Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 118 EYLÜL 2019 PAZAR Son bir yıllık sezonda, ihracat miktarı yüzde 6, değeri yüzde 10 düştü. Üretici de yeni fiyatlardan dertli Kârsız birincilik Üretimde ve ihracatta birinci olmak yetmiyor. İçte tarım politikasının olmaması, dışta küresel fındık fiyatlarını belirleyememek gelirleri azaltıyor. İhracatçı Şenocak, “Kurun artması işimize yaramıyor. Onların alım gücü artıyor, fiyatı geri çekiyorlar” dedi. Türkiye, dünya fındık ihracatının birincisi olsa da bu üründen elde edi kurdaki hareketle ilgili olduğunu belirten Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçı len ihracat gelir ları Birliği (KFMİB) Yönetim leri azaldı. Bazı Kurulu üyesi Cem Şenocak, ülkelere daha faz “Kurun artması işimize ya la ihracat yapıldı ramıyor. Onların alım gücü ğı halde daha az artıyor, fiyatı geri çekiyorlar. GAMZE BAL döviz elde edildi. Yüksek kurun ihracatı artırGeçen sezonu kü dığına katılmıyorum” dedi. çülmeyle kapa KİB verileri, üretici olma tan ihracatçı, yüksek ihracat malarına rağmen ithal et umudunu 1 Eylül itibarıyla tikleri fındığı iç veya işlen başlayan yeni sezona bıraktı. miş olarak ihraç eden Fran Rekabet etmek zor sa ve İsviçre’nin, geçen yıl Türkiye’den ithal ettiği fındık Karadeniz İhracatçı miktarını yüzde 2 ile yüzde Birlikleri’nin (KİB) verilerine 19 arasında düşürdüğünü de göre, 1 Eylül 201831 Ağus ortaya koydu. Türk ihracatçı tos 2019 sezonundaki fın sının Avrupa ülkeleriyle reka dık ihracatı, geçen sezona gö bet ederken vergisel güçlük re miktarda yüzde 6 düşüş le karşılaştığına dikkat çeken le 269 bin 399 tona geriledi. KFMİB Yönetim Kurulu Baş Bu ihracattan elde edilen ge kanı İlyas Edip Sevinç, “An lir ise yüzde 10.2 azalışla 1 cak ABD ile Çin arasında ya milyar 592 milyon dolara düş şanan gerilimler Türk fındığı tü. En önemli pazarlardan nın işine yarıyor. Çin’e ihra Almanya’ya yapılan ihracat cat artmaya başladı” dedi. ise miktarda yüzde 11.2 artarken, değerde yüzde 9.2 düştü. Hedef 300 bin ton Hollanda’ya da yüzde 10 da Karadeniz İhracatçı ha fazla fındık satılıp, yüzde 6 Birlikleri’nin verilerine göre, daha az kazanıldı. 2018 gene 2018’de Çin’e yapılan ihracat lindeki fındık ihracatı yüzde yüzde 6.5 azalarak 6 bin 825 3.5 artarken, elde edilen gelir tona gerilemişti. Bu yıl Çin yüzde 12.4 azalmıştı. li bir heyetin fındık alımı için Miktardaki düşüşün rekol Karadeniz’e gelmesiyle yal teyle, gelirdeki düşüşün ise nızca 2019 Temmuz itibarıy 269.4 bin ton Son 1 yılllık ihracat Üreticide fiyat endişesi İç piyasada da sıkıntılar büyüyor. Karadeniz’in yeşil altını fındıkta, serbest piyasadaki fiyat düşüşü üreticileri tedirgin ediyor. Bunun önüne geçilmesini isteyen Tüm Üretici Köylüler Sendikası Ordu Şube Başkanı Zekai Sağra, fındığın devlet tarafından yasal korunmaya alınması gerektiğini belirtti. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) le vant kalite fındığı 16 lira 50 kuruştan alırken, serbest piyasada fındık 13.514 liradan işlem görüyor. Zonguldak Alaplı Ziraat Odası Başkanı Şeref Türkoğlu, fındığın devlet tarafından yasal bir çerçeveye alınması gerektiğini belirtti. Üreticiler, tüccarların nakit ihtiyacının artmasını fırsata çevirdiğini düşünüyor. la 8 bin tonluk ihracat yapılıp, 58 milyon dolar döviz elde edildi. Geçen sezonu düşüşle kapatan fındık ihracatçıları, 1 Eylül itibarıyla başlayan yeni sezondan ise umutlu oldukları nı söylüyor. KFMİB Başkanı Sevinç, “Bu sezon Çin, Japonya ve ABD başta olmak üzere fındık ihracat pazarımıza 300 bin tonun üzerinde satış gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu. Olumsuzluk SÜRecek Türkiye’nin birim alandan diğer üretici ülkelere göre daha düşük verim elde etmesi, uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü azaltıyor. Çikolata sanayiinde faaliyet gösteren firmaların hammadde tedarik fiyatlarını azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan’da fındık yetiştiriciliğini teşvik ettiklerine dikkat çekilen TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) 2018 Fındık Raporu’nda, bu ülkelerdeki üretim artışının ve piyasaya yeni girecek ülkelerin üretimlerinin, gelecek yıllarda da fındık ihracatını olumsuz etkileyeceği ifade edildi. Türkiye’nin ABD ile 2017’de yaşadığı siyasi gerilimin Ferrero, Nestle ve Kraft Heinz gibi büyük fındık alıcıları için kırılganlık yarattığının anımsatıldığı raporda, Ferrero’nun kırılgan fiyatlar ve tedarik sıkıntılarının eşlik ettiği piyasada tek üreticiye bağımlılığı azaltmak istediği ve bu sebeple diğer ülkelerdeki alımını artırdığını aktarıldı. KİB verileri de İtalyanların 2017’de Türkiye’den 54 bin 434 ton fındık alını yaparken, 2018’de bu alımlarını 51 bin 171 tona düşürdüklerini doğruluyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi ağustos ayı iş cinayeti sonuçlarını açıkladı 14 ‘çocuk işçi’ öldü Otobüste vergi sistemi değişiyor Özel halk otobüsü işletmecileri için vergilendirmede “hasılat esaslı kazanç tespiti” uygulaması devreye girecek. Özel halk otobüsü işletmecileri hasılatlarının yüzde 10’unu vergiye tabi kazanç olarak beyan edecek. Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağına göre, otobüs işletmecileri, sadece hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama yöntemiyle tahsil ediyorsa bu uygulamadan yararlanabilecek. Beyan esasına dayanan bu sistemin, mükellef için uygulama kolaylığı getirmesi bekleniyor. RK, 65 şirket daha ilave etti Rekabet Kurulu (RK), Ege Konteyner Nakliyecileri Derneği ve 10 üyesinin fiyat tespiti yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik olarak başlatılan soruşturmaya, 65 şirketi daha dahil etti. Soruşturma kapsamında İzmir merkez ve çevre ilçelerinde yer alan limanlara/limanlardan karayoluyla konteyner taşımacılığı yapan teşebbüslerin fiyat tespiti ve müşteri paylaşımı yapmak suretiyle rekabeti ihlal edip etmedikleri inceleniyor. l Ekonomi Servisi Facebook’a soruşturma ABD’de New York Başsavcılığı, sosyal paylaşım sitesi Facebook hakkında tekelcilik soruşturması başlattı. New York Başsavcısı Letitia James, soruşturmada, “Facebook’un sektördeki hâkimiyeti ve bu hâkimiyetten kaynaklanan potansiyel rekabet karşıtı davranışlarının” inceleneceğini belirtti. Facebook Eyalet ve Yerel Politikalar Başkan Yardımcısı Will Castleberry ise “Başsavcılarla genel olarak yapıcı bir şekilde çalışacağız” dedi. Yüzde 52.2 DASK’lı konut oranı DASK’a yüzde 916 zam Hazine ve Maliye Bakanlığı, Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimat Tebliği’nde değişiklik yaptı. Buna göre, asgari prim tutarı her halükârda deprem risk bölgesine göre birinci bölgeden beşinci bölgeye sırasıyla 110, 80, 60, 50 ve 40 liradan az olamayacak. Bu miktarlar daha önceki tarifede sırasıyla 95, 70, 55, 45 ve 35 lira şeklindeydi. Buna göre artış yüzde 916 arasında oluştu. Şartlara bağlı olarak asgari prim tutarları, risk bölgesine göre 40 ile 110 lira ara sında arttı. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından yönetilen bu sigorta kapsamında, bir mesken için verilebilecek azami teminat tutarı ise yapı tarzı ayırımı yapılmaksızın 190 bin liradan 215 bin liraya yükseldi. Sigorta bedeli hesabına esas metrekare bedelleri de; çelik, betonarme ve karkas yapılar için 890 liradan 1020 liraya, yığma kâgir yapılar için 635 liradan 725 liraya, diğer yapılar için 310 liradan 355 liraya çıktı. l Ekonomi Servisi Turizmcilerde ABD sevinci ABD’nin, yurttaşları için düzenli olarak yayınladığı seyahat uyarılarında, Türkiye’ye yönelik uyarıyı yumuşatması turizmcileri sevindirdi. Türki ye Otelciler Birliği Başkanı Müberra Eresin, bu kararın ABD ile turizm ilişkilerimize olumlu yansımasını beklediklerini söyledi. ABD’den gelen turist sayısının 2015’te 798 bin kişiye rekor kırdığını hatırlatan Eresin, “An Müberra Eresin cak 2016’dan itibaren gerileme başladı ve geçen yıl 448 bin kişiye düştü. İlk 7 ayda ise yüzde 33 yükselişle 331 bin ABD’li geldi” dedi. Eresin, 23 yıl içinde 1 milyon barajının aşılmasının da mümkün olduğunu dile getirdi. ABD’li turistlerin harcamasının yüksek olduğuna dikkat çeken Eresin, “Uluslararası kongre gibi etkinliklere ABD’lilerin katılımında sıkıntı yaşıyoruz. Bu karar ile bu sıkıntının aşılmasında önemli bir adımın atılmış olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi İş cinayetleri devam ediyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, Türkiye genelinde ağustosta 12’si kadın işçi olmak üzere en az 148 işçi yaşamını yitirdi. 148 işçiden sadece 2’sinin sendikalı olduğu öğrenildi. 148 emekçinin 119’u ücretli (işçi ve memur), 29’u kendi nam ve hesabına çalışanlardan (çiftçi ve esnaf) oluşuyor. Ocakta 159, şubatta 127, martta 114, nisanda 153, mayısta 164, haziranda 131, temmuzda 178 olmak üzere 2019’un ilk sekiz aylık döneminde en az 1174 işçi yaşamını yitirdi. Ağustosta en az 14 çocuk işçi yaşamını yetirirken, sekiz ayda bu sayının en az 53 olduğu tespit edildi. Ağustostaki iş cinayetlerinin 68’i tarım, 22’si inşaat, 14’ü taşımacılık, 7’si metal, 7’si de enerji sektöründe gerçekleşti. Ölüm nedenlerinin yüzde 31’i trafik servis kazası, yüzde 14’ü ezilme ve göçük, yüzde 12’si elektrik çarpması oldu. En çok iş cinayeti yaşanan il 15 ölüm ile İstanbul olurken, Nevşehir 10, Manisa 8, İzmir 6 ve Mersin 6 ölümle listede yer aldı. Yaz aylarında mevsimlik tarım işçisi ölümlerinin arttığına dikkat çekilen İSİG, raporunda “İşçiler kapalı kasa kamyonet, traktör römorku gibi uygun olmayan koşullarda taşınmakta ve her yıl yüzlerce tarım emekçisi yollara savrulmaktadır” ifadelerine yer verdi. Göçmen ölümleri İş cinayetlerinde çok sayıda göçmen işçi yaşamını yitirmeye devam ediyor. Ağustosta 9’u Suriyeli, 1’i Polonyalı, 1’i de Ukraynalı olmak üzere 11 göçmen işçi yaşamını yitirken, sekiz ayda bu sayı en az 81 olarak belirlendi. 2018’in tamamında 110, 2017’de 88 göçmen işçi yaşamını yitirmişti. Sekiz ayda ölen 81 göçmen işçi arasında 35 Suriyeli, 23 Afganistanlı, 4 Türkmenistanlı, 5 Ukraynalı, 3 Özbekistanlı, 2 Azerbaycanlı, 2 İranlı, 2 Gürcistanlı, 1 Çekyalı, 1 İtalyalı, 1 Kolombiyalı, 1 Rusyalı ve 1 Polonyalı yer aldı. l Ekonomi Servisi IBM: 120 milyon işçi yeniden eğitilmeli IBM’nin araştırmasına göre, önümüzdeki üç yılda 120 milyondan fazla işçinin, yapay zekânın iş süreçleri üzerindeki etkisi nedeniyle yeniden eğitim alması gerekiyor. Yeni sürece uyum için gerekli yeniden eğitim süreleri de uzuyor. 2014’te ortalama 3 gün olan bu süre, şu an 36 gün. Özellikle veri analizi eğitimi, giderek önem kazanıyor. Araştırmada, özellikle daha iyi ekip çalışması için gerekli davranış, iletişim, yaratıcılık ve empati becerilerinin kısa süreli eğitimlerden ziyade daha uzun deneyimlerle edinilebileceğine dikkat çekiliyor. İşverenler de yeni duruma uygun vasıflı işçi kıtlığını, işletmelerinin önündeki en büyük tehdit olarak değerlendiriyor. İşverenler en çok, çalışanların esneklik, değişime adaptosyon ve atik olmasını önemsiyor. Önem sırasında ikinci sırada zaman yönetimi ve önceliklendirme becerisi, üçüncü sırada ise ekip ortamında verimli çalışma becerisi geliyor. l Ekonomi Servisi Otomotivci Rusya pazarında hızlandı Otomotivin ihracattaki tek temsilcisi olan Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), Rusya’ya bu yıl hedeflenen 500 milyon dolarlık satışı gerçekleştirme yolunda bu ülkedeki uluslararası fuarlara milli katılım sağlamayı sürdürüyor. Bu kapsamda OİB, otomotivde 23.6 milyar dolarlık ithalat yapan Rusya’da işbirliği ve tanıtım faaliyetlerini geliştirerek pazardan daha fazla pay almak amacıyla Comtrans 2019 Fuarı’na katıldı. OİB Başkan Yardımcısı Orhan Sabuncu, fuara katılan 10 Türk firmasının, hava filtrelerinden süspansiyon sistemlerine kadar geniş ürün yelpazelerini tanıttığını ve büyük ilgi gördüğünü belirtti. l Ekonomi Servisi Ticari kredide yeni uygulama başlattı Akbank’ın, Türkiye’de bir ilke imza atarak “TLREF Endeksli Ticari Kredi” kullandırımını başlattığı açıklandı. Artık TLREF endeksli borçlanma imkânını ticari müşteriler de kullanabilecek. Akbank müşterileri orta uzun vadeli borçlanmalarında faiz oranlarındaki olumlu gelişmelerden faydalanabilecek. Bilgi veren Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Tugal, “TLREF, Borsa İstanbul tarafından günlük olarak hesaplanan ve yayınlanan bir ‘TL gecelik referans faiz oranı’. Yeni kredi ürünümüz spot bir kredi gibi uzun vade sağlarken, TLREF’e endeksli olarak faiz oranı günlük değişiyor” dedi. Bu ürün kredi faiz riskini daha doğru yönetmeyi sağlayacak. l Ekonomi Servisi Mehmet Tugal TSPB’den gençlere özel maraton çağrısı Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) eşgüdümüyle Türkiye’de sermaye piyasaları alanında yapılacak ilk hackathon etkinliğine başvurular başladı. Yarışmada dereceye girenleri 20 bin liraya varan yatırım fonu ödülü bekliyor. Sermaye piyasasının çok sayıda paydaşının desteği ile sermaye piyasasının büyümesi, yatırımcı tabanının genişlemesi amacıyla Serathonin Sermaye Piyasası Yazılım Maratonu 2527 Ekim’de yapılacak. Yarışmanın başvuruları 10 Ekim’e kadar devam edecek. Maraton, daha önce sermaye piyasalarıyla tanışmayan yazılım profesyonellerini, fintek şirketlerini ve yatırımları sermaye piyasasına yönlendirmeyi amaçlıyor. l Ekonomi Servisi TESK: Süper lig maç yayınları çok pahalı Naklen yayın ücretlerine dikkat çeken Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, “Süper lig maç yayınları için kıraathane esnafımız çok yüksek ücretler ödüyor. Öncelikle paket ücreti düşmeli” dedi. Yayıncı kuruluşun bu sezonun başında süper lig takımlarından yüzde 10 indirim aldığını hatırlatan Palandöken, şöyle devam etti: “Yayıncı kuruluş bu indirimi bölge bayiliklerine yansıtmalı. Bölge bayilikleri de anlaşma sağladıkları işletmelere, yani esnafımıza bu indirimi yansıtmalı. Yayıncı kuruluş iki taraflı kazanırken esnafımız kaybediyor.” ‘Sorumlu bankacılık’ için imzacılar artıyor Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası (TKYB), Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi’nin (UNEP FI) bankacılık sektörünün sürdürülebilir gelecek faaliyetlerindeki etkisi İbrahim Öztop ni artırmak üzere hazırladığı “Sorumlu Bankacılık Prensipleri”nde kurucu imzacı olarak yerini aldı. Prensipler aktif büyüklükleri 17 trilyon doları aşan 30 üye bankanın ortak çalışması sonucu belirlendi. Genel Müdür İbrahim Öztop, kalkınma projelerini yakından takip ettiklerini, öngörülen çevre ve sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğun sağlanmasının temel prensiplerinden biri olduğunu aktardı.