Katalog

KÜLTÜR 13 30 MART 2021 SALI Siyaset ve hukuk dünyası, ‘Türk’ ifadesinin çıkarılmasını yorumladı: Bakan ‘oluru’yla kaldırılamaz ‘İsimsiz millet veya devlet yoktur’ Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bazı taşra teşkilatlarındaki müzik Türk, “Daha önce de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın isteği doğrultusunda sözde birleştirici olmak amacıyla devlet ve dans toplulukları için aldığı “Türk” isimini kaldırma ve şehir değiştirme kararı tepki topladı. SARP SAĞKAL ve kamu kuruluşlarının adlarındaki ‘Türk’ sözcüğü ya da ‘T.C.’ kısaltması kaldırılmış ancak kamuoyundaKültür ve Turizm Bakanlığı’ki yoğun tepki üzerine bu uygulamanın aldığı karar kapsamında bazı koro dan vazgeçilmişti” anımsatması yaparak ların isminde yer alan “Türk” ibaresi çı “Şimdi yeniden başa dönülüyor” ifadekarıldı. Düzenlemeler kapsamında Şan lerini kullandı. Anayasal ve yasal terim lıurfa’daki Devlet Türk Halk Müziği Ko olarak “Türk” sözcüğünün etnik bir kimrosu Müdürlüğü’nün ismi Şanlıurfa Sı liği ifade etmediğini belirten Türk, “Bu ra Gecesi Müzik Topluluğu Müdürlüğü, sözcük, anayasanın 66. maddesinde veriElazığ’daki Devlet Klasik Türk Müziği len tanımla ‘Türk Devleti’ne vatandaşlık Korosu Müdürlüğü’nün ismi Elazığ Kür bağı olan herkes’ için ‘Türk milleti’ ya da sübaşı Müzik Topluluğu Müdürlüğü, Di 66. maddede olduğu gibi ‘Türk Devleyarbakır’daki Devlet Klasik Türk Müziği ti’ şeklinde ‘Türkiye Devleti’ ile eşanlamKorosu Müdürlüğü’nün ismi Diyarbakır lı olarak kullanılmaktadır. ‘Türk’ sözcüMedeniyetler Müziği Korosu Müdürlü ğü, Türk milletinin her bireyini ve Türkiğü, Edirne’deki Devlet Türk Müziği Top ye Devleti’nin her vatandaşını, hiçbir etluluğu Müdürlüğü’nün ismi ise Rume nik ayrım gözetmeksizin kucaklayan bir li Müzikleri Topluluğu Müdürlüğü ola terimdir. Her milletin ve devletin böyle rak değiştirildi. Duruma siyasilerden, bir adı vardır. İsimsiz millet veya devlet hukukçulardan ve sendikalardan tepki yoktur” diye konuştu. Devlet madalyalageldi. Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami rından Atatürk kabartmasının çıkarıldığını da anımsatan Türk, “Bütün bunlar, Türk ve Atatürk alerjisi olarak nitelenebilir. Ama hiçbir milletin bireyleri kendi milletine, hiçbir devletin vatandaşları kendi kurucusuna karşı böyle bir tepki göstermemektedir. Bizde az da olsa tersine sözler söylenmesi ya da tersine uygulamalar yapılması, anlaşılmaz bir vefasızlık ve nankörlüktür. Böyle bir tutum, hiçbir Türke yakışmaz; hiçbir devlet veya kamu kuruluşu böyle bir inkârcı tutum içine giremez” ifadelerini kullandı. ‘Kaldırması mümkün değil’ Hukukçu Ömer Lütfü Avşar ise durumu hukuki açıdan değerlendirdi. Avşar, “Bakanlar Kurulu ibaresinin karşılığı 16 Nisan referandumundan sonra Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi oldu. Dolayısıyla bakanlar kurulu kararı ile tesis edilen bir işlemin paralel bir idari işlemle, Cumhurbaşkanlığı kararıyla yeniden düzenlenmesi mümkün olabilir” dedi. Bakanların da eskisi gibi yetkileri olmadığını aktaran Avşar, “‘Topluca karar alma ehliyeti’ dahi olmayan bir bakanın, bakanlık kararıyla ya da bakanlıktaki bir makamla, bakanlar kurulu kararını ortadan kaldırması mümkün değil” dedi. ‘İptal edilmesi gerekir’ Eski Kültür Bakanı İstemihan Talay da değişikliğin yanlış olduğunu vurgulayarak “Oradaki korolar sadece oranın müziğini değil, bütün Türk halk müziğini seslendiriyor. Sadece bölgesel düşünüp onlara bulunduğu ilin ismini verip Türk adının çıkarılması yanlış bir uygulama. Çok önemli hassasiyetlerin olduğu bir dönemde böyle bir girişimin kime faydası olacağını anlamak mümkün değil” dedi. Bakanlar Kurulu kararıyla verilen bir ismin bir bakan oluruyla değişemeyeceğini söyleyen Talay, “En azından onay yerinin Cumhurbaşkanı olması gerekir. Hukuki açıdan da şekil açısından da yanlış bir uygulamadır. Danıştay’a başvurulursa şekil şartının da yerine getirilmemesi nedeniyle iptal edilmesi gereken bir karar” ifadelerini kullandı.   Yargıya taşınıyor Kültür SanatSen Başkanı Ahmet Özbek de isim değişikliğini ve teşkilat taşımasını yargıya götüreceklerini duyurdu. Özbek, “Türk isimleri korolardan kaldırılıyor. Bu yerel isimler verilen koroların işlevinin ne olacağına dair bir şey yok. Bunlar yıllardır oturmuş isimlerdi. Bir de halk dansları topluluğunun Ankara’dan İstanbul’a taşınması söz konusu. Sözleşmeli çalışanlarımız da var, onlara ne olacağı belli değil. Konuyla ilgili hukuki yollara da başvuracağız” dedi. ‘Seçim için olabilir’ Hukukçu Bülent Yücetürk ise “Bu kadar vatanmillet bayrak siyaseti yaparken neden böyle bir değişikliğe gerek duyuldu? Bunun açıklaması sanırım, özellikle Güneydoğu’daki müzik topluluklarından Türk isminin çıkarılması, oradaki Kürt seçmene mesaj vermeye çalışıyor olabilirler” dedi. l ANKARA İYİ Partili Türkkan’dan önerge Kültür Bakanlığı’nın kararına İYİ Parti Grupbaşkanvekili Lütfü Türkkan da tepki gösterdi. Türkkan, TBMM Başkanlığı’na Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Türkkan Ersoy’a şu soruları yöneltti: “Koro isimlerinden ‘Türk’ kelimesinin çıkarılması kararı kimin ya da kimlerin tavsiyesi doğrultusunda alınmıştır? Çözüm süreci döneminde ‘Türk’ kelimesinin ırkçılık çağrışımı yaptığı görüşü savunularak ‘Andımız’ın kaldırılması istenmiş ve bu doğrultuda adım atılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı da mı aynı görüşe sahiptir, korolardan ‘Türk’ kelimesinin çıkarılması kararı bu doğrultuda mı alınmıştır? Bakanlık’ın bu kararının Danıştay’ın ‘Andımız’ın okutulmaması kararı ve Devlet Nişanı verilecek Arap liderleri ve işadamlarının Atatürk kabartmalı nişanlardan rahatsız olması nedeniyle Atatürk’ün bu kabartmalardan çıkarılması ile aynı döneme denk gelmesi bir rastlantı mıdır, yoksa Bakanlık, korolardan ‘Türk’ kelimesinin çıkarılması kararını bu kararların devamı niteliğinde mi almıştır?” EBBŞT 20. YILINI KUTLUYOR ÇOK YAŞA TIYATRO İnsanlar, kentlerin yazgısı olabilir mi? Bir kentte, sanat tutkunu bir insan yetişiyor ve bu insan, o kentin, çağdaş uygarlığın vazgeçilmezi olan kültürsanat ikliminde serpilmesini sağlıyor. Yılmaz Büyükerşen ve onun Eskişehiri’nden söz ediyoruz. Eskişehir bugün en çok tiyatro sahnesi olan kentler arasında ön sıralarda yer alıyor. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, kısıtlı bütçeyle Şehir Tiyatrosu ve Senfoni Orkestrası gibi iki önemli oluşumu 20. yılına ulaştırmıştır. Öncesinde ise 65 yıllık bir süreç var. Serüven, gençlerin sanat/edebiyat alanlarında yetişmelerine olanak tanıyan Halkevlerinin 1950’li yıllarda kapatılmasıyla başlıyor. O yıllarda öğrenimlerini sürdürmekte olan gençler (Büyükerşen ve arkadaşları) bu eksikliği gidermek, Eskişehir’e sürekli olarak kültürsanat hizmeti verilmesini sağlamak için uğraşmışlar. İleri görüşlü yazarlar, tiyatro insanları, fabrika müdürleri, komutanlar, kimi zaman da yerel yönetim onları desteklemiş. Böylece 27 Mart 1963’te Eskişehir’in ilk Şehir Tiyatrosu, ardından da çocuk tiyatrosu kurulmuş. Eskişehir’deki ‘Covent Garden’ 1968 yılında İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi başkan yardımcılığına getirilen Büyükerşen’in “üniversite tiyatrosu” kurmasıyla yeni bir atılım yapılmış. Daha sonra Anadolu Üniversitesi’nin kuruluşunun, Büyükerşen’in rektör oluşunun, üniversite bünyesinde kurulan Devlet Konservatuvarı’nın ilk mezunlarını vermesinin ardından düş gerçekleşiyor: Kentin Haller yöresinde oluşturulan ilk sahnede, konservatuvarı bitiren genç sanatçılar Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda üretime başlıyor. Tarih 27 Mart 2001. Yılmaz Büyükerşen, kentin belediye başkanıdır. Haller’deki ilk sahnede ilk kez oyun izlediğimde, Londra’daki meyve/sebze hali olan Covent Garden bölgesinde yapılandırılmış sanat kurumlarını anımsayarak yazımda “EsEskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, 20. yılı nedeniyle hazırladığı 4 bölümden oluşan “Bitmez Bu Oyunlar” belgeselini YouTube üzerinden paylaştı. Şehir Tiyatroları’nın dününü, bugününü anlatan, kuruluş günlerinden anekdotları birinci ağızdan anlatan belgesel, sanatseverlerden büyük ilgi gördü. kişehir’deki Covent Garden” başlığını kullanmıştım. EBBŞT artık, etkinliklerini 6 sahnede sürdüren, 20 yılda 5088 temsil sunarak yaklaşık 1.5 milyon seyirciye ulaşmış bir sanat kurumudur. Gösteri sanatları için oluşturulan uzamlarda Senfoni Orkestrası’nın konserleri, şenlikler, oyunlar, konuk opera, bale, tiyatro yapımları yer almaktadır. EBBŞT, ulusal/uluslararası düzeydeki tiyatro şenliklerine çağrı almakta ve çoğuna katılmaktadır. Oyun yapımları, Türkiye çapında verilen tiyatro ödüllerinden her yıl pay almaktadır. Şenlikler, turneler, ödüller İşte 20 yılın bilançosu: 47 yerli, 51 yabancı yetişkin oyunu ve 30 çocuk oyunu sahnelenmiş. Bu oyunlar içinde, 17 farklı müzikal ve müzikli oyun yer almış. Yurtdışında Yunanistan, Tunus, Rusya ve Belçika’da, yurtiçindeyse pek çok kentte 325 farklı turne yapılmış. Oyunlar yurtiçi ve yurtdışında 21 şenliğe katılmış. Sahnelenen oyunlar ve sanatçılar, Sanat Kurumu, İsmet Küntay, Lyons, Sadri Alışık, Tiyatro Eleştirmenleri Birliği, Çağdaş Gazeteciler Derneği gibi kurumlar tarafından verilen tiyatro ödüllerinden 86’sına değer bulunmuş. 2006 yılında başlatılan Uluslararası Eskişehir Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Festivali pandemi dönemine gelininceye dek 14 yıl boyunca aralıksız sürdürülerek dünyanın birçok ülkesinden tiyatro topluluğuna ev sahipliği yapmış. Pandemi sürecinde ise seyircisinden uzak kalan topluluk sosyal medya üstünden gerçekleştirdiği Canlı Sohbet programlarıyla sanatçıları izleyicileriyle buluşturuyor. Ayrıca dijital düzlemde hazırlanan “Sesle Oyun” sunumu aracılığıyla, Çehov, Gogol gibi klasik yazarlarla birlikte modern yazarların imzasını da taşıyan tek kişilik oyunlar, sesli kitap tekniği benzeri bir yaklaşımla okunup canlandırılarak izleyicilere internet üstünden ulaştırılıyor. Küçüklere ise ünlü masallar ve Shakespeare oyunlarının öyküleri yine sesli anlatımla sunuluyor. ‘Bitmez Bu Oyunlar’ belgeseli EBBŞT’nin 20. yıl kutlaması “Bitmez Bu Oyunlar” başlıklı belgesel ile gerçekleşiyor. Bu yapımda kurum sanatçılarının ve çalışanlarının anlatımlarına yer veriliyor; tiyatronun yitirdiği değerli hocalar anılıyor; oyunlardan görüntüler yanında, sahnelenmiş olan müzikli yapıtlardan seçilmiş şarkılar da yeniden söylenerek canlandırılıyor. Tiyatro, Eskişehir’de kent halkının yaşam biçiminin bir parçası olmuştur. Bu sanatın daha büyük kentlerimizdeki tiyatrolarla yarış edebilecek düzeye gelmiş olması, Eskişehir seyircisini ayrıcalıklı bir konuma yerleştiriyor. Uygarca bir varoluşa gönül vermiş insanların, yaşamını kentine adamış bir bilimci/siyasetçi sanat insanının önderliğinde ulaştığı tiyatroculuk başarısını kutlamaktayız. Bu mutlu serüvenine tanıklık edebilmiş olduğum için kendimi şanslı sayıyorum. Emeği geçen herkese selam olsun! Nice yıllara... 53. Ödülleri açıklandı Nasipse Adayız Boyalı Kuş Mank ‘Nasipse Adayız’a beş ödül Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) üyelerinin oylarıyla belirlenen 2020 yılı Türk sinemasının “En İyileri”, salgın koşullarında çevrimiçi yapılan ve oyuncu Tuğrul Tülek’in sunuculuğunda yapılan ödül töreninde açıklandı. Ercan Kesal’ın yazıp yönettiği Nasipse Adayız, En İyi Film Ödülü dahil toplam beş ödül kazandı. Nasipse Adayız’ı dört ödülle Nuh Tepesi, üç ödülle Bina ve bir ödülle Kronoloji  izlediler. Bu yılki SİYAD Onur Ödülleri’nin sahipleri oyuncu Nur Sürer ve belgesel sinemacı Can Candan, Emek Ödülü’nün sahibi ise emektar sinema makinisti Ali Koçoğlu oldu. SİYAD, bu yıl yeni bir kategori olarak 2020 yılında yalnızca çevrimiçi mecrada izleyici karşısına çıkan filmler arasında Netflix’te gösterilen Mank’ı “Çevrimiçi En İyi Film” seçti. SİYAD’ın geçen yıl sinemalarda vizyona giren yabancı filmler arasından belirlediği En İyi Yabancı Film Ödülü’nü ise Bir Film’in Türkiye’ye getirdiği Boyalı Kuş’un (The Painted Bird) kazandığı daha önce açıklanmıştı. EN İYI FILM: Nasipse Adayız EN İYI İLK FILM: Nuh Tepesi                         EN İYI YÖNETIM: Ercan Kesal / Nasipse Adayız EN İYI SENARYO: Ercan Kesal / Nasipse Adayız EN İYI KADIN OYUNCU PERFORMANSI: Cemre Ebüzziya / Kronoloji EN İYI ERKEK OYUNCU PERFORMANSI: Ali Atay / Nuh Tepesi EN İYI YARDIMCI KADIN OYUNCU PERFORMANSI: Selin Yeninci / Nasipse Adayız EN İYI YARDIMCI ERKEK OYUNCU PERFORMANSI: İnanç Konukçu / Nasipse Adayız EN İYI GÖRÜNTÜ YÖNETIMI: Federico Cesca / Nuh Tepesi EN İYI MÜZIK: Can Demirci / Bina                EN İYI KURGU: Yorgos Mavropsaridis / Nuh Tepesi