Katalog

BİLİM POLİTİKA BİLİM KÜLTÜR Yaratıcı olmanın önkoşulları T.C. Hükümeti üzerine düşeni yapmıyor. Bütçede, üniversitelerde araştırma çalışmalarına ayrılan az miktardaki fon parasının yarısı yıl içinde ödenmiyor. Dr. Atılla M.öner Farabi Dosyası Batıda Farabi'nin pek sözü geçmez. Bizde ise adı gündemden düşmez. Neden? Çünkü Farabi sistem sahibibirfilozof değildir. Bir yorumcudur. Aristo'nun başarılı bir yorumcusu. Vehbi Belgil ır fılozofun felsefe tarıhlerınde adının sık sık geçmesı ıçın evrenı butun halınde ızah ıçın orıjınal (özgun) bır sıstemı olması, hatta buna ek olarak bır ahlâk sıstemının de olması gereklıdır Felsefe tarıhlerının hepsınde bu tur fılozoflar yer alır Plato nun, Aristo'nun Sokrat oncesı fılozofların Descartes ın, Kant'ın felsefelerınde bunu açıkça goruruz Farabi'de bunu goremeyız Adıvar, ' Tarıh Boyunca llım ve Dın : 'ınde Farabi hakkında şoyle der (sayfa 110) "Farabi, bazı tarihçilere gore, Arısto felsefesı yerıne NeoPlatonıklerce yapılmış bır ılahiyatı asıl Arısto felsefesı dıye almış ve onu, AlKındı'nın yaptığı gıbı, Islam goruşu ıle uzlaştırmayı başararak, kendısınden sonra gelen Ibn'ı Sına'nın yolunu açmıştır Bu nedenle Doğu ulkelerınde Aristo'nun lakabı Bırıncı Hoca', Farabi nınkı "Ikıncı Hoca"dır" Adıvar, Farabi fızığının Arısto'nunkının hemen hemen aynı olduğunu soyler ve bu konudakı sozunu şoyle bıtırır "Farabi, bılımın her dalında calışmış, Doğunun Arıstosu denmeye hak kazanmıştır" Işte Batıda fılozofumuzun adının pek geçmemesı bundandır Ansto butun yapıtları ıle ortada dururken onun başarılı yorumcusu, ıkıncı derece bır önem kazanır Çunku onem, bılımeozgun katkıdan doğar, yorumdan değıl Kısaca onemlı olan Arısto olmaktır, onun başarılı bır yorumcusu olmak değildir Kaldı kı, Adıvar'a ve onun sozunu ettığı "bazı fılozoflara" göre Farabi Arısto felsefesını değıl, Neo Platonıklerın felsefesını ışlemış, hatta onu da Islam felsefesı ıle uzlaştırmıştır Her uzaştırmada bır tur zorlama olduğuna göre burada da durumun oyle olması gerekır Nıtekım once Ansto'ya cephe almış olan kılıse, butun zamanların en buyuk fılozofunun otorıtesını yıkamayacağını anlaymca onu Hırıstıyanlıkla uzlaştırmayı yeğlemıştır A vrupa'da EUREKA araftırma bırlığı çalifmalannın planlama toplantılarına T C hukumelı bakan lannın kahldığı, /ıse oğrencılen arasında yapılan TUBITAK destekh pro/e çolifmalannın "arastırıcı toplum" olmamız yo nundekı gelışmenın gosfergesı olarak kabul edıldığı bır donemde, "yenı fıkır urelmek", "yaratıa olmak" ve 'bılımsel araftırma yapmak" ıçın neler gerektığt uzenne bır tarfışmo baflatmakta yarar var Dunya ekonomısıne yön veren ulkelerı ve fırmalannı ıncelersek uluslararası pazarlar dakı payımızı arttırabılmenın tek gerçekçı yo lunun "bilgt uretmeye" başlamamız olduğunu goruruz Bılgı uretmek ıse araştırma çalışmalarıyla mumkun olduğundan fırma lar vakıt geçırmeden yurtdışından knowhow satın almanın yanı sıra kendı bunyelerınde araştırma grupları oluşturmalıdır Dunya pa zarlarından daha buyuk pay kapmak ısteyen fırmalarımıza ABD dekı Mıcroelectronıcs and Computer Technology Corporatıon fırması nı örnek vermek ıstıyorum MCC'yı sektör dekı 21 fırma kurmuş Amaçlanan kaynakların bırleştırılrrıesıyle, lırmaların tek başla rına gırışemeyeceklerı başaramayacakları projelertn uygulamaya konulması Turkıye'nın bu tur ışbırlıklerıne daha çok ıhtıyacı ol duğuna ınanıyorum Ekonomık kazanç sağ layabılmek ıçin temel araştırmaların vazgeçılmez rakıplerle (') ışbırlığının de kaçınılmaz olduğu kabul edılmelıdır Ûlke ıçınde bılgı uretmenın bır parçasını da unıversıtelerdekı yuksek lısans (master ve doktora) çalışmaları oluşturur Devletın eğıtım polıtıkası eğıtımden geçen "bllgi uretecek" kışılerı ve toplumu etkıledığınden ve dunya pazarlarındakı payın arttınlması da tıcaret ve sanayı şırketlerının ekonomık çı karlarına hızmet ettığınden, araştırma çalış malarında özel sektorle devletın yakın ışbır lığıne gırmelerı gerekır Her ışte olduğu gıbı araştırma çalışmala rının yurutulmesınde de bır organızasyona ıhtıyaç vardır Burada bır noktaya dıkkat et mek gerekıyor Araştırma yaratıcılık ıstedığınden oncelıkle ' kışısel' bır ıştır çunku ya ratıcı ış gruplar veya organızasyonlarca değıl, bıreyler tarafından yapılır Organızasyondan anlaşılan bıreyın yapıcı ve yaratıcı özellıklerını on plana çıkarmak amacıyla yurutmeyle ılgılı bırtakım rutın destek hızmetlerının çabuk olarak başkaları tarafından yapılmasını sağlayacak yapıyı kurmaktır Araştırma organızasyonunun beş ışlevı nı şoyle sıralayabılırım 1 Araştırmacıyı bulmak 2 Para desteğı bulmak 3 Yaratıcılığı besleyen bır atmoster oluşturmak 4 Araştırmacıya rutınışler destek hızmetını vermek 5 Araştırma projelerını sonuçlandırmak Bu ışlevlerı unıversıte orneğınde ıncele mek ıstıyorum Nasıl bir organizasyon? maktadır Bunun nedonı ıse araştırma ıçın yeterlı kaynak ayrılmamasıdır Buyuk sıfatını taktığımız ulkeler GSMH nın u/o 2 5 ıla % 4 u arasında gelışen mıktarları araştırma/gelıştırme (ArGe) ıçın harcıyorlar Dunyanın en buyuk bılım okulu ve ArGe laboratuvarı oiarak nıteleyebıleceğım ABD de 1986 da sanayı kuruluşları 60 mılyar dolar unıversıte ve vakıflar 4 mılyar dolar federal hukumet ıse 55 mılyar dolar harcamış DİE raporlarında Turkıye'nın 1986 GSMH sı 36 200 mılyar TL olarak bıldırılıyor T C hukumetı de uzenne duşenı yapma maktadır Butçede unıversıtelerdekı araştır ma çalışmalarına az mıktarda tahsıs edılen fon parasının yarısı yıl ıçerısınde odenme mektedır Eleman ve fınansman sıkıntısının yanı sıra yururlukte olan kanun ve yonetmelıkler (3) ve (4) numaralı ışlevlerın yerıne getırılme sını engellıyor Yuksek öğretım Kurumu Başkanı Prof Ihsan Doğramacı, 1970 te The Internatıonal Mıgratıon of Hıgh Level Manpovver kıtabının yazarı P G Frank e yurtdışında doktora yapıp gelen genç bılım adamının, kendısıne bır yer bulmak ıçın yen mek zorunda kaldığı guçluklerı formalıteler ve çalışma ortamında her şeyın usttekılere bağlılığı olarak açıklarken, doğru bir tespitte bulunmuş ama YÖK yönetmelığındekı maddelere (veya maddelonn yorum ve uy gulamaama) bakınca doğru bir çözüm bul duğunu soylemek zor Araştırma fonundan sağlanan parayı proje harcamaları ıçın kul lanmak amacıyla gırışılmesı gereken muca dele (eğer ışlerın belırlı suratte ılerlemesı ıs tenıyorsa) çok yorucu YOK yonetmelığıne dayanılarak ılerı surulen usul uygulama ları bılımsellıkten (yönetım bılımı) uzak çağ dışı tumden gereksız ve anlamsız formalı teler yığınını oluşturuyorlar Bır ornek vermek gerekırse unıversıte araştırma fonundan desteklenen proje ıçın ıstenen kıtabı unıver sıte kutuphanesı getırtememektedır Çunku araştırma fonundan kutuphaneye para ak tarımı yapılamamaktadır Başka bır ornek de alet ıthalı ıçın Hazıne ve Dış Tıcaret Muste şarlığı Ithaiat Genel Mudurluğu'nun bır veya ıkı olur' unun alınması Ankara ça bukluk ısteyen araştırma çalışmalarının burokratık yavaşlıkla yurutulemeyeceğını gör mek oğrenmek ve anlamak zorundadır Sıs tem guvensızlık uzenne oturtulmuşa ben zıyor Burokratlar öğretım uyelerının amaç devletin parasını çarçur etmek olsa unı versıtelerde kalmak yerıne bır muteahhıtlık şırketı kurup devlet ıhalelerıne katılmanın yararlarını gorebılecek kapasıtade olduklarını bılmelıdırler Açıktır kı yaratıcı teknolojı gelıştırme uy gulama ve yoneltme kapasıtesıne sahıp ınsan gucunu ve ılerıde yetıştırıleceklerı yur dumuzda tutabılmek ıçın sadece eğıtım sıs temınde değıl, personel proje yonetımı sıs temınde ve unıversıte burokrasısınde köklu değışıklığe gıdılmesı gerakıyor Aksı takdırde araştırma organızasyonunun (5) numa ralı ışlevını yerıne getırmek araştırma çalış malarını sonuçlandırmak ve ulkemızde bıl gı uretmek mumkun olmayacaktır IJ Dr. Atllla M. önar Halan Boğazlçi Unlvar•itasl Klmya Muhendlallğl Bolümü'nda, boya va vamlic aektörü Içlna raatırma yapmak üzere Organik Yuzay Kaplayıcılar Laboratuvan'nın (OYKAL) organizasyon çalıamalarını yurutuyor. B pacağız Farabi, Bırunı, Ibn'ı Sına bılım sel uç ceddımızdır Oysa aşırı sağın kurmayları bu ıddıa ıle bındıklerı dalı kestıklennın farkında değıllerdır Çunku bu uç bılgın Osmanlının tarıh sahnesıne çıkışmdan yuzlerce yıl önce yaşamış kımselerdır Imparatorluğumuzun kuruluş tarıhını yuvarlak sayı olarak 1300 kabul edersek, Farabi'nin bu tarıhten 350 yıl önce, Bırunı'nın 252 yıl once, Ibn'ı Sına'nın ıse 263 yıl önce yaşamış olduklarını goruruz Akıl Hocaları Osmanlı, İ500 yıllık yaşamı boyunca, bugun sayıfarı 1500'u bulan bılımlere hıçbır katkıda bulunmadığı gıbı bu bılım lerın uygulaması olan teknoloııyı bıle kullanmasını becerememıştır ve bu bızı felâkete suruklemıştır Bunun tek sorumlusu aşırı sağcılarımız olmuştur Çunku dev ımparatorluğumuzun her şeyı onlardan soruluyordu Onlar ımparatorluğumuzun akıl hocaları ıdı Aşırı sağın kurmayları, bu uç duşunur hakkında Batının yuzde bırı kadar bıle bılgı sahıbı olmadıklarını gostermekle de bindıklerı dalı kestırmektedtrler Bu 3 duşunurun yapıtları dılımıze çevrılmedığı gıbı bılımsel ıncelemeden de geçırılmemışlerdır Ve bugun ulkemızde bunu yapacak kımse de yoktur Hatta yapılması gereken sadece yapıtların çevrılmesı değildir Aristo'nun yapıtları da çevrılmelı, uç bılgının yapıtları onunkılerle karşılaştırılmalı, bu yolla da yapıtlardakı duşuncelerın hangılerının Arıs to'dan, hangılerının bılgınlerımızden geldıklerı açıkça ortaya konmalıdır Kaldı kı, Turk kamuoyu, Osmanlı do nemınde yetışmış özgun duşunurler hakkında da bılgı beklıyor Adıvar'ın "Osmanlı Turklerınde llım"ı bu gereksınmeyı yeterınce karşılayamıyor • 13 Bizdeki ilgi Durum bu olduğuna gore Farabi bızde neden temcıt pılavı gıbı hep ortaya konur? "Neden", bılımde değıl ıdeolojıde, dın ıdeolojısınde aranmalıdır Sayın Uğur Mumcu nun, yankıları hâlâ suren buyuk yazı dızısı, aşırı sağın, ıç ve dış duşmanlarımızın para vetaktlk desteklerı ıle, ulkemızı yıkmak ıçın ıçerde ve dışarda nasıl saJdırıya geçtıklerını açıkça gozler onune sermıştır Farabi bu saldırının bır parçasından başka bır şey değildir Hatta Farabi'nin yanında Bırunı ve Fbn'ı Sına da laık cumhurıyetımızı yıkmak ıçın sılah olarak kullanılmaktadır Şöyle Aşırı sağ şu duşunceyı kafalara yerleştırmek ıstıyor "Bız dınımıze sıkı sıkıya bağlı kaldığımız zaman Batının bıle kıskandığı buyuk bılım adamları da yetıştırdık, bılıme katkıda bulunduk Tekrar ıktıdarı ele geçırırsek aynı şeyı ya Sonuç Ve problemler: Bır araştırma laboratuvarının en önemlı scrunu eleman seçımının doğru yapılmamasıdır dığer bır deyışle master ve doktora yapmak ıçın aday olanların sınıfın en lyılerı ve ısteklılerı arasından seçılmelerı gerekır Ne yazık kı en .yıler yurtdışına gıtmektedırler Haklı olarak! Kalıte kontrol amaçlı bırta kım test aletlerı ıçeren çok sayıda lahoratu var bulunmakla beraber kendılerıne tam teşekkullu araştırma laboratuvarları sunulama