Katalog

DIŞ HABERLER [email protected] 7 2 ŞUBAT 2021 SALI Myanmar’da cunta ‘seçimlerde hile’ gerekçesiyle yönetime el koydu, 1 yıl olağanüstü hal ilan etti Darbe kâbusu yeniden Ülkenin fiili lideri konumundaki Aung San Su Çi’nin yanı sıra Devlet Başkanı Win Myint’in de aralarında olduğu siyasiler gözaltına alındı. Şu Çi, daha önce de cunta yönetimi tarafından uzun yıllar hapiste tutulmuştu. Myanmar’da askeri birlikler sokaklarda konuşlandı. Darbeye karşı Tayland ve Japonya’da da eylemler düzenlendi. Su Çi posterleri taşındı. Myanmar’da 10 yıl önce, yarım asırlık cunta dönemini sonlandıran adımla iktidarı sivil bir hükümete devreden ordu bir kez daha darbeye soyundu. Myanmar ordusu yönetime el koyulma gerekçesini “geçen kasım ayındaki genel seçimlere yönelik hileye yanıt” olarak duyurdu. Ülke, Müslümanların çoğunlukta olduğu Arakan eyaletinde ordu ile Budist milliyetçiler ile bölgedeki İslamcı militanlar arasında sıkışan sivillere yönelik şiddetle son dönemde gündeme gelmişti. Darbeyle birlikte ordudan yapılan açıklamada, iktidar partisi Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) Sözcüsü Myo Nyunt, Devlet Başkanı Win Myint, Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Su Çi ile partinin diğer yöneticilerinin dün sabah erken saatlerde gözaltına alındığı kaydedildi. Ülkede 1 yıllık olağanüstü hal ilan edildiği belirtildi. İletişim kesildi Su Çi’nin destekçilerine darbeyi kabul etmeme, eylem yapma çağrısında bulunduğu kaydedildi. Ordunun adımının ülkeyi yeniden diktötörlük yıllarına sürükleyeceği uyarısında bulunduğu aktarıldı. Reuters’e konuşan iktidar partisi sözcüsü ise “Halkımıza yasalara uygun davranmaları için çağrıda bulunuyoruz” dedi. Ülkede eski general ve devlet başkan yardımcısı Myint Swe, devlet başkanı ilan edildi. Asıl güç ise darbeye liderlik eden Myanmar Silahlı Kuvvetleri Komutanı General Min Aung Hlaing’e geçmiş oldu. Başkent Naypyidaw ve ülkenin en büyük kenti Yangon’da sokaklarda askerlerin devriye gezdiği ülkede, başkentte internet ve telefon hatlarının kesildiği bildirildi. Bütün bankacılık hizmetlerinin geçici olarak durdurulduğu ifade edildi. Myanmar, ülkenin 1948’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından beri çoğunlukta cunta tarafından yönetilmişti. Ordu, 10 yıl önce iktidarı sivil bir hükümete devretmiş, 2011’de oluşturulan demokratik yönetimle baskıcı dönemlerin geride bırakıldığı umulmuştu. Ancak ordu ile sivil hükümet arasında 8 Kasım 2020 tarihinde yapılan genel seçimlerde hile yapılıp yapılmadığına ilişkin anlaşmazlıkta son günlerde tansiyon giderek yükselmiş, bu da ordunun darbe yapabileceğine dair kaygılara yol açmıştı. NLD oyların yüzde 80’inden fazlasını alarak seçimi kazanmıştı. Ordu bu sonucu tanımamıştı. Ordunun desteklediği ana muhalefetteki Birlik İçin Dayanışma ve Kalkınma Partisi, oyların yeniden sayılması çağrısı yapmıştı. Parlamento toplanacaktı Ordu, geçen hafta askeri darbe söylentilerinin yayılması üzerine “anayasaya bağlı kalacakları” taahhüdünde bulunmuştu. Yeni parlamentonun ise ilk kez dün toplanması bekleniyordu. Dünya Su Çi’yi, ülkesinde cuntaya karşı direnen barış yanlısı bir siyasetçi olarak tanımıştı. Ülkenin bağımsızlık kahramanlarından General Aung San’ın kızı olan Su Çi, hasta olan annesi nedeniyle 1988’de yurtdışından Myanmar’a dönmüş, ülkenin siyasi seslerinden biri olmuştu. 1989’da cunta tarafından ev hapsine mahkum edilen Su Çi, uluslararası sert çıkışlara karşın onlarca yıl sonra, 2010’da serbest bırakılmıştı. Ülkenin fiili lideri konumundaki, Nobel Barış Ödülü sahibi Su Çi, son dönemde Arakanlı Müslümanlara zulme sessiz kaldığı suçlamalarının merkezinde. Arakan’daki sınır karakollarına 2017’de düzenlenen eşzamanlı saldırıları gerekçe gösteren Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler, şiddet eylemleri başlatmıştı. Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırım suçlamaları yükselmişti. BM’ye göre, Ağustos 2017’den sonra Arakan’daki baskı ve zulümden kaçıp Bangladeş’e sığınanların sayısı 900 bine yükseldi. DÜNYADAN TEPKİ YÜKSELDİ Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği’nden darbeyi şiddetle kınadıkları açıklaması geldi. Myanmar ordusuna ülke genelindeki baskınlarda gözaltına alınan çok sayıda kişiyi serbest bırakma çağrısında bulunuldu. Beyaz Saray Sözcüsü, gelişmeden endişe duyulduğunu ve ülkedeki demokratik kurumlarını güçlü bir şekilde desteklemeye devam ettiğini açıkladı. İngiltere, Myanmar’da halkın oylarına saygı duyulması ve sivil liderlerin serbest bırakılması çağrısı yaptı. Almanya, İtalya, Fransa, Avustralya, Japonya, Çin, Endonezya’dan da cunta adımına tepki geldi. AA’nın haberine göre ise Arakanlı insan hakları aktivistleri, darbenin ardından uluslararası topluma “orduya yeter artık” deme çağrısında bulundu. Ankara’dan kınama Dışişleri Bakanlığı, Myanmar’daki askeri darbenin “endişeyle karşılandığını ve şiddetle kınandığını” bildirerek “Türkiye her türlü darbeye ve askeri müdahaleye karşıdır” açıklamasını yaptı. Seçilmiş liderlerin, sivillerin derhal serbest bırakılmaları çağrısı vurgulandı. “Bu vahim gelişmenin Myanmar’da ağır şartlar altında yaşayan Rohinga Müslümanlarının durumunu daha da kötüleştirmemesini temenni ediyoruz” denildi. Türkiye Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada da ülkede bulunan Türk vatandaşlarına zorunlu olmadıkça evlerinden çıkmamaları, seyahat etmemeleri ve kalabalık alanlardan uzak durmaları tavsiyesinde bulunuldu. lDış Haberler / ANKARA/Cumhuriyet ‘Üç kez çatışmanın eşiğine gelindi’ AnkaraAtina hattında öngörüşmelerin (istikşafi) başladığı bir dönemde Yunanistan baskı politikasını sürdürürken Savunma Bakanı Nikolaos Panagiotopoulos, geçen yaz Türkiye ile üç kez silahlı çatışmanın eşiğine gelindiğini söyledi. Sputnik’in haberine göre, Proto Tema gazetesine demeç veren Panagiotopoulos, “Yunan ordusunda üç kez genel seferberlik ilan edildiğini” belirtti. Panagiotopoulos, “Yazın aylarca teyakkuz halindeydik” ifadelerini kullandı. Bu seferberliğin “Türkiye’ye caydırıcılık mesajı gönderdiğini” savundu. Yunanistan ile ABD’nin savunma işbirliği anlaşmasında değişiklikler yapacağını belirten Panagiotopoulos, anlaşmanın süresinin uzatılmasının da istişare edildiğini söyledi. Kardak krizinin yıldönümü Yunanistan Savunma Bakanı ayrıca Biden yönetiminin göreve gelmesiyle birlikte ABD’lilerle anlaşma sağlama konusunda daha iyimser olduğunu da kaydetti. Türkiye ve Yunanistan 5 yıl sonra tekrar öngörüşmeler için geçen ay İstanbul’da aynı masada buluşmuş, ikici turun Atina’da yapılacağı duyurulmuştu. Öte yandan önceki gün iki ülke arasındaki gerilim başlıklarından Kardak krizinin 25. yıldönümüydü. Kardak Krizi Figen Akat adlı Türk gemisinin 25 Aralık 1995 tarihinde Bodrum’un 3.8 mil uzaklığındaki Kardak Kayalıkları’nda karaya oturmasıyla başlamış, 1996 yılı ocak ayı sonunda iki ülkeyi neredeyse savaşın eşiğine getirmişti. Yunan askerlerinin doğudaki kayalıklara 28 Ocak gece yarısı çıkıp bayrak dikmesi ile gerilim tavan yapmıştı. Yunan ordusunun doğuda kalan kayalıklara, Türk ordusunun da batı kayalıklara konuşlanmasıyla iki ülke savaşla burun buruna gelmiş, Washington ve NATO’nun girişimleriyle tansiyon düşürülmüştü. Bu arada Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kardak Kayalıkları’nda Türk ve Yunan botları arasında gerginlik yaşandığına ilişkin kimi yayın organlarında yer alan iddiaların gerçeği yansıtmadığını bildirdi. ÖNLEMLERİ PROTESTO ETTİLER Belçika, Macaristan ve Avusturya’da önceki gün yeni tip koronavirüs (Covid19) kısıtlamalarına karşı düzenlenen protestolarda yüzlerce kişi gözaltına alındı. Belçika’nın başkenti Brüksel’de önceki gün 200’ün üzerinde göstericinin gözaltına alındığını belirten polis, protestocuların çoğunun futbol taraftarları olduğunu duyurdu. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de ise salgın önlemlerini protesto edenlerin çoğunluğunu restoran çalışanlarının oluşturduğu bildirildi. Avusturya’nın başkenti Viyana’da da aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nce düzenlen protestolarda hem önlemler hem de aşı araştırmaları hedef alındı. Polis şiddeti yine tam gaz ABD’de polisin 9 yaşında bir siyah kız çocuğuna biber gazı sıkıp ellerini kelepçelemesi ülkede infial yarattı. Rocherster kentindeki “aile sorunu” nedeniyle olay yerine çağrılan polislerin vücut kameralarına yansıyan görüntülerde 9 yaşındaki kız çocuğunun “Babamı istiyorum” diye ağlamasına rağmen, polisler tarafından ellerinin kelepçelendiği ve biber gazı sıkıldığı görülüyor. Görüntülerde bir polis “Çocuk gibi davranıyorsun” derken adı açıklanmayan kız çocuğu da “Ben çocuğum” diye yanıt veriyor. İlerleyen görüntülerde bir kadın polis “Bu senin son şansın, yoksa gözüne sprey sıkacağım” diyor. Bir dakika sonra bir başka polis, “Sık artık” diyor ve kadın polis biber gazını sıkıyor, ardından çocuğun çığlıkları duyuluyor. Kızın, kendisini ve annesini öldürmekle tehdit ettiğini söyleyen polis memurları, kız çocuğunun kendi güvenliği için kelepçe takmak ve gaz kullanmak zorunda kaldıkları savunmasını yaptı. Polis şefi ise polis memurlarının yaptığı eylemi savunmayacağını belirtti. Berlin’e Rusya baskısı Rusya’da önceki gün muhalif lider Aleksey Navalny’nin tutuklanmasını protesto için ülke çapında yapılan eylemlerde 80’i gazeteci yaklaşık 5 bin kişinin gözaltına alındığı haberleri gelirken Moskova’ya uluslararası tepkiler sürüyor. Paris, Berlin’e Navalny’nin tutuklanmasını protesto için Rusya ile Kuzey Akımı 2 boru hattı projesini rafa kaldırması çağrısı yaptı. Berlin’den ise “projeye ilişkin tutumumuz değişmedi” yanıtı geldi. Geçmişte ABD’nin yanı sıra Polonya’nın da aralarında olduğu bazı Avrupa Birliği ülkelerinden, Berlin’e projenin durdurulmasına yönelik talepler gündeme yansımıştı. Navalny: Gül bahçesindeki ilk diken... CENK BAŞLAMIŞ Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 21 yıldır başarıyla uyguladığı muhalefetin olmadığı “dikensiz gül bahçesi” planı ilk kez tökezlemeye başladı. Son iki haftadır iktidardan memnun olmayan kitleleri polis şiddetine ve dondurucu soğuğa rağmen sokaklara döken kişi, Kremlin’in yıllardır adını bile anmaktan kaçındığı 44 yaşındaki Aleksey Navalny. 2008’den beri Rusya’daki yolsuzluklarla mücadele etmeye çalışan ama iktidar medyasınca kara listeye alınan Navalny, YouTube ve Twitter gibi popüler kanalları kullanarak gerçek anlamda muhalefetin bulunmadığı ülkede bir anda “muhalefet lideri” konumuna yükseldi. İktidarı köşeye sıkıştıran dönüm noktası, Navalny’nin geçen ağustosta Noviçok adındaki bir kimyasalla zehirlenmesi oldu. Dış tepkilerin büyümesinden çekinen Kremlin, Rus gizli servisini suçlayan genç liderin Almanya’da tedavi görmesine izin verdi. Putin, zehirleme suçlamasını soran gazetecilere, “O kim ki! Gerçekten zehirlemek istesek öldürürdük” diye alaycı bir yanıt verirken yine adını anmadı ve ondan “Berlin’deki hasta” diye söz etti. Aslında tedavisi biten ama büyük olasılıkla Putin üzerinde baskı yaratmak için ABD’deki yönetim değişikliğini bekleyen Navalny, iki hafta önce tutuklanacağını bile bile Moskova’ya döndü ve gerçekten de daha havaalanında tutuklandı. Şu anda uzun süreli hapis cezasına çarptırılabileceği duruşmayı bekliyor. Cezaevindeki Navalny hiç kimsenin beklemediği bir şey yaptı ve YouTube’da, “Putin’in sarayı: Dünyanın en büyük rüşveti” başlıklı bir video yayımladı. İngilizce alt yazılı olması sayesinde tüm dünyada 105 milyondan fazla seyredilen videoda, Karadeniz kıyısındaki Gelencik’te Putin için 1.3 milyar dolarlık ultra lüks bir saray yapıldığı iddia ediliyor. Yaklaşık iki saatlik videonun asıl iddiası ise Rusya liderinin 1980’lerin sonundan başlayarak yakın çevresiyle bir rüşvet ve yolsuzluk ağı kurduğu. ‘Mağdur’ konumu Videonun yayımlanmasının ardından taraftarları Navalny’nin çağrısıyla yıllardır ilk kez önce 23 Ocak’ta, ardından geçen pazar 100’den fazla kentte protestolar düzenledi, binlerce kişi gözaltına alındı. Ama asıl çarpıcı gelişme, Putin’in videoyla ilgili açıklama yaparak saray suçlamalarını bizzat yalanlamak zorunda kalması oldu. Rusya liderini iktidarı boyunca belki de ilk kez savunma pozisyonuna iten Navalny’nin aslında pek çok konuda görüşü bilinmiyor, üstelik geçmişteki açıklamaları nedeniyle bazılarınca ırkçılıkla suçlanıyor. Öyle ya da böyle, cezaevinde bulunduğu için “mağdur“ konumuna düşen Navalny, videonun da sayesinde iktidar karşısında psikolojik üstünlüğü ele geçirmiş, aslında sahip olmadığı bir güce ulaşmış durumda. Esas olarak büyük kentlerde artık daha fazla demokrasi istemeye başlayan orta sınıf ve gençler tarafından desteklenen Navalny, Rus toplumunun çoğunluğunun hâlâ önemsemediği bir kişi. Sokak protestolarını tümüyle onun hanesine yazmak da doğru değil, çünkü bunda bitmeyen ekonomik sıkıntılardan Putin’in yüzünün eskimesine kadar farklı unsurlar var. Navalny iktidara gerçek bir alternatif olabilir mi? Rusya’da, Belarus benzeri halk isyanı çıkabilir mi?.. Toplumsal olayların nereye evrilebileceği konusunda falcılıktan kaçınmak gerekiyor. Ancak özenle baktığı “bahçesinde ilk kez diken”le karşılaşan Putin, ne kadar güçlü olsa da koltuğunda eskisi kadar rahat oturamayacak görünüyor. Bundan sonraki gelişmeleri Kremlin’in onu kahramana dönüştüren yanlış taktiklerini sürdürüp sürdürmeyeceği belirleyecek. Cenevre turu başladı Libya’da ülkeyi aralık ayında yapılması planlanan genel seçimlere götürecek olan geçici birlik hükümetini oluşturma konusundaki çalışmalar kapsamında Libya Siyasi Diyalog Forumu, dün İsviçre’de toplandı. Başkanlık Konseyi üyeleri ve başbakan olmak üzere 4 yöneticinin yer alacağı yeni geçici hükümete seçilecek isimler, forumun 75 üyesi tarafından hafta içinde yapılacak oylamayla belirlenecek. Birleşmiş Milletler arabulucuğundaki toplantılar 5 Şubat’a kadar sürecek. Öte yandan Milli Savurma Bakanlığı, 20 Libyalı askerin Konya’daki “Hava Savunma Silah Sistemleri Eğitimi”ni tamamlayarak ülkelerine döndüğünü bildirdi. Askeri Eğitim, İşbirliği ve Danışmanlık Anlaşması kapsamında Libya Silahlı Kuvvetleri’ne yönelik eğitimlerin sürdüğü belirtildi. VEFAT Süreyya Tok’un 66 yıllık hayat arkadaşı; Gülnisan, Kubilay ve Nazan’ın annesi; Onur, Özge, Beylem ve Yağmur’un büyükannesi; Merhum Seyfi, Nevber, merhum Eyüp, merhum Gülten, Nurten ve merhum Necdet’in ablası GÜZIN TOK 1 Şubat 2021 Pazartesi günü vefat etmiştir. Anısı önünde sevgi ve saygı ile eğiliyoruz. AILESI