Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ BORSA 119 OCAK 2020 PERŞEMBE ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.9560 2.2 kuruş 6.6190 4.5 kuruş 7.8370 2.3 kuruş 11.82 0.03 puan 112.876 276 puan 2027.95 1.22 lira 301.75 21 kuruş Gram altın 309 TL ile rekor kırdıktan sonra geri çekildi, borsa kayıpları telafi etti Piyasalarda füze ateşi Birsuikast İran’ın misilleme saldırısıyla dolar/TL 5.98’e, petrol 70 doların üzerine fırladı ancak taraflardan gerilimi düşüren açıklamaların gelmesiyle piyasaların ateşi düştü. İran’ın ABD’ye misilleme olarak Irak’taki askeri üsleri füzelerle vurmasının ardından TL’de değer kaybı görülürken petrol ve altın fiyatları yükseldi. Dolar/ TL, gece saatlerinde saldırıya dair ilk haberlerle 5.9885 ile son yedi ayın zirvesine çıktı ancak ABD’nin askeri kayıp olmadığını açıklaması ve ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamalarıyla gerilimin şimdilik yatıştığı beklentisiyle 5.90 seviyelerine düştü. Avro/TL kuru da 6.68’e kadar çıktıktan sonra 6.56’ya kadar geriledi. Borsa gitti geldi Brent tipi ham petrolün varil fiyatı, dünya petrol ti caretinin en önemli noktalarından Hürmüz Boğazı’nın da çatışmalardan etkilenebileceği endişesiyle 71 dolar seviyesine kadar yükseldikten sonra 65 dolara geriledi. Altının ons fiyatı da 1611 dolarla yılın zirvesine fırladıktan sonra 1553 dolar seviyelerine geriledi. Gram altının TL cinsinden fiyatı ise 309 TL’ye kadar ulaşarak rekor kırdıktan sonra akşam saatlerinde 301 TL civarında hareket etti. Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksinde de sert dalgalanma görüldü. Güne, yüzde 1.5 değer kaybıyla başladıktan sonra gün içinde kayıplarını telafi etti ve artıya geçti. Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “İran’ın yapabileceklerine ve sonrasında gelişebileceklere ilişkin korku çok daha büyüktü. Korkulan olmadı, İran karşılığını verdi ama ABD’nin uğradığı zarar çok büyük değil. Bunun bir düzeltmesini yaşıyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi REZERVLERLE KURA ÖRTÜLÜ MÜDAHALE Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2 Ocak 2020’de 37.1 milyar dolar olan TCMB net döviz pozisyonunun (dış varlıklar eksi toplam döviz yükümlülükleri) 7 Ocak’ta 33 milyar dolara gerilemesi, “Beş günde 4.1 milyar dolara ne oldu” sorusunun sorulmasına neden oldu. TL’deki değer kaybını frenlemek ve döviz kurlarını belirli bir seviyede tutmak için TCMB rezervlerinin kamu bankaları aracılığıyla örtülü olarak kullanıldığı bilindiği için, yine aynı mekanizmanın çalıştığı yorumları yapılıyor. üzerine spekülatif düşünceler İran Kudüs Gücü birliklerinin komutanı Kasım Süleymani’nin, Irak’ta bir İHA saldırısıyla öldürülmesinin ardından, tüm bölgeyi ateşe verecek büyük çaplı bir savaş olasılığı tartışılmaya başlandı. Çarşamba sabahı, “İran, Irak’taki ABD ve koalisyon tesislerine 22 balistik füze ile saldırdı, ‘gereken tepkiyi verdik, çatışmaları daha fazla tırmandırmak istemiyoruz’ dedi” haberiyle uyandık. Olayın, daha fazla can kaybına ve kaosa yol açmadan kapanma olasılığı sevindirici. Ancak, Ortadoğu’da hiçbir şey görüldüğü gibi değildir. “Aslında ne oldu” sorusu her zaman tarihçilere kalır; onlar da aralarında anlaşamazlar. Ben de “ne oldu” yerine, “zehir hafiyeliğe” soyunup “kime yaradı” diye sormaya karar verdim. Üç büyükler Trump: Bir azil süreciyle boğuşan Trump, IŞİD halifesi Bağdadi’nin isminin yanına Süleymani’yi de ekledi. Böylece, seçimlere giderken “Amerika’yı yeniden büyük yapmak” söylemini güçlendirdi. Trump, ayrıca Süleymani suikastını “önleyici vuruş” kapsamına alarak, bir anlamda 2001’e dönüyor, bugüne kadar kendisi Atlas’ınAvrupa Kararlar arkadan geldi! uçuşları durdu Ekonomik gerekçelerle tüm tarifeli seferlerine 26 Kasım21 Aralık 2019 tarihleri arasında ara veren AtlasGlobal Havayolları, bu kez Avrupa uçuşlarına mart ayının başına kadar ara verdi. Şirket Avrupa’da Londra, Amsterdam ve Paris’e uçuyor. Yurtiçi uçuşlarına devam eden şirket, ancak azalan talep nedeniyle tarife sayısını düşürdü. Dijital takografta 6 aylık ek süre İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “dijital takograf” kullanımına geçiş tarihinin 10 Temmuz’a kadar uzatıldığını açıkladı. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi’ndeki “Geleneksel Çarşamba Konferansları” öncesi, gazetecilerin sorularını yanıtlayan Soylu, yaklaşık 350 bin aracın dijital takograf sahibi olduğunu belirterek “150 bin araç henüz 31 Aralık’ın bitmesine rağmen takograf takamadı. Ortada bir cari durum söz konusu. Sayın Cumhurbaşkanımızın onayıyla 10 Temmuz’a kadar 6 aylık ek bir uzatma söz konusu olacak” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet GSS krizi 1 yıl ertelendi Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemine olan prim borçları nedeniyle 31 Aralık 2019’dan sonra sağlık hizmeti alamayacak olanlara, devlet ve üniversite hastanelerinde sağlık hizmeti yıl sonuna kadar devam edecek. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yer alan ve kamuoyunda “Tasarruf yasası” olarak da bilinen 4376 sayılı yasa kapsamında kamu hizmetlerinden indirimli ya da ücretsiz yararlanmada muafiyet hükümlerini düzenleyen 2002/3654 sayılı Bakanlar Kurulu kararında değişiklik yapıldı. Ertelenen uygula manın 5 milyon kişiyi etkilemesi bekleniyordu. Konuyla ilgili açıklama yapan ve BağKur’lular ile GSS prim borcu olanların sağlık hizmeti almaya devam edeceğini belirten Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, şunları söyledi: “Prim borcu olan vatandaşlarımızın azalması GSS sisteminin işlerliğini ortaya koymaktadır. Bir yandan primini ödeyen vatandaşımızın sayısı artarken diğer yandan primsiz sağlık hizmeti alma talebinde bulunan vatandaşımızın sayısı azalmaktadır.” l Ekonomi Servisi Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda daha önce “bakan oluru” ile görevden alınan üst düzey yöneticilerle ilgili resmi karar dün yayımlandı. MUSTAFA ÇAKIR Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla dün Resmi Gazete’de yayımlanan kararlarla, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda (HMB) yönetici değişiklikleri yapıldı. Ancak edinilen bilgiye göre, bu listede yer alan birçok kişinin daha önce HMB Bakanı Berat Albayrak’ın “bakan oluru” ile görevden alındığı ortaya çıktı. Yerlerine vekâleten isimler görev yapıyordu. İlgili mevzuata göre, bu kişilerin resmi olarak görevden alınabilmeleri için Cumhurbaşkanı kararı gerekiyordu. Kararlara göre, HMB Personel Genel Müdürü Şinasi Yurdakul, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Sadettin Parmaksız, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürü Muammer Çolak, Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı Mustafa Çolak ve Özelleştirme İdaresi Başkan Yardımcısı Ergin İçenli görevlerinden alındı. Oysa Milli Piyango Genel Müdür Çolak, geçen şubatta görevden alınmış, yerine Be kir Yunus Uçar atanmıştı. Yine Darphane Genel Müdürü Parmaksız’ın yerine de geçen ekim ayında Abdullah Yasir Şahin getirilmişti. Maliye’de yoğunlaştı Benzer şekilde HMB Strateji Geliştirme Başkanı Berrin Dikmelik, Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü genel müdür yardımcıları Murat Uğurlu, Ali Karatürk, Abdulkadir Bahadır Yıldız, Muhasebat Genel Müdürlüğü genel müdür yardımcıları Zeki Balta, Arif Yıldırım, Kamu Sermayeli Kuruluş ve İşletmeler Genel Müdür Yardımcısı Edip Yılmaz, Mülga Sigortacılık Genel Müdürlüğü genel müdür yardımcıları Gökhan Karasu, Murat Kayacı, Personel Genel Müdürlüğü genel müdür yardımcıları Hasan Kaymak, Mehmet Bahattin Akçay, Mehmet Murat, Atilla Mehmet Yardımcı ve Halit Tutak, Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Müfit Arberk de görevlerinden alındı. l ANKARA TMMOB FİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI İGİAD: GEÇIM ÜCRETI 3192 TL ni kabullenemeyen neocon çevrelerle buluşmuş oluyordu. Netanyahu: Suikast için, “Bu bir Amerikan olayıdır, İsrail olayı değil. İçine çekilmek istemiyoruz” dese de, Netanyahu da yararlananlar arasında. İsrail’de yolsuzluk, rüşvet suçlamalarıyla yargılanırken 3. kez seçimlere gitmeye hazırlanan Netanyahu, sağı birleştirmek ve halkın desteğini almak için kullandığı “güvenlik paradigmasını”, Süleymani suikastının ardından İran’ın misilleme tehdidi altında yeniden gündemin başına çekti. Putin: Suriye’de, özellikle IŞİD tehlikesi giderildikten sonra, Rusya ile İran arasında, adı konmamış bir nüfuz rekabeti yaşanıyor. Rusya, İran’ın Suriye rejimi üzerindeki etkisini sınırlamaya çalışıyor, İsrail’in, İran’ın Suriye’deki Hizbullah’ı güçlendirmeye yönelik çabalarını hedef almasına göz yumuyordu. Süleymani’nin devreden çıkması, Rusya’yı becerikli ve karizmatik bir rakipten kurtardı. Ve İran’dakiler... Süleymani, Kudüs Gücü Komutanlığı döneminde, bölgede İran’ın etkisini artırma yolunda büyük başarılar elde etmişti. Bir gün emekli olduğunda, Ruhban sınıfı hiyerarşisinin dışından geliyor olsa da İran’da devlet başkanlığına gelme olasılığı çok yüksekti. Bu olasılık, gelecekte rejimin, İran kapitalizmini, dünya ekonomisiyle bütünleştirmeye çalışmak yerine, içeride ve dışarıda, halkın talepleriyle ve ülke kaynaklarıyla uyumsuz, “radikal” politikalar izleme riskini artırıyordu. Diğer taraftan, kimi gözlemcilere göre, “bir siyasi boşluk oluştuğunda bunu başarıyla doldurabilen Süleymani, istikrarlı devlet güçlerinin egemen olduğu bölgelerde aynı başarıyı gösteremiyordu”. Dahası, Süleymani’nin bölgede bir İran hegemonyası kurma projesi, hem bölgenin jeopolitik hem de İran’ın ekonomik sınırlarına dayanmıştı. Gerçekten de geçen yılın sonunda patlak veren yaygın protesto gösterilerinde, kaynakların dış politika maceraları yerine ülke içinde kullanılmasına yönelik sloganlar öne çıkmıştı. Ekonomik krizden kaynaklanan bu durum, Devlet Başkanı Ruhani ile dini lider Ali Hamaney arasında oluşan çatlağa işaret ediyordu. Ruhani, kaynakların ülke içinde kullanılmasından, İran kapitalizmini dünya ekonomisiyle bütünleştirmekten, nükleer anlaşmayı bir şekilde koruyarak ekonomik yaptırımlardan kurtul İSTANBUL ŞUBESİ 14. OLAĞAN GENEL KURULU ÇAĞRISI Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlâkı Derneği (İGİAD) tarafından yapılan araştır maktan yanaydı. Buna karşılık Hamaney, Süleymani’nin projelerini desteklemeye devam ediyordu, nükleer silahlara sahip olmaktan yanaydı. Şubemizin 14. Olağan Genel Kurulu; çoğunluklu olarak 89 Şubat 2020 tarihinde 9:0017:00 saatleri arasında, çoğunluksuz olarak 15 Şubat 2020 tarihinde 14:0018:00 saatleri arasında; Caferağa Mah. Neşet Ömer Sk. Esen Apt. No:19/9 Kadıköy İstanbul adresindeki şube binamızda toplanacak ve seçimler 16 Şubat 2020 tarihinde 9:0017:00 saatleri arasında aynı adreste gerçekleştirilecektir. GÜNDEM 1. GÜN 1. Açılış 2. Başkanlık Divan Seçimi 3. Saygı Duruşu 4. Açılış Konuşmaları 5. Çalışma Raporu, Mali Rapor ve Tahmini Bütçe’nin okunması, görüşülmesi ve değerlendirilmesi 6. Şube Yönetim Kurulu asil ve yedek adaylarının belirlenmesi ve tutanağa bağlanarak duyurulması 7. Dilek ve Öneriler 8. Kapanış 2. GÜN SEÇİMLER Beyaz eşya satışı yapanların temsilcileri İzmir’de buluştu. ‘Turşunun yanında beyaz eşya olmaz’ İzmir’de bir araya gelen beyaz eşya satıcıları temsilcileri, zincir mağazalarda beyaz eşya satışına tepki gösterdi. İstanbul, İzmir, Mersin, Eskişehir, Kahramanmaraş ve Adıyaman’dan gelen sektör temsilcileri adına açıklama yapan İzmir Beyaz Eşya Satıcıları Derneği Başkanı Metin Aztekin, “Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir çirkinlik olmaz, turşunun, yoğurdun yanında beyaz eşya satılmaz” dedi. Beyaz eşyacılar olarak işbirliğine gittiklerini aktaran Aztekin, şöyle devam etti: “Bizim sektörümüz bu durumdan tek başına zarar görmüyor. Ticaret Kanunumuza aykırı bir iş yapılıyor. Belli sınırlar içinde ticaret yürütülür. Ancak zincir mağazalar bunun dışına taşıyor.” Aztekin, ayrıca mart ayından itibaren Türkiye’nin her yerindeki beyaz eşya mağazalarına “Herkes kendi işini yapsın” sloganının yazılı olduğu pankartlar asacaklarını duyurdu. maya göre, İstanbul’da dört kişilik bir ailenin, insani şartlarda aylık geçimini sağlayabilmesi için asgari insani geçim ücreti (İGÜ), 2020 yılı için 3 bin 192 TL olarak belirlendi. Bu rakam, 2020 yılı için 2 bin 324 TL olarak belirlenen asgari ücretin yüzde 37, 2019 yılı için İGİAD tarafından belirlenen ücretin yüzde 14.7 oranında üzerinde yer alıyor. İGİAD’a göre, Türkiye geneli için belirlenen insani geçim ücreti ise 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 21.4 artışla 2 bin 676 TL seviyesine yükseldi. İki çocuklu dört kişilik bir ailenin aylık insani geçim maliyetinin hesaplanmasından hareketle yapılan araştırma, bir ailenin, gıda, giyim, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar, mobilya, ev aletleri, ev bakımı, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence, kültür, eğitim hizmetleri ve benzeri harcamalarını içeriyor. l Ekonomi Servisi Rejim, gösterileri büyük bir şiddetle, yaklaşık 1500 kişiyi katletme pahasına bastırdı. Ancak sorunlar ortadan kalkmadı. Bu sırada Süleymani’nin Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen’deki operasyonları İran’ın kaynaklarını aşmaya, bölgede etkisini artırmak bir yana, İslam dünyasında yalnızlaştırmaya başlamıştı. Kimi gözlemlere göre, Süleymani’nin özgüveni, megalomani düzeyine çıkmış, realite ile bağları kopmuştu. Kısacası ve son olarak, Süleymani’nin devreden çıkmasının, İran egemen yönetici seçkinleri içinde, İran kapitalizminin ve İran’ın bölge jeopolitiği ve İslam dünyası içindeki yerinin artık bir istikrara kavuşması gerektiğini düşünen kesimlerin işine yaradığı söylenebilir. KISA... KISA... l Hazırgiyim markası Yargıcı’yla ilgili stratejik opsiyonlar ve satış için öngörüşmeleri yapmak üzere danışmanlık şirketi Pragma yetkilendirildi. Reuters’ın haberine göre, hisselerin tamamının satışı düşünülüyor. l Zorlu Enerji, AB’nin Horizon 2020 Programı kapsamında, kendi mühendislerince geliştirilen 6 ayrı projesiyle yaklaşık 3.5 milyon Avro fon almaya hak kazandı. l THY, 2020 yazı itibarıyla Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan AnadoluJet markası ile dış hat seferlere başlama kararı aldığını açıkladı.