Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Dağlık Karabağ uzlaşısının ardından Paşinyan içeride protestoları bastırma arayışında Erivan diken üstünde Trump’ın 2024 seçimlerinde aday olabileceği öne sürüldü. Biden ekibini kuruyor ABD Başkanı seçilen Joe Biden, Donald Trump’ın seçim sonuçlarını mahkemeye götürme çabaları sürerken kendi ekibini oluşturmaya başladı. Biden, 80’lerden beri yardımcılığını ve danışmanlığını yapan Ron Klain’i Beyaz Saray Personel Şefliği’ne atadı. Biden’ın ekibinde Gary Gensler de dahil olmak üzere, ilerici ve merkezci politika uzmanları yer alıyor. Öte yandan, seçim sonuçlarını kabul etmeyen Donald Trump’ın 2024’te yeniden aday olabileceği ileri sürüldü. Beyaz Saray’ın eski genel sekreteri Mick Mulvaney “Başkan 2024’te kesinlikle yeniden aday olacak. O, kaybetmeyi sevmez” demişti. İddiaya göre Trump da danışmanlarına tekrar başkanlığa aday olabileceğini söyledi. ABD’den Atina çıkışı ABD Dışişleri Bakanlığı’nın hazırladığı Ege Denizi Hava Sahası Raporu, Yunanistan’da muhalefeti karıştırdı. Yunan basınına yansıyan haberlere göre raporda, Yunanistan’ın hava sahasını 10 deniz mili, kıta sahanlığını ise 6 deniz mili olarak iddia ettiğine işaret ediliyor. Ancak raporda Atina’nın bu iddiasıyla ilgili “Uluslararası hukuka göre, bir ülkenin hava sahası karasuları ile denktir. Bu nedenle ABD, hava sahası sınırının da kıta sahanlığına paralel olarak 6 deniz miline kadar olduğunu kabul etmektedir” vurgusunda bulunuluyor. Atina’nın, hava sahasının genişliği konusundaki görüşünün ABD tarafından paylaşılmadığı kaydediliyor. Yunanistan muhalefetinden kimi isim raporun “Miçotakis hükümetinin dış politikasının başarısızlığını gösterdiğini, ulusal çıkarlara ve AtinaWashington ilişkilerine çok ciddi darbe” olduğunu savundu. Öte yandan ABD Dışişleri raporunda, Washington yönetiminin Yunanistan ve Türkiye’ye karşılıklı deniz sınırlarını uluslararası kanunlar çerçevesinde belirlemeleri tavsiyesinde bulunduğu da ifade edildi. Dağlık Karabağ işgaline karşı Azerbaycan’ın gerek sahada gerekse masada yenilgiye uğrattığı Ermenistan’da iç siyaset karıştı. Rusya arabuluculuğunda BakuErivan hattı arasında varılan ateşkes ve Dağlık Karabağ’daki 28 yıllık işgali kısmi sona erdirecek uzlaşının ardından yüzlerce göstericinin Ermenistan Meclisi’ni basması, Meclis Başkanı’na linç girişiminin ardından, olaylarda sorumluluğu olduğu gerekçesiyle muhalefetin önde gelen isimlerinden 10 kişinin gözaltına alındığı belirtildi. Aralarında Müreffeh Ermenistan Partisi lideri Gagik Tsarukyan ve Taşnaktsutyun Partisi yetkililerinden İşkhan Sagateyan’ın da bulunduğu isimlerin, suçlu bulunmaları halinde 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecekleri belirtildi. Öte yandan Ermenistan’da muhalif partiler, Dağlık Karabağ uzlaşısı sonrası Başbakan Nikol Paşinyan’ın istifa tartışmalarını görüşmek üzere parlamentoda önceki gece özel bir oturum planladı. Ancak Paşinyan’ın partiErmenistan Başbakanı’na muhalefetten istifa çağrıları sürüyor. Şiddet içeren protestoların ardından 10 muhalif isim gözaltına alındı. kahraman Azerbaycan ordusu o toprakları şimdiye kadar olduğu gibi geri alacak. Başka seçenek yok” dedi. Çavuşoğlu, Azerbaycan’ın “kan dökmeye istekli” olmadığını ve anlaşmazlığı barış içinde çözmek için çok sabır gösterdiğini belirtti. Çavuşoğlu, “Bundan sonra barış ya da kan dökme arasında seçim yapmak Ermenistan’a kalmıştır” ifadesini kullandı. sinin çoğunluğundaki mecliste yeterli sayıya ulaşılamadığı için toplantı yapılmadı. ‘Uymazsa bedel öder’ Bu arada Rus Interfax ajansının haberine göre, Ermenistan Savunma Bakanlığı askeri uçaklar dışında Dağlık Karabağ’ı uçuşa yasak bölge ilan etti. Anlaşma sonrası kamuoyu önüne çıkmayan Paşinyan ise dün önce Facebook hesabından açıklama yaptı. Ardından ise televizyondan halka seslendi. “Anlaşma metnini imzalamasaydım 20 bin Ermeni askeri kuşatmaya düşecekti” dedi. “Şu anda en önemli konu Karabağ’ın statüsüdür. Bağımsızlığının tanınması en önemli öncelik olmaya devam ediyor” iddiasını dile getirdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise dün Baku’da düzenlediği basın toplantısında Ermenistan’ın barış ve ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi halinde “bir bedel ödeyeceğini” belirtti. Ermeni güçlerinin bölgeyi anlaşma gereği gönüllü olarak terk etmeleri gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, “Aksi halde Kelbecer’den çıkıyor Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya ile Dağlık Karabağ’da 44 gün süren çatışmaların sona erdirilmesi kapsamında imzaladığı anlaşmanın ardından Kelbecer ilçesini terk etmeye başladı. Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında 10 Kasım’da Dağlık Karabağ’da devam eden çatışmaların sona erdirilmesi kapsamında anlaşma imzalanmıştı. Anlaşmanın 6. maddesi uyarınca Ermenistan’a 15 Kasım’a kadar Kelbecer’i, 1 Aralık’a kadar Laçin’i terk etmesi için süre verildi. BARIŞ GÜCÜ BİLMECESİ Azerbaycan ile Ermenistan arasında varılan uzlaşı metninde yer alan Rus barış gücünün Dağlık Karabağ’da konuşlanması sürerken gözler Baku’ya destek veren Ankara ile Moskova arasındaki ilişkilerde. Bugün Türkiye’ye gelmesi beklenen Rus heyetinin ziyaretinde barış gücü, ateşkes izleme merkezinde Türkiye’nin nasıl bir rol oynayacağına ilişkin kritik teknik detayların ele alınması bekleniyor. Ankara’dan barış gücünde Türkiye’nin de olduğuna yönelik demeçler gelirken Moskova, Dağlık Karabağ’da sadece Rus askenin olacağı vurgusunu yineliyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün Baku’da yaptığı açıklamada, Dağlık Karabağ topraklarında ateşkesi denetlemek için bir barış merkezinin kurulmasıyla ilgili olarak Türkiye’nin rolünün Rusya’nın ortak izlemedeki rolüyle tamamen aynı olacağını söyledi. Karabağ’ın statüsü ile ilgili çalışmaların önümüzdeki dönemde de devam edeceğini sözlerine ekleyen Çavuşoğlu, bir Rus heyetinin ateşkes anlaşmasının izlenmesine yönelik ortak bir merkez kurulması konusunu görüşmek üzere bugün Türkiye’yi ziyaret edeceğini de kaydetti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da önceki gün Rus heyetin geleceğini açıklamıştı. Ayrıca Türkiye’nin, anlaşmanın uygulanmasını gözetmek ve denetlemek üzere bölgede RUS GÜCÜ BÖLGEDE Rusya, barışı koruma misyonunun parçası olarak 1960 askeri personel kurulacak ortak barış gücünde, Rusya ile birlikte yer alacağını söylediği ve zırhlı personel taşıyıcıyı rin hareket alanıbölgeye yollamıştı. Rus güçleri nın RusTürk gözönceki gün Laçin koridorunda konuşlanmaya başlamıştı. Moskova, Dağlık Karabağ’da temas hattı boyunca lem merkezinin konuşlandırılması için belirlenecek Azerve Laçin koridorunda baycan toprakların16 gözlem noktası daki coğrafi koordigündeme yankurulacağını natlarla sınırlı olacasımıştı. duyurmuştu. ğını ve merkezin DağMilli Savunlık Karabağ’da çatışmaların ma Bakanı Huluyaşandığı bölgeye uzak bir noksi Akar da “Türkiye’nin Dağtada bulunacağını belirtti. lık Karabağ’da anlaşmanın uygulanmasını gözetmek ve denetlemek üzere ortak barış güFikir ayrılıkları vurgusu cünde yer alacağını” söyledi. Sputnik’in haberine göDün ise Moskova’dan bir kez re Lavrov, ayrıca AGİT Minsk daha barış gücünde sadece Rus Grubu’nun Rusya ile birlikaskerlerin olacağı vurgusu yite eş başkanları olan ABD ve nelendi. Rusya Dışişleri Baka Fransa’dan heyetlerin Dağnı Sergey Lavrov, Dağlık Kara lık Karabağ’la ilgili anlaşmabağ’daki durumun izlenmesi için nın uygulanmasını görüşmek kurulan RusTürk gözlem merke üzere önümüzdeki günlerzinin insansız hava araçları yar de Moskova’yı ziyaret edecedımıyla uzaktan görev yapaca ğini de duyurdu. Lavrov, Rusğını ve Türk gözlemcilerin Dağ ya, ABD ve Fransa’dan oluşan lık Karabağ’a girmeyeceğini söy AGİT Minsk Grubu eş başkanlaledi. Lavrov, Türk gözlemcilerının kapsamının genişletilmeyeceğini ve Türkiye’nin eş başkanlar arasına dahil edilmeyeceğini belirtti. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yapıcı yaklaşımını çok takdir ettiğini, Dağlık Karabağ konusunda nüans ve fikir ayrılıklarının Türk partnerlerle olan diyalog sırasında çözüleceğini” söyledi. Peskov, “Biliyorsunuz en başından beri farklı bakış açılarımız vardı. Rusya, BM, ABD, Fransa ve diğer Avrupa ülkeleri krizin siyasidiplomatik yolla çözümünden başka alternatif olmadığından emin taraflar. Daha önce olduğu gibi şimdi de bu bakış açısına sahibiz. Türkiye’nin ise farklı bir bakış açısı mevcut” ifadelerini kullandı. Yine de Rusya ile Türkiye arasındaki etkileşimin birçok bölgesel konunun çözümünde etkisini gösterdiğini kaydeden Peskov, “Bu etkileşime, karşılıklı güven ve işbirliğine kıymet veriyoruz” dedi. Hong Kong gerilimi dinmiyor ‘Zelenskiy hastanede’ Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Covid19) nedeniyle ağır tablo sürerken önceki gün itibarıyla vaka sayısı 52 milyon 29 bine, can kaybı ise 1 milyon 286 bin 963’e yükseldi. Ukrayna’da ise geçen hafta virüs testi pozitif çıkan Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin önlem amaçla hastaneye kaldırıldığı yönünde yerel basında iddialar yer aldı. Maliye ve savunma bakanlarının da virüse yakalandığı belirtildi. Morales’e coşkulu karşılama ABD müdahalesiyle ülkesini terk etmek zorunda kalan Bolivya’nın eski Devlet Başkanı Evo Morales geçen pazartesi günü ülkesine dönerken binlerce destekçisiyle buluşmaya devam ediyor. Morales’in önceki günkü durağı Chimore’ydi. Yerli halktan binlerce köylü, çiftçi ve madenci, Morales’i büyük coşkuyla karşıladı. Destekçilerine “kendimi hiç terk edilmiş hissetmedim” diyen Morales, Bolivya’nın dev lityum rezervlerine olan ilgisi nedeniyle ABD’yi bir kez daha “darbe” kışkırtıcısı olarak suçladı. Öte yandan Bolivya’nın sol cepheden yeni Başkanı Luis Arce, İran ve Venezüella ile bağları yeniden kurmak için harekete geçti. Arce, muhafazakâr geçici başkan Anez liderliğindeki hükümetin zarar verdiği diplomatik ilişkileri yeniden kurmak istediğini söyledi. Çin hükümeti, Hong Kong parlamentosunda muhalif milletvekillerinin toplu istifasını, otoritesine “açık bir meydan okuma” olarak değerlendirdi. Hong Kong parlamentosunun Pekin yönetimi karşıtı milletvekilleri, dört milletvekilinin “ulusal güvenlik için tehdit” oldukları gerekçesiyle parlamento üyeliğinden çıkarılmasını protesto amacıyla görevlerinden istifa etmişti. İngiltere hükümeti de gelişmeye tepki göstererek Çin’i Hong Kong’un özerkliğini koruma taahhütlerini ihlal etmekle suçladı. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, “Pekin’in Hong Kong’da seçilmiş milletvekillerini diskalifiye etmek için yeni kurallar koyması, yasal olarak bağlayıcı olan Çinİngiliz Ortak Deklarasyonu’nun açık ihlali anlamına geliyor” dedi. 7 13 KASIM 2020 CUMA Çavuşoğlu, Halilzad ile görüştü. Halilzad’dan Ankara ziyareti ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad dün Ankara’da temaslarda bulundu. Ziyaret, ABD arabuluculuğunda KâbilTaliban arasında sürdürülen barış müzakerelerinin inişli çıkışlı sürdüğü bir dönemde geldi. Halilzad ilk olarak Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile bir araya geldi. Görüşmede, Afganistan’da yürütülen barış müzakereleri başta olmak üzere bölgesel gelişmeler ve ikili ilişkiler ele alındı. Toplantıda, ABD ile Taliban arasında 29 Şubat’ta imzalanan barış anlaşmasından Türkiye’nin duyduğu memnuniyet dile getirilirken devam eden müzakerelere destek mesajı verildi. Afgan halkının uzun yıllardır özlem duyduğu barış ve istikrarın sağlanması noktasında Afganistan’da taraflar arasındaki müzakerelerin öneminin altı çizildi. Bu müzakerelerin başarılı sonuç üretmesi adına Türkiye’nin gerekli katkıyı sunmaya hazır olduğu belirtildi. Halilzad daha sonra Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile de bir araya geldi. Afganistan’da barış görüşmeleri sürerken diğer yandan gerek Taliban gerekse IŞİD bağlantılı grupların saldırıları hız kesmiyor. Pompeo öncesi Halilzad’ın ziyareti ABD’de başkanlık seçimlerinde Joe Biden’ın Başkan Donald Trump’a karşı kazanmasının ardından Washington ile ilk temas oldu. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun bugün itibarıyla, 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu turu kapsamında Türkiye’yi de ziyaret edeceği önceki gün gündeme yansımıştı. Ancak Pompeo’nun Türkiye programında, diplomatik teamüllere aykırı bir şekilde mevkidaşı Çavuşoğlu başta olmak üzere Türk yetkililerle görüşmenin olmayacağı, sadece Fener Rum Patriği ile görüşeceği belirtilmişti. Pompeo’nun ziyaret programındaki diğer ülkelerin tamamında devlet başkanı ya da dışişleri bakanı seviyesinde görüşmeleri olacağı kaydedilmişti. l Dış Haberler/ANKARA/Cumhuriyet Savaş suçu soruşturması Avustralya, özel kuvvetlere bağlı bazı askerlerin Afganistan’da savaş suçu işlediği iddialarını araştırmak için özel bir müfettiş görevlendiriyor. Afganistan’da kimi askerlerin sivilleri kasten öldürerek savaş suçu işlediklerine dair Avustralya Savunma Gücü’nün (ADF) 4 yıl önce başlattığı soruşturmanın sonucu gelecek hafta açıklanacak. ‘Zor haberler olabilir’ Başbakan Scott Morrison, rapordaki bulgular için “Avustralyalılar için zor bir haber olabileceği” ifadesini kullandı. Morrison, özel müfettişe raporu inceleme ve hangi vakaların suç teşkil ederek yargılanacağına karar verme yetkisi tanındığını ifade etti. 2016’dan beri Afganistan’da görev yapan özel güçlerle ilgili iddiaları kapalı kapılar arkasında araştıran ADF, geçen hafta yaptığı açıklamada, 55 olayın incelendiğini, 336 tanığın dinlendiğini duyurdu. Olayların çoğu kamuya yansımadı ancak Avustralya Yayın Kuruluşu geçen mart ayında, bir Avustralya özel kuvvetler askerini silahsız bir Afganı başından vururken gösteren bir video yayımlamıştı. Avustralya Özel Kuvvetleri’ne bağlı askerlerin, 2012’de Helmand eyaletinde militan şüphesiyle yakaladıkları bir Afganı öldürdüğü de iddia edilmişti. Gazeteci katledildi Afganistan’ın güneyindeki Helmand’da Leşgergah şehrinde aracına yerleştirilen bombanın infilak ettirilmesi sonucu bir gazeteci yaşamını yitirdi. Saldırıda araç içinde biri kendi kızı ve kardeşi olmak üzere üç kişinin yaralandığı duyuruldu. Hayatını kaybeden 33 yaşındaki gazeteci Aliyas Dayee’nin ABD destekli bir radyoda çalıştığı kaydedildi. Geçen hafta başkent Kâbil’de yakın zamana kadar televizyonda program yapan Yama Siawash, uğradığı suikast sonucu yaşamını yitirmişti. Siawash’ın da aracına bomba yerleştirilmişti. Saldırılara gerek Kâbil yönetiminden gerekse basın yayın örgütlerinden sert tepkiler yükseldi. Saldırıları üstlenen olmazken gözler Taliban ve IŞİD bağlantılı gruplara çevrili.