Katalog

8 29 NİSAN 2020 ÇARŞAMBA EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER Terör örgütü YPG’nin düzenlediği belirtilen saldırıda en az 40 sivil yaşamını yitirdi Afrin’de tankerli saldırı Afrin’de bomba yüklü tanker ile düzenlenen saldırıda yaşamını yitirenler arasında çocukların da olduğu duyuruldu. İdlib’de kritik önemdeki M4 karayolunda ise dün TürkRus devriyesi yapıldı. AnkaraMoskova hattında, Suriye’de Nusra bağlantılı cihatçı militanların büyük oranda etkinliğinde kalan tek vilayet İdlib konusu yakıcı gündem olmayı sürdürürken dün akşam saatlerinde Afrin’de bomba yüklü yakıt tankeri ile düzenlenen saldırıda en az 40 sivil yaşamını yitirdi. Milli Savunma Bakanlığı, terör örgütü YPG’nin işaret edildiği, sivillerin yoğun olduğu bölgedeki saldırıda 11’i çocuk 40 kişinin yaşamını yitirdiğini, 47 kişinin yaralandığını duyurdu. Hatay Valiliği’nden yapılan açıklamada ise 3’ü çocuk 42 sivilin yaşamını yitirdiği, 30 kişinin yaralandığı belirtildi. Valilik açıklamasında “patlayan aracı olay yerine getiren şüpheli şahıs emniyet birimlerimiz tarafından yakalanmıştır” denildi. Zeytin Dalı Harekâtı kapsamındaki Afrin’de TSK ve TSK destekli ÖSO 2018 Mart’ında kontrolü ele geçirmişti. Londra merkezli, muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, saldırıda 6 ÖSO üyesinin öldüğü iddiasını aktardı. Öte yandan Türkiye ve Rusya’nın 5 Mart’ta Moskova’da vardığı mutabakat uyarınca İdlib’in ortasından geçen M4 karayolundaki TürkRus ortak devriyelerinin altıncısı dün yapıldı. Bu işbirliğiyle birlikte diğer yandan da Rusya’nın Şam Büyükelçisi Aleksandr Yefimov’un “Mutabakatın İdlib’deki gerginliğin aşılmasını sağlamakla beraber bölgedeki durumun ciddiyetini koruduğu, terör yanlılarının provokasyonlarının devam ettiği” çıkışı gündeme yansıdı. Rus basınına açıklamalarda bulunan Yefimov, “Teröristler mutabakatın uygulanmasını baltalamak, ardından da kendilerini ‘kanlı rejimin kurbanları’ olarak göstermek için ellerinden geleni yapıyor. Bu ne denle İdlib sorunu hâlâ gözümüzün önünde ve çözüm gerektiriyor” dedi. Bu arada Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile telefonda görüştü. İki bakanın koronavirüs hakkında ve bölgedeki gelişmelerle ilgili konuştukları belirtildi. 5 Mart mutabakatının ardından 22 Nisan’da Suriye’de çatışmasızlık uzlaşısının çıktığı Astana sürecinin garantörleri RusyaTürkiyeİran’ın dışişleri bakanları video konferans yoluyla toplanmıştı. Koronavirüs salgınının yanı sıra İdlib ve Fırat’ın doğusundaki gelişmelerin masaya yatırıldığı belirtilmişti. Milli Savunma Bakanlığı’ndan da “İdlib’deki M4 karayolunda, kara ve hava unsurlarının katılımıyla 6’ncı TürkRus birleşik kara devriyesi icra edilmiştir” açıklaması geldi. Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi de ortak devriyeye Rus tarafından üç zırhlı aracın katıldığını, insansız hava araçlarının eşlik ettiğini duyurdu. ‘Güvenli koridor’ hedefi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 5 Afrin’de düzenlenen saldırıda onlarca sivil yaşamını yitirdi. Dün 6. ortak devriyeyi yapan Türk ve Rus askerleri ise koronavirüs önlemi kapsamında maske taktı. Mart’ta Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le vardığı mutabakatta büyük bölümü terör örgütü HTŞ’nin kontrolündeki İdlib’in ortasından geçen ve Halep’i Lazkiye’ye bağlayan M4 karayolunun etrafında güvenli koridor oluşturulması ve ortak devriyeler yapılması öngörülmüştü. Bu kapsamda 15 Mart, 23 Mart, 8 Nisan, 15 Nisan ve 21 Nisan’da ortak devriyeler yapıldı. Buna karşın Nusra bağlantılı HTŞ’nin M4 etrafından çekilmeyi reddetmesi nedeniyle bölgede gerilim sürüyor. Son olarak geçen pazar HTŞ’nin kışkırttığı siviller, M4 üzerinde TürkRus ortak devriyelerine karşı oturma eylemi düzenlemişti. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, oturma eylemi yapan cihatçılarla Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) arasında çıkan çatışmada 2 kişinin öldüğünü duyurmuştu. AnkaraMoskova hattında İdlib uzlaşısı çerçevesinde cihatçı grupların silahsızlandırılması sorumluluğu Türkiye’ye verilmişti. l Dış Haberler /ANKARA Cumhuriyet 33 MİLYON KİŞİ RİSK ALTINDA Merkezi İsviçre’de bulunan Ülke İçi Yerinden Edilenler İzleme Merkezi (IDMC) ve Norveç Mülteci Konseyi, çatışmalar ve doğal afetler nedeniyle geçen yıl evlerini terk etmek zorunda kalan 33 milyondan fazla kişinin yeni tip koronavirüs salgını karşısında büyük bir risk altında olduğunu açıkladı. IDMC’nin raporunda, son verilerle birlikte bu rakamın 50.8 milyon gibi rekor bir rakama yükselebileceği uyarısında da bulunuldu. Ülke içinde yer değiştirenlerin, başka ülkelere gidenlerden daha fazla olduğuna dikkat çekilirken IDMC Direktörü Alexandra Bilak, “Bu kişilerin kalabalık kamplarda, acil durum barınaklarında, yasal olmayan yerleşimlerde yaşadıklarına, sağlık hizmetlerine erişimlerinin çok zor olduğuna” işaret etti. Yeni tip koronavirüs salgınının, zaten zor durumdaki koşulları daha da kötü hale getirebileceğini vurguladı. ‘Başarısız olundu’ Norveç Mülteci Konseyi Başkanı Jan Egeland ise yayımladığı açıklamada, “Her yıl çatışmalar ve şiddet milyonlarca insanı evlerinden kopartıyor” ifadelerini kullandı. Egeland, zor durumdakilere yardım edilmesi misyonunda başarısız olunduğunu vurguladı. İtalya’da ‘ziyaret’ tartışması çıktı Avrupa’da yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınından ilk ve en ağır etkilenen ülke olan İtalya’da, kısıtlayıcı tedbirlerin 4 Mayıs’tan itibaren gevşetilmesi planının detayları, bireysel hak ve özgürlüklerle ilgili tartışmalara neden oldu. Başbakan Giuseppe Conte tarafından geçen pazar imzalanan başbakanlık kararnamesiyle 4 Mayıs’tan itibaren bazı tedbirlerin kademeli olarak hafifletilmesi ve sağlık krizinde “2. aşamaya” geçilmesi öngörülüyor. BBC’nin haberine göre 10 Mart’tan beri uygulanan kısıtlayıcı tedbirler kapsamında halen vatandaşların yalnızca iş, sağlık ya da temel ihtiyaçlar için evden çıkmalarına izin verilirken yeni kararnameyle bu gerekçelere ek olarak “akraba ziyareti” izni de getiriliyor. Ancak bu karara, yalnızca ilişkileri hukuki olarak tanınan ya da aralarında kan bağı olan kişilerin görüşmesine izin verileceği gerekçesiyle tepkiler yükseldi. Bunun üzerine Başbakanlık, görüşmesine izin verilecek yakınlar arasına “hısım, akraba, eşler, birlikte yaşayanlar, evli olmayan sabit çiftler ve istikrarlı duygusal ilişkiye sahip olanları” da dahil etti. Habere göre bu adım, tartışmaları daha da alevlendirmekten başka bir işe yaramadı. Kimi sosyal medya kullanıcıları, “insanlar arasındaki duygusal bağın ne kadar istikrarlı olduğunun nasıl belirleneceğini” sorgulamaya başladı. ANMA TÖRENİ İngiltere’de salgında yaşamını yitirenlerin sayısı önceki gün itibarıyla 21 bin 92’ye yükseldi. Ülkede sağlık çalışanlarına yeterli koruma malzemesi sağlanmadığına yönelik tepkiler artıyor. Yaklaşık 100 sağlık çalışanının hayatını kaybettiği belirtiliyor. Dün birçok bölgede yaşamını yitiren sağlık çalışanları için anma töreni yapıldı. Rusya’da korkutan artış Küresel çapta yeni tip koronavirüs (Covid19) krizinde vaka sayısı 3 milyonu aşarken yaşamını yitirenlerin sayısı 212 bin 516’ya yükseldi. Salgının ağır tablosunun yaşandığı ABD ve Avrupa’da yaşamını yitirenlerin sayısında düşüş eğilimi izlenirken bazı ülkeler kısıtlama uygulamalarında da kısmi açılmalara gidiyor. Öte yandan Rusya’da salgın tehdidi artıyor. Ülkede toplam vaka sayısının 93 bini aşmasıyla Rusya’nın Çin’in ardından İran’ı da geçtiği belirtiliyor. Rusya’da, önceki gün 72 kişinin yaşamın yitirdiği, bunun da şim diye kadar ülkedeki en yüksek rakam olduğu haberleri gündeme yansıdı. Ülkede toplam can kaybı 867 oldu. Pekin’e baskı ABD Başkanı Donald Trump, salgının ilk çıktığı yer olan Çin’den tazminat istemeye hazırlandıklarının sinyalini verdi. Virüs konusunda “ciddi soruşturmalar” yaptıklarını söyledi. Trump, Çin’i virüsün çıkışı, ilerleyen süreç konusunda şeffaf olmamakla sık sık suçluyor. Pekin ise iddiaları reddediyor. ABD Başkanı, bir Alman gazetesinin Çin’in Almanya’ya 165 milyar dolar tazminat ödemesi yönündeki çağrısına ilişkin sorusuna “Biz, Almanya’nın sözünü ettiğinden çok daha fazla bir paradan söz ediyoruz. Nihai miktara henüz karar vermedik. Yüklü bir miktar” dedi. ABD Çin gerilimi Beyaz Saray’ın ticaret danışmanı Peter Navarro’nın “Çin’i, ABD’ye düşük kalite, hatta sahte antikor testleri göndermekle, salgından kâr elde etmekle ve sahte testler satmakla” suçlamasıyla daha da arttı. İtalya Başbakanı Conte, önceki gün salgının ağır vurduğu Lombardiya bölgesini ziyaret etti. İtalya’da Covid19 kaynaklı can kaybının 26 bin 977’ye yükseldiği duyuruldu. ‘Biliyorum ama söylemem’ Dikkatler Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jongun’un yaşamını yitirmiş olabileceği, sağlık durumunun kötü olduğuna ilişkin spekülasyonlardayken ABD Başkanı Trump’tan “Biliyorum ama söylemem” açıklaması geldi. Trump, “Kim’in durumu hakkında fikrinin bulunduğunu, iyi olmasını umduğunu, bununla igili şu an konuşamayacağını” söyledi. Kim, uzun süredir kamouyunda görülmüyor. Güney Kore Birleşme Bakanı Kim Yeonchul, Kim’in “koronavirüsünten kaçınmak için” gizleniyor olabileceğini savundu. Bazı kaynaklar, Kim’in treninin ülkedeki bir tatil beldesinde görüldüğünü aktarmıştı. ABD ile yardım diplomasisi İtalya, İspanya ve İngiltere’ye yapılan tıbbi malzeme yardımlarının ardından bu kez de ABD’ye maske, yüz koruyucu siperlik ve tulumdan oluşan tıbbi malzeme yardımı gönderildi. ABD, Türkiye’ye teşekkür etti. Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ile birlikte hazırlanan malzemelerin Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait A400M tipi askeri kargo uçağıyla ABD’ye gönderildiğini duyurdu. Maske, N95 tipi maske, yüz koruyucu siperlik ve tulumdan oluşan tıbbi malzeme kolilerinin üzerinde, diğer ülkelere gönderilen yardımlarda olduğu gibi Türk bayrağı, Cumhurbaşkanlığı forsu ve “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı” ibaresi ile Mevlana’nın “Ümitsizliğin ardında nice ümitler var/Karanlığın ardında nice güneşler var” dizeleri yer aldı. Ankara Etimesgut Askeri Havaalanı’ndan kalkan askeri kargo uçağı, sağlık malzemelerini ABD’nin başkenti Washigton yakınındaki Andrews Hava Üssü’ne ulaştırdı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahretin Altun, yardımın 500 bin maske ve diğer koruyucu tıbbi teçhizat içereceğini belirterek “Covid19’a karşı NATO müttefikimiz ABD’yle dayanışma içindeyiz” demişti. ‘İşbirliğini sürdürme’ mesajı ABD, yardımdan dolayı Türkiye’ye teşekkür etti. ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield’ın mesajında, “Yapılan bu teslimat gösteriyor ki ABD ve Türkiye arasındaki ilişki güçlüdür ve en önemli ittifaklarımızdan biridir. Türkiye ile bu konuda ve pek çok diğer ortak önceliğimizde işbirliğini sürdürmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz. Amerikan halkına yönelik desteği ve dostluğu için Türk hükümetine ve milletine teşekkür ediyoruz” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, ABD’ye gönderilecek tıbbi malzeme yardımının duyurulduğu açıklamada yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınının başlangıcından bu yana 55 ülkeye yardım gönderildiğini duyurdu. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 8 Nisan’da yaptığı açıklamada, koronavirüsle küresel mücadeleye “ABD’nin liderlik ettiğini” söylemişti. Dünya çapında salgınla mücadele için harcanmak üzere daha önce tahsis edilen 274 milyon dolara ek olarak 225 milyon dolar kaynak ayrıldığını duyurmuştu. l ANKARA/Cumhuriyet Siyasi krizin alevlendiği Libya’da sahadaki çatışmalar da durmuyor. UUH, Hafter’e bağlı güçlerin başkent Trablus’un 130 kilometre doğusundaki Msallata kentine 65’ten fazla roket fırlattığını, yaralı sivillerin olduğunu duyurdu. Halife Hafter’e Moskova tepkili Yeni tip koronavirüs salgını dünyayı sarsarken Libya’da gerilim arttı. İç savaştaki ülkenin doğusunda Tobruk cephesinin lideri General Halife Hafter’in önceki gün Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde imzalanan Suheyrat Anlaşması’nın hükmünü yitirdiğini savunarak kendini “halkın verdiği yetkiyle başkan” ilan etmesinin yankıları sürüyor. BM’nin tanıdığı, Ankara destekli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) Başkanlık Konseyi Başkanı Feyaz el Saraj’dan “başkanlık” hamlesinin Hafter’in “darbe projesinin sonlandırılması gerekliliğini ortaya koyduğu” çıkışı yükseldi. Saraj, “İktidar hevesi ve ahmaklık son raddesine ulaştı. İsyancı (Hafter) yeni bir darbe ilan ederek yıllar önce başladığı darbe silsilesine bir yenisini daha ekledi” ifadelerini kullandı. Ülkenin doğusunu elinde bulunduran Tobruk’taki Temsilciler Meclisi (TM) üyelerine kendilerine katılma çağrısı yaptı. AB: Tek taraflı çözüm olmaz UUH Başkanlık Konseyi üyesi Muhammed Ammari, “Hafter’in başkanlık ilanı, 2015’ten bu yana ertelenen bir adımdır. Hafter, Tobruk’taki TM’yi de kendi darbe projesine meşruiyet kazandırmak için kullanmıştır. Bugün ise bu meclisin görevi sona ermiş ve saf dışı bırakılmıştır” dedi. UUH’nin danışma mercisi Libya Devlet Yüksek Konse Hafter yi, BM’den girişimi reddetmesini istedi. Konsey, Temsilciler Meclisi’ni “siyasi bir diyalog başlatmaya, meşruiyete karşı bir darbe girişimi projesini ortadan kaldırmaya ve Libya’yı yönetmek için seçimlerden başka yol olmadığını ortaya koymaya” çağırdı. Libya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Temsilcisi EtTahir es Sünni de “Hafter’in, başarısızlığının farkına vardıktan sonra elinde kalan son nüfuz kırıntısıyla birlikte başkanlık rolüne bürünmek istediği” değerlendirmesinde bulundu. Rusya: Onaylamıyoruz Avrupa Birliği’nden, Hafter’in kendisini “başkan” ilan etmesine ilişkin, “tek taraflı çözümlerin ülkede barışa yönelik siyasi sürece zarar verdiği” açıklaması geldi. BM Libya Özel Temsilci Vekili Stephanie Williams, Libya'da yapılacak herhangi bir siyasi değişimin demokratik yollarla gerçekleşmesi gerektiğini söyledi. Hafter’i destekleyen Moskova’dan da tepki geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Libya’da general Halife Hafter’in kendisini devlet başkanı ilan etmesine tepki göstererek, “Rusya bunu onaylamıyor” dedi. Lavrov, Libya çatışmasındaki tüm taraflarla temas halinde olduğunu açıkladı. Fas’ın Suheyrat kentinde imzalanan anlaşma gereği Libya’da geçiş sürecini yürütmek üzere UUH görevlendirilmişti. Bolsonaro için soruşturma talebi Brezilya’nın aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, göreve gelmesinden bu yana en büyük siyasi krizin içinde. Yüksek Mahkeme, Bolsonaro hakkında “politik amaçlarla emniyet güçlerinin faaliyetlerine karıştığı” gerekçesiyle soruşturma başlattı. Mahkeme hâkimi Celso de Mello, başsavcı Augusto Aras’ın talebi doğrultusunda soruşturma için 60 gün süre verdi. Top parlamentoda Bolsonaro’yla ilgili suçlamaları içeren iddia namenin hazırlanabilmesi için parlamentonun alt kanadının onayı gerekiyor. Söz konusu ka natta Bolsonaro destekçilerinin çokluğu nede niyle iddianame hazırlığına onay verilmesi dü şük bir ihtimal olarak görülüyor. Geçen hafta görevinden istifa eden Ada let Bakanı Sergio Moro, Bolsonaro’yu emni yet güçlerinin işlerine müdahale etmekle suç lamış, emniyet genel müdürünü değiştirmesi için Devlet Başkanı’nın kendisi ne baskı yaptığını savunmuş tu. Reuters’ın haberine gö re, söz konusu onayın veril mesi halinde Bolsonaro’nun yerine altı ay süreyle yardım cısı Hamilton Mourao geçe cek. Bolsonaro, davada suçlu bulunması durumunda gö revden alınacak. Jair Bolsonaro Maduro’dan Trump’a ‘atamalı’ mesaj ABD’nin uyuşturucu ticareti yapmakla suçladığı Venezüellalı yetkililer arasında adı geçen eski Ekonomi Bakanı Tareck El Aissami, Nicolas Maduro hükümetinin yeni Petrol Bakanı oldu. Devlete ait petrol şirketi PDVSA’nın başına da Asdrubal Chavez atandı. Arap asıllı olan Aissami, sosyalist lider Hugo Chavez’in kuzenlerinden biri. İki makamda da daha önce General Manuel Quevedo bulunuyordu. ABD, en çok aranan uyuşturucu kaçakçıları listesine Ekonomi Bakanlığı sırasında El Aissami’yi de dahil etmişti. Maduro’ya yakın isimlerden Aissami için Hizbullah’la bağlantıları olduğu iddiasıyla soruşturma da başlatılmıştı.