Katalog

SORUN, YANITLAYALIM BİLİM KÜLTÜR Gürültüyü önleyen kulaklık var mı? sorduğu gıbı gelen gurultuyu tamamen önleyecek özel bır kulaklık gelıştırılmemıştır [ J Ankara'dan Ethem Özçalışkan, "Evım trafığın çok yoğun olduğu gurultulü bır sokakta. Işım gereğı evde çalışmak zorundayım ama trafık gurultusunden mumkun değıl Ev benım olduğu ıçın de başka bır yere taşinamıyorum" dedıkten sonra soruyor Acaba doğrudan doğruya kulaklara takılarak ses duymayı engelleyen blr tür kulaklık var mı? Bu soruyu Istanbul Universıtesı Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Kulak Burun Boğaz Anabıhm Dalı'ndan Doç Dr Irfan Devranoğlu yanıtlıyor: Gurultuyu onlemenın değişık yolları vardır Bunlar arasında ıslak pamuk, yağlı pamuk, sunger gıbı basit önlemler sıralanabilır Bunun yanı sıra kulağa tam oturan 'Volkmen' kulaklıkları da kullanılabılır Bu tur kulaklıklar gelen gürültuyu 4045 decıbel kadar azaltır Bu da yeterlı bır orandır Ayrıca dışarıdan gelen gurultuyu önlemeU ıçın duvarların delık tuğlalarla örulmesı, pencerelere çıft cam takılması da mumkundur. Ancak okuyucunun Dudaktaki lekeler "Alman Mucizesi" Vehbı Belgil mayısında Hıtler ordularının muttefıklere teslım oldukları sırada Almanya'nın durumu yurekler acısı ıdı Savaş boyunca ve ozellıkle sava şın son yıllarına doğru, dunyanın en guçlu tahrıp sılındırı ulkenın uzerınden geçmış, taş ustunde taş bırakmamıştı Evsız, parasız ışsız, hasta, yaralı mılyonlarca ınsan yıkılan bınaların kovuklarını farelerle paylaşıyor, bır lokma, bır hırkaya bıle muhtaç durumda yaşıyordu Ekonomık yaşam durmuştu Dukkânlar bomboştu En zarurı besın maddelerı gıttıkçe pıyasadan çekılıyordu Her şey karaborsaya duşmuştu Alman parası değersız paralardan sayılıyordu Alman bılgırilerı ve Alman Patent Ofısı'nın dosyaları Amenkalılarla Ruslar arasında paylaşılmıştı Ulkenın gucunun temelını oluşturan fabrıkalar enkaz yığını halınde duruyordu Fakat savaşın hemen sonrasında bu durumda olan Almanya'ya beş yıl kadar sonra gıdenler akıl almaz bır durumla karşılaştılar Yıkılmış bına yığınlarının yerlerını gokdelenler, pırıl pırıl evler, genış ve pırıl pırıl otoyollar almıştı 19491953 arasında 1 5 mılyondan çok konut yapılmıştı Bunlara her yıl yarım mılyon dolaymda yenılerı eklenıyordu Bır hanım okuyucumuz, dudaklarının uzerınde oluşan kahverengı lekelerden yakınarak "Bu lekeleri nasıl yok edeblllrlm?" dıye soruyor Bu soruyu istanbul Üniversltesi Istanbul Tıp Fakultesi Cilt Hastalıkları Bölümü'nden Doç. Dr. Orhan Baransü şöyle yanıtladr Dudak ustu lekeleri güneşten ılerı gelır Yalnız dudak ustu lekeleri değıl, güneş yuzunden oluşan tum lekelerın tedavısınde, güneşten koruyucu merhemler uygulanıyor Renk açıcı merhemler ıse derınin öteki taraflarını da açtığı ıçın kozmetık açıdan 1yi sonuçlar vermiyor. Yalnız şu sıralarda henuz adı konulmamış bır ılaç var. Bu ılaç azelaic asitten oluşuyor Şımdilık elımızde olmadığı ıçın kullanamıyoruz Ama yaza doğru gelmesını beklıyoruz Geldığı zaman deneyeceğız Dudakların eğer kırmızı bölumlerınde de leke varsa başka bır hastalığın ışaretı olabılır. Çunku guneşle ılgısı yoktur Bu durumda bır cılt uzmanına gözukmekte fayda vardır. 1945 • Modern teknıklerle uretım nedenıyle daha ucuz, daha fazla ve daha kalıtelı mal uretılmesı (Sanayıde ve tarımda) Alman mucızesının görunmeyen nedenı Alman ulusunun ulus olarak yaşama yuk selme azmı, dısıplın ıçınde çalışma tutkusudur • Avusturya Verasetı Savaşı ve Yedı Yıl Savaşı sırasında Avusturya, Fransa ve Rusya nın ustun guçlerı karşısında her an yok olma tehlıkesı ıle karşı karşıya kalan Prusya, Buyuk Frederıck'ın önculuğunde, felaketı zafere çevırmekle kalmamış, Polonya nın 1772 1793 1795 boluşulmelerıne de katılmış, topraklarını genışletmıştır • Fransız Buyuk Ihtılalı ve Napolyon savaş ları sırasında Fransa'ya 3 kez yenık duşen Prusya butun bu olaylardan, mıllıyetçılığı bılenmış" olarak çıkmıştır • ikıncı Dunya Savaşı ıse Bırıncı Dunya Sa vaşı'ndakı yenılgıyı bır turlu hazmedememış olan Alman ulusunun şahlanışı sonucu ortaya çıkmıştır Fakat bu ikıncı 'daha buyuk yenılgl"de sözunu ettığımız Alman mucizesi" ıle sonuçlanmıstır Biz neden kalkınamadık? Almanya beş yıldakı kalkınmasını en az 250 yıllık uygarlığına borçlu olmuştur Bu ulke, dunya bılımıne çok buyuk katkılarda bulunmuş fılozoflar, bılım adamları teknısyenler yetıştırmıştır Ozellıkle 19 yuz yılın ikıncı yarısından sonrakı Alman buluşçuları kımya bılımıne yenı ufuklar açmış optık alanında çok ılerı gıtmışlerdır Karl Marx, ırken Yahudı, fakat kultur bakımından Almandı Kant Alman'dı Hegel Alman dı Schopenhauer Nıetzsche Hegel Fıchte Almandı Atom teorisine en bjyuk katkıda bulunanlar yıne Almandı Fızığı bambaşka temellere oturtan Eınsteın Alman kulturu ıle yetışmış bır Yahudı ıdı Verem uzerındekı çalışmaları ıle un kazanmış Dr Koch bır Almandı Nobel Fızyolojı ödulune 10 Alman layık gorulmuştu Kımya Nobellerının 22 sını Alman lar aldı 15 Alman da Nobel Fızık Ödulu aldı Muzık, tıyatro teknoloji konusunda dunya çapında une kavuşmuş Almanları saymı yorum Kısaca Almanya, İkıncı Dunya Savaşı'ndan önce de dunyanın en ılerı ulkesı ıdı Savaş ulkenın sadece maddı yanını yıkmıştı Manevı yanına dokunamadı Almanya'yı 5 yılda kalkındıran ışte bu manevı yan oldu Sıradan bır adamla buyuk bır muhendısın, bır mımarın dağda soyulup soğana çevrıldığını duşunelım Muhendıs mımar dolu kafası ve becerılerı ıle kısa zamanda belkı eskısınden daha 1yı duruma gelır Ama ' sıradan adam önce ne ıdı ıse, yıne öyle kalır Turkıye ıle Almanya'nın durumlarını bu örnek açıklıyor sanıyorum Alman mucizesi, Batılı ıçın ' mucıze " Bızım ıçın değıl Beş yılda kalkınma konusunda Almanya ıle ulkemızı aynı kefeye koyup aleyhımıze hukum çıkarmak mahalle kahvesı fılozoflarına, çağdaş Mehmel Akıflere yakı şır Ne demışti öksurmesı bıle vezınlı kafıyelı ustat "Bır ışık gösteren olsaydı eğer tek bır ışık / Bız O zulmetlerı çoktan yararak çıkmış tık " Işığı kımın göstermesını beklıyordu acaba ustat? Ataturk sade ışığı, tutulacak yolu da göstermış, hatta 0 yolda ılk adımı, kellesını ortaya koyarak kendısı atmıştı Sen ne yaptın o ışık karşısında? Herhalde gozlerın kamaştı kı çektın Mısır'a gıttın Zıya Paşa' nın dedığı gıbı "Erbab'ı Kemal'ı çekemez nâkıs olanlar / Rencıde olur dıde'ı huffaş zıyadan" (Mukemmel ınsanları kusurlular çekemez / Yarasanın gözu ışıktan rahatsız olur) Butun bunları yazarken cıdden acı duyuyorum Ama artık bırısının çıkıp gerçeklerı şamar gıbı yuzumuze vurması lazım Bu bahtsız gorevı karınca kararınca ben ustlendım Surç'u lısan ettimse kusurum affola DÜŞÜN BUL Yankı Yazgan'dan bir bilmece Cebirsel acayiplikler. Klasık cebır teoremlerı, kullanıcılarına kendısınden yararlanılarak olmayaCak şeylerı kanıtlama ımkânı veriyor Işte ıkı örnek 1 Olmayacak şey Pozıtıf bır sayının kendısınden buyuk olabıleceğını ıspatlayabılır mısınız? 2 Olmayacak şey 1 8 > 1 4 Bunu ıspatlarken şu logarltmlk özelllkten yararlanılablllr: n. log (m) = log (m) n a) ikı grubun topladığı mantar torbasının toplamı + * b) Verılen ödulün toplam torba sayısına bölünmesı * 7 • * * * * * * c) Bırinci grubun aldığı toplam odul x * • * d) ikıncı grubun aldığı toplam ödul • * Bılmeceyı doğru olarak bılen 20 okuyucumuza "Gelecek ve Epistomoloji" kıtabını ar mağan edeceğız • * Uretimde artış Uretım, savaş öncesıne gore % 150 artmıştı Alman Markı şımdı en çok aranan paralar arasına gırmıştı 4853 arasında dışsatımlar yedı kat artmıştı Ulusal gelır ıkıye katlanmıştı Emekçınm yaşam duzeyı, savaş öncesıne göre % 40 lyıleşmıştı Ucrethnın alım gucu, 1940'a gore % 17 artmıştı Bu arada, ulke muazzam bır savaş tazmınatı ödemıştı ve ödemekte devam edıyordu Dahası, Almanya, 10 mılyon Alman goçmenı uretıcı yapmıştı kı bu kadar ınsan Isvıçre ıle Danımarka'nın o zamankı nufuslarının toplamına eşıttı Dunya bunun nedenlerını arayadursun, bızde bambaşka bır yankı uyandırmıştı Alman mucizesi Mahvolmuş bır ulke, beş yılda duşmanlarını bıle kıskandıracak bır uygarlık duzeyıne yukseldığı halde, savaşa gırmemış, ustelık savaşanlara mal satmış ve kalkınmaya ılk adımını 10 kusur yıl once atmış Turkıye neden kalkınamamıştı? Turkun nesı eksıktı de Almanın beş yılda gosterdığı basarıyı yırmı kez beş yılda gosterememıştı? lş bu kadarla kalsa gene ıvı ıdı Bır ikıncı beş yıl sonra, 1960'ta aynı Almanya, sınırlarını Avrupa'nın az gelışmış ulkelerının ışçılerıne de açmış, erıştığı refah duzeyının nımetlerınden onları da yararlandırmıştı Bu dönemdetam I4yıl surmuştu 1974 dunya petrol krızıne kadar Yıldızh Hesap Pıknığe çıkan bır okulun oğrencılerınden ıkı grup. mantar toplama yarışına gırmiş Sonuçta toplanan her torba mantar ıçın grup lara çıkolata dağıtılmış Bırıncı grubun daha çok mantar topladığı bu yarışa ılışkın hesapları okulun matematık öğretmenı bır bilmece bıçımınde oğrencılere sormuş Aşağıda tek bır rakam dışında her şeyın yıldızlarla gosterıldığı bılmeceyı çözebılecek mısınız? Geçen haftanın çözümü Cebirsel acayiplikler. 1 Olmayacak şeyın oluru a ve b pozıtıf sayılardır • a> b Mer ıkı tarafı b ıle çarpalım • ba > b 2 Her ıkı tarartan a 2 yı çıkartalım • baa2 > b2a2 Çarpanlara ayıralım • a (ba) > (b + a) (ba) Her Ikı tarafı (ba)ya bolelım • a> b+a Görulduğu gıbı, a sadece kendınden buyuk değıl, kendısınden buyuk her sayıdan da buyuk 2 Olmayacak şeyın oluru • 3 > 2 (kabul?) Her ıkı tarafı log (V2) ıle çarpalım • 3 log (V2) > 2 log 0/2) ıpucu olan teorem geregınce, • log (V2)3 > log (V2)2 • ('A)» > (Vi)» • 1/8 > V* Başka klbrıtlerden de yararlanarak uç eşkenar uçgen yapın Söz konusu ıkı kıbrıt 60'ar derecelık uç açı oluşturacağından (3x60=180), ıkı kıbrıt bır duz çızgiyi belırlemekte ikıncı bır çözumu (b) açıklamaya gerek yok Görünür ve görünmez nedenler Alman mucizesi denen şeyın görunen" ve "görunmeyen" nedenlerı oldu Görunen nedenlerı şöyle özetleyebilırlz • 3 5 mılyar dolarlık Amerıkan yardımı, • Dort ışgal bölgesındekı muttefık askerlerının harcamaları, • Markın değerının yuzde 93 5 duşurulmesı (100 mark = 6 5 mark), • Savaş zengınlerının devaluasyon yuzunden malları toptan kapatıp karaborsada satamamaları ve yıne aynı nedenle çalışmak uretıme katkıda bulunmak zorunda kalmaları, • Oevaluasyon yuzunden hemen hemen sıfıra ınen yatırtm sermayelerının yenı sağlam marka gore yenıden oluşması ıçın Adenauer hukumetınce alman bır suru malı onlem (devlet ve beledıye tahvıllerı ıle bazı ınşaat ve gemı yapım şırketlerının tahvıllerını alanlara vergı ındırımı, ınşaat şırketlerıne verılen borçların 10 000 markının vergıden duşulmesı, ışçılerıne konut yapan şırketlerın de bır sınıra kadar vergıden muaf tutulması) (a) (b) Kazanan okuyucular Atllla Berker Marmarıs, Nıadı Gungören Bursa, Mıne Kızıltepe Ankara, Yonca Yassı izmıt, Haluk Karaçıçek Sılıfke, Serhan Sevgı Kayserı, Ömer Tuzcuoğlu Rıze, Uygar Çankaya istanbul, Ayça Özer Istanbul, Esın Şerbetcı Muğla, Yucel Yıldız Ankara, F Başak Şımşek Aydın Mıthat Kayaalp Uşak Talat Tuzocak Sıvas, Özer Öztekın Ankara, İki kibritle düz çizgi Ikı kıbrıt çopuyle duz çızgı elde edıldığıne ılışkın ıkı kanıt aşağıda gösterılmekte (a)