Katalog

İ L E T İ Ş İ M E Ö L E N C E \ O D AK Yeni televizyon çağı başlıyor 60 yıldır insanlığın hizmetinde olan televizyon görevini ve işlevini değiştirecek ve yakın bir zamanda sahibine değişik hizmetler sunabilecek. Doğayı kavrayışta ilk adımlar Reşit Canbeyli ark Twaın'tn havayla ılgıfı ılgınç bır sozu vardır "Herkes havayla ı/gı/enır, ancak kıms* bır jey yopmaz " Havayio ılgılı cıd dı bır tutumun yokluğuna değınen bır ozdeyıse, bır konunun hafıfe alındığını belırten "hava cıva" ve "havadan sudan" gıbı deyım/er de eklenebılır Gerçek şu kı, hava, cıva ve su, uzerınde onemle durulon konular değıl Ancak, bı/ım tanhıne bakıldığında, bu konularda 17 yuzyı/don baflayarak gerçekleşhrılen onemlı kefiflerın, bılımsel gelışmenın ılıcı gucunu olujfurduğu gorulur 17 yuzyıl basına kadar ımanlar, havanın ağırlığı olduğu konusunda kesın bır goruse sahıp değıllerdı Bu alanda onemlı bır adım, GaMeı'nın sıkıstırılmış havanın aynı hacımdekı normal havaaan daha ağır olduğunu bulmasıy/a aiılmifft Otio von Guerıcîe'nın hava pompasını ge/ışfırerek bır kabın ıçmdelcı havayt bofaltabılmesı ıse bu alanda yeni bır çığır açmiffı Bu olay dramatık bır bıçımde sergı/enmıj, her bır yanından onolfıjor atın çekmesıne karfin, havası boso/tı/mıs bır kurenın ıkı yarısını bırbırınden ayırmak mumkun olmamiftı D unyadakı çoğu yerleşım bolgelerınde guncel yasamın bır parçası halıne ge len televizyon ve vıdeo ıçın yepyenı bır çağ başlamak uzere Gerek Amerıka'da, gerekse Japonya'da bu konuda yapılan son çalısmalar, evlenmızdekı TV cıhazının gorevını ve ışlevını tamamen değıştır mek amacını taşıyor Tahmınlere gore, 199O'lı yılların sonlarına doğru TV ekranı bambaşka bır gorunum taşıyacak ve sahıbıne değışık hizmetler sunabilecek Dünya ile bağlantı Uzaya yerleştırılen uydular aracılığıyla, televizyon yayınları daha genış kıtleler tarafından ızlenebılecek Kanada ve Japonya bu konunun ılk onculerı oldular Avrupa ulkelerı de 1988'de Olympus, Unısat ve TeleX adlarındakı TV uydularıyla bu yarışa katılacaklar Bu yayınları alabılmek ıçın yaklaşık 80 santım çapındakı parabolık antenler kullanmak yeterlı olacak Onumuzdekı 10 yıl ıçınde gerek tele vızyon yayın sıstemınde, gerekse alıcı cıhazlarda onemlı teknolojık gelışmeler ongoruluyor Vıdeo sıstemı de "dıjıtal" hale gelmış olacak "Pekı, bu sıstemın ne gıbı avantajları olabılır?" sorusuna ıse araştırmacılar şu yanıtı verıyorlar Dıledığınız programı banda kaydettıkten sonra, onun uzerınde çeşıtlı şekılde oynayabılırsınız Resımlerı buyultur, kuçul tur, yavas çekımle ızler veya karta basabılır, hatta sevdığınızşarkıcının beğenmedığınız elbısesının rengını bıle değıştırebılırsınız Bilgisayarlı video Sayısal televizyon M T elevizyon teknolojısındekı ılerlemeler onumuzdekı yıllarda buyuk yenılıkler mujdelıyor Araştırmalar ozellıkle ıkı konu uzerınde yoğunlaşıyor Sayısal televız yon ve MAC projelerı Ingılız, Fransız ve Almanların uzerınde calıştığı MAC projesı dunyada standart bır sıstem oluşturmayı amaçlıyor Bu sısteme gore yapılan yayınlar aynı zamanda PAL SECAM ve NTSC sıstemlerıne uygun televızyonlardan da ızlenebılecek Maksi ekranlar Japonya'da, halen kullanılmakta olan 625 çızgılı sıstem yerıne, 1125 çızgıden oluşan yeni bır sıstem uzerınde çalışılıyor Bu sıstemın amacı daha buyuk bır ekran uzerıne, daha net goruntuler gonderebılmek Sıstem gercekleştığınde bır TV yayını 3x5 metre boyutlarında bır ekranda ızlenebılecek Ote yandan Japonlar şımdılık deneysel olarak, 6 santım enınde bır TV cıhazı uretmeyı başardılar Bu teknık yaygınlaş tığında TV ekranını bır tablo gıbı evın duvarına asmak mumkun olacak Boşlukla gelen bilgi Insanın, doğada bulunduğu sov/enen h o r r o r v a c u l ' yı (bofluktan nefret) yenebıfeceğını kanıtlayan bu gosterı, atmosier basıncının erkmnı sergı/emek/e kolmodı, boşluğun yaratılmasıyla ınsanlara havanın ozellıkferını araşiırma olanağını da tanıdı Kıso surede, havasız ortamda canlılann yasayo mayacaöı, setın ıletılmedığı, vb o/gufar ortaya çıkorıldı Havaya gosferı/en ı/gı, ionuçta gazlarm nıtelıklerının araşhrılması na yol açarken, hava pompalan ve bunların aracılığıyla keşfedılen gaz yosa/arı, kımyada yeni bır donemı baslahı Bu gelı;mefere koşut bır baska olay da "cıva ı/e ılaılıydı Galıleı'nın oğrencısı Torrıce//ı, hava Dasıncımn bır cıva kofonunu belırlı bır yuksek/ıkte futabıldıâını gösferınce, cıva koıonunun yukseklığıyle hava basıncı arasındakı ıhfkıyı ıncefeme yofu açıldı Bu arada sıcaklığı olçmek ıçın kullanılan termometrenın ge/ıstırı/mesınde yeni bulgularla cıva kullanımıbırleftırılınce, hava ve gazlarm en temel nıtelıklerını, sıcaklık ve basınçla gosferdıkferı deâıfımı ınceleme olanağı doğdu Bu ge/ıjmefenn en onemlı sonuçlanndcrn bırı de suyun, ozellıkle de buhann nıtelıklerının araftırılmastydı Suyun Ouharlaşma surecınde bır gızıl ıtının varlığı ortaya çıkınca, ınsan, hoyvan ve ruzgdr gucune buhar makıne/erının gucunu kalma olanağı bulundu Buna paralel olarak devam ettırılen sayısal televizyon projesınde ıse yıne butun sıstemlere uygun ustun nıtelıklere sahıp bır televizyon yaratılmaya çalışılıyor Bu televızyonda goruntunun oluşumu şu şekılde gelışıyor Goruntu enlemesıne 625, boylamasına 833 satırdan meydana gelıyor Bu satırların bırleşımı, 833 X 625 = 520625 noktayı oluşturuyor Buna renklı televızyonlar ıçın aşağı yukarı 250000 noktayı daha ekleyınce televızyona gelen bır sınyal 750000 noktayı buluyor Bır noktanın değerını belırtmek ıcın teknısyenler sekız bu (sayı) kullanıyorlar Bu hesaba gore goruntu altı mılyon bıtten oluşuyor Bır sanıye ıçınde goruntu 25 kere gıdıp geldığı ıçın 150 mıTyon bıt sanıyelık bılgı akış hızına varılıyor Televızyonun yayını bu bıçımde alması bırçok ustun nıtelık kazanmasını sağlıyor Bılgısayarlarla goruntu uzerınde değısıklık yapma, bır nesneyı yok etme veya renk uyumunu sağlama olanağını verıyor Yayın sırasında goruntu sabıtleştırılebılıyor Parazıtlenmeyı tamamen yok edıyor ve parıldamayı azaltıyor Ve en ılgıncı aynı anda dokuz kanalı bırden ekranda ızleme olanağını tanıyor Gorulduğu gıbı, sayısal televizyon gerçek bır teknolo|ik devrımı sımgelıyor Fakat, bugun geçerlı olan sıstemlerle uyum sağlaması ve butun bu teknık ozellıklerı kapsaması ıcın gereklı olan donatım, ederını çok yukseltıyor Ayrıca sayısal televızyonu uretebılecek kapasıteye sadece ITT fırması sahıp gorunu Videotext ve Teletext Teletext, bır gazete sayfasına benzer alanlar uzerınde son saatlerdekı dünya haberlerını, hava durumu, tren ve uçak saatlerı, spor karşılaşmalarının programı gibı çeşıtlı bılgıier ıçıren ve su Anında çeviri TV yayınlarının uydular aracılığıyla pek çok ulke tarafından ızlenme ımkânı, programların değışık dıllerde anlaşılabılır olma zorunluluğunu da beraberınde getırdı Ingılteredekı Wolverhampton Polıteknık Departmanı'nda bu konuda halen deneysel calışmalar yapılıyor Bu sıstem, yayın yapılan programlara, otomatık olarak değışık bır dıl de anında resımaltı gondermeyı amaçlıyor I l reklı yenılenen bır haber bultenınden ıbaret Bu kanalı alabılen bır TV cıhazınız varsa sızı ılgılendıren konunun kod numarasını merkeze bıldırıp, ıstenılen bılgıyı sayfa halınde ekranınızda aiabıleceksınız Vıdeotext ıse daha genış ve cesıtlı bılgıier ıçeren bır sıstem TV sahıbı dıledığı herhangı bır konuda ıstedığı bılgıyı Vıdeotext'den sorabılecek 57 yıUık araştırma 17 ve 18 yuzyıldakı bu konulara ılıjkın çalnmalar 19 yuzyılda da surdu, ancak bu alandakı ılgı hem daha yaygınfasfı hem de daha kuramtal bır boyul kazandı Bu dbnemın onde gelen bılım adamlannın çoğunun bu konuları tnceledıklert, bır bolumunu de bu ılgıyı mefeoro/o/ıyı de kapsayan bır bıçımde geniflettıklerı aorulur 8u aranda belkı de en onem/ı oı nek john Dalton'dur Bu ingılız bılım adamı, 1797'de baflatiığı meteorolofi göz/emlennı kesınfısız 57 yıl turdurmuf, basınç, sıcaklık, vb konularda ıkı yuz bını aşkın olçum yapmiftı Bu gozlemlerın basıt bır ılgı ya da yalnızca hava kofullarını betımlemeye yone/ık bır çalıjmo sonucu o/madıöı oçıktır Dalton, bu gozlemlerını doğayı daha lyı anlamak ıçın şerçekleştırmif, nıfefcım bılımın akıfını değiftıren en temel olgulardan bırı olan otom kuramını da ofmosrere ılışkın femel gozlemlerınden yararlanarak gefısfırmiffı Eski ekrana yeni görüntü Televızyon nerdeyse 60 yıldır Insanlığın hızmetınde. Yakın gelecekte televizyon hızmette yeni görevler üstlenecek. yor n