Katalog

4 MAYIS 2021 SALI KİRLİ AĞA OPERASYON Almanya’daki operasyonda 400 bin üye lamada, 2019’dan bu yana faaliyet gösteren internet sitesinin kapatıldığı si bulunan çocuk pornografisi ağı Boystown’un kapatıldığı, üç kişinin gö ifade edildi. Açıklamada, uluslararası faaliyet gösteren çocuk pornografisi zaltına alındığı bildirildi. Federal Kriminal Dairesi’nden (BKA) yapılan açık ağının videoların takasına ve satılmasına aracılık ettiği belirtildi. l AA [email protected] Disleksi hastalık değildir! OKULLARDA HER 6 ÇOCUKTAN 1’I DISLEKSI, YANI ÖĞRENME BOZUKLUĞU YAŞIYOR HIDRELLEZ Suzan Kardeş Dilekleri hazırlayın Her yıl 5 6 Mayıs’ta kutlanan ve UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’nde yer alan Hıdrellez Bayramı, bu yıl da pandemi nedeniyle evlerde kutlanacak. Geçen yıl YouTube kanalında ritüellerini anlatan sanatçı Suzan Kardeş, bu yıl da yaptığı canlı yayınla Hıdrellez’i karşılamaya hazırlanırken gelenek için kullanılan malzemeleri ve yapılması gerekenleri anlattı. Kardeş “56 Mayıs Hızır ile İlyas’ın buluştukları gece olarak bilinir. Onların, bir günlüğüne dünyaya bereket salmak için geldiğine inanılır. Eskiden insanlar, bereketli olsun diye ambarlarını ve çuvallarının ağzını açarmış” diye konuştu. Ritüelleri anlatan Kardeş, gerekli malzemeler ile ilgili şu bilgileri verdi: “Bir keseniz olsun. paranızı da keseye koyup, bir gül dalına asın. Isırgan otu ile ayak tabanlarınıza üç kez hızlı hızlı vurun. O da her şeyin hızlı olması için uygulanan bir ritüeldir. Isırgan otu bulunmazsa, maydanoz da kullanılabilir. Şu anda pandemide, kalabalık ortamlarda büyük bir ateş bulma şansımız yok ama bir mumunuz vardır. Mumu yakın ve üstünden atlayın. Önemli olan, niyetiniz.” l DHA Mardin’de UNESCO sevinci MERYEM ANA KİLİSESİ Erzincan Kemaliye Tarihi Kenti ve Mardin’de geç antik ve ortaçağ dönemindeki 9 kilise ile manastır UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne girdi. Mardin Midyat’ta “Tur Abdin” olarak bilinen bölgede bulunan Mor Sobo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi, Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Mor Abai Manastırı, Mor Loozor Manastırı, Mor Yakup Manastırı, Mor Quryaqos Kilisesi ve Mor Azozo Kilisesi, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne girdi. UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne giren manastırın ve kiliselerin her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edildiği belirtildi. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine alınan Kemaliye de Erzincan’ın görülmesi gereken yerlerinden olarak belirtildi. l Haber Merkezi Marmara Denizi’nde son zamanlarda artan deniz salyası Fenerbahçe Sahili’ni kapladı. Marmara’da ‘deniz salyası’ Marmara Denizi’nde son aylarda sık görülmeye başlanan deniz salyası, İstanbul’un farklı bölgelerdeki kıyı şeritlerini kapladı. Müsilaj olarak adlandırılan tabaka, Küçükçekmece Gölü’ne kadar uzandı. Küçükçekmece Gölü’nü Marmara Denizi’ne bağlayan Menekşe Deresi deniz salyası ile doldu. Küçükçekmeceli Metin Aydın, “25 senedir böyle bir manzara görmedim. Yakında bütün balıklar ölecek” dedi. Deniz salyası, Marmara Denizi’ndeki Erdek Körfezi’nde de etkili oldu. Erdek Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Ali Demiray, “Bu kadar uzun süre devam edenini görmedim” dedi. l DHA Enerji santralında yangın Afyonkarahisar Çay’daki biyokütle yakıtlı enerji santralında dün yangın çıktı. Neredeyse tamamı ağaç köklerinden oluşan açık deposunda çıkan yangına ilk başta tesis çalışanları müdahale ederken rüzgârın da etkisi ile yangın büyüdü. Yangında can kaybı yaşanmazken Çay Belediye Başkanı Hüseyin Atlı, “80 bin metrekare alandaki tüm alan yandı. Santralın bulunduğu alan yanmadı” dedi. l İHA Disleksi, okumayı zorlaştıran yaygın bir durum. Disleksi, “Özel Bazı çocuklar öğrenme güçlüğünün’’ dinledikleri zaman bir alt grubu ve bu alanlar temel olarak okumayazma ve matematik. Bunlardan en sık görülenin disleksi olduğunu belirten verilenleri hemen anlayabilirken, bazıları sık tekrara ihtiyaç duyabiliyor. Özel öğrenme Nörolog Dr. Olcay Karaca güçlüğü, okul “Disleksi, dil temelli bir öğrenme güçlüğü ve nörogelişimsel bir problem olup doğumdan itibaren vardır. Okumanın yapıtaşı dil becerileridir çağı çocuklarında yüzde 10 oranında görülürken, 18 milyon öğrencinin olduğu Türkiye’de yaklaşık olarak ve disleksik çocuklarda 2 milyon dil gelişimindeki sorunlar erken yaşlarda, dislektik öğrenci bulunuyor. okulöncesi dönemde fark edilebilir” dedi. Çocuğunuz tersten yazıyor ve okuyorsa ya da ? NASIL TEDAVI EDILIR SAĞLIK Sibel BAHÇETEPE okulöncesi dönemde bazı şeyleri yaşıtlarına göre daha geç öğrendiyse, okuma güçlüğü yaşıyor ve okuduğunu anlamıyorsa Uygun tedavi ve eğitim, varsa eşlik eden hastalıkların tedavisi yapılmalıdır. Bireysel eğitim ve gerekli olması halinde uygun terapi ve tedavi destekleri verilmezse dislektik belirtiler ömür boyu aynı düzeyde seyreder. İlerleyen tir. Tedavi için kesin bir süre verilemez. Tanının erken konulması ve erken müdahale erken destek eğitimine başlanması daha çabuk düzelmeyi sağlar. Dislektik çocuklar uygun destek eğitimini aldıktan sonra, akademik olarak başarılı “disleksi” (özel öğrenme güçlüğü) olabilir. Disleksi tanısının çocuğun eğitim yaşla birlikte performans gerektiren alanlar çoğalıp şekil değiştireceği için başka zorluklar da tabloya eklenecekolup, akademisyen, genel müdür, araştırmacı, doktor, mühendis, sanatçı vb. olabilmeleri mümkündür. hayatı başladığında konulması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, ta ğü (ÖÖG); zekâsı normal ve norma en bilinen form disleksidir ve bu nenının gecikmesi durumunda depre lin üstü çocukların standart eğitim denle ÖÖG yerine sıklıkla disleksi sif, kaygılı ve benlik saygısı düşük almalarına rağmen belli alanlarda kullanılır. bireyler olabileceklerine dikkat çekerek “Pandemi dööğrenmede zorluk yaşamalarıdır. Okuma yazma ve Doğru eğitimle yenilebilir neminde disleksili çomatematik becerilerinin n Dislekside eğitimin önemi nedir? cukların eğitimine dakazanılması ve kullaDisleksi bir hastalık değildir. Nöha çok önem verilmenılmasındaki güçlük rogelişimsel bir problemdir. Dislekli, eğitimin aksamaleri içeren nörogeli tik çocukların öğrenme ile beyindeması için özen gösteşimsel bir bozukluk ki bazı bağlantı yolları normale görilmeli” dediler. grubudur. Okuma öğ re farklıdır. Bu nedenle öğrenmenin Nörolog Dr. Olcay renmede güçlük yadeğişik alanlarında güçlükler yaşarKaraca, disleksi hakşanması disleksi, yaz lar. Disleksi kalıtsal özellik gösteren kında merak edilenleri anlattı. Nörolog Dr. ma alanında güçlük yaOlcay Karaca şanması disgrafi ve matebir durum. Ancak ailesel geçiş yüzde 100 değildir. Yani anne veya ban Disleksi tam olarak nedir? matik alanında güçlük yaşanma bada disleksi varsa çocukta da keDisleksi yani özel öğrenme güçlü sı diskalkülidir. En sık görülen ve sin disleksi olacak değildir, ancak ‘FARK ETMEK ÖNEMLI’ n Farkına varılmayan disleksili çocuklar olabilir mi? Disleksi doğumdan itibaren vardır. Çocuklar okumaya başlamadan önce bile, disleksi belirtileri fark edilebilir. Okul öncesi dönemde gözlenebilecek farklılıklar genellikle dil temelli becerilerdedir. Bebeksi gibi konuşma, bir şeyleri yanlış isimle çağırmak, kafiyeli sorun, yönergeleri yerine getirememe…Disleksi olan çocuklar genellikle birden fazla görev içeren yönergeleri yerine getiremezler. Böyle durumlarda genellikle ilk veya son görevi hatırlar ve yaparlar. Oyunlarda kuralları öğrenmede zorlanırlar. Okulda da kuralları öğrenmede zorlanırlar. Okul öncesi çağındaki çocuğunuzun disleksi olabileceğini düşünüyorsanız, konuyla ilgili bir profesyonele başvurunuz. Erken fark etmek çok daha kolay ve çabuk düzelmeyi sağlayacaktır. olma olasılığı normale göre yüksektir. Doğru eğitim yöntemleri ile disleksinin üstesinden gelinebilir. Disleksi kendi kendine düzelen bir durum değildir. n Bu problemle ilgili doğru bildiğimiz yanlışlar nedir? Disleksiyle ilgili öncelikle bilinmesi gereken bir zekâ probleminin olmadığıdır. Bu çocuklarımızın hepsi normal veya normalin üstünde zekâ düzeyine sahiptirler. Doğru eğitim yöntemleri ile üstesinden gelinebilir. Dil temel becerisi n Disleksisi olan çocuklar için pandemi döneminde uzaktan eğitim sorunlara yol açtı mı? Yaşadığımız olağanüstü pandemi süreci ile uzaktan eğitim bir zorunluluk olmuştur. Bilinmelidir ki uzaktan eğitim bir seçenek değil, zorunluluktur. ÖÖG’li çocukları olan anne babaları çocuklarını anlamak için daha çok çaba göstermek zorundadırlar. Çocuklarının iyi eğitim alması ve akademik olarak başarılı olmaları anne babaların çok önemsediği bir konudur. ÖÖG olan çocuğun Özel eğitim sürecinin takibi de çok önemlidir. SAĞLIK REHBERİ SEZARYEN DOĞUMDA ASTIM RISKI Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi, Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Zülfikar Akelma, doğum şekli sezaryene doğru kaydıkça çocuklarda alerjik hastalıkların daha sık görüldüğünü, astımın da bunlardan biri olduğunu bildirdi. Dünya Astım Günü nedeniyle açıklama yapan Akelma, aksi bir durum yoksa doğumun mutlaka normal yapılmasını tavsiye ettiklerini anımsattı. Akelma, “Bebek sezaryenle doğduğu zaman ilk olarak anneden alacağı yararlı bakterileri alamamış oluyor ve bakteriyel çeşitliliği azalıyor. Bizim ülkemizde de sezaryen oldukça yüksek yani neredeyse her iki çocuktan biri sezaryenle doğuyor. Sağlık Bakanlığı da sezaryeni azaltmaya çalışıyor. Yani bakıldığında sezaryenle doğum yapmak da astım riskini artıran faktörlerden” diye konuştu. l AA EL DAMARLARINIZ ÇOK MU BELIRGIN? Yaşla birlikte ellerde ve kollarda cildin incelmesi, venlerin (toplardamarların) daha belirgin hale gelmesine sebep olabiliyor. Genelde ciddi spor ve ağırlık çalışması yapanlarda görülen bu durum kişiye zamanla görsel olarak rahatsızlık verebiliyor. Ellerdeki damarların belirgin olmasının sağlık açısından bir sorun yaratmadığına dikkat çeken Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, kişinin estetik kaygılarla bu durumdan kurtulmak istemesi durumunda anestezi gerektirmeyen basit bir işlemle bu venlerin görünmez hale getirilebildiğini söyledi. Barlas, “Eldeki istenmeyen venlerin yok edilmesinde en sık kullanılan tedavi, bacaklardaki kılcal varislerde de kullanılan yüzeysel köpük skleroterapi yöntemidir. İlgili damara çok ince bir iğne ile girilir. Damarı büzücü ilaç, karbondioksit ve oksijenin karıştırılması ile elde edilen köpüklü karışım damar içine verilir” dedi. 5 Bu belirtilere dikkat İletişimde kural çok önemli! Akut miyeloid lösemi (AML), halsizlik, çabuk yorulma, sık enfeksiyon geçirme, ateş gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Uzmanlar uyarıyor: “AML tedavi edilmediği zaman hızlı seyreden bir lösemi tipi. Bu nedenle tedavisinde geç kalınmamalı.” AML kanda akyuvarların öncü hücrelerinin kemik iliği, kan veya herhangi bir dokuda kontrolsüz çoğalması ile kendini gösteren bir lösemi şekli. Uzmanlar “Tedavisi aciliyet teşkil ettiğinden pandemi şartlarına rağmen kemoterapiye başlamak ve sıklıkla hastanede yatmak gerekmektedir. Dolayısıyla Covid19 başta olmak üzere, enfeksiyonlardan korunmak için birçok önlem her zamankinden daha önemli hale gelmiştir” uyarısında bulundular. Tedavi edilmedikleri zaman hızlı seyreden lösemi tiplerine akut, yavaş seyredenlere ise kronik lösemi deniyor. Hematolojik Onkoloji Derneği Araştırma Sekreteri Prof. Dr. Yahya Büyükaşık, “Akut miyeloid lösemi için halsizlik, solukluk, çabuk yorulma, sık enfeksiyon geçirme, düzelmeyen ateş, durduk yerde ya da hafif bir travma neticesinde ortaya çıkan kanamalar, yaralanma halinde kanamaların uzun sürmesi başlıca belirtilerdir” dedi. Erişkinlerde daha sık “AML erişkin yaş grubunda en sık izlenen akut lösemidir” diyen Büyükaşık, özellikle ileri yaşlarda hastalığın görülme sıklığının da arttığını dile getirdi. Büyükaşık, şöyle devam etti: “AML bağışıklığı zayıflatan bir hastalıktır. Tedavisi aciliyet teşkil ettiğinden pandemi şartlarına rağmen kemoterapiye başlamak ve sıklıkla hastanede yatmak gerekmektedir. Covid19 başta olmak üzere, enfeksiyonlardan korunmak için birçok önlem her zamankinden daha önemli hale gelmiştir. Hasta ve yakınlarının, tedavilerini planlayan ve uygulayan sağlık personelinin önerilerine sıkıca uymaları gerekmektedir.” Tedavi edilebilir Geriatrik Hematoloji Derneği Araştırma Sekreteri Prof. Dr. Zahit Bolaman ise AML’nin tedavi edilebilir bir hastalık oldunu vurgulayarak, şunları söyledi: “Tanı anında tedavi seyrini belirlemek için genetik temelli analizler yapılır. Eğer hasta dinç ve ilave hastalıkları ağır değil veya kontrol altında ise 710 gün süre ile kemoterapi tedavisi uygulanır. Yüksek riskli AML hastalarında bile kardeş veya akraba ya da akraba dışından elde edilen kök hücre nakli ile hastalık tamamen iyileşebilir. Son yıllarda hedefe yönelik tedavilerin kullanılması ve ülkemizde akraba dışından kök hücre bulmada yardımcı olan Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) yanında kök hücre nakli yapan merkez sayısının artması da hastalığın tedavisinde başarıyı artıran faktörlerdir. Sağlıklı vatandaşlarımızın Kızılay’a başvurarak kök hücre verici olması ile de kök hücre nakline erişebilen hasta sayısı artacak dolayısıyla ile daha çok hasta iyileşecektir.” Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Saygın Abalı, ülkemizde son yıllarda erken ergenlikle ilgili hekime başvuruların arttığını söyledi. Abalı, “Ancak bu artış ergenliğin gerçekten daha erken başlamasına bağlı olabileceği gibi, ailelerin farkındalığının artmasından da kaynaklanabilir. Ülkemizde ergenlik yaşıyla ilgili yapılan son çalışmalardan alınan sonuçlar; meme gelişiminin daha erken başladığı, ancak ilk menstrüasyon yaşında erkene kayma söz konusu olmadığı yönünde. Bu durumun erken olması, çocuklarımızın bu ruhsal ve sosyal değişimi daha zor yaşamalarına neden olabiliyor. Dolayısıyla erken ergenlik yaşayan çocukla iletişim kurarken oldukça dikkatli olunmalı” uyarısında bulundu. Abalı, ebeveynlerin dikkat etmeleri gereken noktaları şöyle anlattı: u Kurallardan ödün vermeden, ancak çocuğunuzun kişiliğine saygılı olarak ona olan sevginizi ve desteğinizi hissettirin. u Özellikle dış görünümüyle ilgili incitici sözlerden kaçının. u Akranlarıyla olumlu ya da olumsuz karşılaştırmalar yapmayın. u Sağlıklı büyümesi için gerekli olduğunu vurgulayarak uyku saati, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite ve ekran başında geçireceği süre konularında öneriler sunun. u Sözlü önerilerimizden çok, davranışlarımızla onlara model olmamız daha da önem taşıyor. Sağlıklı yaşam kurallarını sadece ergenlik döneminde değil, doğumdan itibaren ev yaşamına dahil etmeye özen gösterin.