Katalog

T EK N IK BİR B İ L İ M D A L I Sesler Miizesi açıldı 3 bin değişik hayvanın sesini, orman uğultularını, ilkel kabilelerin türkülerini, Concorde uçaklarının gürültülerini, şairlerin kendi seslerinden şiirlerini Londra'nın Kensington semtinde açılan Sesler Müzesi'nde dinlemek mümkün oldu. Çeviren: Eren Soley Astrofizik Uzayın sırlarını çözmeye çalışan astrofizik, araştırma konusunun kapsamı en geniş bilim dalıdır. ıldızlor neden oluşur, nos// e g ''?"~? Uzay gerçekten uçsuz bucaksız bir boşluk mu? Evrenin sınırlan belli mi? Rugün herkesin ilgisini çeken bu ve benzer soruların sorulabileceğini düşünmek bile geçen yüzyıllarda yaşamış b'rço/t bilim adamı için hayaldi. Ölçülemeyecek kadar uzak yıldızların saldıkları titrek ışıktan yararlanarak boyutlannı ve niteliklerini iraeleyebilmek, yapılan konusunda bilgi edinmek, o günlerin koşullannda kuşkusuz olanaksızdı, Ancak bugün bu soru/or konusunda şiderek arian bilgiye sabipsek, hunun nedeni başta astrofizik olmak üzere birçok bilim dalınm ilgisini bu alana yöneltmiş olmasıdır. Nasıl ki, Galilei'nin kuşağı yeni keşfedilen teleskopu gökküreye çevirdiyse, onların araından gelen astronomi bilginleri de kendi dönemlerinin en yeni teknik gelismelerini evrenin sırlannı çözmeye yöneltmekte gecikmediler. Özellikle 19. yüzyılda spektroskopi ve fotoğraf fekniklerinin geliştirilmesi güçlü teleskoplarla birle/tirilince, yepyeni bir alan doğdu ve aıiık yıldızlann ve gezegenlerin betimlenip sınıflandırılmasına ağırlık veren betimsel astronomi aşamasından, gökcisimlennin yapısının ve evriminin de incelenebildiği yeni bir döneme girildi. OUHDARCHIVE LECriONÖF şiN RîfAlN D ünyada konuşulan tüm dilleri dinlemek ister misiniz? Ya BBC'nin tüm programlarını ve reklamiarını? Şairlerin kendi seslerinden şiirlerini? Romancıların kendi yapıtları üzerinde söyledıklerinı? ingıltere'nin tüm önemli tiyatro oyunlarını? Bir Kral Lear veya Othello'nun yorumunun yıllar içinde nasıl değiştiğini? ilkel kabilelerin türkülerini, konuşmalarını? Tabancadan uçağa kadar her türlü makine sesini? O haide yolunuz Londra'ya düşerse Sesler Müzesi'nin kapısını çalın ve bu ilginç dünyanın içinde uzun bır yolculuğa çıkın... gibi her türlü müzik plakları bulunuyor. Müzenin yöneticisi Jeremy Silver, şunları anlatıyor: "Her ay 300 metrelik kayıt yaparız. Yeni Gine kurbağalarının vraklamalarından tutun, 3 bin hayvanın çeşıtli sesleri ve insan kulağının duyamadığı bir frekansta öten yarasaların haykırışları bile arşivimizde var." Bay Silver, arşivlerine yeni giren Kosta Rika ormanlarının tüm belgesel sesleri ile övünüyor: "Kayıt edilen tüm hayvan seslerini tanıyabiliyoruz, çünkü Scotland Yard'inkinden daha mükemmel bir sonografimiz var. Bu aygıt, seslerin görüntüsel grafiğini çiziyor. Bilinmeyen bir gürültünün grafiğini tanınan bir sesle karşılaştırarak, sesin kimliğini saptayabiliyoruz." HEPÜBİİ IIFRKU CS HJBHITISH I&IUHY ' IIIMMimdt aiUUUVlU 9EXHtBITF0HR0AD 0ND0NSW7/AS : :rL.T m M nmmınnı<MiftM H Halka açıldığı duyurusu yapılan Sesler Müzesi'nin afişi. Sessizliğin sesi "Sessızliğin bıle bir sesi vardır. Sessızlık asla mutlak değildir. Müzemizde saatler süren sessizlik kayıtlarını, sualtında sevişen balıkların çıkardığı sesleri veya kanatlarını temizleyen karafatmaları dinleyebılırsinız." Londra'nın Kensington semtinde iki gün önce ilk kez halka açıian "Sesler Müzesi"nin yöneticisi Jeremy Silver dünyada bir benzeri daha bulunmayan müzelerinde, yeryüzünün hemen her yerinden gelen seslerın var olduğunu söylüyor. Ziyaretçiler kulakhklarını takıp, Louis Armstrong'un hiç yayımlanmamış bir solosuyla kendilerinden geçebılır. Concorde uçaklarının çıkarttıkları gürültüyle kulak zarlarını patlatabilir veya Florence Nightingel'in sesinin 1822'de Thomas Edıson tarafından yapılan tek kaydını dinleyebilirler. Bu Sesler Müzesi'nde 1 milyon plak, 45 bın saatlik bant kayıt, 5 bin eski mum dısk bulunuyor. Ayrıca kitaplar, dergiler, mikro filmler de geleneksel olarak yerlerini koruyorlar. Şaşırtan araştırma Sanıldığının aksine, geceteri en iyi kahverengi ve siyah renkteki arabalar fark ediliyor. Beyaz renkli arabaların ise fark edilme derecesi 5. I ngıltere'de, Taşımacılık ve Karayolları Araştırma Laboratuvarı'nın yaptığı, arabaların rengine göre gündüz ve gece görülebilme kapasitesini inceleyen çalışmalar, bütün yargıları altüst edecek şekilde noktalandı. Müzenin doğuşu Gerçekte 40 yıldan beri var olan bu müze yeniden düzenlendı, briım adamlarının ve özel ilgililerin tekelinden çıkartılarak, herkesin kullanımına sunuldu. Müzenin arşivinden bugüne dek salt televızyoncular ve sinemacılar fon müzıği gereksinimlerini karşılıyorlardı. Müzeyi 1947 yılında konservatuvar öğrencisi Patrick Sane kurdu. Bu öğrenci kopyası tükenmiş bir plak arıyor ama bulamıyordu. Ama o zamanlar hıçbir İngiliz kurumunun yayımlanmış plakları arşivlemediğini anlayacaktı. Müze işte boyle doğdu. Siyah arabaların gece görülmesınin zor olacağı herkesin kolayca ileri sürebileceği bir ıddia olmasına rağmen, tam tersine bir sonuçla karşılaşıldı. Geceleri, güvenlık sıralamasında, siyah arabalar kahverengilerden sonra ikinci sıradaydılar. Beyaz arabalarsa, gece ıçin güvenlik sıralamasında ancak beşinci olabiliyorlardı. Diğer bir ilginç noktaysa, turuncunun son sırada yer almasıydı. Çünkü, demiryolları ve karayolları ışçıleri daha kolay görülebilsinler diye parlak turuncu tulumlar giyiyorlar. Bütün yerleşmiş yargıları yerle bir eden bu çalışma sonrasında, araştırmacılar, güvenlik önlemlerının bir bölümünün en kısa sürede değişmesi gerektiğini söylüyorlar. U Astrofiziğin kapsamı Astrofizik, bilim dallan içinde araştırma konusunun kapsamı en geniş olanıdır. Evrimi milyarlarca yıl, boyutları da ışık yıllanyla ölçülebilen evrenin incelenmesinde astrofizikçileı, madde ve gökcisimlerinin yapısını anlayabilmek için fizik ve kimya; gezegenlerle yeryüzundeki koşulları karsılaştırabilmek için /eo/o/i ve jeofiziki yaşamı evrende başlatabilecek koşulları irdeleyebilmek ıçin biyofizik ve her şeyden önce, gözlemsel ve kuramsal çalışmalar yapabilmek için matematik alanından yararlanırlar. Bilgisayarlann geliştirilmesiyle yeni bir boyut kazanan astrofizik, 1960'lardan başlayarak roketler ve uydular aracılığıyla uzayda aoğrudan gozıem yapma olanağına da kavuşmuş bulunuyor. 1960'larda, uzun dalga elektromanyetik ışınım salan "radyo kaynakları"nın keşfedilmesiyle gelişen radyoastronominin de katkısıyla güçlenen astrofizik, bugün artık uzayda yapılan gözlemlerle yeryüzundeki gözlemevlerinin sağladığı bilgilerin birleştirilmesiyle, evrenin sırlarının çözümünde yeni bir döneme girmişfir. Astrofiztk, günümüzde güneş, yıldızlar, gökadalar, yıidızlararası bosluğu bırer alt dal olarak ayrı ayn inceleme aşamasına gelmiştir. \ J 11 Arabamn rengine göre güvenlik değeri Renkler Güvenlik değerlendirmesi birden dokuza kadar sayılar verilerek yapılmıştır. 1 en güvenli, 9 en az güvenli rengi göstermektedir Sarı Kahverengi Mavi Beyaz Yeşil Kırmızı Siyah Gri Turuncu Genel sıralama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gündüz 1 4 3 2 5 6 8 7 9 Gece 4 1 3 5 6 9 2 7 8 Madenlerin uğultusu Muzede madenlerin uğultusu, Avustralyalı yerlilerin cenaze törenlerinde kaydedilen sesler, dünyadaki buhar makinelerinin sesleri; klasik, jazz, rock