Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 23 ŞUBAT 2021 SALI AB’den Rusya ve Venezüella’ya baskıyı artırma adımlarına yeşil ışık geldi Yaptırım kartı yeniden MoskovaBrüksel hattında Rus muhalif lider Aleksey Navalny’nin tutuklanmasının ardından ilişkilerde tansiyon yükselirken Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin dışişleri bakanları, dün Rusya başta olmak üzere Myanmar ve Venezüella’ya yaptırım gündemleri ile bir araya geldi. ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken de toplantıya video konferans yoluyla katıldı. ABD’de Biden yönetimi sonrası Transatlantik hattında Trump dönemindeki gerilimli ilişkileri yeniden bildik düzene oturtma arayışı sürerken dün gözler AB toplantısındaydı. Washington’ın Çin’in yanı sıra Rusya’ya baskıyı artırma hamleleri dikkat çekerken AFP’nin bir diplomata dayandırdığı haberine göre toplantıda, Navalny’nin tutuklanması ve destekçilerine baskı politikasında sorumluluğu olan kişilere hedef alan yaptırımlar konusunda fikirbirliğine varıldı. Dışişleri bakanlarının AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell?’den, hedef alınacak isimlerden oluşan listeyi hazırlamasının isteneceği ancak bunun oligarkları içermediği kaydedildi. Reuters, yaptırım lisAvrupa Birliği’nin, Rus muhalif Navalny olayıyla ilgili yetkililere yaptırım kararı alacağı belirtildi. Brüksel’de AB dışişleri toplandı. tesinde, Rusya Soruşturma Komitesi Başkanı, Hapishaneler Müdürü, Ulusal Muhafızların yöneticisi ve başsavcının bulunduğu iddiasını aktardı. Kimi yorumda ise bunun Moskova’ya simgesel bir karşı duruşu gösterdiği iddiası aktarıldı. Borrell, toplantının sonunda düzenlediği basın toplantısında Rusya’nın otoriter bir hal aldığını ve AB’den uzaklaştığını söyledi. Borrell, “Navalny’in durumuyla ilgili olarak kendisinin tutuklanmasından ve cezalandırılmasından sorumlu kişiler dahil olmak üzere Rusya’ya karşı kısıtlayıcı tedbir uygulamak konusunda siyasi karar aldık” dedi. Borrell’in 7 Şubat’taki Moskova ziyaretinin ardından gerilim artmış, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülke ekonomisinin hassas alanlarını riske atacak yaptırımlar uygulanması halinde AB ile ilişkileri koparmaya hazır olduklarını söylemişti. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın dünkü toplantı öncesinde “Moskova’ya ek yaptırımlar hazırlanması, belirli kişilerin hedef alınmasından yana olduğu” yönündeki sözleri gündeme yansıdı. Toplantıya katılan ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Rusya’nın “Navalny’e karşı kimyasal silahlar kullanmasını kınadıklarını” söyledi. Reuters’ın haberine göre ise AB dışişleri bakanlarından bir grup önceki gün Navalny’nin danışmanlarından Leonid Volkov ile Brüksel’de bir araya geldi. Rusya’nın özellikle 2014’te Kırım’ı ilhakı nedeniyle Batı, Rus ekonomisini zorlamaya yönelik yaptırım kararları almıştı. Putin’den salgınla mücadele vurgusu Sputnik’e göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “koronavirüs salgınıyla ortak mücadele için Avrupa ülkeleriyle çabaların birleştirilmesi gerektiğini” söyledi. AB toplantısında, Myanmar konusunda ise cunta liderlerine birliğin yaptırım hazırlığında olduğu uyarısı yapıldı. 19 yeni isim daha Öte yandan toplantıda, “demokrasi ve insan haklarına zarar verdikleri” gerekçesiyle Venezüellalı 19 yetkiliye yaptırım uygulama kararı alındı. Bu kişilere Aralık 2020’de Venezüella’da yapılan ve AB’nin “adil olmadığı” gerekçesiyle tanımadığı Ulusal Meclis seçiminde “muhalefetin haklarını baltaladıkları, temel özgürlükleri kısıtladıkları ve insan hakları ihlallerinde bulundukları” için yaptırım uygulanacağı kaydedildi. Yaptırım listesine alınanlar arasında Seçim Komisyonu yetkilileri, bazı yargıçlar, üst düzey güvenlik yetkilileri, yeni meclisin bazı komisyonlarının üye ve başkanları bulunuyor. AB’nın kısıtlama uyguladığı Venezüellalıların sayısı 55’e yükseldi. Yaptırımlar seyahat yasağı ve varlıkların dondurulmasını içeriyor. BM İTALYAN ELÇİ YAŞAMINI YİTİRDİ konvoyuna saldırdılar Suriye’de açlık alarmı Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde dün Birleşmiş Milletler (BM) konvoyuna saldırıda İtalya’nın bu ülkedeki Büyükelçisi Luca Attanasio’nun yaşamını yitirdiği belirtildi. Saldırıda konvoydaki araçlardan birinin Kongo vatandaşı olan şoförü ile elçinin koruma ekibinde yer alan bir İtalyan askerin öldüğü de gündeme yansıdı. İtalya Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında saldırının, Büyükelçi Attanasio’nun (43), BM’nin Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde istikrar sağlama misyonu olan MONUSCO konvoyunda ülkenin doğusunda bir araçta seyahat ederken yaşandığı kaydedildi. İtalyan basınında yer alan haberlerde saldırganların BM konvoyundakileri kaçırma eylemine giriştiği de aktarıldı. Kimi kaynak Attanasio Goma yakınlarında saldırının düzenlendiğini, Attansio’nun BM Gıda Programı konvoyu ile birlikte olduğunu savundu. Olayda yaralananlar olduğu da belirtildi. Daha önce İsviçre, Fas ve Cezayir’de görevler alan Attanasio, 2017’den bu yana İtalya’nın Kinşasa Büyükelçisi’ydi. ‘Karanlık bir gün...’ Saldırıyla ilgili soruşturma sürerken olayın gerçekleştiği bölgenin Ruanda ve Uganda sınırına doğru uzandığına, burada çok sayıda silahlı grubun etkin olduğuna işaret edildi. Geçen ay bölgede doğal park alanı korumalarına da saldırı düzenlediği hatırlatıldı. Evli ve üç çocuğu olan Attanasio’nun yaşamını yitirdiği haberinin ardından Brüksel’de AB toplantısında bulunan Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio’nun erkenden ayrılarak Roma’ya döndüğü kaydedildi. Di Maio saldırıyı kınarken başsağlığı mesajında “İtalya için karanlık ve üzücü bir gün” ifadesini kullandı. Alman Açlıkla Mücadele Örgütü (Welthungerhilfe), Suriye’nin şimdiye kadar yaşadığı en büyük açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ve 12 milyondan fazla kişinin “alarm verici düzeyde” gıda sıkıntısı çektiğini belirtti. Örgütün Suriye Koordinatörü Konstantin Witschel, bunun toplam nüfusun neredeyse yüzde 60’ına geldiğine işaret etti. Özellikle kamplarda kalan sığınmacıların bu durumdan etkilendiğine dikkat çekti. DW’nin haberine göre Azez’i ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada Witschel, ağır kış şartlarıyla birlikte kamp koşullarının daha da zorlaştığını vurguladı. Öte yandan yaptırımlar altındaki ülkede, Suriye pound’unun da dolar karşısında rekor düşüş yaşadığı kaydedildi. Geçen pazar itibarıyla 3.450 Suriye pound’unun 1 dolardan alındığı, bunun geçen aydan yüzde 18 daha düşük olduğu belirtildi. Reuters, krizin halkın yiyecek, yakıt, elektrik gibi temel ihtiyaçlara erişimini daha da ağırlaştırdığını kaydetti. Sınırlı denetim sürecek TahranWashington hattında gözler nükleer uzlaşının geleceğine yönelik pazarlıklara çevriliyken Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Rafael Grossi, İran nükleer tesislerinin bugünden itibaren 3 ay süreyle denetlenmeye devam edileceğini söyledi. Grossi, Tahran’daki görüşmelerden sonra önceki gün yaptığı açıklamada, varılan uzlaşma gereği İran’ın nükleer faaliyetleri konusunda teknik incelemeler yapmakla yükümlü tek bağımsız kuruluş olan UAEK’nin bu ülkedeki denetimlerine sınırlı bir şekilde devam edeceğini belirtti. Görüşmelerde “geçici bir teknik anlaşma” sağlandığını ve gelecekte UAEK’nin nükleer tesislere “daha az erişim” sağlayacağını kaydetti. Ancak “gerekli kontrol ve doğrulama seviyesinin korunmasının” mümkün olacağını söyledi. UAEK’nin kısıtlanacak faaliyetleri hakkında bilgi vermezken İran’da görevli kurum denetçilerinin sayısının aynı kaldığını ve kısa vadeli kontrollerin de yapılabiGrossi, İran Dışişleri Bakanı Zarif ile görüşmüştü. leceğini belirtti. UAEK açıklamasında, İran’ın nükleer tesislerle ilgili faaliyet ve ekipman kayıtlarını aktarmayacağı kaydedildi. Veri aktarımından güvenlik kamera görüntülerin kastedildiği tahmininde bulunan UAEK, üç ay için yaptırımların tamamen kaldırılması halinde ise tüm verilerin yeniden kendilerine iletilmeye devam edileceğine değindi. ‘Geri adım atmayacağız’ Öte yandan İran lideri Ali Hamaney, nükleer anlaşma, ABD yaptırımları ve uranyum zenginleştirme programıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. İran’ın nükleer kapasitesini ihtiyaç duyduğu kadar artıracağını ve uranyumu zenginleştirmede yüzde 20’de kalmayacağını kaydeden Hamaney, “İran, nükleer meselede geri adım atmayacak. İran, ihtiyacına göre uranyumu yüzde 60 zenginleştirecek kadar da ileri gidecektir” dedi. Tutuklular için temas Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, İran’da tutuklu bulunan Amerikalıların kurtarılması konusunda Tahran’la iletişime geçtiklerini açıkladı. Sullivan, Biden yönetiminin ABD vatandaşlarını eve getirmenin önemli bir önceliği olduğunu belirtti. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Washington ile doğrudan temasın olmadığını, bazı dışişleri bakanları ve İsviçre büyükelçiliğiyle ABD yönetiminden mesaj alındığını aktardı. Tahran ve Seul yönetimlerinin, ABD yaptırımları nedeniyle Güney Kore’deki bankalarda bloke edilen İran döviz rezervlerinin kullanımı için anlaşmaya vardığı da gündeme yansımıştı. Filistin’de Gazze’ye 20 bini aşkın Covid19 aşısının ulaştırıldığı bildirildi. Dün başta sağlık çalışanları olmak üzere kısmi aşı uygulamasına başlandı. ABD’de ağır tablo ABD’de yeni tip koronavirüsten (Covid19) yaşamını yitirenlerin sayısının 511 bini aştığı bildirildi. Salgından en çok etkilenen ülkelerin başında gelen ABD’de yaşamını yitirenler için Beyaz Saray’da anma töreni düzenlendi. Öte yandan ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi Direktörü Dr. Anthony Fauci, bazı kısıtlamalar hafifletilse de halkın gelecek yıl da maske takmak zorunda olabileceğini belirtti. GUTERRES: IRKÇILIK ARTIYOR Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınını destekçilerinin sayısını arttırmak için kullanan ırkçı hareketlerin “uluslararası tehdit” haline geldiğini vurguladı. Guterres, BM İnsan Hakları Konseyi’nin yıllık toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, kimi hükümetleri de koronavirüsü muhalefete, medyaya baskı ve eleştirileri susturmak için kullanmakla suçladı. Nefretten beslenen grupların sayısının arttığını kaydeden Guterres, “Beyazların üstünlüğüne dayalı hareketler ve neoNaziler artık sadece ulusal tehdit değiller. Uluslararası tehdit haline geliyorlar. Bu aşırı hareketler pek çok ülkede de bir numaralı iç güvenlik tehdidi” ifadesini kullandı. BM Genel Sekreteri, nefret söylemi yayan grupların “sorumluluk sahibi insanlar tarafından sıklıkla alkışlanır olduğunu, bu durumun kısa süre önce tahayyül bile edilemeyeceğini” kaydetti. Dijitalde gücü kötüye kullanma... Guterres, hükümetleri de Covid19 salgınına karşı getirilen kısıtlamaları, siyasi muhalefeti zayıflatmak için kullanmakla da suçladı. Ülke ismi vermeden kimi hükümetlerin “salgını bahane ederek, güvenlik güçlerinin şiddete başvurmasına izin verdiğini, temel özgürlükleri ve muhalefeti bastırdığını, hükümet dışı kuruluşları susturmaya çalıştığını” söyledi. “Bazen Covid19 konusunda yaşamsal bilgiler saklandı, bazen yanlış bilgiler yayıldı, hem de iktidardakiler tarafından” diyen BM Genel Sekreteri, önceden kaydedilmiş mesajında, dijital platformların gücüne ve verilerin kötüye kullanımına karşı da uyarıda bulundu. Ankara’dan geçmiş olsun Başağa telefonu Libya Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın içinde olduğu konvoya önceki günkü saldırı ülkedeki gerilimi yeniden yükseltti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın dün Başağa’yı arayarak geçmiş olsun dileklerini ilettikleri gündeme yansıdı. Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Akar, görüşmede Başağa nezdinde tüm Libya için birlik ve dayanışma mesajı da verdi. Başkent Trablus’taki saldırıda Başağa yara almazken devrilen başka bir araçta bulunan Rıdvan el Hengari yaşamını yitirmişti. Saldırının ardından BM’nin tanıdığı, Ankara destekli UUH???İçişleri Bakanlığı’ndan, Başağa’nın konutuna giderken, seyir halindeki konvoyuna ağır silahlı bir pikaptan makineli silahlarla ateş açıldığı belirtilmişti. Kimi kaynak Başağa’ya suikast girişiminde bulunduğu açıklaması yapmıştı. AA’nın dünkü haberinde ise “Başağa’nın bulunduğu konvoya düzenlendiği iddia edilen silahlı saldırının görüntüleri yayımlandı” ifadesi kullanıldı. Görüntülerde, Libya hükümetine bağlı Güvenlik ve İstikrarı Destekleme Birimi’ne ait olan ve içinde üç kuzenin bulunduğu belirtilen pikabın devrildiğinin görüldüğü, silah seslerinin işitildiği aktarıldı. Milletvekili Ali Ebu Zribe, AA’ya yaptığı açıklamada, yeğeni Rıdvan el Hengari’nin devrilen araçta olduğunu ve yaşamını yitirdiğini söyledi. Zribe’nin, Başağa ve konvoyundakileri, Hengari’nin ölümüne sebep olmakla suçlaması dikkat çekti. Öte yandan olaya karışan aracın bağlı olduğu Güvenlik ve İstikrarı Destekleme Birimi, Başağa’ya suikast düzenlendiği iddiasını yalanladı. Libya hükümetine bağlı güvenlik biriminden yapılan açıklamada, aracının günlük görevinden döndüğü sırada yolda Başağa’nın konvoyu ile karşılaştığı ve konvoydaki güvenlik ekibinin araca “haksız yere” ateş açtığı ileri sürüldü. l Dış Haberler / ANKARA/Cumhuriyet KIRILGAN SÜREÇ Libya’yı, yıl sokazanmıştı. Libya’da yeni hükünunda yapı metin kurulması sürecilacak seçi ni Cumhuriyet’e değerlenHÜSEYIN HAYATSEVER me götürmesi planlanan hükümetin diren İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Naim Babüroğlu, yeni Başaçıklanması öncesinde kanlık Konseyi’nin göreUUH İçişleri Bakanı Fet ve başlamasının ardından hi Başağa’ya saldırı haberi Türkiye’ye yönelik de sıülkedeki “kaygan zemini” cak mesajlar geldiğini, anbir kez daha açığa çıkardı. cak Başbakan AbdülhaLibya’da Birleşmiş Millet mit Dibeybe’nin ilk ziyareler (BM) arabuluculuğun tini Kahire’ye yaparak Mıdaki süreç kapsamında ül sır Cumhurbaşkanı Sisi’yle keyi aralık ayında yapılma görüştüğüne dikkat çekti. sı planlanan seçime götürecek geçici hükümetin bu ‘Mısır’la işbirliği’ hafta açıklanması bekleni Babüroğlu, “Bu da yeni yor. Yeni hükümet, Trab yönetimin bir denge arayılus merkezli Yüksek Kon şı içinde olduğunu gösterisey ve Tobruk merkezli yor. Yeni hükümet, komşuTemsilciler Meclisi’nin bir su Mısır’la işbirliğine önem araya gelmesiyle oluştu vereceğinin işaretini verrulacak Meclis tarafından di. Türkiye’nin, yeni geçici onaylandıktan sonra göre yönetiminin, Sarraj’ın başve başlayacak. Hüküme bakanlığındaki UUH dönete Meclis’ten onay çıkma minde olduğu gibi devam ması durumunda onay yet edeceği ve ilişkilerde bir kisi, Başkanlık Konseyi’ni değişiklik olmayacağı yöbelirleyen 74 kişilik foru nünde aşırı iyimser bir bekma geçecek. lenti içinde olmaması gereÜlkede, hükümette han kir. Libya’da şu an çok kaygi isimlerin yer alacağına gan bir zemin var” dedi. ilişkin tartışmaların oluşBM öncülüğünde yürüturduğu sıcak bir siyasi at tülen görüşmelerde Libmosfer yaşanıyor. Mevcut ya’daki tarafların, ülkedehükümette yer alan ki tüm yabancı güçbazı bakanların yelerin çekilmesi üzeni kurulacak hükürinde sağladığı uzmette de yer alması laşıyı vurgulayan Türkiye’nin bu ülkeBabüroğlu, BM ve deki konumu açısınABD’nin, ülkeyi terk dan önem taşıyor. etmesi gereken yaÖzellikle mevcut hübancı güçler arasınkümette Türkiye’ye Babüroğlu da Rusya ve Birleşik yakın isimler olaArap Emirlikleri’nin rak anılan Savunma Baka yanında Türkiye’yi de saynı Selahaddin Nemruş ile dıklarını belirtti. İçişleri Bakanı Fethi Başa Babüroğlu, şöyle konuşğa bu anlamda öne çıkıyor. tu: “Türkiye’nin oradan asNemruş’un yeni kabinede keri varlığını çekmesi dekoltuğunu koruması bek mek Libya’daki ağırlığılentisi yüksek görülürken nı yitirmesi, Libya ile Türson ana kadar pazarlıkların kiye arasındaki deniz yetsürmesi bekleniyor. ki alanlarının sınırlandırılTrablus’ta konvoyla ması anlaşmasının sonlankent içinde hareket eden dırılması gibi sonuçlara yol Başağa’ya önceki gün si açabilir. Türkiye’nin oralahlı saldırı gerçekleştiril daki varlığını devam ettirmişti. Saldırganlardan bi mesi için Libya’da Mısır ve ri ölü, ikisi sağ olarak ya Rusya’yla işbirliği yapması kalandı. Saldırının geçiş gerektiğini düşünüyorum. hükümeti üzerinde baskı Libya’daki kaygan zeminde amacı güttüğü belirtiliyor. Mısır ve Rusya önemli akLibya’da geçiş hükütörler. Türkiye’nin bu kaymetini kuracak Başkan gan zeminde kendi çıkarlık Konseyi için BM gölarını Mısır ve Rusya’yla işzetiminde Cenevre’de 5 birliğini artırarak ve LibŞubat’ta Libya’nın 74 ay ya’daki doğu cephesiyle rı bölgesinden gelen tem de ilişki kurarak koruyabisilcilerin yaptığı seçimleceğini düşünüyorum. Mıde Başağa’nın Başbakan, sır, doğu cephesini desTobruk merkezli Temsilci tekliyor, ancak Trablus’ta ler Meclisi Başkanı Akile elçilik açacağını açıklaSalih’in de Başkanlık Kon dı, yani Libya’daki tüm taseyi Başkanı adayı oldu raflarla ilişki kuruyor. ABD ğu liste seçimi kazanama ve Rusya da Libya’daki mıştı. BaşağaSalih koa tüm taraflarla görüşüyor. lisyonuna karşı 74 temsil Türkiye’nin de iki cepheycinin 39’unun oyunu alan le görüşmesi lazım. SadeTobruklu Muhammed el ce Trablus’la ilişki kurup Menfi ve Misrata bölge ülkedeki diğer tarafları yok sinden gelen Abdulhamid saymak Türkiye’ye fayda Dibeybe’nin listesi seçimi getirmez.” l ANKARA