Katalog

10 25 NİSAN 2021 PAZAR PAZAR YAZILARI Ve olan çocuklara oluyor... Toplumsal sorunları 2000’li yıllarda büyük bir hızla artan Almanya’da milli gelirin yüzde 50’sine nüfusun yüzde 10’u sahip! Endüstri ülkeleri arasında Almanya, “aile ve eğitim fakiri” listesinde birinci sırada. Yoksul aile çocuğu sorunlu yetişiyor, sağlıksız büyüyor, okulda başarılı olamıyor, sorun dolu bir gelecek onu bekliyor. Sabahları kahvaltı etmeden evinden çıkıyor, kimi anne çocuğunun çantasına bir dilim ekmek bile koyamıyor. Müdürler ayaklandı Mercedes’in, Porsche’nin, Bosch’un “doğum yeri” Stuttgart, Almanya’nın “yaşanmaya değer varlıklı kentleri” listesinde doruktakiler arasında. Giderek daha çok modern bina yapılırken, yeni yeni yollar, tüneller açılırken, kent istasyonunun yeraltına indirilmesine, bu fakirlik tüm Almandemiryolu güzergâhının toptan ya için geçerliydi. Sorun değiştirilmesine, tepeleri deleson bir yılda yaşananlarrek kent havaalanına daha hızlı la arttı, hem de çok hızlı. bir trenle bağlanmasına 10 milKorona ile her şey karyar Avro’dan fazla harcanırken Stuttgart’ın okullarında çocukAHMET ARPAD makarışık oldu. Sadece günlük yaşam, iş yaşalar karnı aç derslere giriyordu. mı ve insanlar arası ilişİki yıl önce önce Stuttgart’ta okul mü kiler “Gordion düğümü”ne dönmedi, gedürleri eyalet eğitim bakanlığına ve kent leceğin büyükleri çocukların da kafası kabelediyesine karşı “ayaklandılar”. Fakir rıştı. Ne zaman okula gideceklerini, okulçocukların çoğunlukta olduğu okullarda da hangi öğretmenle hangi derse gireceköğle yemeği verilmesini talep ettiler. “Git lerini bilmiyorlar. On altı eyaletten oluşan tikçe daha çok karnı aç öğrenci derslere Almanya’da on altı eğitim ve kültür bakangiriyor”, diyen müdürlerin tepkisi sonun lığı var! 1949 yılından bu yana bir eyaletin da başarıya ulaştı, yeni ders yılının başla eğitim yasası, diğer eyalette geçersiz. masıyla 80 okul dar gelirli ve fakir aile ço Korona nedeniyle alınan önlemler necuklarına sadece bir Avro karşılığında öğ deniyle bu “ayrıcalık” iyice ortaya çıktı. le yemeği vermeye başladı. Eğitimciler gi Örneğin Bavyera’da öğrenciler için test rişimi tabii ki fakirliğin çözümü değildi. Ve zorunluluğu getirildi. Öğrenciler haftada iki kez okullarda bir PCR testi ya da hızlı test veya kendi kendilerine yapacakları bir test yapmak zorunda. Kimi eyalet kreşleri kapatırken açık tutan eyaletlerde annelerle babaların iki yaşındaki çocuklarına test yaptırtması gerekiyor. Uçurum derinleşiyor Eyaletin birinde ilkokullarda yüz yüze eğitim yokken komşu eyalette var. Bazılarında ortaokullar uzaktan eğitim alırken bazılarında öğrenciler okula gidiyor. Enfeksiyon süreci izin veriyorsa alternatif derslere geri dönülüyor. Bazı eyaletlerde 7. ve 9. sınıflar dönüşümlü derslere başlarken bazılarında enfeksiyon durumuna göre okullar alternatif sınıflara dönmek zorunda! Haftada 2 veya 3 kez öğretmenlere zorunu testler uygulanacak. Tüm okullarda tabii maske zorunluluğu var. Zenginle fakir arasındaki uçurum gittikçe derinleşiyor, ülkede resmi verilere göre 6 milyon çocuk fakir ailelerde yaşıyor. Toplumdaki zenginfakir ayrımı eğitimde de kendini gösteriyor. Her çocuk istediği okula gidemiyor, zengin öğrenci fakir öğrenciden uzak duruyor. Fakir insan yalnız bırakılıyor, toplumdan koparılıyor. Almanya’da açlık sınırında yaşayan, çoğu kez tek başına kalmış, çalışmayan, doğumdan sonra hızla artan sorunların altından kalkamayan, çevresinin ilgilenmediği genç anneler gittikçe artıyor. Çocukları koruyan yasalar yetersiz, reformlar gerekli. Ancak çoğu kez fakirlikten kaynaklanan bu gibi trajedileri, çıkarılacak yeni yasalar da pek önleyemez. Nedenler daha derinlerde yatıyor. Ve olan çocuklara oluyor! [email protected] Sosyalistler ‘ileri’! “Arthur parti üyelik kartın gelmiş” diyen eşi Arthur, pür dikkat dinledi 1.5 yıl önce partisinin başına geçen gençleşme ve deOlivia’nın uzattığı kartı alırğişim simgesi genç genel ken tereddüt etti. Yılların başkanını: sosyalisti Arthur, iki dilli ERDİNÇ UTKU “26 yaşında partiyi dönüşBrüksel’de Flaman sosyatürmek için başa geçince listlerinin emektarlarındanciddi parti içi reformlar yapdı. Kartın üzerinde yeni bir parti adı var tık. 1.5 yılda partiyi 21. yüzyılın partisi hadı. SP.A gitmiş yerini Vooruit (İleri) al line getirdik. Bu değişim ve yenileşmemıştı. Brükselli bir Flaman olarak zama yi dış dünyaya da göstermemiz gerekiyornında partisinin Tony Blair’in rüzgârına du. SP.A adı görevini tamamlamıştı. Yenikapılıp SP olan adını pazarlama strate leşme hamlelerinin doğal sonucuydu parti jisi kapsamında SP.A yapmasına bizzat adının değiştirilmesi. Niçin Vooruit? Son şahit olmuş, partisinin liberalleşmesine yıllarda sosyalistler kenarda duruyor, oltepki göstermişti. Eklenen A, Flaman dukça savunmacı ve negatif, kendinden ca “anders”ı yani farklıyı, başkayı sim yeterince emin değillerdi. Uzun yıllar her geliyordu. Temel sosyalist değerlerden sabah bir afişe bakarak uyandım. Odamuzaklaşılmasına üzülmüştü ama olsun da 19. yüzyılla ilgili eski usul çizilmiş olan en azından partinin adında “sosyalist” afişte bir işçi yumruğunu havada kaldırıp sözcüğü korunmuştu. Şimdi durum fark ileri uzatmıştı. Afişin yukarısında da “Volıydı. Adında sosyalist sözcüğü geçme oruit” yazıyordu. Bu isim 1015 yıldır kayen bir partinin üyesiydi artık. İstifa et famdaydı. Bir gün parti başkanı olup bu meyi düşünüyordu aslında. Zaten üyelik ismi koymayı hayal ediyordum. Bu afişi ödentisini de yatırmamıştı. görünce “ha işte bu” demiştim. Mücadele 1978 yılından önce böyle değildi. Tek eden, insanlık için uğraşan bir işçi, mücaüniter bir Belçika Sosyalist Partisi (BSP deleci pozitif. ‘Vooruit’ ayrılmaz bir şekilPSB) vardı tüm Belçika için. Topluluk re de sosyalizm ile ilişkili. Geçmişimize bağformları sonrası partilerin de Flaman lılığı ve aynı zamanda gelecek vizyonumuFrankofon ayrımına zu vurguluyor.” gitmesi sonucu FranOlivia’nın gelip kofonlar Parti Sosyayanına oturduğulist (PS) olarak yoluna nu fark etmemişdevam ederken Flati bile. Biraz önmanlar BSP olarak dece tereddütle alıp vam etmişti. kenara koyduğu 1980’den sonra adınparti üyelik kartını dan “B”yi atan parti alıp umutla cüzSP adıyla varlığını sürdanına yerleştirdi. dürdü. Ta İngiltere’den Önceki üyelik karBelçika’ya Blair rüzgârı tını çıkardı cüzdaesinceye kadar. Hokus nından. Olivia’nın pokus yapan partisi “Vooruit (İleri) adı reklam dünyasının yapartiyi ileriye taşıratıcı ismi Patrick Jansyabilecek mi” sosens ile 2001 yılında isrusuna “ileride me “A” ekleyerek açıgöreceğiz” diye lım yaptı. yanıt verdi. “Parti Olivia’nın “kahve isadını SP.A yaptıter misin, hayatım” ğında bu işe yarasorusuna “sen bana mıştı ama artırılan buzdolabından bir bioylar daha sonra ra ver en iyisi” diyekorunamadı?” direk yanıt verdi. Yıllaye ekledi. rın sosyalisti Arthur birasını yudumlar“Bak Frankofon ken zaman tünelinde bir yolculuğa çıksosyalistleri PS’e, kutı. 1885 yılının nisan ayında (5 ve 6 Niruldukları 1978 yılınsan 1885’te) 112 işçi şimdi Kuğu adıydan beri adlarını hiç la restoran kafe olarak kullanılan Karl değiştirmediler” deMarx’ın komünist manifestoyu yazdıdi Olivia. Frankofon ğı Grand Place’taki tarihi binada buluşpartilerde de tek tük muş ve Belçika İşçi Partisi’ni (BelgiscRousseau. he Werkliedenpartij BWP / Parti Ouvriisim değiştiren partiler vardı ama Flaman er Belge POB) kurmuşlardı. Belçika’da partileri arasında isim değiştirmek mososyalist parti tarihçesi aslında daha es da olmuştu. Yasal nedenlerden dolayı kilere gidiyordu. De Vlaamsche Socialis adını değiştiren ırkçı parti ya da bir partische Arbeiderspartij (VSAP) 2021 Ma tinin dağılmasından doğan yeni partiler yıs 1877 Belçika’nın ilk sosyalist partisi (Volksunie’den NVA ve Spirit partileriolarak kurulmuştu. nin doğması) dışında Flaman Hıristiyan 1880’de Brükselli sosyalist gruplademokratları, Liberalleri ve Yeşilleri de rın oluşturduğu, 1878 yılında kurulmuş isimlerini değiştirmişlerdi. olan Parti Socialiste Brabançon ile birleşerek Belçika Sosyalist İşçiler Partisi Oylar geldiği gibi gitti... Belgische Socialistische Arbeiderspartij Parti adı değiştirmede bir başarı öy(BSAP) adını aldı. küsü de Guy Verhofstadt’a aitti. Arthur Bunları düşünürken Flaman Canvas Olivia’ya anlatmaya başladı: “1992 yıTV kanalında Vooruit Genel Başkanı 28 lında PVV (Partij voor Vrijheid en Vooyaşındaki Conner Rousseau’yu görünce ruitgang) adını VLD (Vlaamse Liberalen zaman tünelindeki yolculuktan günümü en Democraten) yaptı, partide değişim ze döndü. Programda sıkıştırıyorlardı. rüzgârı estirerek daha geniş kitlelere açÖyle ya “1913’te açılan Vooruit, Gent iş tı. 2002 yılında VLD, SP.A ile birlikte Flaçi hareketinin eğlence ve sanat merke man bölgesinin en büyük partileri olduziydi. Vooruit adı altında bir de solcu ga lar. Ancak isim değiştirme operasyonuyla zete yayımlandı. Gent’te sosyalizm ta gelen oylar çabuk gitti ve eski seviyelere rihinin simgesi olan ve öğrencilerin ak düştü. 2007 yılında Verhofstadt parti adışamları eğlendiği caddelerin yakınında na ‘Open’ ekleyerek Open VLD yaptı ama bulunan bina şimdi yıllardır aynı isimle bu beklenen başarıyı getirmedi.” modern bir kültür sanat merkezi olarak “Geç olmadı mı, yatalım artık. Safaaliyet gösteriyor”du. bah aşı olmaya gideceksin” diyerek söÇocukluk hayali zünü kesti kocasının Olivia. Arthur sabah erkenden uyanıp aşı merkezinin 2018 yılında Gent Üniversitesi’nden yolunu tuttu. Brüksel’de genç nüfumezun olan Rousseau’ya “niçin parti sun ve aşı karşıtlığının Flaman ve Valon nin adını değiştirdiniz” soruları ile kö Bölgeleri’ne göre fazla olması nedeniyle şeye sıkıştırmayı deniyordu sunucu. sıra yaşlılara daha çabuk geliyordu. Tam Gent’teki Vooruit Kültür Merkezi hiçbir randevu zamanında aşı merkezindeyparti ile adlarının çağrıştırılmasını iste di. Hemşire “sağ mı, sol mu” diye sorunmiyordu. Tarihi binanın adı Vooruit ola ca otomatik bir refleksle sol omzunu açrak kalsa da Kültür Merkezi adını değiş tı Arthur. tirecekti. [email protected] BİLİM UĞRUNA 40 GÜN... Fransa’da 15 gönüllü bir deney için 40 gün 40 gece mağarada yaşadı. Günlerce karanlık ve nemli ortamda kalan, sekiz erkek ve yedi kadından oluşan ekip dün günışığına çıktı. Alkışlarla karşılanan gönüllüler gözlerinin güneş ışıklarından korunması için özel gözlükler taktı. Mağarada sıcaklığın 10 derece olduğu belirtilirken bu kişiler dış dünya ile herhangi bir iletişime geçmedi. Bilim insanlarının deney sayesinde insanların yaşam ve çevre koşullarında belirgin değişikliklere nasıl uyum sağladığını araştırdığı belirtiliyor. Kuzenlerin muhabbettine diyecek yok... Bu dünyada bir İngilizle karşılaşmayacağınız yer yok! Refik Halid Kayor. Havuz diye adlandırdığı Okyanus’un bu tarafındaki Wakefieldlılar, öteki tarafray, sanırım Nilgün romanındaydı, “İnta kalan Wakefield’ı yalnız bırakmamaya gilizi olmayan gemiye dünyada rast ge karar vermiş gibi Mrs. Perry’nin hatırını lemezsiniz” diyordu. Benim, 50 yıl evsormaya başlayınca, tam da o günlerde vel Liverpool’dan buraya göç etmiş İn Covid19 nedeniyle işsiz kalmış bulundugiliz komşum Mr. Harold ve eşi Mrs. ğunu da öğreniyorlar. Thelma’dan daha iyi örnek mi olur! İngiliz Adresine kargo ve postayla, komşular, 9 Nisan günü 99 yaşında vefat Kanada’nın meşhur Maple şurubu ve eden Prens Philip’in yasını tutuyorlardı; balı, ayrıca bazı gıda maddeleri, giysi, “Yaşlıydı, eh vakti de gelmişti” deseler bi bir de moral vermek üzere el örgüsüyle, kimin ne kadar yaşayacağını kim bilir! le yapılmış ayıcık bebekler gönderiliyor. Geçen hafta, eski İngiliz koloniWakefield’in belediye başkanı hayır hasi, devlet başkanı sıfatını Kraliçe II. senat işine de el atıyor. Belediyeden geElizabeth’in üstlendiği ve Commonlen yardım paketinde giysiler, kasabawealth İngiliz Ülkeler Topluluğu’nda lı yazarların kitapları, sembolik olarak saİngiltere’den sonra ikinci büyük kuzen dece 1 Kanada Doları, vesair şeyler çıolan Kanada’da bayraklar yarıya indiril kıyor. Bir de 2021 yılı takvimi... Takvim di. Başka ülkelerden Kanada’ya gelen her yerde aynı takvim ama bu başka; bu göçmen vatandaşlar için Prens Philip’in kasaba halkının her yıl hazırladığı Wakeşahsında düşünülürse İngiltere ne an field Çıplaklar Takvimi’dir. Aslında Kanalam ifade ediyor? Bunu akademik araş da’daki pek çok kasabalının alışık oldutırma olarak yazacaklara karışmam et ğu bir âdettir bu: Yılın 12 ayına 12 gönülmem ama kısaca söyleyim, bu yeni ge lü kadın ve erkek usturuplu bir estetikle, lenler bir tek vatandaşlık yemin törenin çıplak poz verir. de monarşiyi hatırlayarak kraliçeye bağ Wakefieldlilerin Mrs. Perry’ye gösterlılık andı içip sonra pasaportu cebe koy diği bu yakın ilginin altında buzağı aradular mı, unutanlardır. maya gerek yok. Fransız kökenli QueGöçmenler bir yana, Kanada’nın bec eyaletinde, saİngiliz kuzen bağı, sanırım diğerleyıları yirmiyi geçmez rinden çok daha güçlü; Avustralya, İngiliz kasabalarınYeni Zelanda’dan daha fazla İngiliz dan birisi anneannehayranlığı var. Öyle ki sosyal medya vatanı sayılacak esdahil basında gün geçmesin de Birki ülkedeki kuzenleşik Krallık’tan bir haber olmasın! MAHMUT ŞENOL le karşılaşıyor; hepBunlardan birini yine Mrs. Thelma si bu. Vatan hasrebana gösterdi. ti yaşadıklarını sanİngiltere’nin Wakefield kentinde yaşa mayınız; herkes yerinden memnun. yan Mrs. Sue Perry, hemşerileriyle buKanada’nın Quebec dışındaki İngiliz luşmak üzere Facebook’ta bir grubun kökenli 9 eyaletinde Fransız kasabalaadını görüp tıkladığı zaman, karşısına çı rına da rast gelinir; herkes yan yana iki kan internet topluluğunun Kanada’da ol dilli yaşar gider. Alberta eyaletinin başduğundan haberi yoktu. kenti Edmonton’a 50 km. güneyde BeaKanada’nın Fransız eyaleti Quebec’de umont kasabası bunlardan biri. Kavşakki başka Wakefield’e merhaba gönder larında sürücüye dur uyarısı için STOP diğini sonra fark etti. Dikkatsizlik sonu yerine ARRÊT yazar! Şehir dediğiniz bircu aynı isimli başka bir adresin kapısını kaç ana cadde, bolca sokak; bunları çalmıştı, özür dileyen bir mesaj gönder geçtiniz mi yine İngilizce başlar. di: “Yanlışlıkla farklı bir gruba katıldım, Quebec eyalet sınırında, başkent ben İngiltere’deyim ve ümit ederim ki Ottawa’ya yarım saatlik mesafedeki Wahavuzun öteki tarafında sizler sağlık ve kefield 1830’da İngiliz, İskoç ve İrlandalı güven içindesinizdir. Bye...” göçmenlerin kurduğu sevimli küçük bir Yardım kampanyası kasaba, hatta kasabacık, iki bin nüfusu var. İngiltere’deki, bin yıllık tarihi olan Bu mesaj aynı kökten gelen kuzenleri yüz binlik kuzen şehrin yanında bir mabuluşturan bir iletidir. Mrs. Perry kısa sü halle... Fotoğraflardan görüyoruz: Küçük re sonra Kanada’daki kasaba ahalisinden çarşısı, üstü kapalı tarihi köprüsü, bir de mesajlar almaya başladı. Sohbet, tanışık kilisesi; beş dakikada gez, bitsin. lık, karşılıklı iyi niyet mesajları gidip geli Kilise deyince, salgın nedeniyle diğer eyaletler gibi sıkı tedbirleri gündeme getiren muhafazakâr ve sofu dindar Alberta’da iş kiliselerin kapatılmasına kadar uzadı. Geçen hafta, Alberta’nın petrolcü şehri Calgary’deki bir kiliseye sağlık ekipleri ve polisin baskın yapar gibi girişi ve kilisenin papazıyla papaz oldukları anı gösteren bir video ortalıkta dolaştı. Polonya kökenli papaz kiliseden devleti kovalarken bayağı sert ithamlarda bulunuyor, “Sizi gidi Naziler, lanet Gestapolar, buradan çıkın, defolun!” diye bağırıyor. Kilisede Paskalya kutlamasını yapanların şaşkın bakışları arasında polisler de sessiz sedasız orayı terk ediyor. Turizm geliri etkilendi Okyanusta havasız kalmış, derin mavilikler içinde klostrofobiye yakalanmış gibi adasına sığamayan, Kanada’nın burnu dibindeki Fransız toprağını da unutmayalım: Atlantik kıyısında, 20 deniz mili açıktaki Fransa’ya bağlı, hatta Paris’e her seçimde 1 senatör gönderen 6 bin nüfuslu küçük St. Pierre&Miquelon Adası, Avrupa’ya ve tabii anavatan Fransa’ya kapılar kapanınca çıkarma yapmak üzere tek kapısı olan Kanada’ya dadandı, “Beni de aranıza alın!” demeye başladı. Kanada’nın Atlantik eyaletlerine “Adamızda Covid sıfırdır, barlarımız, otellerimiz sizi bekliyor, buyrun gelin, izin verin biz de gelip biraz alışveriş edelim, azıcık insan yüzü görelim” diye garantisi verilmiş ricada bulunuyor. Sıcak kanlı Fransızdan soğuk kanlı İngiliz Robinson Crusoe çıkmayacağı böylece anlaşıldı. Fransızlar adada bunalmış vaziyettedir, iş güç hak getire zira turizm gelirinden olmuştur; her gün balık tut balık ye, bunun da bir haddi var tabii... Yaşar Kemal’in Ada Dörtlemesi’nde balıkçı Poyraz Musa’nın roman boyunca habire balık yediği aklıma geldi; sabah akşam baklava börek olsa, insan bıkar usanır. Fransa terk etmiş gibi bu adaya fransız kalıyor, şimdi... Siyasi coğrafya zaten böyle bir şey, gözden uzak olan gönülden ırak olurmuş misali diyeceğim ama Demir Leydi lakaplı eski Başbakan Margaret Thatcher’ın Güney Kutup kıyılarındaki İngiliz toprağı Falkland Adaları’nı Arjantin işgalinden geri almak için 1982’de seyahate çıkar gibi donanmasını Portsmouth Limanı’ndan uğurladığını hatırladım da bilmediğim mevzulara girmeyelim, dedim. [email protected]