Katalog

EKONOMI DOLAR [email protected] AVRO STERLIN FAİZ BORSA 13 13 MART 2021 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.5930 10.1 kuruş 9.0550 7.4 kuruş 10.5050 3.8 kuruş 16.38 0.07 puan 1.557 1 puan 2821.01 5.01 lira 417.15 53 kuruş Cumhurbaşkanı bir kez daha yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyüme vaat etti Bildik tanıdık ‘paket’ Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladığı ekonomik reform paketinde esnafa vergi muafiyeti, yeni başkanlık ve kurullar, kamu özel işbirliği için özel yasa gibi detaylar yer aldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, özellikle geçen kasım ayında Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifası sonrası sıkça ifade edilen “yeni ekonomik dönem” kapsamında, bir süredir merakla beklenen “Ekonomik Reform” tanıtım toplantısını dün İstanbul’da yaptı. Erdoğan ekonomik hedef ve yapısal reform konusunda bildik vurgularını bir kez daha tekrarlarken, esnafa vergi muafiyeti, yeni başkanlık, kurul ve komiteler, “18 yaş altı”nın BES’e alınması, kamu özel işbirliği (KÖİ) için yasa gibi ayrıtılar dikkat çekti. Kamuda fiyat artışlarının hedef enflasyona göre yapılacağı vurgusu ise ücretlerin baskılanmaya devam edeceğini ortaya koydu. Erdoğan’ın açıklamalarında öne çıkan vurgular şöyle: n Ekonomiyi yatırım, üretim, istihdam ve ihracat temelinde büyütmeyi, herkesin refahını artırmayı amaçlıyoruz. Türkiye’yi dünyanın 10 ekonomisinden biri haline getirmek için çalışıyoruz n Mali disiplin en temel önceliğimiz. Meclis’in bütçe hakkını genişletiyoruz. Döner sermayeli işletmelerin verimli olmayanlarını kapatacağız. Bütçe sonuçlarını kamu maliyesi raporuyla halka sunacağız. n Döviz cinsi borçların toplam borçlardaki ağırlığını düşüreceğiz. Vadeyi uzatacağız. Emekçiye kötü haber n Basit usulde vergilendirilen 850 bin esnafı gelir vergisinden muaf tutacağız. Beyan yükümlülüğünü kaldırıyoruz. Vergi cezalarında uzlaşma kapsamı genişleyecek. 7/24 Dijital Vergi Dairesi başlayacak. n Kamu alım ihalelerinden dijital sisteme geçiyoruz. İstisnalar azalacak. Sektörel Kamu Alımı Kanunu çıkacak. KÖİ sistemi için özel kanun çıkarılacak. KİT’lerden güçlü küresel şirketler çıkarmak istiyoruz. n Enflasyonla mücadele sürecek. Üretimden tüketime fiyatları izlemek için erken uyarı sistemi kurulacak. Beklentilerin yönetilmesi önemli. KaRecep Tayyip Erdoğan ‘ENFLASYON HEDEFLEMESI’ YÖNTEMİNİN IFLAS BELGESI Prof. Dr. Erinç Yeldan, paketi “yapısal ekonomik reform”dan ziyade, konjonktürel sorun ve güçlükleri aşmaya yönelik bir “canlandırma paketi” olarak değerlendirdi. Yeldan, şunlara dikkat çekti: n Türkiye ekonomisinin en belirgin kırılganlığını oluşturan enflasyon olgusuna karşı alınacak net bir hedefin paylaşılmamış olduğunu vurgulamamız gerekiyor. “Tek haneli enflasyon” diyerek eskimiş ve yıpranmış hedefi tekErinç Yeldan rarlamak enflasyon beklentilerini dizginlemek amacına hizmet etmiyor. Diğer bir politika unsuru olarak öne sürülen “kamunun yönettiği ve yönlendirdiği fiyatların, gerçekleşen değil hedeflenen enflasyona göre yapılacağı duyurusu, bugüne kadar asgari ücret dahil olmak üzere toplusözleşmelerde ücret beklentilerini geriletmek için kullanılan “enflasyon hedeflemesi” yönteminin iflas ettiğinin de belgesini oluşturuyor. n “KÖİ Yasası”nın daha yeni çıkarılacağının planlanması, bugüne değin 150 milyar doları aşkın maliyetler tutan KÖİ’lerin bugüne kadar yasal düzenleme altına alınmamış olması bir itiraf belgesidir. TÜİK’TE YENILIK Cumhurbaşkanı Erdoğan, eleştirilerin hedefindeki Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “ilişkili kuruluş” haline getirileceğini açıkladı. TÜİK halen Hazine ve Maliye Bakanlığına “bağlı” bir kuruluş. muda fiyat artışları gerçekleşen değil hedef enflasyona göre yapılacak. n Sorunlu kredisi olsa da yaşama şansı olan şirketleri yaşatmaya büyük önem veriyoruz. Bankacılık sistemini bu konuda teşvik ediyoruz. Halka arz kolaylaşacak. Proje finansmanı düzenlemesi olacak. İki ‘başkanlık’ daha n 18 yaş altı çocuklar bireysel emeklilik sisteminin (BES) içine alınacak. n Cari açıkla mücadele için yapısal cari açığa önemler alınacak, ihracat tabana yayılacak, sanayide yeşil dönüşüm desteklenecek. Hedef ülkelere yönelik destek programları olacak. n Cumhurbaşkanlığı bünyesinde Sağlık Endüstrileri Başkanlığı ve Yazılım ve Donanım Endüstrileri Başkanlığı kurulacak. n Yeni ilave istihdam destek modeli kurulacak. Mikro ve küçük ölçekli şirketler en çok 5 kişilik ilave istihdam için KGF kefaleti ile 24 ay vadeli 100 bin TL kredi kullanabilecek. n Yapısal reformların takibi için Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlığında Ekonomi Koordinasyon Kurulu ile Hazine ve Maliye Bakanı başkanlığında Finansal İstikrar Komitesi olacak. l Ekonomi Servisi EKONOMİK REFORM DEĞIL MIKRO DÜZENLEMELER Ekonomi yazarı Erdal Sağlam, hukuk reformu gibi, ekonomi reformu açıklamasının da iş dünyasında radikal önlem beklentilerini karşılamadığını belirtti. Sağlam, paketi şöyle yorumladı: n Esnafa muafiyet dışında, toplumun talepleri karşılayacak bir düzenleme bulunmuyor. n Paketin, iş dünyasının çeşitli taleplerine başlık olarak yer veren ama sorunları çözemeyecek kadar küçük idari düzenlemelere yer veren bir yapısı bulunuyor. Buna karşılık reformlara inandırıcılık kazandıracak, Kanal İstanbul gibi önceliği olmayan büyük altyapı yatırımlarının ötelenmesi, asıl israf kalemi olarak bilinen Cumhurbaşkanlığı’nın harcamalarının kısıtlanması ya da bağımsız kurumların ve ihale yasasının güçlendirilmesi gibi maddelere, beklendiği gibi, paket içinde yer verilmedi. n Yönetim ve iktisadi bakışın değişmediği, açıklanan metinle de ortaya çıktı. Belli ki bu paket yeni ekonomi yönetiminin sadece hazırlıklarını yapabildiği, bizzat Cumhurbaşkanlığı’nın paketi. Erdal Sağlam Piyasa reform paketinden çok, yurtdışını izledi. Dolar 7.507.62 lirada hareket etti DOLAR KENDI IŞINE BAKTI OCAK AYI SONUÇLARI Perakende satışı ‘gıda’ ile ayakta TÜİK’in “Perakende Satış Endeksleri, Ocak 2021” raporuna göre, sabit fiyatla perakende satış hacmi ocakta 2020’nin aynı ayına kıyasla yüzde 2 arttı. Gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 12.3 artarken gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 0.6, otomotiv yakıtı satışları yüzde 5.8 azaldı. Cari fiyatla genel ciro ise yüzde 16.7, gıda ciro yüzde 29.5, gıda dışı ciro yüzde 16.8 artarken otomotiv yakıtı cirosu yüzde 4.3 azaldı. l Ekonomi Servisi REKABET KURULU’NDAN Groupe SEB’e idari para cezası Rekabet Kurulu, Türkiye’de Tefal markasıyla tanınan Groupe SEB İstanbul Ev Aletleri ile İlk Adım Dayanıklı Tüketim Malları şirketlerinin nihai satış noktalarının yeniden satış fiyatlarını belirlemek ve internet sitelerinden gerçekleştirilen satışlarını kısıtlamak suretiyle rekabeti ihlal ettiğine karar verdi. 2020 gelirleri üzerinden Groupe SEB’e yaklaşık 27 milyon TL, İlk Adım’a 647 bin lira idari para cezası kesti. l Ekonomi Servisi ABD’de tahvil getirilerinin yeniden yükselişe geçmesi baskı oluşturmaya devam ediyor. Ancak hafta başında 7.8’e yaklaşan dolar/ TL, hafta sonuna doğru diğer gelişen ülke para birimlerinde olduğu gibi nispeten sakinleyerek dün güne 7.5 civarında başladı. Öğlen saatlerinde ise veri akışlarını paralel 7.6205’e kadar çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomik reformla ilgili açıklamaları sonrası ise yatay seyir izleyerek günü 7.60 seviyesinde kapattı. Piyasaya 18 Mart’ta Merkez Bankası’nın (TCMB) açıklayacağı yeni faiz kararının yön vermesi bekleniyor. Reuters anketine katılan 20 kurumun 19’u TCMB’nin politika faizinde artış yapmasını bekliyor. ‘TÜFE’de kötüleşme Tahminlerin medyan beklentisi politika faizinin yüzde 17’den yüzde 18’e artacağı yönünde. Türkiye içinde bu tür beklentiler oluşurken, IMF dünya geneli açısından merkez bankalarına faizlerde ani bir artışa karşı temkinli olma çağrısı yaptı. TCMB’nin mart ayı beklenti anketinde, yıl sonu TÜFE beklentisi öncekine göre artarak yüzde 11.23’ten yüzde 11.54’e çıktı. Dolar/ TL beklentisi de 7.7865’ten 7.9455’e yükseldi. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti tahmini de gelecek üç ay için yüzde 17’den yüzde 17.64’e çıktı. 2021 için yıllık büyüme tahmini yüzde 4.1’den yüzde 4.4’e yükseldi. Öte yandan TCMB’nin olağan genel kurulunun 30 Mart’ta yapılacağı açıklandı. Bu kez basın mensupları alınamayacağı toplantı internet üzerinden canlı olarak takip edilebilecek. l Ekonomi Servisi ‘CEO’ BÜYÜME BEKLIYOR US GRUP: Sanayici yıla iyi başladı PwC’nin 24. “Küresel CEO Araştırması”nın sonuçlarına göre global üst yöneticilerin (CEO) yüzde 76’sı küresel salgın yılını geride bıraktıktan sonra bu yıl ekonomik büyüme bekliyor. Bu oran Türkiye’de yüzde 70. Üst yöneticilerin risk tanımında salgınla ilgili gelişmeler birinci sırada. Siber ataklar ve dezenformasyon bunu takip ediyor. Ayrıca bu yöneticilerin yüzde 30’u iklim değişikliği hakkında çok ciddi endişe belirtirken yüzde 60’ı ise bunu yönetimsel açıdan stratejik riskler arasında görmüyor. TÜİK’in “Sanayi Üretim Endeksi, Ocak 2021” raporu, sanayicilerin yılın ilk ayında önemli üretim artışına ulaştığını gösterdi. Rapora göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ocakta 2020’nin aynı ayına kıyasla yüzde 11.4 arttı. Bu kapsamda madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 15.4 ve imalat sanayisi sektörü endeksi yüzde 12.1 artarken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.1 azaldı. Mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise önceki aya göre yüzde 1 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış üretime sektörü olarak bakıldığında kimyadaki yüzde 23.3, plastikteki yüzde 17.5, ana metaldeki yüzde 16.2, elektronikteki yüzde 27, elektrikli teçhizattaki yüzde 21.6, makinedeki yüzde 27.5’lik artışlar dikkat çekti. Üretim mobilyada yüzde 17.3, otomotivde yüzde 12.5, gıdada yüzde 3.3 ve giyimde yüzde 0.1 arttı. Ayrıca mal bazında bakıldığında dayanıklı tüketim malı yüzde 20.5 artışla öne çıktı. l Ekonomi Servisi ÇALIŞMA DÜZENINI BOZDULAR HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, bu haftaki grup toplantısında kürsüyü Migros Şekerpınar deposu eski çalışanı Fatma Yiğit’e bırakmış, Yiğit, kötü koşullarda çalıştırıldıklarını belirterek 2 ay önce sendikalı oldukları için Kod29 ile işten atıldıklarını iddia etmişti. Yiğit’in açıklamalarının ardından Migros’un temizlik, depolama, raflama ve sebzemeyve reyon tanzimi hizmetlerini veren Us Grup yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, şirket tarafından işletilen Gebze lokasyonunda görevli 23 kişinin, “iş ve çalışma düzenini bozucu ve etik iş anlayışına uymayan hareketlerde bulunmaları ve tüm uyarılara karşın bu tutumlarını sürdürmeleri nedeniyle işten çıkarılmak zorunda kalındığı” kaydedildi. l ANKARA/ Cumhuriyet İstiklal Marşımızın 100. yılında.. İstiklal Marşımızın Gazi Meclis’in milletvekillerinden, şair Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış, bağımsızlığımızın kazanılması zorlu koşullarının yansıması olan duyarlı sözleri üzerinden, siyasetlerine pay çıkarma kastı ile bile olsa, yapılmış açıklamaları yadsıyabilir miyiz? İstiklal Marşımızın sözleri için dönemin çok zorlu özgürlük savaşımı koşullarında para ödenmesi koşuluyla açılmış yarışmaya 724 eser katılmıştır. Ancak başlangıçta yarışmaya katılanlar arasında Ersoy yoktur. Nedenini soran dönemin Maarif Vekili, arkadaşı Hamdullah Suphi Bey’e verdiği yanıtta Ersoy, “Milletim için yazacağım marş karşılığında para almam, alamam” yanıtını vermiştir. Kazanması halinde para ödenmemesi koşuluyla yarışmaya katılmıştır. Ersoy, verilen Kurtuluş Savaşı’nın ruhunu, hangi duygularla yazıldığını; “Allah bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırmasın” diyerek özetlemiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün, Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver) tarafından okunup 12 Mart 1921’de oylanması sonrası, “Bu marş bizim inkılabımızın ruhunu anlatır” dediği kayıtlardadır. Dün Meriç Velidedeoğlu’nun Cumhuriyet’teki köşesinde, o tarihlerde 16 yaşında olan hocaların hocası. Ord.Prof. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun yayımlanmış anılarından duyarlı satırları da paylaşmış olduğunuzu da umarım.. HHH Dünün sıcak gündeminde Başkan Erdoğan’ın İstiklal Marşı, Akif üzerinden, cuma namazı sonrası açıklamalarını da izledikten sonra, öğleden sonraki saatlerde ekonomi reformu üzerinden paket açıklamasını da dinledik.. Öncesinden, ekonomistlerin içeriği üzerinden söz söylemeye zaman kalmayacağını gözeterek, ekonomi ağırlıklı yeni yayın yaşamına girmiş, içinden pek çok saygın ekonomistimizin ekonomiye ilişkin görüşlerini paylaşabileceğimizi sezinlediğim “Yeni Ülke” dergisinin ilk sayısını masamın üstüne koymuştum. Çıkış amaçlarındaki, “Ülkemiz için antiemperyalist, cumhuriyetçi, aydınlanmacı, kamucu ve emekten yana bir hattın örülmesinin gerekli, gerekli olduğu gibi acil de olduğunu düşünüyoruz” saptaması anlamlıydı. “Sosyalist birikimi yansıtacak, solun ilkelerini ve cumhuriyetin ilerici değerlerini savunacak, gericiliğe, liberalizme ve emperyalizme karşı ideolojik mücadele verecek bir odağın şekillendirilmesi, ülkemizde her geçen gün daha büyük önem taşımaktadır” vurgusundan sonra paylaştığım “Pandemide kapitalizm”den başlayarak ülkemizdeki ekonomik gidişata ilişkin bilimsel içerikli yazılara göz atmak, ülkemizin gelinmiş noktadaki gerçeklerine, sorunlarına ilişkin verilere bakmak yeterince çarpıcı, öğreticiydi.. “AKP bir zor iktidarıdır. Elindeki güç zor gücüdür. Bir bisiklet gibi durmaması gereken, 20 yıllık bir kartopu, 20 yıllık bir çürüme, üstelik daha da çürüterek beslenmek zorunda olan bir çürümedir”, “Geçmişten veba salgını benzeri yaşanan pandeminin de çağ atlatacakmış gibi görünüyor olmakla beraber, bir yandan emperyalist sermayenin görünür şekilde geri adım atmaması, diğer taraftan devlet örgütlerinin de tüm sıkışıklıklarına rağmen sermayeye yönelik bir talepte bulunmamaları, sermayenin gücünü koruduğunun açık görüntüsüdür”.. cümleleri, başlıklara, spotlara taşmış. Ne yazık ki önyargıdan uzak, geldiğimiz noktadaki pek çok araştırma sonuçlarının çarpıcı verileri ile besleniyor. Bir yandan işsizliğin çaresizliğinde, intiharı bile seçenlerin verilerine ilişkin istatistikler, diğer yanda kayırılmış üç beş şirket üzerinden yaşanan dudak uçuklatıcı zenginleşmeler.. Bir yandan da AKP Başkanı kimliği ile Başkan Erdoğan’ın pakete ilişkin açıklamalarını dinlemeye, yerli yerlerine oturtmaya çalışıyorum. Elbette insanın umudunun yok olmamasının doğal beklentisi içinde olumlu satır araları okumaya, bulmaya çabalıyorum. Somut veriler, sözler üzerinden, içtenlikle kimi umut olabilecek çakışmaları gözlemlemek istiyorum.. Yüreğimi sıkan, kaygılandıran paketin içeriği üzerinden söylenen güzel amaçlara ilişkin sözler elbette ki değil. Reform paketi, amaçlarına ulaşılması yolunda sıkı sıkı izleneceklerine ilişkin sözler yürek sıkar mı hiç? Kaygı, verilerin, rakamların üzerinden hocalarınkilerle şöyle bir bağlantı kurulabilecek, nedensonuç, veriler üzerinden hemen hemen hiç anlamlı içeriklerin görülememesi. Arkası nasıl doldurulacak? Yaşamın hangi alanına dönük olursa olsun, örneğin çiftçinin, tarımın bilinen o kadar çarpıcı sorunları ortadayken, reform sonucu getirebilecek bir tek açık projenin ışığı yok. Acı ilaçları içecek kamuoyu, halkın durumu çok açık da israfların önünün nasıl alınacağı üzerinden köklü bir şeylerin çıkabileceği umudu yeşeremiyor.. Vatandaşa yansıyacak alanlar düşünüldüğünde kemer sıkmalar öne çıkarken işsizliğin azalması, iflasların önlenmesi yolunda ışık vermekten uzak, reform iddiasını güçlendirecek şefaflık arayışlarını zorluyor.. Bütçe açıklarının giderilmesi, haksız kazancın karşılığı vergi artışlarının karşılıkları yok..