Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY 9 9 ŞUBAT 2020 PAZAR AKP’nin kanun teklifiyle TVF bünyesindeki kamu şirketleri sınırsız borçlandırılabilecek Yeni kapitülasyon yasası Hukukçu ve 2526. dönem CHP Milletvekili Haluk Pekşen, AKP milletvekilleri tarafından 6 Şubat’ta TBMM’ye sunulan “Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde Türkiye ekonomisinin geleceğini ipotek altına alacak önemli bir düzenleme yer aldığını açıkladı. Pekşen, Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) sınırsız borçlanma yetkisi veren bu düzenlemenin, TVF bünyesindeki mevcut kamu şirketlerinin “özelleştirme”yi de aşarak “yabancılaşma”sına neden olacağını iddia etti. Kanal İstanbul için mi? Pekşen’in verdiği bilgiye göre, teklif Bankacılık Kanunu’nun “kredi sınırlamalarına tabi olmayan işlemler”i düzenleyen 55. maddenin Eski CHP Milletvekili Haluk Pekşen, düzenlemenin, Türkiye Varlık Fonu bünyesindeki ka mu şirketlerinin “özelleştirme”yi de aşarak “yabancılaşması”na neden olacağını vurguladı. birinci fıkrası (b) bendine TVF’yi de dahil ediyor. Zaten, teklife konu maddeyle ilgili gerekçede şu vurgu yapılıyor: “Madde 4 Madde ile, 5411 sayılı Kanunun 55’inci maddesinde yapılan değişiklikle; Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi, Türkiye Varlık Fonu veya bunlara ait fonlar ile yapılan işlemler, bu kurumlarca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono, tahvil ve benzeri borçlanma araçlarının kredi sınırlamalarına tabi olmaması amaçlanmaktadır.” Pekşen bu düzenlemeyle Banka cılık Kanunu’nun 54. maddesindeki yüzde 25’lik kredi sınırının aşılacağını, kamu şirketlerinin “gırtlağına kadar borçlandırılması”nın önünün açıldığını belirtti. Pekşen şu noktalara dikkat çekti: CHP karşı çıkmalıdır 4 Bu düzenleme TVF bünyesindeki ve zamanla bu bünyeye dahil edilecek şirketlere sınırsız borçlanma imkânı getiriyor. 4 Örneğin Çaykur’a gücünün çok üstünde borç aldırılabilecek. Ya da Kanal İstanbul için kurulacak Haluk Pekşen şirketin, TVF bünyesine dahil edilerek uluslararası piyasalardan sınırsız borçlanması sağlanabilecek. 4 Ayrıca biliyorsunuz TVF, Parlamento denetimine tabi değil. Sadece bilgi vermeleri gerekiyor. Bu düzenlemenin masum olmadığını düşünüyorum. Bu düzenleme Anayasa Mahkemesi’nin özelleştirmeyle ilgili sınırlamalarının da aşılması anlamına geliyor. Çünkü bu şirketlerin gücünü aşan borçlar ödenemezse ya o şirketlerden pay verilecek ya da bunları Hazine ödeyecek. 4 Ben bu düzenlemeyi bir çeşit kapitülasyon yasası olarak değerlendiriyorum. Zaman içinde bu tür sorunlar doğuracağını düşünüyorum. Bu nedenle muhalefet partileri ve özellikle CHP buna Mecliste karşı çıkmalı.” l Ekonomi Servisi GÜNEŞ SIGORTA HISSELERINI ALDI Türkiye Varlık Fonu (TVF), kamu sigorta şirketlerini tek çatı altında toplama hedefi kapsamında Güneş Sigorta’daki yüzde 10’luk Groupama Holding Filiales et Participations hisselerinin TVF Finansal Yatırımlar Anonim Şirketi tarafından satın alındığını açıkladı. Açıklamada, “TVF olarak bu projeyi bütünüyle, yol haritamızda belirtilen Türkiye’nin stratejik yatırımlarına sermaye sağlama, finansal piyasalarda iyileşme ve derinleşmeyi destekleme misyonlarımız doğrultusunda değerlendiriyoruz” denildi. Kamu sigorta şirketlerinin tek çatı altında toplanma programının nisan ayına kadar tamamlanması bekleniyor. 5 büyükten transfere 889 milyon Avro Dünyanın en büyük beş liginde mücadele eden kulüpler, kış transfer döneminde toplam 889 milyon Avro harcama yaptı. KPMG Football Benchmark ekibi, sona eren kış transfer dönemindeki rakamları araştırdı. Buna göre, Premier Lig takımları, 41 oyuncu için 227 milyon Avro harcarken, 80 futbolcu transfer eden İtalyan kulüpleri ise 214 milyon 400 bin Avro harcama yaptı. Manchester United’a 55 milyon Avro’luk bonservisle giden Bruno Fernandes, kış transfer döneminin en pahalı transferi oldu. Alman kulüpleri 40 futbolcu transfer ederken, bonservis bedeli olarak toplam 195 milyon Avro harcadı. 46 futbolcu transfer eden La Liga (İspanya) ekiplerinin kasasından 129 milyon 500 bin Avro çıkarken, toplam 40 futbolcuyu kadrosuna katan Ligue 1 (Fransa) takımları ise bonservise 123 milyon Avro ödedi. l Ekonomi Servisi Otomatik bilgi paylaşımı Fed: Koronavirüs risk oluşturuyor ABD Merkez Bankası (Fed), Para Politikası Raporu’nda, Çin’de yeni tip koronavirüs salgınının olası etkilerinin ekonomik görünüm için risk oluşturduğunu ifade etti. Raporda, şu ifadeler yer aldı: “Ticaret politikalarındaki çatışmaların bir miktar azalması, ekonomik büyümenin istikrar sinyali vermesi ve finansal koşulların iyileşmesiyle ABD ekonomisine yönelik aşağı yönlü riskler yılın geri kalanında azalacak gibi görünmekte. Yakın zamanda Çin’deki koronavirüs salgınından kaynaklanabilecek olası etkiler, ekonomik görünüm için yeni bir risk oluşturmakta.” l Ekonomi Servisi Müze ücretlerine indirim talebi Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bazı yerlerde 72 TL’yi bulan müze giriş ücretlerinde indirim yapılması gerektiğini belirterek “Müze giriş fiyatlarının düşmesi hem ziyaretçi hem esnafımızın müşteri sayısını artırır” dedi. “Birçok yerde yüksek fiyatlar nedeniyle gezilmeyen müze ve ören yerleri var” diyen Palandöken, “O bölgelerde müzeye gitmeyen turist, bölgeyi de gezmiyor, hem ekonomimiz hem esnafımız kaybediyor. Turistin gelmediği yerde esnafın kazancı da düşüyor” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Tekstilde acı kayıp Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkan Yardım cısı Esra Ercan, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Hacettepe Üniversitesi mezu nu olan Ercan, 20032011 aralı ğında Tesco Türkiye Kurucu Ge nel Müdürlüğü görevini üstlen di. 2011’den bu yana da dünya nın önde gelen mağazalar zin cirlerine tasarım, üretim, sa tın alma ve lojistik desteği su nan Spring Near East Manufac turing Company Limited’in ku rucu ortağı olarak görev yapı yordu. İki çocuk annesi olan 50 ya şındaki Ercan’ın cenazesi, bu gün öğlen İstan bul Kanlıca’da ki İskenderpa şa Camisi’nde kılınacak ce naze nama zının ardın dan Kanlı ca Mezar lığı’nda toprağa verile Esra Ercan cek. ‘cennetleri’ küçültecek BU FiNANSAL HESAPLARA DiKKAT! Bilgi paylaşımına konu hesaplar • Mevduat hesabı • Depo hesabı • Yatırım kurumlarındaki belirli sermaye ve borç payları • Nakdi değeri olan sigortası sözleşmeleri • Yıllık getiri (irat) sağlayan sözleşmeler Kapsam dışı hesaplar • Bazı emeklilik veya bireysel emeklilik hesapları • Bazı vergi avantajı içeren tasarruf hesapları • Bazı nakdi değeri olmayan hayat sigortası sözleşmeleri • Taşınmaz hesapları • Emanet hesapları 100 milyar Avro ek vergi geliri OECD’nin verilerine göre, sadece 2018’de 4.9 trilyon Avro değerinde 47 milyon finansal hesap bilgisi paylaşıldı ve 100 milyar Avro’nun üzerinde ek vergi geliri sağlandı. Kartla 50 bin dolar yasak Anlaşma tüm kişi ve kurumlara ait finansal hesapları ilgilendiriyor. Bu kapsamda “yüksek değerli hesaplar” 1 milyon dolar ve üstü hesapları olarak tanımlanıyor. Bu uygulamanın başlaması aşamasında 250 bin doların üzerindeki hesapların raporlanması öngörüldü. Ancak bu sınırlara bakılmaksızın tüm hesaplar değişime tabi olacak. Kredi kartları ile 50 bin dolar üzerinde ödeme yapılmasına izin verilmeyecek. Vergiden kaçınma ve vergi kaçakçılığıyla mücadeleyi hedefleyen otomatik finansal bilgi paylaşımı sistemini, bu yıl Türkiye de uygulamaya soktu. SERHAT ALİGİL Nisan 2017’de kabul edilen “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” kapsamında OECD’nin geliştirdiği “Ortak Raporlama Standardı”nı, Türkiye de 1 Ocak itibarıyla fiilen yürürlüğe soktu. Anlaşmaya göre, bu standartlar, vergiden kaçınma ve vergi kaçakçılığıyla mücadele etmek ve vergi uyumunu artırmak için geliştirildi. Taraflar anlaşmayla kişi ve kurumlara ait mevduat hesabı, depo hesapları gibi finansal bilgileri paylaşacak. Bilgi paylaşımını Gelir İdaresi yönetecek. Bu bilgilerin vergide büyük veri anlamına geldiğini belirten EY Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı Abdulkadir Kahraman, “Söz konusu finansal hesap bilgileri kullanılarak bunlardan elde edilen gelir ve getirilerden vergiye tabi olanlar be Abdulkadir Kahraman yan edil memişse üzerinden gelir ve kurumlar vergisi tarh ve tahsil edilecek. Vergi geliri artışı olabilir. Ayrıca 5 yıllık zamanaşımı dikkate alındığında ‘otomatik bilgi değişimi’ öncesi ‘varlık barışı’ son bir fırsat olabilir” dedi. Kahraman’a göre, otomatik bilgi paylaşımı ile sağlanan şeffaflık sayesinde mükelleflerin vergi düzenlemelerine uyumu artacak. Gri ve kara liste Bu anlaşmanın “vergi cennetleri” olarak nitelenen, daha çok ada tipi devletlere etkisini değerlendiren Kahraman, şunları anlattı: “Uyum sağlamayan vergi cennetleri risk altında. Vergi cennetleri bu nedenle bilgi değişim anlaşmaları imzalıyor. Aksi takdirde OECD ve AB vergi cennetlerini baskı altına alıyor. Bu nedenle vergi cennetlerindeki finansal hesaplar azalış trendinde.” Ayrıca OECD’nin verilerine göre, 2017 ve 2018’de otomatik bilgi paylaşımının başlaması ile uluslararası finans merkezlerindeki banka mevduatlarında yüzde 22’lik azalma oldu. Öte yandan OECD ve AB bu standartlara uymayan ülkeleri “gri veya kara” listelere alıyor. Bankalarda istihdam 3 bin 476 kişi azaldı Ekonomik kriz ve teknolojik gelişmeler bankacılık sektöründeki istihdamı etkilemeye devam ediyor. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) 2019 yılı Aralık sonu verilerine göre, bankalarda çalışan sayısı son 1 yılda net 3 bin 476 kişi azalarak 188 bin 837’ye indi. Oysa banka çalışanlarının sayısı 2015 yılında 201 bin 215 kişiye kadar çıkmıştı. Ayrıca 2019 yılında bankaların şube sayısı da 225 adet azalarak 10 bin 199’a düştü. Çalışanın ‘yüzde 51’i kadın Geçen yıl, istihdamdaki kaybın 2 bin 954 kişiyle en büyük kısmı özel sermayeli bankalarda yaşandı. Bu tür bankalarda istihdam 69 bin 71 kişiye düştü. Kamu sermayeli bankalarda çalışanların sayısı ise 170 kişi artarak 60 bin 365’e ulaştı. Yabancı sermayeli bankalardaki istihdam 478 kişi azalarak 54 bine, kalkınma ve yatırım bankalarındaki çalışan sayısı da 217 kişi azalarak 5 bin 178’e geriledi. Öte yandan bankacılık sektö ründe kadın çalışan oranı yüzde 51, erkek çalışan oranı ise yüzde 49 oldu. 2019 yılı sonu itibarıyla, çalışanların yüzde 78’i yükseköğretim kurumları mezunu, yüzde 8’i ise yüksek lisans ve doktora yapmış olanlardan oluştu. Bu oran ortaöğretim için yüzde 13. l Ekonomi Servisi KIŞI BAŞI BIRIKIM 17 BIN 394 LIRA Türkiye’de tasarruf mevduatları, geçen yıl yüzde 25.4 artarak 1 trilyon 446 milyar liraya yükselirken, kişi başı tasarruf miktarı 17 bin 394 lira oldu. TÜİK ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerinden derlenen bilgilere göre, İstanbul kişi başı 39 bin 611 lirayla en çok tasarruf yapılan il oldu. İstanbul’un ardından en yüksek kişi başına tasarruf edilen kentler 25 bin 560 lirayla Muğla, 25 bin 134 lirayla Ankara, 22 bin 712 lirayla İzmir olarak sıralandı. 1.5 MILYARLIK EKMEK ÇÖPE Türkiye Ekmek Üreticileri Federasyonu Genel Başkanı Murat Kavuncu, günde 120 milyon adet ekmek üretildiğini ve yüzde 10’unun israf edildiğini söyledi. Kavuncu, “Her yıl bu israftan dolayı 1.5 milyar dolar çöpe gidiyor. Bu parayla 500 tane orta ve ilköğretim okulu, 500 kilometre 5 şeritli otoyol yapılabilir. 160 ile 500 bin kişinin 5, 8 aylık ve 1 yıllık sosyal güvenlik primleri yatırılabilir” dedi. Rumeli Üniversitesi’nden Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Özyaral ise, “Kalan ekmek derhal fırına konulup kurutulmalı. İstenirse blenderden geçirilip toz haline getirebiliriz. Toz halindeki ekmeği galeta unu formunda yemeklere katarak kullanabiliriz. Kalan ekmeklerden yumurtalı ekmek yapabiliriz. Ekmekleri ıslatıp hayvanlara da verebilirsiniz. Ekmek paylaşılmalıdır” diye konuştu. l DHA DASK PRIMI SADECE 144 LIRA Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Başkanı Mete Güler, “Ortalama prime baktığınızda tarifede 140 lira. Buna aylık olarak baktığınızda 11 lira, günlük olarak 38 kuruş. Yani deprem yaşadığımızda sağlayacağı faydayla karşılaştırdığımızda bu rakamın çok ödenebilir, makul olduğunu düşünüyoruz. Yurttaşın bu bilinçle poliçelerini yenilemelerini öneriyoruz” dedi. Kapasiteyle birikmiş fon ve rezervi dikkate aldıklarında DASK’ın halihazırda 24 milyar lira ödeme kapasitesine sahip olduğunu aktaran Güler, şöyle devam etti: “Son dönemde gerçekleşen hasarlar dolayısıyla DASK olarak biz ciddi bir mali sıkıntı olacağını düşünmüyoruz. Vatandaşımıza en kısa süre içerisinde nasıl bu ödemeleri yapabiliriz, ona bakıyoruz. Türkiye’de DASK kapsamına giren yaklaşık 17 milyon konut var. Bunun şu anda 9.6 milyonu sigortalı. Genel sigortalılık oranımız yüzde 54’lerde.” l Ekonomi Servisi Mobilyacıların özel hedefi ABD pazarı Akdeniz Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği (AKAMİB), ABD ve Çin arasında yaşanan ticaret savaşlarını fırsata çevirmek için kollarını sıvadı. Dünyanın en büyük mobilya ithalatçısı ABD’nin en büyük tedarikçisi Çin’le yaşadığı problemler sonrasında bu pazardaki talebi Türk mobilyacılar karşılamak istiyor. Las Vegas’ta düzenlenen Uluslararası Mutfak ve Banyo Endüstrileri Fuarı’na katılan AKAMİB Yönetim Kurulu Başkanı Onur Kılıçer, “Türk mobilya firmalarına profesyonel ziyaretçilerin yoğun ilgisi oldu. Hedefimiz 10 milyar dolarlık ABD mobilya pazarından çok daha fazla pay almak” dedi. l Ekonomi Servisi Yükselir, İspanya’da iki otel yatırımı yapacak Yükselir Group, İspanya’da 850 milyon Avro değerinde iki adet 5 yıldızlı otel yatırımı yapılacağını açıkladı. Şirketten yapılan açıklamada, İspanya Madrid’e 240 odalı, Barcelona’ya ise 280 odalı otel projesi için devlet yetkilileriyle 2 yıldır yapılan görüşmeler sonucunda gerekli tüm izinlerin alındığını, otel projesinin de tamamıyla hazırlandığı belirtildi. Otel yapımlarının 2020’nin ilk yarısında başlayıp, 2022 içerisinde bitirilmesi ve faaliyete geçirilmesi hedefleniyor. l İHA TAV, gelirlerini dış hatlarla artırdı TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, 2019’da İstanbul Atatürk Havalimanı hariç yüzde 8 artışla 764 milyon Avro ciro elde ettiklerini duyurdu. “Havayollarının iç hatlarda arz kısıntısına gitmesi nedeniyle iç hat trafiği 2019’da zayıf seyretti” diyen Şener, şöyle devam etti: “2019’u 89 milyon yolcu ile sene başında belirttiğimiz hedefin yüzde 1 altında kapadık. Finansal sonuçlarımıza etki eden temel faktör olan dış hat yolcumuz, 2019’da yüzde 18 arttı. Toplam net kâr 373 milyon Avro olurken, faaliyetlerden elde edilen net kâr da yüzde 5 artışla 73 milyon Avro oldu. 2019 içerisinde toplam 69.5 milyon Avro’luk yatırım yaptık.” l Ekonomi Servisi Sani Şener Amire gıyabında hakaret, atılma nedeni Çalıştığı işyerinde amirinin gıyabında hakaret ettiği öne sürülen gencin işten atılmasını Yargıtay onayladı. Bursa’da yaşanan olaya göre, bir özel güvenlikçi, haksız olarak iş akdinin feshedildiğini iddia ederek mahkemeye başvurdu. Mahkemede ifade veren işveren ise davacının işyeri amirine küfür ettiği gerekçesiyle işten çıkarıldığını öne sürdü. Davalının tanıklarının taraf olduğuna dikkat çeken mahkeme ise davacı işçinin işe iadesine hükmetti. Kararı Bölge Adliye Mahkemesi de onayladı. Ancak temyize taşınan davayı görüşen Yargıtay, hakaret ve küfürlü sözlerin gıyaben dahi sarf edilmesi halinde haklı fesih sebebinin oluştuğuna dikkat çekti.