Katalog

YAŞ AM Beyin cimnastiği Çeviri: Belgin öz ır Fransız hastanesınde sınır hücrelerinin canlandırılması ve beynın yaşlanma surecının yavaşlatılması amacıyla beyin cimnastiği uygulaması başladı İnsan beynı, embrıyo yaşamından ıtıbaren, yaklaşık 200 mılyar sınır hucresıne (nöron) sahıptır Bu sınır hucrelerı ınsanda bellek, duyarlılık, hareket ve konuşma gıbı hayati fonksıyonların temelını oluştururlar Beyin oluşumu sırasında, ınanılmaz bır hızla (dakıkada yuz bınlerce) nöron ımal eder Doğum anında bu sınır hücrelerinin sayıları, buyuk bır eleme sonucunda 100 mılyara kadar duşecektır Eskı ınanışların aksıne beyin, noron yapısını tamamlamış olarak doğmaz, beyıncık gıbı bazı bolgelerınde, yaşamın ılk aylarında sınır hucrelerı sayısında artış görulur Yaşlanmaya karşı rını saf dışı bırakarak zıhınsel yaşlılığı çabuklaştırırlar Yaşlılığı geciktirme Araştırmacılar hucre olayları üzerinde çalışarak yaşlılığı gecıktırmenın yollarını henuz bulamadılar Bazıları amınoasıt dengesıyle oynamayı veya bazı proteınlerın esneklığınde etkılı olan kukurt takvıyesı yapmayı önermektedır Yıne de, bugunku bılgılerımızle bır gençllk rejimi' saptamak mumkun olamamıştır En kolay yaklaşım, tıpkı bır sporcunun kaslarını çalıştırması gıbı, nöronları etkın bır halde korumaktır Çunku yapılan araştırmalar beynin ne kadar az kullanılırsa, o kadar çabuk eskıdiğını ortaya koymuştur Parıs yakınlarındakı Bicetre Hastanesı'nde kurulan Beynın Yaşlanmasını önleme Araştırmaları Enstıtusü'nde bu olay ele alınmıştır Psıkolog Monıque Le PoncınLafıtte onderlığındekı ekıp Ilk olarak, yaşlılığın sebep olduğu beyın tahrıbatını saptamaya çalıştı Her yaşlı ınsan ıçın 'zıhınsel kaynak'lannı ortaya koyan bır bılanço çıkarıldıktan sonra sıra, etkın beyın hücrelerinin sayılarını arttırmayı amaçlayan bır dızı beyın cımnastığı egzersızlerının saptanmasına geldı Surdürulen çalışmalarde öncelıkle bıreylerde, beynın yaşlanmasına neden olabılecek etkenlerın belırlenmesı amaçlandı Yapılan gerçek bır beyın 'checkup'ının (görsel ve sozsel algılama, labırent testı, hafızatestlerı, mantıksal duşunme) yanı sıra, deneklere gunluk yaşamları ve duygusal ılışkılerıne yonelık bırçok soru da soruluyordu Daha sonra, hafızasının yeterlılığı, davranışındakı bozukluklar ve bunların nedenlerı hakkında kendı kışısel göruşlerını belırtmesı de ıstenıyordu En sık rastlanan şıkâyetler şunlardı "Eski olaytarı çok iyi hatırlayabiliyorum, fakat dun ne okuduğumu bitemiyorum. Söyleyeceğlm söz blr türlü aklıma galmlyor, hatırladığım zaman artık çok geç... İnsanların adlarını unutuyorum... Uyuyamıyorum... Kendlmi yorgun hlssedlyorum." İlk sonuçlar Yapılan bu bıreysel testler sonucunda, araştırmacının belırlı bır 'yenıden eğıtme' programı önermesı mumkun olabılıyordu Elde edılen sonuçlar dört kategorıde sınıflandırılabılır 1 Beyın normal çalışabılır, fakat tembelleşmış, onu canlandırmak gerek 2 Beyın normal çalışabılır durumda, fakat bırtakım bıyolojık bozukluklar (magnezyum eksıklığı gıbı) ya da ruhsal bozukluklar (ufak bır depresyon gıbı) saptanıyor Bu durumda ılaç tedavısı ıle beynı uyarıcı egzersızlerın yararı olabılır 3 onemlı bozukluklar görulmekte Nörokımyasal denge bozukluklarının ya da karakterıstık belırtılerını henuz gostermeyen, tam olarak ortaya çıkmamış patoloıık bır durumun araştırılması gerekır Alınacak bır beyın tomografısı çok yararlı olacaktır 4 Beyinde zedelenmeler goruldu Bu durumda tedavı yontemı norologlar tarafından belırlenecektır 5575 yaşları arasında 122 erkek ve 6080 yaşları arasında 246 kadın uzerınde yapılan deney sonucunda, deneklerın % 45'ınde son derece duşuk bır beyın faalıyetı saptanmıştır Erkekler arasında % 21 'ı, ruhsalduygusal bır bozukluk sonucu ortaya çıkan çeşıtlı algılama bozuklukları, % 30'u patolojık yaşlanma belırtılerı, % 7'sı ıse daha cıddı rahatsızlıklar göstermektedır İnsan, yaşamı boyunca slnir hücrelerinin sadece dörtte birini kullanır. Bu nedenle yaşlılıkta bile insana kullanamayacağı sayıda nöron kalır. Dışa dönük insanların beyin hücrelerindeki eskime yavaştır. Bu yolla, etkin sinir hücre sayısı arttırılıyor, insan yapısının tüm hayati fonksiyonları uyarılıyor, durgun ve uyuşuk nöronlar canlandırılıyor. iyileşme sansı: Yüzde 90. belırttlğı gibı, normal bır yaşlanmayla bırlıkte gelen nöron azalması, ınsanda zıhınsel yeteneklerın de kaybolmasını gerektırmez Gerçekte tum nöronlar et kın durumda değıldır ve beyin, matematıksel olarak, yaşamı boyunca kullanabıleceğınden çok daha fazla noron depolamıştır Bu sınır hücrelerinin sayılarından daha da onemlı olan, aralarında oluşan bağların nıcelık ve nıtelığıdır Duyu organlarındaki bu bozukluk da ınsanın çevresını yanlış algılamasına neden olur Eskısı gıbı ışlemeyen 'gırış ler', dışarıdan daha az şey algılanma sına ve dolayısıyla, beynın daha az uya rılmasına neden olur Dışa donuk bır yapıya sahıp olan ınsanlar, kendı ıçlerıne dönuk olanlardan çok daha çabuk olgunlaşır ve elektroansefalogram verılerınde gorulduğu gıbı, beyin nucrelerındekı eskime çok daha yavaş olur Demekoluyorkı, sosyal yaşamdakı canlılık zıhınsel omru de uzatmaktadır llkel çağlarda olsun, gunumuzde olsun toplu yaşam zıhnın uyanık kalmasına yardım eder Buyuk şehırlerdeki egoızm, yaşlı ınsanları daha da çökertmektedır Fakat bu arada, ınsandakı yalnızlık ve kendıne donme eğılımlerının ılerıkı yaşlarda zıhınsel yaşlanmayı kolaylaştıracağını da belırtmek gerekır Yıne de, her ne olursa olsun, ortada tartışılmaz bır olay vardır Beyin yavaş yavaş eskımektedır . Kulturel çevrenın de yaşlanma surecı uzerınde onemlı bır etkısı vardır Ayrı buyumuş ya da yetışkın yaşamlarının buyuk bır kısmını farklı çevrelerde geçırmış olan monozıgot ıkızler uzerınde yapılan ıncelemeler, dış çevre ne kadar çok zıhınsel faalıyet gerektırıyorsa, nöron yaşamının da o denlı etkın kaldığını ve boylelıkle ruhsal çokmemn engellendığını ortaya koymuştur Dığer yandan dış durtulerın anı olarak kesılmesı, çalışmanın bırakılması, emeklılığın başlamasıyla sosyal yaşamdan kopma gıbı nedenler, yıllarca etkın bır şekılde çalışmış olan beyın hucrele Beyin cimnastiği B Dış etkenler Kadınlarda yüksek oran Kadınlar ıçın yukarda sayılan bozukluklarda elde edılen yuzdeler sırası ıle 35, 21 ve 9'dur Monıque Le Poncın Lafıtte'ın belırttığı gıbı, kendını bırakan ınsanlar, zıhınsel hıçbır etkınlığı ve sosyal ılışkılerı bulunmayanlar, kısaca beyınlerı artık uyarılmayanlar, yaşlanmanın hızlanmasına neden olup, ışı organik bır bozukluğa kadar vardırabılırler önerılen beyın cimnastiği ıle etkın sınır hücrelerinin sayılarının arttırılması ve başıboş noron ağlarının canlandırılması amaçlanmaktadır Bunun yanı sıra, ınsan yapısının tum hayati fonksiyonları uyarılmaya çalışılmaktadır En fazla on kışının katıldığı seanslar bır psıkolog tarafından yönetılır Bır saat boyunca bu ınsanlar, sözcuk lıstelerını, sayı serılerinl, nesne kumelerını, çeşıtlı coğrafı ve meteoroloıık verılerı belleklerıne yerleştırmeye çalışırlar Elde edılen sonuçlar ortak bır tartışma konusunu oluşturur ve bunların bırbırlerı ıle benzerlıklerı kıyaslanır Vakalann çoğunda beyın normal, ancak tembeldır Belırlı bır uyarıda bulunulmadığı an, noron etkınlıklerı son derece durgundur Yapılan alıştırmalar ıle nöronlar bu durgun ve uyuşuk durumdan sıyrılıp, canlanmaya zorlanırlar Normal bır beyının bu koşullar altındakı iyileşme şansı % 90'dır Kurulan bu enstıtu Fransa'da bu konu uzerınde atılan ılk adımdır Hollanda, Iskandınav ulkelerı, Japonya ve özellıkle ABD'de çok daha gelışmış çalışmalar yapılmaktadır Surdürulen araştırmalar ıle, hem yaşlı insanların yaşamlarını daha iyi koşullarda surdurmelerı hem de onlar ıçın bır yıkım olan doktor ve ılaç parasından kurtarılmaları amaçlanmaktadır D 25 yaşına gelen bır ınsanın beynınde, gunde yaklaşık on bın noron eksılır Bu eksılme kırk yaşından sonra daha da artarak, gunde 100 000'e ulaşır Vucudun dığer organlarının, mesela derının aksıne, özelhğını yıtıren bır noronun kendını yenılemesı ımkânsızdır Eksılen bır noronun yerıne yenısı gelmez, boylelıkle 90 yaşına gelmış bır insan zaman ıçınde beyin hücrelerinin onda bırını yıtırmış olabılır Nöron eksilmesi Dınlenme du rumundaki beyınde faaliyet sadece turuncu bölgelerde suruyor Bevnimizin m kadarını Beynımızın ne kullanıyoruz? Beyin gucumuzun sadece çok ufak bir kısmını kullandığımızı bılıyoruz Bu bılımsel olarak kanıtlantı Aynı şekılde ınsan tum yaşamı boyunca, sahıp olduğu sınır hücrelerinin sadece dortte bırlnden yararlanır Eğer sınır hücrelerinin sayısındakı, yaşla bırlıkte gelen, eksılme sonucunda bıle insana hıçbır zaman kullanamayacağı kadar çok sayıda nöron kaldığı bılınırse, olayın sanıldığı Kadar dehşet verıcı olmadığı anlaşılır Eğer beyin tum kapasıtesıyle çalışıyor olsaydı, o zaman nöron yapısındakı bu eksılmenın, ınsanın ruhsal dengesını onarılmaz bır şekılde etkılemesı kaçınılmaz olacaktı Oysa, Saınt Françoıs Xavıer de Bruges Hastanesı'nde klınık şefı olan doktor Guy Van Renynghe de Voxrıe'nın de Kültürel çevre ve yaşlanma \bğun çalışma durumundakı beyın (kırmızı bölgeler) bildiği bır metnı anım samaya çalışıyor Alzheimer hastalığına yakalanmış beyinde mavhyeşil bölgelerde höronlar hasara uğramış ve işlevsız durumda. 6