Katalog

EĞİTİMARAŞTIRMA 6,5 milyar dolarlık bütçeli bir üniversite: Kaliforniya Dokuz adet kampusunda 152.000 öğrenciye öğrenim ve araştırma olanağı sağlayan, şimdiye dek 15 mensubu Nobe! Odülü almış olan üniversite, molekülsel biyolojiden Yıldız Savaşlan'na kadar akla gelecek her konuda yeni düşüncelerin beşiği... Derleyen: Ismaıl Murat ırlesık Devletler ın guney batı koşesındekı Kalıfornıya eyalelı verımlı toprakları ve dogal guzellıklerının ya nında Amerıka'nın onde gelen bıhm merkezlerınden olan unıver sıteyle de tanınıyor Aslında tek bir unı versıte den soz etmek doğru değıl Kalıfornıya Unıversıtesı eyaletın kuzeyındekı San Francısco dan Meksıka sı nırındakı San Dıego ya kadar eyaletın dort bir yanına dagılmış dokuz kampustan oluşuyor Unıversıtenın araştırma projelerı detarımdan tıbba atom fızığınden antropolojıye dek genış bir bılımsel alana yayılmış durumda Yıne de üniversite deyınce ılk akla gelen kampus kısaca CAL ' dıyeanılan Berkeley kampusu Aynı zamanda unı versıtenın çekırdeğı olan CAL 1868 de kurulmus O gunden berı bılım dunya sının ustun beyınlerını kendı bunyesınde toplamayı başarmış Özellıkle 30 lu yıllarda gelışımı doruk noktasına erışmış ve mensuplan ardı ardına Nobellerı pay lasmış Kampusun atmosferı doğal park okul hobıler ve acık hava tıyatrosunun bıresımı nıtelığınde Okalıptus ağaçla rının golgelendırdığı çımenlerde oğrencıler okuyor oğrencı çıftler flört edıyor ya da ıkı ders arasında telaşla yemek lerını yıyorlar Sakın ancak yaratıcılığa açık bir calısma ortamı var Elverıslı ortam parlak zekâ ıle bırleş tıgınde ınsanların 140 000 yıl once Af rıkalı bir ata anneden turedığı' gıbı cu r ftlı fıkırler cıkıyor ortaya Sfiper bir bilim kurumu Berkeley etıketlı bu varsayım bir zamandan berı bılım dunyasında fırtınalar estırıyor Alan VVılson tarafından ılk kez ortaya atıldığında meslektaşlarının omuz sılktığı goruş yavaş yavaş geçerlılık kazanmakta VVılson'un fıkrı oldukça yalın Her hucrenın mıtokondrılerınde (mıtokond rıler hucrenın enerjı uretım merkezlerıdır) hucre çekırdeğınden bağımsız olarak mıtokondrıye özgu genetık materyet bulunur Dollenme sırasında dı şının yumurtası ıle erkek hucrenın çekırdeğındekı genler karışır Buna karşın mıtokondrılerdekı genler karışma dan kalır ve kuşaktan kuşağa mıras bırakılır Bunların değışımı yalnızca rast lantısal olarak meydana gelen spontan mutasyonlarla olur Mutasyonlar her ka lıtım materyelınde uzun bir zaman dılımı ıçınde gerçekleşır Mutasyon sayısı ve oranı ıle VVılson a gore atalarımızın akrabalık derecelerını saptamak mum kundur Hızianaıncıaan gelen tyon ışınıarı, DOyın tumurlennın tedavisınde kullanılıyor B Mitokondri üzerine incelemeler Doktora ogrencısı Mark Stonekıng ın arastırdığı mıtokondrıler Yenı Gıne or manlarının ıssız koylerınde yaşayan yerlılere aıt Stonekıng bu mitokondri lerı karşılastırıyor Teknık şoyle ' Enzımler yardımıyla genetık materyelı yanı mitokondri DNA'sını kesıyoruz En zımler DNA'yı belırlı yerlerden kesıyor, boylece DNÂ parçacıklarından oluşan bir karısım elde edıyoruz Parçacıkları kromatografı yöntemıyle ayırmak ve bir rontgen fılmı uzerınde gorunur kılmak mumkun oluyor " Bir otoradyografı fılmını ışığa tutuyor Eğer koyler arasında hıçbır genetık fark olmasaydı o zaman ayırma desenı uzerındekı her bir sıra aynı (ozdeş) olurdu ama dıyur Stonekıng uc farklı sırayı gostererek 'Şuradakı leke ıle onun yanındakı, aynı buyuklukte değıl Stonekıng farkları ve mutasyonla rı sayarak genetık akrabalığı hesaplıyor Çalışmalarımın sonucu, Yenı Gınelılerın Asyalılarla Avustralyalılara göre da ha yakın akraba olduklarını gösterdı, oysa Yenı Gıne Avustralya kıtasına daha yakındır" dıyor Stonekıng VVılson ve arkadaşlan çeşıtlı ırklara mensup 150 kadının mıtokondrılerı uzerınde yaptıkları ıncelemelerde Afrıka kokenlılerde Asya, Yenı Zelanda ve Yenı Gıne'de ortak mutasyonlar bulmuşlar Hesaplarına gore soz konusu ortak mutasyonlar 140 000 280 000 yıl oncesıne dayanıyor "Bu zaman dılımınde' dıyor VVılson Homo erectus tan homo sapıens e oncul ınsandan bızım ataannemıze ge çış gerçekleştı Ata anneden tureyenler hızla Afrıka dan Avrupa ve Asya'ya yayıldılar gıderekdahaoncekı Homınıd'ferın yerını aldılar, ancak onlarla karışmadılar" VVılson (54) genetık antropolojı adın dakı yenı bir bılım dalının oncusu Bir kaç yıl once ılk aykırı varsayımını ortaya atmış Insan ve şempanze dort mılyon yıl once yaşamış ortak bir atadan gelıyorlar" Şımdıye dek paleontologlar ortak ata nın uç kez daha yaşlı olduğu ve dolayısıyla ınsansı maymunların dalının kok ağacından daha once ayrıldığı göruşun deydı VVılson varsayımını daha ılerı göturerek şempanzenın ınsana, gorıle kıyasla daha yakın akraba olduğunu soyluyor Bu tez gıderek daha çok kabul gorurken VVılson'un obur varsayımı Afrıkalı Havva" konusunda tartışmalar surmekte Bırçok antropolog (ınsanbılımcl), VVılson'un molekülsel zaman olçumunun fosıl bulgularıyla çelışmedığını belırtıyor ancak ölçumler henuz ınsanın soy ağacını duzeltmeye yeterlı değıl Eğer VVılson'un genetık hesaplamaları doğruysa, ne bir mılyon yaşındakı Java Adamı ne de 500000 yıl once yaşamış Pekın Adamı ınsanın dolaysız ataları değıl 30000 yıl once Avrupa'da yaşayan Ne andertal Adamı da evrımsel bir "çıkmaz sokağı" sımgelıyor Kalıfornıyalı genetıkçı Mark Stonekıng, Yanı Gınelı yerlilerın genetik akrabalığını araştırıyor Yıldız savaşlarından Kalıfornıya Unıversıtesı laboratuvarları gızlı sılahlardan yenı enerjı kaynaklarına, Yıldız Savaşlarından (Star Wars) dunya dışındakı canlılarla haberleşmeye dek genış bir ılgı alanına sahıp La boratuvarların geleneksel ağırlık nokta