Katalog

SİNEMA VE TEKNOLOJİ Dev ekran dev karıncalar 1000 m2'lik perdeye yansıyan görüntüler, seyredenlerin tüm algılama sistemlerini temelinden sarsıyor. akroobjektıfın arkasına geçtığınızde ufacık karın caların dev hayvanlara donuştuğunu görebılıyor dunuz Çekılen fılm Pa rıs, La Vıllette Bılım ve Endustrı Sıtesı ndekı yarımkure şeklınde dev ekran uze rınde oynatıldığında, bu karıncalar 25 metre boyları ve 2 metre çapındakı gozlerıyle kurgu bılım fılmlerıne yakışır canavarlar halıne gelıyordu Dokumacı karıncalar ılk Parıs Enternasyonal Omnımax Fılm Festıvah'nde gosterılen 10fılmden bırı Çekımı, Bıllancourt studyoları yonetmenı Gerald Calderon, Jean Marıe Baufle ve Gıl Blast tarafından gerçekleştmldı Geode, 1985 yılında açıldığından bu yana 2 mılyonu aşkın ızleyıcının hucumuna uğradı Klasık sınema perdelerınden ıkı kat buyuk, 1000 metrekarelık yuvarlak bır ekran uzerıne yansıyan goruntuler tum algılarımızı sarsacak nıtelıkte Bunun yanı sıra, geçen mayıs ayında ıkı tenıs kortu buyukluğundekı (600 metrekare) ekranıyla dunyanın en buyuk duz ekranlarından bırıne sahıp yenı bır sınema salonu, Kınemax açıldı Dunyada bu dev ekranlı sınema salonlarından toplam 50 tane var ve bunların uçte ıkısı Kuzey Amerıka'da Dev ekranların yapımıyla bırlıkte, bunlara uygun fılmler gerçekleştırme çalışmaları da yoğunlaştı Fılm yapımcıları zaten uzun zamandan berı ızleyıcılerını göruntunun tam ıçıne sokabılecek tasarılar peşındeydıler Başlıca sorun, bırçok projektor gerektıren bu sıstemde ekrana yansıyan goruntulerın bırleştırılmesının kolay olmamasıydı Geode ve benzerı 50 sınema salonunda bu zorluk ortadan kalkmış durumda Bır tek projektor yetıyor Bu gelışmenın kaynağında 197O'lı yıllarda Ron Jones tarafından gerçekleştırılen bır mekanızma yatıyor Rollıng loop adı verılen bu mekanızma sayesınde, her göruntu tıpkı bırer dalga gıbı, projeksıyon karesı M onune gelıyor ve boylelıkle 70 mm'lık çok genış fılmler bıle tıtremeden oynatılabılıyor Sıstemın dığer bır avantajı ıse, fılmı zedeleyebılecek gerılme ve surtunme kuvvetlerının ortadan kalkmasıdır Bu teknolojık yenılıkler ıkı ayrı sıstemın doğmasına olanak vermıştır Fılmın dev ve duz bır yuzey uzerınde oy natıldığı lmax ve yarımkure şeklınde bır ekran uzerınde oynatıldığı Omnımax Geode'da göruntunun ızleyıcının goruş alanı dışına taştığı ve çok daha etkıleyıcı olan Omnımax sıstemı tercıh edılmıştır Gerald Calderon, Omnımax hakkında şunları söylemekte "Omnımax tıp * kı stereo gıbı Gözlerınızın önunde be lırlı bır şey var ve etrafınızı saran goruntu sızı havaya sokuyor Işıtsel bır ha cım yerıne görsel bır hacımle karşı karşıyasınız Emrınızde otuz televızyon kanalı olduğunda sınemadan hıç kuşkusuz bu tur gorkemlı gosterıler ısteyeceksınız " lmax ve Omnımax salonlarında oynatılacak fılmlerın de bırtakım ozellıklerı var Bır kere olabıldığınce net en buyuk göruntunun sağlanması gerek Bu da ozel bır kameraya gerek duyulmasına nedenoluyor DakıkadaiOOm fılm kullanan lmax kameralarından dunyada sadece 11 tane var Bunlar da en genış fılm olan 70 mm'lık fılmler kullanılıyor ve klasık kameraların aksıne, fılm dı key olarak değıl de yatay olarak hareket edıyor, bunun sonucu olarak da göruntunun enı, fılmın uzunluğu boyunca buyutulebılıyor Standart bır 70 mm'lık goruntu 5 delık boyunca surerken, lmax'ta 15 delığe kadar uzayabılmektedır Boylesıne boyutların bazı sorunlar doğurması da kaçınılmazdır Kameranın ıçıne yerleştırılen gelışmış bır emme sıstemıyle fılmın ıç kenar ve objektıfe yapışık durması sağlanır, aksı takdırde fılm yer yer kanaldan ayrılacak ve bunun sonucunda goruntu netlığını kay Dunyanın en buyuk ekranı tnce alumınyum levhalardan oluşan yarımkure şeklındekı Geode ekranı 1000 mryı kaplıyor Eğılebılır koltuklarda oturan sevırcıler, göruntu ile ıç ıçe Yukarıda görulen denız baskınını oradaymışçasına yaşayabılırsınız bedecektır Bundan başka bır dızı makara ve rulman yardırmyla fılmın çarpmadan ve kopmadan dönmesı sağlanır dakıkada 100 metrelık bır hızla donen fılm ıçın bu önlem gerekhdır Dunya uzerınde bu kamera ve proje*töru ureten tek bır fırma var lmax Systems Corporatıon Bır Kanada fırması olan lmax, Ron Johnson'ın gerçekleştırmış olduğu mekanızmaya dayanarak bır kamera ıle bır projektorden oluşan ve fılmı hem çekıp hem de tek bır ekran uzerınde dev goruntuler şeklınde oynatmayı sağlayan tum bır sıstem gelıştırmeye çalıştılar Fırmanın 1967 yılında Montreal Expo'sunda (fuarında) başlayan oykusu, 1970 Osaka Fuan'nda surdu Proje, Japonların çok ılgısını çekmış, başta Canon ve Fujı'den oluşan 43 şırketlık bır konsorsıyum ko nu uzerınde derın araştırmalara gırışmıştı Osaka'da oynatılan ılk fılm olan "Tıgar Chıld" herkesı şaşkın bıraktı Yıne de proıektorun malıyetı hesapların çok uzerıne, 9 bın yenne 90 bın Kanada Doları'na çıkacaktı Fırmanın durumu bır sure sallantıda kaldıysa da, talep artık doğmuş ve ılk sıparış, 1972 yılında Osaka Fuarf ndakı gosterıyı ızle yen bır Kanadalı tarafından verılmıştı Toronto dınlence parkı ıçın kalıcı bır sıs tem yerleştırılmesı ıstenıyordu Bugun fırma lmax ve Omnımax salonlarının 50 projektörunu ımal etmış ve sayıları 11 olan kameraları da haftalığı 30 000 F'a kıralamaktadır 'Dokumacı Karıncalar fılmının ya pımcıları tum umutlarını dev sınemanın çabuk gelışmesıne bağlamışlar Çunku buyuk bır rıskı goze almak durumundalar Bu 11 dakıkalık kısa metrajlı fılm 2 5 mılyon F'a mal oldu Yapımcılardan bırının, çekım sırasında, Kanada'ya kadar gıderek kamera uzerınde yapılması gereken bazı değışıklıklerı kontrol etmesı gerektı Dahası, 45 kıloluk lmax kamera en ufak hareketten etkılenen yakın goruntulerı fılme çekmek ıçın çok fazla tıtrıyordu Bunun ıçın kamera ve objektıf arasına bır koruk yerleştırmek gerektı kı bu da aletın kullanımını daha da zorlaştıran ek bır mekanızmaydı '70 mm'nın ağırlığı gerçekten çok faz ladır Daha çekım sırasında, ekrandakı göruntu uzerındekı etkılerın neler olabıleceğının duşunulmesı gerekır Mer kez kesınlıkle net olmalıdır Omnımax bır ekran uzerınde, göruntunun kenar kısımları kayabılmektedır lmax ve Om nımax salonları ıçın fılm yapmak kad rajları daha değışık duşunmeyı gerek tırmektedır Dığer bır nokta ıse, ray uzerındekı çekımlerın lyı ayarlanmasıdır Bunların etkılerı ekran uzerınde çok daha buyuyecektır Uzay mekığını konu alan The Dream ıs Alıve' fılmını Geo de'da seyredenler kendılerını zaman zaman koltuklarından fırlatan göruntulerı uzun sure unutamayacaklar Karıncalar ıçın ıse, yapılan çalışmada bu tur gorkemlı etkıler yaratmaktan çok, onları gunluk sakın yaşamlarında bırbırlerıne bır lokma verırken veya yu valarının kenarlarını larvalarından çıkan ıpekle dıkerken goruntulemek yeglendı Ancak çok sabırlı sınemacılar bu ufacık hayvanlarla boylesıne ılgılenebılırdı Seyırcıye sadece ozel sınema salonlarında oynar koltuklarına oturup dev karıncaların baş döndurucu goruntulerını ızlemek kalıyordu f ı (ÇA, No 79) lmax'da bugun en genış fılm olan 70 mm'lık fılmler kullanılıyor Burada yapımcılar gunduz, 38 derecelık bır sıcakta çekılen fılmlerı kontrol edıyorlar