Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 16 MART 2021 SALI Ankara, Rusya’ya Şam güçlerinin ateşi için tepki gösterdi. Batı’ya ‘Türkiye’yi destekle’ çağrısı yaptı Suriye tahterevallisi ERDOĞAN’DAN BIDEN’A: BİRLİKTE ÇALIŞALIM Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Suriye’de savaşın 10. yılında ABD merkezli Bloomberg’e bir makale yazdı. “TSK’nin geçen yıl İdlib’de düzenlediği ve milyonlarca kişinin hayatını kurtardığı operasyon döneminde Türkiye’ye övgüler yağdıran ülkelerin, kısmen yeni tip koronavirüs salgınının etkisiyle Suriye’de yaşanan insani krizi unuttuğunu” belirtti. Erdoğan, “Ortadoğu’nun en önemli ülkelerinden birini, asla bitmeyecek gibi görünen bir katliamın ortasında yapayalnız bıraktıkları, ılımlı muhaliflerin karalama kampanyasının hedefi olduğu” değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, Batı ülkelerine de 3 seçenekleri olduğunu belirtti. Bunları, “Suriye’de daha çok masum insanın ölmesini izlemek, kalıcı bir çözüm için askeri, ekonomik ve diplomatik adımların atılması ya da Türkiye’ye destek vermek ve minimum harcama ve maksimum etki ile Suriye’de çözümün bir parçası olmak” şeklinde sıraladı. İlk seçeneğin “sadece Batı’nın ahlaki yaklaşımını zayıflatırken aynı zamanda düzensiz göçmeni, terörizm ve yeni tehditlerin yayılmasına sebep olabileceğini, bu durumun da uluslararası güvenliğe ve Avrupa’nın siyasi istikrarına zarar verebileceğini” kaydetti. ‘Çaba gösterilmedi’ Erdoğan, “Batılı liderlerin kalıcı bir çözüm için askeri, ekonomik ve diplomatik adımların atılması gibi hedefleri olduğuna inanmak için bir sebepleri olmadığını, son 10 yılda bu konuda hiçbir ciddi efor sarf etmediklerini” dile getirdi. Erdoğan, “Üçüncü ve en hassas seçenek ise Türkiye’ye destek vermek ve minimum harcama ve maksimum etki ile Suriye’de çözümün bir parçası olmak” ifadesini kullandı. Terör örgütü YPG’ye karşı net tavır alınması çağrısı yaptı. Batı ülkelerinin Suriye içerisindeki güvenli bölgelere yatırım yapması gerektiğini de vurgulayarak “Dünyaya Suriye’nin önünde demokratik ve zengin bir gelecek olduğunu göstermeliyiz” dedi. Biden yönetimine de “kampanya döneminde verdiği sözleri tutarak, Suriye’deki trajediyi sonlandırmak ve demokrasiyi müdafaa etmek için birlikte çalışma” çağrısı yapması dikkat çekti. CDU’YA SANDIKTA AĞIR DARBE Almanya’da eylül ayında yapılacak genel seçimler öncesinde Başbakan Angela Merkel’in partisi Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) ülkenin güneybatısındaki iki eyalette önceki gün yapılan yerel seçimlerde tarihi bir yenilgi aldı. CDU’nun BadenWürttemberg ve RhinelandPalatinate’deki seçimlerde bugüne kadarki en kötü sonucunu aldığı belirtildi. BadenWürttemberg’deki eyalet parlamentosu seçimlerinde Yeşiller, Rheinland Pfalz’da da Sosyal Demokrat Parti (SPD) sandıktan birinci çıktı. Resmi olmayan sonuçlara göre hiçbir parti tek başına hükümeti kuracak çoğunluğu elde edemedi. CDU’nun kalesi olarak gördüğü BadenWuetenberg’de yüzde 4, RhinelandPalatinate’de yüzde 5 oy kaybı yaşadığı belirtiliyor. Der Spiegel gelişmeyi “Merkel’in evi yanıyor” başlığıyla duyurdu. Yeşiller eşbaşkanları Annalena Baerbock ve Robert Habeck dün basın toplantısı düzenledi. CDU cephesinde yaşanan seçim bozgununun sebebi olarak ise yeni tip koronavirüs salgınının hızının kesilememesi, aşı ve kitlesel testlerin piyasaya geç sürülmesi gösteriliyor. Almanya’da maske satışlarından çıkar elde ettiği gerekçesiyle koalisyon hükümetinin büyük ortağı Hıristiyan Birlik Partisi’nden (CDU/CSU) üç vekil istifa etmişti. Suriye’de savaşın 10. yılı geride kalırken gözler, Türkiye’nin kendisi gibi sahada güçleri bulunan Rusya ve ABD ile inişli çıkışlı ilişkilerinde. Astana süreci ortağı Rusya ile İdlib ve son olarak Fırat Kalkanı Harekât bölgesi üzerinden gerilim yaşayan Ankara, ABD’ye de terör örgütü YPG desteği çerçevesinde tepkisini sürdürüyor. Diğer yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün gündeme yansıyan “En makul seçenek Batı’nın Türkiye’yi desteklemesi, Suriye’de çözümün parçası haline gelmesi” ifadeleri de dikkat çekti. Suriye’de TSK Fırat Kalkanı Harekâtı bölgesinde bulunan Cerablus ve El Bab ilçelerindeki petrol tesisleri önceki gece balistik füzeli saldırıya uğramıştı. Buna Ankara’dan tepki yükseldi. Milli Savunma Bakanlığı, füzelerin Suriye ordusu kontrolünde bulunan Halep’teki Kuveyris Havaalanı’ndan ateşlendiğini, atışların durdurulması için Rusya’ya çağrıda bulunulduğunu belirtti. Belirlenen hedeflerin ateş altına alındığı kaydedildi. Siviller hedef oldu Açıklamada, “Sivil yerleşim yerleri ile akaryakıt tankerlerinin park noktalarını hedef alınmıştır. Sivil yaralılar bulunmaktadır” denildi. Cerablus ve El Bab ilçelerinde ilkel yöntemlerle işletilen petrol rafineri tesisleri ve akaryakıt pazarlarının bulunduğu iki ayrı alan, önceki gece hedef alınmıştı. Saldırı sonucu çok sayıda petrol tankerinin yandığı aktarılmıştı. Bölgedeki petrol tesisleri, son 1 aydır aralıklarla balistik füze saldırılarının hedefi oldu. Son olarak 5 Mart’ta yine Cerablus ve El Bab’daki akaryakıt pazarlarına balistik füze saldırısı düzenlenmişti. Muhalifler ise saldırıdan Rusya’yı sorumlu tutmuştu. Savunma Bakanlığı, Fırat Kalkanı Harekâtı bölgesine Suriye ordusunun saldırısının ardından “atışların durdurulması için Rusya’ya çağrıda bulunulduğunu” duyurdu. SAVAŞIN GÖLGESİNDE... Ateşin tümüyle dinmediği, bölünmenin sürdüğü Suriye’de diplomatik çözüm çabaları ağır aksak ilerliyor. Birleşmiş Milletler, insani krizin her geçen an daha da ağırlaştığına dikkat çekiyor. Yüz binlerce kişinin hayatını kaybettiği, evlerini, ülkelerini terk etmek zorunda kaldığı ülkede altyapı ciddi oranda çökmüş durumda. UNICEF’e göre yaklaşık 2 milyon 45 bin çocuğun okula erişimi yok. Türkiye, daha önceki saldırılarla ilgili resmi bir açıklama yapmamıştı. 8 Mart’ta Milli Savunma Bakanlığı’ndaki basın toplantısında bir askeri yetkili, “Kim tarafından atılırsa atılsın, füzelerin özellikle sivillerin bulunduğu bölgelere atılması insani açıdan doğru değil... Asıl hedefin Türkiye ve Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından oluşturulan huzur ve istikrar ortamının bozulmasına yönelik olduğu açıktır” ifadelerini kullanmıştı. Petrol alanında çekişme Türkiye, “Çatışmasızlık bölgeleri” uzlaşısının çıktığı Astana sürecinin Rusya ve İran’la birlikte garantör ülkesi. AnkaraMoskova hattında, gerilimli başlıklardan biri de cihatçı grupların, muhaliflerin etkinliğinde olan İdlib bölgesi. Alanda Rusya destekli Suriye ordusunun kuşatması sürüyor. Diğer yandan ise WashingtonAnkara hattında terör örgütü YPG de sıcak gündem maddeleri arasında. ABD’nin YPG’ye desteğin süreceği mesajları Ankara’nın tepkisinin merkezinde. Washington, Trump döneminde Suriye’den kısmi asker çekme kararı almış, yoğunluklu terör örgütü YPG/PYD’nin etkin olduğu alanlardaki petrol bölgelerinde konuşlanmaya gitmişti. Öte yandan önceki gün Rusya’nın, Suriye’nin kuzeydoğusundaki Rakka’nın güneybatısında yer alan EsSevre petrol sahasında kontrolü ele geçirdiği belirtilmişti. Gelişme, İran bağlantılı milislerinin alandan çekilmesinin ardından gelmişti. l Dış Haberler / ANKARA/Cumhuriyet Doğu Akdeniz için nota Türkiye, Doğu Akdeniz’de kıta sahanlığını ilgilendiren konularda yapılan çalışmalarda Ankara’nın izninin aranması için Yunanistan, İsrail ve Avrupa Birliği’ne (AB) nota verdi. Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve İsrail arasında elektrik bağlantısı kurulmasını öngören AB destekli EuroAsia Enterkonnektörü projesine dair 8 Mart 2021’de bir mutabakat muhtırası imzalanmıştı. Bahse konu projenin dokümanlarında kullanılan görsellerden sualtı elektrik kablosunun planlanan güzergâhının Kıbrıs Adası ve Girit arasında Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığından geçtiği öğrenildi. Türkiye, izninin alınmaması nedeniyle Yunanistan ve İsrail’in Ankara büyükelçilikleri ile AB Türkiye Delegasyonu’na nota verdi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Uluslararası hukuk gereği, kablo faaliyetleri ön araştırma çalışması gerektiriyorsa, kıta sahanlığımızda gerçekleştirilecek bu çalışmalar için ülkemizin izninin aranması; ön çalışma gerekmiyorsa kablo döşeme faaliyetleri ve kapsamı hakkında ülkemize makul bir süre önceden bilgi verilmesi gerekmektedir.” l ANKARA/Cumhuriyet ADALET ÇAĞRISI Son dönemde bazı siyasi isimlerin cinsel saldırı suçlamalarıyla karşı karşıya kaldığı Avustralya’da, binlerce kişi kadına yönelik şiddete ve cinsiyet ayrımcılığına karşı sokaklara çıktı. Pek çok kişinin siyah kıyafetlerle katıldığı protestolarda, “Kadınlar için adalet”, “Erkekler suçunuzu kabul edin” yazılı pankartlar taşındı. Eylemciler, Canberra, Sidney ve Melbourne de dahil olmak üzere 40 kentte gösteriler düzenledi. Liberal Parti üyesi, eski hükümet çalışanı Brittany Higgins, 2019’da seçimler öncesinde bir erkek meslektaşının cinsel saldırısına maruz kaldığını ve olayı anlattığında “siyasi problem” muamelesi gördüğü açıklaması yapmıştı. Bir süre sonra Avustralya Başsavcısı Christian Porter da 33 yıl önce 16 yaşında bir kıza tecavüz etmekle suçlanmıştı. En büyük alıcı Riyad Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) küresel silahyor. Dünyadaki silah ihracatlarının yüzde 5.5’i Almanya tarafından yapılıyor. lanma raporuna göre insan hakları ih Dördüncü büyük silah ihracatçısı olan lalleri eleştirilerinin hedefindeki Suudi Almanya’dan silah alan başlıca ülkeArabistan bir numaralı silah alıcısı ko ler Güney Kore, Cezayir ve Mısır. Raponumunda. DW’nin haberine göre 2016 ra göre Ortadoğu ülkelerinde silah alım2020 yılları arasındaki beş yıllık dönem ları ise yüzde 25 oranında arttı. Dünyaile 20112015 arasındaki dönemi karşı nın en büyük silah ithalatçısı olan Suulaştıran rapora göre silah satışları yüz di Arabistan’ın aldığı silahlar yüzde 61 de 0.5’lik bir düşüş kaydetti. Ancak son oranında arttı. Katar’ın silah alımlarındabeş yıldaki silah satışının, 20052010 ki artış ise yüzde 361, Mısır’ın ise yüzde dönemine göre yüzde 12 daha yüksek 136 olarak kaydedildi. olduğu da belirtildi. Son beş yıldaki silah satış hacminin, Soğuk Savaş sonrası dönemdeki rekor seviyesine yakın ol‘Türkiye’nin bağımlılığı azaldı’ duğu değerlendirmesi dikkat çekti. SIPRI, son beş yılda Türkiye’nin siSIPRI raporuna göre, Almanya’nın ya lah ithalatının ise bir önceki beş yıllık nı sıra ABD ve Fransa silah ihracatları döneme göre yüzde 59 oranında düşnı artıran ülkeler. ABD açık ara ile en bü tüğünü bildirdi. Bunun en önemli neyük silah ihracatçısı olmayı sürdürüyor. deninin, Türkiye’nin Rus S400 haTüm dünyadaki silah va savunma sistemlerisatışlarının yüzde 37’si Türkiye, İHA teknolojisin ni satın almasından sonABD tarafından yapılı de ciddi gelişme kaydetti. ra ABD’nin 2019’da F35 yor. Bu oran bir önceteslimatını durdurmaki beş yıllık dönemde sı olarak gösterildi. SIPRI yüzde 32’ydi. ABD’yi ayrıca Türkiye’nin silah yüzde 20’lik pazar payı üretimini artırdığını ve itile Rusya ve yüzde 8.2 halata bağımlılığını azaltile Fransa takip editığını kaydetti. KIZILDENİZ’DE TATBİKAT Mısır ve Fransa’nın, Kızıldeniz’in güneyinde ortak deniz tatbikatı yaptığı belirtildi. Fransız uçak gemisi “Charles de Gaulle”ün tatbikata katıldığı duyuruldu. Kahire’den ‘şartlar’ silsilesi! Ankara’nın geçen hafta Kahire ile diplomatik ilişkilerin başlatıldığı açıklamasına Mısır’dan mesafeli yanıtlar sürüyor. Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükri, “İlişkilerin normalleşmesinin “Türkiye’nin politikasında gerçek bir değişim görülmesine bağlı olduğunu” söyledi. Reuters’ın haberine göre “İki ülke arasında diplomatik temasların başladığını” doğrulayan Şükri, bu temasların sınırlı olduğunu dile getirdi. Meclis Dış İlişkiler Komisyonu’nda konuşan Şükri, “Normal diplomatik çerçeve dışında bir temas yok. Türk dış politikasında, bölgenin istikrara kavuşturulması yönünde Mısır’ın politikalarıyla uyuşan gerçek bir değişim görürsek, bu ilişkilerin normalleşmesi için bir temel oluşturabilir” dedi. “Mevcut siyasi durumun Türk yönetiminin Mısır’a karşı takındığı karşıt tutumdan kaynaklandığını” öne sürdü. Reuters’e konuşan Mısırlı istihbarat kaynakları Türkiye’nin iki ülke arasında işbirliğini istişare etmek üzere bir görüşme gerçekleştirilmesi teklifinde bulunduğunu söylemişti. Mısır ajansı MENA’nın haberine göre bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi de “İlişkilerinin iyileştirilmesi Ankara’nın egemenlik ilkesine ve Arap ulusal güvenliğine saygı göstermesi gerektiğini” savunmuştu. ‘10 MADDE SUNDU’ Mısır’da yönetim yanlısı El Vatan gazetesinin genel yayın yönetmeni Ahmed El Katip, Facebook sayfasında Kahire’nin Ankara ile ilişkileri başlatmak için 10 madde şartının yerine getirilmesini beklediği iddiasını duyurdu. Middle East Monitor’ün aktardığı habere göre bu maddelerden öne çıkanlar şöyle: l Uluslararası hukuk dikkate alınmadan iki taraf arasında deniz sınırı çizilemez. lKahire, Türk tarafının genel çerçeveye uygunluğundan emin olana dek siyasi iletişim olmayacak. l Doğu Akdeniz’de, Avrupalı müttefiklerle ve özellikle Rum ve Kıbrıslı taraflarla imzalanacak kapsamlı bir anlaşma dışında bir MısırTürkiye anlaşması olmayacak. lTürkiye, Libya’daki siyasi ve askeri varlığına son verecek. l Türk askerlerinin Suriye’nin kuzeyinden çekilmesi için bir takvim oluşturulacak ve Irak hükümeti ile Türkiye’nin Irak topraklarına asla müdahale etmeyeceğini garanti altına alan bağlayıcı bir anlaşma imzalanacak. ‘Arananları teslim etme önerildi’ lMüzakereler Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni de kapsayacak. Türkiye, son yıllarda Körfez ülkelerine karşı işlediği suçlardan dolayı özür dileyecek. l Başta Mısır olmak üzere Körfez ülkelerine karşı faaliyet yürüten Müslüman Kardeşler’e (İhvan) ait tüm medya kuruluşlarının yayınları durdurulacak. Türkiye, İhvan’ın, topraklarında herhangi bir siyasi faaliyet yürütmesini yasaklayacak. l Interpol’ün, arananlara yönelik Türkiye topraklarında yürüttüğü soruşturmalarda kolaylık sağlanacak. (Bu maddede ise gazeteci Katib’in “Kahire, onların iadesini talep etme niyetinde değilken, Ankara, sürece katkı adına onları toplu halde Mısır’a teslim etmeyi teklif etti” iddiası ise dikkat çekti.) l Mısır, Yunanistan ve Güney Kıbrıs, yukarıda belirtilen koşullar üzerinde anlaşmadan ve Akdeniz’deki deniz sınırlarını belirlemeden Türkiye Doğu Akdeniz Forumu’na katılmaya davet edilmeyecek. Middle East Monitor’ün haberinde, söz konusu şartların, Sisi yönetiminin temennilerini temsil ettiği ve karşılanmalarının pek de olası olmadığı yorumu yapıldı.