullen ureten sanayicıler, onları sadece spor malzemesı yapımcılarına satıyorlar GoreTex ve Cap 20 ıle Francıtal veya Monıteur şırketlerı tarafından urelılen ceket lerın fıyatları 900 F F Dağcı şemsiyesi Dağcılar Hımalaya tırmanışlarında hem guneşten hem de muson sağanaklarından korunmak ıçın her zaman yanlarında bır şemsıye de bulundururlar Gnevel şemsıyesı aynı anda hem skı batonu hem dağcı değneğı, gerektığınde de bır bıçak vazıfesı gö ruyor ve tıpkı butun adaşları gıbı açılıp kapanabılıyor Fıyatı 585 F F Uretıcı Gnevel (Italya) Fransa adresı Au Vıeux Campeur, 48 rue des Ecoles, 75005 Parıs Tel 43291232 Astar ve kaplamalar Somflex Işınım yoluyla ısıyı gerı çevıren alumınıze plastık kâğıdın ve uzayda kullanı ma yönelık ızolasyon ortulerının Fransız yapımı olanı Ilk malzemenın kondansasyona o'an (koyulaşma) yatkınlığı ışleme sırasında (delme ve astarlama) gıderılmış Thinsulate Kalınlığı çok daha az olmasına karşın, klasık bır astarla aynı ısıyı veren mıkro gözeneklı dokuma Respıran (nefes Kurşunlanıyoruz K emıklerımızde tarıh oncesı hemcınslerımıze göre 2 5 kat daha fazla kurşun bulunmakta Ingıltere'de 5000 yıllık bır mezarda bulunan uç ıskeletın kemıklerınde kurşun mıktarı 14 3 mglg olarak saptanmış Gunumuz Ingılteresınde bu mıktar ortalama 34 5 mglg insan orgamzmasındakı kurşun mıktarında, kurşun boru ve ıçınde kurşunlu bıleşıkler olan kaplar yuzunden eskı çağlardan berı duzenlı bır artış söz konusu Ancak yuzyılımızın ıkıncı yarısında kurşunlu bıleşıklerın benzıne eklenmesı sonucunda egzoz gazlarından çevreye yayılan kurşunun onemlı olçude artması ve çevreyı kırleten bu bıleşıklerın otlar yoluyla, sut veren hayvanlardan alınan kurşunlu sutun ıçılmesıyle ınsanlara ulaşması, son yıllarda bu artışın hızlanmasına yol açmıştır (I M) D Kar raketi Folly's kar raketının yapımında kullanılmış olan plastık madde buyuk soğuklara bıle dayanıklı Öne doğru tır spatula gıbı uzayan şeklıyle bır skı gıbı kayarak ılerlemeyı sağlı yor Uzerınde bulunan fıksasyon sıstemi her tıp yuruyuş ayakkabısma uyuyor Kılometreler boyunca denenmış olan bu raketlerle buyuk bır kolaylıkla hareket edıldığı, dallara takılıp kalma gıbı bır olasılığın soz konusu olmadı ı ve ınlşte de buyuk destek sağlandığı gözınmış Gunumuzde bırçok kayak ıstasyonunda "kayaksızkar' turıstık urunlerı tanıtılmaya çalışılıyor Bundakı amaç raketlerle yapılacak gezıierde hayvan ızlerının ıncelenmesı Uzun aşamalı yarışlarda ıgloo'lar ınşa edılmesı ve yön buima deneylerı gıbı ekolojık etkınlıklerın arttınlması Folly's raketi kış tatıllerının alabıleceğı boyle yenı amaçlara da uygun Fıyatı 460 F F Uretıcı Folly's, BP 26, 74490 SaıntJeoıre E Gnevel şemsıyesı hem skı bastonu hem dağ cı,değneğı ve gerektığınde bıçak görevını göruyor ve tabıı dağcıyı guneşten ve yağmurdan koruyor