Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Ankara, sekiz yıldır ilişkilerin kopuk olduğu Kahire ile diplomatik temasın başladığını duyurdu Mısır’la sil baştan Türkiye, Müslüman Kardeşler (İhvan) destekli Muhammed Mursi’nin 2013’te askeri darbeyle devrilmesiyle temaslarını fiilen kopardığı Mısır’la ilişkilerini normalleştirme kararı aldı. Gözler Doğu Akdeniz, Libya krizlerindeyken bir süredir AnkaraKahire hattında diyalog yönünde çabaların sürdüğü haberleri gündeme yansıyordu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’ndan da dün Mısır’la ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde hem istihbarat hem dışişleri bakanlıkları düzeyinde temasların olduğu açıklaması geldi. Yunanistan’a tepki Çavuşoğlu, AA ve TRT’ye yaptığı açıklamada, “yıllarca bağlar kopuk olunca bir günde hiçbir şey olmamış gibi hareket etmek de o kadar kolay olmuyor” dedi. Diplomatik düzeyde temasların başladığını dile getirdi. “Yıllardır ister istemez bu kadar kopukluk olunca bir güven eksikliği de oluyor. Bu normal, iki tarafta da olabilir. O nedenle belli bir strateji çerçevesinde görüşmeler oluyor, devam ediyor” ifadesini kullandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da cuma namazı çıkışında açıklamalarda bulundu. “Mısır’la Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gönlümüz ister ki Mısır’la olan bu süreci çok daha güçlü devam ettirelim” dedi. Sisi Erdoğan İhvan çizgisindeki Mursi yönetimiyle yakın ilişkileri olan Ankara, 2013’te şu anki Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi yönetimindeki ordunun darbesine sert tepki göstermişti. İki ülke arasındaki ilişkiler koparken süreçte Erdoğan’dan Sisi yönetimine karşı çıkışlar yüksek sesle dile getirilmişti. istihbari, diplomatik ve ekonomik olarak işbirliği sürecimiz devam ediyordu. Sıkıntı söz konusu değil. Bu en üst düzeyde değil de bir tık altında devam ediyor. Gönlümüz ister ki Mısır’la olan bu süreci çok daha güçlü devam ettirelim” dedi. Erdoğan, “Bu istihbari, diplomatik ve siyasi görüşmeler netice verici olduktan sonra daha ileri taşırız. Mısır halkıyla Türk milletinin ayrı olması söz konusu değil” ifadesini kullandı. Öte yandan Yunanistan’a yönelik çıkışı da dikkat çekti. “Mısır halkını Yunanistan’ın yanına yerleştirmek söz konusu değil. Olması gereken yerde görmek isteriz. Suudi Arabistan’ın Yunanistan ile ortak tatbikata girmesi de bizi üzmüştür. Biz Suudi Arabistan’ı da böyle bir kararda görmek istemezdik. Bunu da görüşeceğiz” diye konuştu. Savunma Bakanı Hulusi Akar ise “Mısır’ın Akdeniz’de hidrokarbon arama ihalesinde, Türkiye’nin BM’ye bildirdiği deniz yetki alanları sınırlarına saygılı davranması değerli, bölgesel barış ve istikrar için de önemli bir adımdır. Bu yaklaşım ve son gelişmeler, her iki ülkenin, diğer bölge ülkelerinin de yararınadır. Kültürel ve tarihsel bağlarımıza yakışan da budur” açıklaması yaptı. ‘Türkiye önerdi’ Reuters’ın haberinde, Mısır istihbaratından iki kaynağın Türkiye’nin işbirliğini görüşme önerisinde bulunduğunu, ancak iletişimin henüz başlangıç aşamasında olduğunu söyledikleri aktarıldı. Haberde önceki gece Mısır güvenlik yetkilisinin, Türk istihbaratından bir yetkili tarafından arandığı da savunuldu. Türkiye’nin Mısır’la ekonomik, politik ve diplomatik işbirliğini görüşmek istediğini ilettiği belirtildi. Mısırlı yetkilinin, telefon görüşmesini memnuniyetle karşıladığı, en yakın zamanda yanıt verileceğini söylediği öne sürüldü. Haberde, iki ülke arasında sadece Akdeniz konusunda değil, Suriye, Irak ve Libya konularında da gerilimlere işaret edilerek güven inşasının zor olacağı yorumu yapıldı. Ancak kimi yorumda da iki ülke arasında Libya’da ulusal birlik hükümetine yönelik destekte uzlaşıya dikkat çekildi. Mısır’ın Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin BM’ye bildirdiği kıta sahanlığı sınırlarını dikkate alarak hidrokarbon ihalesi duyurusu yapması dikkatleri iki ülke ilişkilerine çevirmişti. Çavuşoğlu, “İlişkilerimizin seyrine göre müzakere ederek Mısır’la bir anlaşma imzalayabiliriz” demişti. Cumburbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da “Mısır ve diğer Körfez ülkeleriyle bölgesel barış ve istikrar için yeni bir sayfa açılabilir” değerlendirmesinde bulunmuştu. Bu gelişmeler üzerine Atina’nın rahatsız olduğu, bu çerçevede Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın, Kahire’yi ziyaret ettiği haberi gündeme yansımıştı. WASHINGTON’A MESAJ Yüz yüze temas çağrısı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün AA ve TRT’ye yaptığı açıklamada dış politikaya ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Gündeminde Suriye, Afganistan’ın yanı sıra ABD, Körfez ülkeleriyle ilişkiler de vardı. Çavuşoğlu, ABD’nin, Afganistan barış anlaşmasının sonuçlandırılması için Türkiye’nin bir toplantıya ev sahipliği yapması yönündeki önerisiyle ilgili “Hem Taliban hem müzakere heyeti, yani hükümet tarafı da böyle bir toplantıya ev sahipliği yapmamızı daha önce bizden istemişlerdi” dedi. Barış sürecine katkı için Türkiye’nin Afganistan özel temsilcisi atayacağını söyledi. Nisan ayında İstanbul’da yapılması planlanan Afganistan barış süreci toplantısıyla ilgili “Amacımız, Taliban’la hükümet arasında başlayan müzakerenin sonuç odaklı olarak devam etmesi. Belki bir toplantıda her konuda anlaşma sağlanamayabilir ya da bir çözüm çıkmayabilir ama bu devam eden bir süreç” değerlendirmesini yaptı. Çavuşoğlu, ABD ile mevcut sorunların çözülmesi için yeni yönetimle yüz yüze teması beklediklerini dile getirdi. “Sadece S400, YPG/PKK meselesi değil, tüm meseleler, öbür konular, oturup hepsini konuşalım, bir çözüm konusunda neler yapabileceğimizi değerlendirelim dedik. Telefonda bu tür meseleleri konuşmak doğru olmaz” diye konuştu. ‘Arada yazışıyoruz’ Çavuşoğlu, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Katar’la ilişkilerini normalleştirmesinin, Türkiye’ye de faydası olabileceği, son dönemde Suudi Arabistan ve BAE’nin Türkiye’ye yönelik “daha ılımlı” tutum izlediğini söyledi. Çavuşoğlu, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan’la Kasım 2020’de Nijer’de samimi ve faydalı bir görüşme yaptıklarını belirterek “O diyaloğu devam ettirme konusunda mutabık kaldık. Arada yazışıyoruz. Suudi Arabistan’la da ilişkilerimizin düzelmemesi için hiçbir sebep yok bize göre. Onlar olumlu adım atarsa biz de olumlu adım atarız. Aynı şey BAE için de geçerli. Bizim derdimiz kimseyle kavga etmek değil” değerlendirmesini yaptı. lANKARA/Cumhuriyet Sarkisyan hastanede Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan’ın hastaneye kaldırıldığı açıklandı. Reuters’ın Rus basınından aktardığı haberine göre geçen ocakta yeni tip koronavirüs (Covid19) tedavisi gören Sarkisyan virüse bağlı komplikasyonlar nedeniyle tedavi altına alındı. Interfax ajansı kalp problemleri yaşayan Sarkisyan’a testler yapıldığını duyurdu. Yerel basına yansıyan kimi haberlere göre ise Ermeni liderin stent ameliyatı için hastaneye yatırıldığı kaydedildi. TEPKİ DİNMİYOR İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da Filistinli ve İsrailli aktivistler yasadışı Yahudi yerleşimlerine karşı dün protesto düzenledi. El Halil kentinin güneyindeki Yatta köyünde toplanan eylemcilere İsrail güvenlik güçleri müdahale etti. Öte yandan, İsrail’in çoğunluğunu Arap nüfusun oluşturduğu Umm elFahm kasabasında ise yüksek suç oranına karşı eylem vardı. Göstericiler, polisi şiddet dalgasına karşı sessiz kalmakla suçladı. Yeni kabinede beş kadın Libya’da geçen çarşamba günü güvenoyu alan Abdül(UUH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın yardımcılığını yühamid Dibeybe kabinesinderütüyordu. Maliye’nin sorumki bakanlar kamuoyuna duyululuğu ülkenin güneyinden Haruldu. Temsilciler Meclisi’nin lid Mebruk Abdullah’a veriliryayımladığı listeye göre, Uluken Petrol ve Doğalgaz Bakansal Birlik Hükümeti’ndeki ba El Menguş lığı görevine ülkenin batı bölkanlar ülkenin doğu, batı ve gesini temsil eden Muhamgüney bölgelerinin nüfus yoğunlumed Ahmed Avn getirildi. Geçici hüğuna göre belirlendi. Libya’nın yekümette Hüseyin Katrani ve Ramazan ni hükümeti 2 başbakan yardımcıBucenah güney ve doğu bölgelerini sının yanı sıra 33 bakandan oluştemsilen başbakan yardımcısı olarak tu. Hükümette 5 kadın bakan yer al atandı. Bu hükümet 24 Aralık’ta seçidı. Dibeybe’nin Savunma Bakanlığı’nı me kadar görev yapacak. da üstlendiği yeni hükümette ülkenin doğusundan seçilen Necla MuhamÇatışma çıktı med el Menguş, Libya’nın ilk kadın Öte yandan UUH’ye bağlı güçlerDışişleri Bakanı oldu. den Nadir elEzrak liderliğindeki Edİçişleri Bakanlığı’na ülkenin güneyi Daman Tugayı ile Ali Derider liderlini temsilen Halid Ticani Mazin atan ğindeki Usud Tacura Tugayı arasındı. Mazin, Ankara destekli, BM’nin ta da çatışmalar yaşandığı haberleri nıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’nde yerel basına yansıdı. RIYAD’A S400 HAMLESI Rusya, Suudi Arabistan’a insansız hava araçları (İHA) saldırılarına karşı koyabilmesi için S400 ve diğer sistemleri tedarik etmeye hazır olduğunu duyurdu. Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi Başkanı, “Suudi Arabistan’daki farklı türden tesislere yönelik saldırılar son aylarda giderek artıyor. Daha birkaç gün önce petrol ihracat limanına saldırı düzenlendi. Patriot sistemleri, bu saldırıları önleme görevini yerine getiremiyor” dedi. TÜRKIYE’YE BASKI POLITIKASI AP, YPG’YE ARKA ÇIKTI Avrupa Parlamentosu’nun (AP), Suriye’de iç savaşın başlamasının 10. yılında yayımladığı karar tasarısında terör örgütü YPG “müttefik” olarak kabul edildi. AP’de kabul edilen tasarıda Esad yönetiminin yanı sıra Türkiye, Rusya ve İran da insan hakları ve uluslararası hukuk ihlalleri gerekçesiyle kınandı. “Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinden askerlerini çekmesi” istendi. Ayrıca Türkiye’nin “Ortadoğu’da, Doğu Akdeniz’de barışı tehlikeye attığı” öne sürüldü. AP vekilleri, IŞİD’in bölgede hâlâ aktif olduğunu belirterek uluslararası koalisyona destek açıklamasında bulundu. Vekiller ayrıca terör örgütü YPG’nin ana unsurunu oluşturduğu SDG’nin de “bir müttefik olarak IŞİD ile mücadeleye katkı yaptığını” savundu. Tasarıda, Suriyelilere yardım sağlayan komşu ülkeler Türkiye, Lübnan, Ürdün ve Irak’ın dayanışması övülürken AB ülkelerinden bu ülkelerdeki insani yardım programlarına fon sağlamayı sürdürmeleri istendi. 9 13 MART 2021 CUMARTESİ ESKI KAHIRE BÜYÜKELÇILERINDEN MISIR DEĞERLENDIRMESI ‘Normalleşme uzun sürede mümkün’ HÜSEYİN HAYATSEVER bunun kayda geçirilip ilişkilerin devam ettirilmeTürkiye’nin eski Kahire büyükelçileri, Türsi gerekirdi. Tüm bu sürecin muhasebesinin yapılkiye ile Mısır arasınması gerekiyor. Bugün bu da yaklaşık 8 yıldır fiiyanlıştan dönülüyor ise bu len kopuk olan ilişkileolumludur” dedi. rin normalleştirilmesi için “geç kalınmış ama olum ‘Çarpan etkisi’ lu bir adım” yorumu yapTürkiye ve Mısır’ın, bütı. 19951998 yılları ara tün Doğu Akdeniz için kisında Kahire Büyükelçilit ülkeler olduğunu vurgusi olan eski Dışişleri Ba layan Göktürk şu değerkanı Yaşar Yakış, “Türki lendirmeyi yaptı: “Türkiye yeMısır ilişkilerinde anah ve Mısır’ın ilişkileri sağlam tar, Türkiye’nin elindedir. temellerde sürdüğü süreMısır’ın Türkiye’den bir ta ce Doğu Akdeniz’deki gülebi yok, zaten sorunu çı venlik ve istikrar kalıcı hakaran taraf Türkiye’ydi” le gelir. Mısır olduğu yerde dedi. Türkiye’nin 2013’te duruyor, fakat biz 7 yıldan Mursi’nin devrilmesiyle fazla süredir ortalığı boMısır’la ilişkilerini tama şalttık. Mısır’la sadece iyi men kopardığını anımsa ilişkilerin olması bile baştan Yakış, “Türkiye’nin bu ka ülkeleri frenler. Şu anda duruma düşmemesi lazım ilişkiler bozuk olduğu için dı. O dönem bunu kınaYunanistan anlaşma imzalımak doğruydu ancak da yor, Birleşik Arap Emirlikleha sonra ilişkileri düzelt ri tatbikat yapıyor. Normalmek lazımdı. Bütün de böyle şeyler oldünya bunu yapmaz. Mısır’la ilişkiletı ama Türkiye bunu rin sağlıklı tutulmayapamadı. Şimdi bu sı, zaten bu devletleilişki yeniden düzelrin alanlarını sınırlar. tilmeye çalışılıyor, ABD, Obama döneancak maalesef bir tahribat kalacaktır” Yakış minden başlayarak Asya’ya ağırlık verediye konuştu. rek Ortadoğu’daki fi‘Mısır, İhvan ziki varlığını azaltıyor. Böylesi bir dönemde Türkiye adımı bekliyor’ ve Mısır’ın ortak bir tutum Müslüman Kardeşler (İh içinde olması, iki ülkenin van) örgütü mensuplarıDoğu Akdeniz’deki etkinliği nın İstanbul’da koaçısından çarpan etruma altında faalikisi yapar.” yet göstermelerinin, AnkaraKahire Mısır hükümeti tarailişkilerinin normalfından büyük bir soleşmesi sürecinrun olarak görüldüde Türkiye’de buluğüne dikkat çeken nan Müslüman KarYakış şu görüşünü Göktürk deşler yöneticiledile getirdi: “Türkiri meselesinin ilk ye, bunu makul bir seviye gündem maddesi olacaye çekebilirse Mısır’dan da ğına dikkat çekti. Gökbir yumuşama gelebilir. Fa türk, “Normalleşme için kat bu ilişkileri bir vazo gi çok yavaş bir ilerleme olabi düşünün, şu anda kırıl cağını düşünüyorum. Bumış olan parçalar bir ara günden yarına bir gelişya getirilerek tamir edilme me beklememek gerekisi gerekiyor. Akşamdan sa yor. Mısır, kendisine karbaha TürkMısır ilişkilerinin şı Türkiye’den kaynaklaneski haline dönmesi müm dığını düşündüğü faaliyetkün değildir. Ancak ne ka lerden vazgeçildiğini gördarı tamir edilirse o kadar mek istiyor, o noktaya geiyidir. Bir hasar oldu, şim linmiş gibi görünüyor. Bu di gecikmiş olarak o hasar noktaya gelinmiş olması düzeltilmeye çalışılıyor” olumludur, ancak bir anda ifadelerini kullandı. her şeyin değişmesi zor” diye konuştu. ‘Eylem önemli’ Elçilerin atanması için somut gelişmeler olması gerektiğini söyleyen Yakış, “Mısır’ın, Türkiye’nin verdiği söze bakıp bugünden yarına büyükelçi atayacağını düşünmüyorum. Müslüman Kardeşler’e olan desteğe bakacaklardır, bu konuda eylem önemlidir” dedi. Mısır’ın bu süreçte Yunanistan’la deniz yetki alanı anlaşması imzaladığını belirten Göktürk, “Mısır’la ilişkilerimiz bu halde olduğu için de deniz yetki alanları konusunda böyle bir tabloyla karşı karşıya kaldık” dedi. TürkiyeMısır ilişkilerinin deniz yetki alanları konusuna sıkıştırılmaması gerektiğini kaydeden Gök‘Yanlıştan dönülmesi olumlu’ türk, “İlişkilerimiz sıkıntısız devam ediyor olsaydı da Mısır’la sınırlandırma 20052009 yılları arasın anlaşması yapmamız zorda Türkiye’nin Kahire Bü du. Çünkü Mısır, Türkiye ile yükelçiliği görevini üstle Yunanistan arasındaki ihnen emekli büyükelçi Şa tilaflara taraf olmama polifak Göktürk de “Doğrudan tikası izliyordu. Türkiye ve AnkaraKahire arasında bir Yunanistan, Meis’ten kaytemas kurulmakta olduğu naklanan ihtilafı çözmeden anlaşılıyor. Bu olumlu bir bizimle bir anlaşma imzalagelişmedir. Zaten her şey mazdı. Önemli olan, bizim den önce MısırTürkiye iliş Doğu Akdeniz’deki sınırlankilerinin bu noktaya gelme dırma rejimini daha iyi etmesi gerekiyordu. Mısır’da kileyebilmemizin başlıca 2013’teki darbeyi, insan yollardan bir tanesi Mısır’la hakkı ihlallerini kınamak yakın durmamızdır” ifadeta bir sorun yoktu. Ancak lerini kullandı. lANKARA