Katalog

EKONOMİ [email protected] 11 2 ŞUBAT 2021 SALI Sadece aylık gıda harcaması düşüldüğünde asgari ücretliye 173 TL kalıyor Kaşıkla verip kepçeyle aldı Maaşlara yapılan zamlar yüzde 8.36’da kalırken, yurttaşa yansıtılan zamlar yüzde 33’ü buldu. Yılın daha ilk ayında peş peşe yapılan zamlar, ücretlere yapılan komik artışları çoktan eritti. AKP’nin yanlış ekonomi politikalarının faturası yurttaşa çıkmaya devam ediyor. 2020’de zirve yapan bütçe açıkları, karayollarından şehir hastanelerine verilen ödeme garantilerinin her yıl daha da artmasının bedelini halk ödüyor. Buna rağmen salgının deGAMZE BAL rinleştirdiği ekonomik kriz ortamında maaşlara yapılan zamlar yüzde 8.36’da kalırken, vatandaşa yansıtılan zamlar yüzde 33’leri buldu. Bazı gıda ürünlerinde ise bu zamlar yıllık yüzde 100’leri aşıyor. 2021’de verilecek asgari ücretin 2 bin 825 TL’ye çıkarılmasıyla övünüldü ancak yılın daha ilk ayında sadece gıda alışverişini kapsayan açlık sınırı bir ayda 62 TL artarak 2 bin 652 TL’ye çıktı. Buna kira, fatura gibi diğer tüm zorunlu harcamaların eklendiği yoksulluk sınırı ise sadece 2021 Ocak’ta aylık 202 TL birden arttı. Bir ayda doğalgaz yüzde 2, elekrik yüzde 6, kiralar yüzde 12.28 zamlandı. Yurttaşa kaşıkla verilip, kepçeyle geri alınan artışlar madde madde şöyle: 1 Faturalar kabardı: Yeni yılın ilk günü elektriğe yüzde 6 zam geldi. Elektrik Mühendisleri Odası’nın verilerine göre, 230 kilovatsaatlik asgari elektrik tüketimi olan bir ailenin aylık faturası 1 Ocak 2021 itibarıyla 183.4 liraya yükseldi. Son üç yılda elektrik faturaları yüzde 94 zamlanmış oldu. Öte yandan, 2021 Ocak’ta doğalgaz fiyatlarına iki kez zam yapıldı. Yılın ilk günü yüzde 1 zamlanan doğalgaz, önceki gün yüzde 1 daha zamlandı. 2 Bir yudumdan 2 TL vergi: Yılın ilk ayında alkollü içkilerden alınan ÖTV yüzde 17.07 arttı. Yani 70’lik rakıdan alınan ÖTV ve KDV toplamından oluşan vergi 112 liradan 132 liraya çıktı. Yapılan hesaplamalara göre, her yudumda bir santilitre içildiği kabul edilirse, bir yudum rakıdan alınan vergi 2 liraya çıkıyor. Avrasya’ya zam 3 Köprüler ateş pahası: 2021’in ilk günlerinde otoyol ve köprü geçiş ücretlerine yapılan yaklaşık yüzde 26 zamdan sonra bir yüzde 26’lık zam da Avrasya Tüneli’ne yapıldı. Avrasya Tüneli’nin tek yön geçiş ücreti 46 TL’ye yükseldi. Öte yandan, bir otomobilin geçiş ücreti 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nde 10.50 TL’den 13.25 TL’ye, Osmangazi Köprüsü’nde 117.90 TL’den 147.50 TL’ye; Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde ise 21.90 TL’den 27.50 TL’ye yükselmişti. 4 Haberleşme! Özel İletişim Vergisi (ÖİV) yüzde 33.3 zamlandı. 4 kişilik bir ailenin haberleşme gideri vergiler dahil 3 bin 737 TL idi. Vergideki bu artışla, haberleşmeye ödeyenen vergi 74 TL arttı. 5 Emekli ne yapsın?: Tüm bu zamlardan sonra, asgari ücretliler ile memur ve emeklilere yapılan ücret artışlarının yetersizliği tepki çekiyor. 2021’in ilk 6 ayı için enflasyon farkı dahil memur ve memur emeklisine yüzde 7.36 ücret artışı yapılmıştı. SSK ve BAĞKUR emekli maaşlarına ise 2020’nin ikinci 6 ayı için yüzde 8.36 zam yapıldı. En düşük memur maaşı 3 bin 812 liradan 4 bin 92 liraya, en düşük emekli memur aylığı da 2 bin 814 liradan 3 bin 21 liraya çıktı. En düşük işçi emeklisinin aylığı 1335 liradan 1447 liraya yükseldi. ÇIFTÇIDE 68 KURUŞ OLAN LAHANA, MARKETTE 3 TL Tarladan sofraya 4 kat pahalı Tarlayla market arasındaki fiyat farkı 4 katına çıktı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2021 Ocak’ta, yurttaşın lahana ve maydanozu 4 kat; süt, patates ve marulu 3 kat daha pahalıya satın aldığını söyledi. Buna göre üreticide 68 kuruş olan lahana marketlerde 2 lira 70 kuruşa, 50 kuruş olan maydanoz 1 lira 96 kuruşa, 2 lira 73 kuruş olan süt 8 lira 94 kuruşa ve 67 kuruş olan patates 2 lira 17 kuruşa satılıyor. Üretici ve tüketici fiyatları arasındaki makasın bir türlü kapanmadığına dikkat çeken Bayraktar, “Bütün kesimler sorumlu davranmalı, spekülasyona fırsat verilmemeli, tedbirler zamanında alınmalıdır. Üreticilerimizin yeterli gelir elde etmesini, tüketicilerimizin güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesinin sağlanmasını istiyoruz” dedi. Şeker de zamlandı Ocak ayında markette 22, üreticide 13 üründe fiyat artışı yaşandı. Ocakta fiyatı en fazla artan ürünün markette süt, üreticide salatalık olduğu belirtildi. Öte yandan, Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ, bir kilogram kristal şekerin fiyatını KDV hariç 3.57 liradan 3.93 liraya, KDV dahil 4.2444 TL’ye çıkarıldı. Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ tarafından yapılan açıklamada, tarımsal kökenli saf etil alkol satış fiyatı da KDV hariç 8 TL, KDV dahil 9.44 TL olarak belirlendi. 2019 yılında yapılan zamla Türkşeker’in 50 kilogramlık Polipropilen torbadaki bir kilogram kristal şeker satış fiyatı, KDV hariç 3.57 TL’ye, KDV dahil fiyatı da 3.8556 TL’ye, tarımsal kökenli saf etil alkol satış fiyatı da KDV hariç 5.46 TL’ye, KDV dahil 6.44 TL’ye yükseltilmişti. l Ekonomi Servisi Bakkallar borç yazıyor veresiye yüzde 32 arttı İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul İstatistik Ofisi’nin “İstanbul Bakkalları ve Veresiye Alışveriş Pratikleri Araştırması”na göre bakkalların yüzde 71’i veresiye defter tutuyor. 39 ilçedeki 402 mahalle bakkalı ile yapılan araştırmaya göre: l Pandemi öncesi döneme göre bakkallardan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı yüzde 32 arttı. En fazla veresiye satılan ürünler ekmek, yumurta ve sigara oldu. l Pandemi öncesi dönemde veresiye defterinde yazan toplam borç miktarı, ortalama olarak 12 bin 733 TL iken pandemi sürecinde yüzde 54.8 artarak 19 bin 717 TL’ye çıktı. l Son on yılda, ülke genelinde faaliyet gösteren bakkalların sayısı ise yüzde 30’un üzerinde azaldı. İstanbul’da ise 20 bin civarında bakkalın faaliyetine devam ediliyor. l Ekonomi Servisi, Anka 17 AYIN ZİRVESİ İstanbul’da perakende fiyatlar ocakta yıllık yüzde 15.05 artarak 2019 Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyeyi gördü. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, ocakta bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi yüzde 15.05, bu dönemde toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 17.75 olarak gerçekleşti. Veriler bir önceki ayla kıyaslandığında ise İstanbul’da ocakta bir önceki aya göre perakende fiyatlar yüzde 1.16, toptan fiyatlar yüzde 1.31 arttı. Doğalgaz zammı otomatiğe bağlandı Şubat ayıyla birlikte zam gelen ürünlerden biri de doğalgaz oldu. Fiyatların bir ayda ikinci kez artırıldığını belirten CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, yüzde 1 olarak açıklanan fiyat artışını değerlendirdi. “İktidar Karadeniz’deki rezervle ilgili müjde verdi, müjdeler zam olarak döndü. Enerji Bakanı doğalgaz tüketiminde rekor kırılmasıyla övündü. Rekor oranda gelmeye başlayan fatura Faik Öztrak lar ise ısınmak isteyen yurttaşlarda soğuk duş etkisi yarattı” diyen Ahmet Akın, şunları söyledi: “Pandeminin de etkisiyle doğalgaz fiyatları dünya genelinde düşerken, ülkemizde otomatik zamlarla artmaya devam etmesi akılları karıştırmaktadır.” CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak da tweet atarak “Doğalgaza zamlar otomatiğe bağlandı’’ dedi. l ANKARA/ Cumhuriyet KISA... KISA... l Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, dünkü Resmi Gazete’de yer alan ilanla Adana Seyhan’da 3 bin 365 metrekarelik arsa vasıflı taşınmazı 27.2 milyon lira muhammen bedelle ihaleye çıkardı. İhale 9 Mart’ta yapılacak. l Sermaye Piyasası Kurulu ile Katar Finansal Merkezi Düzenleyici Otoritesi arasında işbirliği mutabakatı imzalandığı açıklandı. İki kurum arasında bilgi alışverişi hedefleniyor. l Hintli otomotiv yan sanayi şirketi Samvardhana Motherson Reflectec, Plast Met’in çoğunluk hissesini almak için Rekabet Kurumu’na başvurdu. Satılacak yüzde 75 hisse için 21.8 milyon Avro ödenmesi bekleniyor. l Türk Eximbank ile Avusturya’nın resmi ihracat destek kuruluşu OeKB arasında reasürans işbirliği anlaşması imzalandı. FAIZ ARTIŞI VE SIKI PARA POLITIKASI VURGUSU ETKILI OLUYOR Dolarda gevşeme hızlandı TL, geçen haftadan bu yana süregelen kazanımlarını devam ettirirken, dün de yüzde 2’ye yakın değer kazandı. Uzmanlar, Merkez Bankası’nın faiz artışlarıyla birlikte sıkı para politikasını sürdüreceğini sık sık tekrarlamasından sonra dolar/TL’nin geçen hafta teknik bir seviye olan 200 günlük hareketli ortalamasının altına indiğini ve yeni düşüşlere kapı araladığını hatırlattı. Dolar/TL dün 7.16757.2977 arasında aşağı yönlü hareket etti. Böylece TL hem dün hem geçen ay gelişen ülkeler arasında en çok değer kazanan para birimi oldu. Reddit ‘gümüş’te Öte yandan dünya borsaları, geçen hafta Borsa İstanbul’u BANKALARIN NET KÂRI 60 MILYAR TL Bankacılık sektörünün 2020 yılı net kârı, güçlü kredi büyümesinin de desteği ile bir önceki yıla göre yüzde 22.3 artışla 59 milyar 970 milyon lira oldu. BDDK’nin aylık verilerine göre, geçen aralık sonunda aktif büyüklüğü 6.1 trilyon liraya ulaşan sektörün kredileri de bir önceki yıla kıyasla yüzde 35 artışla 3.6 trilyon lira olarak gerçekleşti. Mevduat da 2019 sonuna göre yüzde 34.6 artışla 3.5 trilyon TL’ye yükseldi. Sektörün sermaye yeterlilik rasyosu da yüzde 19 oldu. da etkileyen Reddit platformu üzerinde bir araya gelen küçük yatırımcıların piyasalarda yarattığı hareketi takip ediyor. Piyasalarda bu yatırımcıların gümüş gibi kıymetli metallere yayıldığına dair işaretler var. Gümüşün spot piyasadaki fiyatı, dün Londra’daki işlemlerde yüzde 11’den fazla artarak 30.03 dolara çıktı. Geçen çarşambadan beri artış yüzde 19 yükselirken, bu Şubat 2013’ten bu yana görülen en yüksek seviye. IG Markets’ten Kyle Rodda, “Kısa pozisyon alınan yatırım araçları üzerinden can yakmak isteyen Reddit’çiler gümüş ile gözünü daha büyük bir balığa çevirdi... Bu onların büyük ve iddialı Moby Dick hamlesi” dedi. ‘KARTLI ÖDEME’ 1 TRILYON LIRAYI AŞTI Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2020 yılı genelinde kartlı ödemeler yüzde 17 büyüyerek 1 trilyon 150 milyar TL’ye ulaştı. Bu kapsamda banka kartlarıyla yapılan ödeme tutarı yıllık yüzde 41 artışla 188.8 milyar TL, kredi kartlarıyla yapılan ödeme tutarı ise yüzde 14 artışla 957.8 milyar TL’ye ulaştı. Banka kartlarının ödemelerde kullanımı hızla yaygınlaşırken, 2020’de toplam kartlı ödeme adedi içindeki payı yüzde 36’ya ulaştı. Böylece her 5 kartlı ödemeden 2’si banka kartıyla yapıldı. Geçen yıl internetten kartlı ödeme tutarı da yüzde 37’lik büyüme ile 260 milyar TL oldu. Temassız ödeme de 2.5 kat artarak 1.7 milyar adedi aştı. Biz bu filmi çok gördük.. Anılara kazınmış kimi sloganlarda “bir gerçek, bir yalan” taze olsa da.. Gerçekler üzerinden ayakta kalabilme yolu zorlaştıkça, sorunlar çığ gibi büyür olunca, yalana dayalı kurgularda artışın sınırı fren tutmaz olur.. Hepimiz için yaşamsal ilgi odağı içinde olan aşıya ilişkin gelişmeler, bir yanı ile bıkkınlık verici haber ağırlıklı olsalar da kulaklarımızı tıkayamaz haldeyiz.. Geçen haftanın ilk gününe aşı taşıyan bir uçağın daha inmiş olduğu haberi ile uyanmıştık. Geldikten sonra kullanılabilmesi, aşılamanın yapılabilmesine ilişkin deneyimlerimiz bir iki hafta gelen aşıların denetimden geçirilmesi, aşılamanın ülke çapında öncelikli kullanılacaklar sıralamasında uygulanabilmesi derken bir aya sarkan bir süreç daha demekti. Ancak hazır olanların en acil durumlar için bekletilmiş olduğu, gelenlerin güvencesi ile aşılamanın hızlandırıldığı gibi bir rüzgâr estirildi. Geçen haftanın salı, çarşamba günleri iki yakın sevgili dostun 90 üstü yaş almış olmaları nedeniyle aşılanma sevinçlerini paylaşmış oldum. Perşembecuma günleri yetkili ağızlardan, Cumhurbaşkanı’nın müjdeli duyurmalarını da kapsar biçimde, 75 yaş üstü için aşılamanın başladığını öğrenmiş olduk. Kişisel beni de ilgilendirdiği için dostlardan müjdeli başvurma önerilerini almışken, pazartesiyi, dünü beklemeyi yeğlemiştim. Aile hekimliğinde yaptırmak benim için daha kolay olacaktı. Bir yaş aşağı inme, hata yaş almışlara öncelik tanımadan farklı bir karara sevinsem de kolay olamayacağının bilincindeydim. Öngörülebileceği üzere çok daha büyük sayılarda yaş almışları kapsayacak bir tabloda, hazır stoklardan olsa bile aşılanmaya aday kitledeki hızlı iniş, büyük sayılar anlamına geldiğinden, randevular sorun olacaktı. Telefonla ya da başvurarak aile hekimliklerinde de sıraya girilebilmesi daha kolay gibiydi. Şaşkınlıkla ilk telefonumla, bu kez duyurulmadan aile hekimliklerine başvuruların kaldırıldığını, randevuların bakanlık üzerinden alınacağını öğrenmiş oldum. Elbette öngördüğüm gibi yine acele yanlış müjdeleme oyunu ile gerçeğinde siyasal şov adına yalanı ile yüz yüzeydik. Yine de bakanlık kanalından randevu alma yollarını denemek zorundaydım. Dün kaç saatimi boşuna yaktığımı bilemiyorum bile.. Randevu alma aşamalarının birinci barajını aşsanız ikincisine; olmadı, üçüncüsüne takılıyordunuz. Sanki arayanların çokluğundan telefonların hepsinin meşgul olması gibi bir sorunla yüz yüzeydiniz. Çaresiz gazetenin aracının evden alma sınır saatinde uğraşmaktan vazgeçip gazeteye geldiğimde, sabah okuyamadığım sayfamızdaki yayımlanmış haberle uyandım. Birileri işkembeden, hızlı yaş almışlar indirimi reklamının hevesinde, aslında inandırıcılıkta bindikleri dalı da kesmekte olduklarını görememişler.. Gerçeğin kokusu çabuk çıktı.. Geçen haftanın son günlerinde, 65 üstü yaştakiler bile bu haftaya dönük heveslenmişlerken, 74 yaş üstülerin aşılanmasının ne kadar uzun sürebileceği hakkında hiçbir fikrimizin olamadığı bir konuma gelmiş olduk.. HHH Ne garabettir ki dünün gün boyu haberlerinde bu çok bilinen siyaset uğruna pembe yalan ya da hesapsız şovların ayıbını ortaya koyabilecek tek cümlelik bilgi, haber yayımlanmadı. Dün gün boyu haberlerinin abartısız büyük çoğunluğunda canlı yayın saatleri, zorunluluk gibi kabul gören bir uygulamaya teslim edilmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, pardon bizdeki dünyada eşi benzeri olmayan siyasi parti başkanı kimliği ile AKP Başkanı Erdoğan’a, arka arkaya getirilmiş, birisinden diğerine tüm yayın akışları kaldırılarak gerçekleştirilen sıçramalarla, il il AKP kongrelerinden gövde gösterisi yayın akışlarına teslim edilmişti.. Sizin yaşınız tutmayabilir, ama benim çocukluk yaşlarımdan, Demokrat Parti’nin iktidarının ikinci yarısından sonraki süreçte giderek hızlandırılmış, DP’ye yeni katılımlar törenlerine çok ama çok benziyordu.. Her il kongresinden yapılan canlı yayınların ön sunumlarında, yeni kuşaklar ağırlıklı AKP’ye yeni katılımların sayılarının müjdelenmesi ile başlanıyordu.. Merkezde AKP Başkanı Erdoğan, isimlerini okuyarak seçilmiş parti başkanları, kadın kolları, gençlik kolları.. başkanlarına adları ile sesleniyor, önce rabia işareti ile ellerini havaya kaldırmaları, tarihten çok ünlü “tek vatan, tek millet, tek bayrak, tek devlet” andını seslendirmelerini istiyordu.. Daha önceki haftalarda hiç değilse bu türden kongre canlı yayınlarının toplu yapılanlarını izlemiştik. Günün çoğunluk yayın saatlerine el konulmamıştı.. Biz bu filmi çok görmedik mi? Aynı cümlelerle isimler, yeni üye sayıları, il adları değiştirilerek gün boyu yayınların ele geçirilmesi ne anlam taşıyor? Üstüne üstlük ülkemizin karabasanı deprem tehdidi, binaların yıkımı ile başımıza gelebileceklerin alarmı sayılabilecek İzmir artçı depremleri oldukça yüksek büyüklükte yinelenmeleriyle korkularımızı tazelemişken.. Bu ülkenin 80 milyon üstü vatandaşı için kaçınılmaz yoksulluk, yoksunluğa ilişkin, karabasan yeni gelişmelerde dur durak yaşanamazken..