Katalog

GÜZELLİKVE ÖLÇU U ZAY Güzelliğin matematiği Kadının yüz güzelliğinde oranlar ne olmalı? Güneşin kavurduğu bir gezegen: Çok parlak olduğu halde yeryüzünden görünmemesinin nedeni, Merkür'ün tanyerinin perr ve alacakaranlığın maviliğinde kaybolup gitmesıdir. ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu MERKÜR T M atematik her yere girer de güzellik alanına girmeden kalabilir miydı? Işte ABD Louısville Universıtesi psikoloji uzmanı Michael Cunningham da bu alandakı öncülerden. Cunningham, yüz güzelliğinin matematıksel tanımlarını bulduğunu ılerı sürüyor: "Çoğu insan 10 demenin ne anlama geldığıni bilir. Bır demenin de. Ama psıkcHoglar insanların bu tür yargılara nasıl vardığını ve hangı faktorlerın onları etkilediğini tam olarak bilmezler" Cunningham 50 kadın yüzü seçıyor. Bunların 27 tanesi Dünya Güzellik Yarışmasında Amerıka'yı temsil etmeye aday olanlar. "Çünku" aıyor Cunningham, "Kadınların kendi yetiştikleri külturler ıçınde ne kadar çekicı olup olmadığını görmemiz lazım." Sorular 150 üniversite öğrencisine soruluyor. Bu öğrencılerın hepsı de beyaz. Sonuçlardan bır kısmı şöyle: • Göz genişliği, göz hizasında yüz genişliğinin üçte biri kadar olmalı • Çene uzunluğu, yuz yükseklığının beşte bıri olmalı • Gözün merkezi ile kaşın alt kısmı arasındaki uzaklık, yüz yükseklığının 10'da biri kadar olmalı • Göz yuvarlığının görünür kısmının yüksekllğl, (boyu) yüz yüksekliğinin 14'te biri kadar olmalı. • Burnun kapladığı toplam alan yü? alanının yüzde beşinden daha az olmalı. • İdeal ağız, yüzün ağız hizasındaki genişliğinin yüzde ellısı kadar olmalı. Cunningham oranlardakı çok küçük değışıkliklerin bile, çekicılikte önemlı farklılıklar yarattığını söylü/or. Oranlar ve yüzdelerdekı 10 noktalık bir değişiklik, incelenen yüzün cazibesini azaltabilıyor Ama Cunningham gene de şöyle demekten kendini alamıyor: "Çok fazla teknik konuşmasak bile büyük bir güvenle şunu söyleyebilirim ki, gözler biraz irileştikçe, burun küçüldükçe çene kemıklen büyüyüp, çene ufaldıkça, gulümseme genişledikçe, kadının çekiciliği daha fazla artmaktadır." ! anrılar tanrısı Jüpiter kükredi, şımarık oğlu Merkür'e... Gidecekti yeryuzüne, aklı başına gelsın, üzmesin insanları bundan böyle... İndi yeryuzüne, gezdi, denedi, öğrendi. Günün birinde ölmüş bır hayvanın bağırsaklarını gerdı yaya, başladı onu çalmaya. işte tarihin belki de ilk çalgı aleti lir böyle çıktı ortaya. Yeteri kadar bilgi edinince yeryüzünde döndü göklerdeki yerıne. Oturdu Güneş etrafındaki yörüngesıne, başladı hızla dönmeye. Haber getirdi, götürdü ve o günden sonra adı haberleşme tanrısı olarak kaldı. işte mitolojıde Merkür'ün yeri.. Bakalım biümsel bakış ne diyor?.. Merkür'ün Güneş'e en yakın gezegen oluşu hep dezavantajlar yaratmıştır. örneğin, yeryuzüne oranla 9 kez fazla Güneş ışığı alarak kavrulur. Çok parlak olduğu halde yeryüzünden görülemez. Çünkü gündoğumundan 1.5 saat önce doğuda ve günbatımından 1.5 saat sonra batıdadır Bu dururnda Merkür'ün parlakhğı, tanyerinin pembeliğı ve alacakaranhğın maviliğinde kaybolup gider. Merkür Güneş sisteminin Pluto'dan sonra ikinci küçük gezegenidir, yörüngesi eliptiktir. 1889'da Schiaparelli, Merkür'ün hep aynı yüzüniiGüneş'e gösterdiğini savundu. Oysa durum böyle değıldı... Fakat yeryüzünden gözlem olanağı en az olan bır gezegen olduğundan. yanlış olan bu sav 1960'ta ortaya çıkarılabildi. 1962'de Mıchıgan Üniversitesi'nden bir grup astro nom, radyo teleskopuyla Merkür'ü gözlediler. Amaçlan radyo dalgalarıyla yüzey ısısını ölçmekti. Bu sırada bir süprizle karşılaştılar; Merkür'ün karanlık olarak düşündüklerl yüzünden radyo dalgaları yayılmaktaydı. Kuşkusuz gezegenin Güneş ışığı alan yüzünden radyo dalgaları yayılımı beklenmekteydi, ama eğer bır de karanlık yüzü varsa, oradakı kayaların ısısı mutlak sıfıra yakın olmalı ve radyo dalgaları yayılmalıydı. Bu durumda en açık anlatım gezegenin hep aynı yuzunu Guneş'e çevırmediğiydi. Gezegenin karanlık yüzünde ısı 173°C ıken, aydınlık yuzünde 427°C dir. MARINER 10 yüzey ısısının ölçümu sırasında magnetık alan tespıt etti. Merkür'ün sahip olduğu bu manyetık alan, gezegenin bir demır çekirdeği olduğunu gösterir. Bu demir çekirdeğın çapının 3600 km olduğu hesaplandı. Bu çap ise uydumuz Ay'ın çapına eşittir. Demek ki gezegenın kabuk kısmı ancak 640 km'dır. Gezegen 59 gunde kendı ekseni etrafında, 88 günde de Güneş okseni etrafında dönmektedır. ni kaplayan kraterler arasında göreceli olarak düzgün alanlar olmasına karşın, Ay yüzeyi kraterleri düz alanlar bırakmayacak şe kilde sıkça dizilmişlerdir. Öyle ki, Merkür ve Ay aynı ölçülere sahip olmalarına rağmen Merkür'ün demır çekirdeği bu gezegenin daha ağır olmasını gerektırmektedır Bılim adamları gezegenlerin ve uyduların ağırlıklarını yeryüzünün ağırlığı cınsınden tespit ederler. Bu dı m.iıda Merkür kütlesi Dünya kütlesinin 18'<ıe I 'ı, Ay ıse Dünya kütlesının 81 'de 1 'idir. Merkür Ay'dan 4,5 kez daha ağır olduğundan, herhangi bir cisim Merkür'de daha ağır gelecektır. Yüzeydekı kraterler, meteorların ya da astreoidlerin çarpmaları sonucu meydana gelırler. Çarpan cısım ne olursa olsun genel olarak EJACTA dıye adlandırılır. Şimdı bir ejacta Merkür'e çarpmışsa; gezegenin yüzey çekımı. Ay yuzey çekıminin 3,5 katı olduğundan Merkür'e çarpma sonucu ufalanmış madde çok uzağa gıdemez. Gerçekte Merkür'e çarpan ejacta sonucu dağılacak madde Ay'a kıyasla 6ya 1 oranında daha az alan kaplayacaktır Sonuç olarak Ay'a çarpan ejactanın dağılan maddeleri 6 kez büyük alan kaplarken, Merkür'de yayılan parçalar çok uzağa gitmezler ve daha önceden oluşmuş krater ızlerinın üzerinde bir tabaka daha oluştururlar İşte bu nedenden dolayı Merkür yüzeyındekı kraterler arasında düzgun alanlar mevcuttur. Gezegenlerin Güneş eksenı etrafında donüşlerinde yıl, kendı eksenlerı etrafında dönüşlerinden de gün oluştuğunu biliyoruz Sonuç olarak 2 Merkür yılı 3 Merkür gününe eşittir. r Merkür'ün kimliği Çapı (Dünya 1) 0.38 Uzakhğı (Güneş'ten) :0.39 AB Merkür yılı (Dünya = 1 yıl) : 0.24 yıl Merkür günü (Dünya =1 gün) : 59 gün Dönme hızı : 47.8 km/sn Kaçış hızı : 4.3 km/sn Yörünge eğimi (Dünya =0°) : 7° Ekvator eğimi (Kendi yörüngesi = 0°)..7° Kütlesi (Dünya = 1) • 0.056 Yoğunluğu : 5.42 gr/cm3 Işığı yansıtma oranı :%7 Uydu sayısı :0 1 AB= 150 milyon km. Ay ve Merkür Dış görünüş açısından Ay'a benzeyen Merkür demir çekirdeği ile Ay'dan farklı bir durumdadır. Çünkü Ay'ın ne demir bir çekirdeği ne de manyetik bır alanı vardır. Her ıkiside kraterlerle kaplıdır. Ancak Ay'ın sahıp olduğu krater yapısı Merkür'ün sahip olduğundan oldukça farklıdır. Merkür yüzeyi r &ÜYÜCÜ MERLİM KARANLIK. BENJAMİN PAftATONEfti BULOUCjÖSTERİ YAPlP HALKI PEHŞETE