Katalog

10 8 EYLÜL 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, “Gülün Adı”, “Foucault Sarkacı” gibi romanlarıyla tanınmış İtalyan edebiyat eleştirmeni ve yazar... Anadolu’da Lübnan meşesinin yapraklarından çıkarılan kudret helvasına verilen ad. 2 Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya özgü bir halk oyunu... Genellikle yer kaplamasında kullanılan camlaştırılmış tuğla... Ekmek içi ve meyve dilimleriyle hazırlanan bir tatlı. 3 Ukrayna mutfağına özgü bir tür çorba... Görme duyusu... Küçük mağara... Ergenlik sivilcesi... Lityum elementinin simgesi. 4 Gürcü müziğine özgü dört telli bir çalgı... Ender, seyrek... Taşlık yer, çıplak dağ tepesi... Bir elektroliz aygıtındaki artı kutup. 5 Rıhtım, iskele gibi yerlere yanaşmış gemilere girip çıkmak için konulan köprü... Dost, arkadaş... Yazlık bir armut cinsi. 6 Üzeri kırmızı parafinle kaplanan bir peynir cinsi... Osmanlıların ilk döneminde Söğüt ilçesine verilen ad... Yunan mitolojisinde, bir bakışıyla insanları taşa çeviren yılan saçlı kadın... Franz Kafka’nın bir romanı. 7 İran’ın plaka kodu... Mevlevi tarikatının, 14. yüzyılda yaşamış önde gelen şeyhlerinden biri... “Ekmeği bol eyledik / Acıyı eyledik” (Hasan Hüseyin). 8 Sri Lanka’nın eski adı... Bir buzulun parçalanmasıyla oluşan buz kütlesi... Hizmet hayvanlarının ayağına çakılan demir... Çekinme, razı olmama. 9 İstenç zayıflığı... Konya’nın antik dönemlerdeki adı... İskambilde bir kâğıt... Önü hendekli siper. 10 Matematiği öğrenme güçlüğü... Üstünde namaz kılınan kilim, post gibi şeylerden yapılmış seccade. 11 Yemin... İran’da en ince düğümlü halılara verilen ad... Maya ve Aztek halklarının kutsal saydığı, günümüzde ise Guatemala’nın ulusal simgesi olan kuş... Yaprakların düz ve parlak bölümü. 12 “Karanlıkta bizden ağlıyor köylerimiz” (Attilâ İlhan)... Endonezya’ya özgü, palmiyeden elde edilen bir içki... Sibirya’da bir ırmak... Tavlada “üç” sayısı. Bu haftaki bulmaca ödülü Demirdenizi China Miéville Yordam Kitap 25 TEMMUZ 2019 1743 KAZANANLAR: İrem Yılmaz, Ahmet Çelik, Gülfide Cengiz, Gülfem Ayça Çetinkaya, Haydar Korukluoğlu, ANKARA, Gür Karasu, Turgut Günter, BURSA, İnci Somunkıran, Piotr Kemal Ayanoğlu, Mustafa Kulalı, Elif Akyüz, Faruk Şükrü Ören, Gülhan Keskin, İSTANBUL, Aydın Süne, SİVAS, Kenan Duman, MANİSA, Kemal Ateşli, SAKARYA, Gözde Gökten Kalkanlı, İZMİR, Erol Ayanoğlu, Binali Emre, KOCAELİ, Orhan Eren, BARTIN, Mustafa Kabakçı, ESKİŞEHİR, Remzi Tartan, KARAMAN, Mustafa Bodur, Osman Kılıç, ANTALYA, Dürüye Sabahat Tabakoğlu, BALIKESİR Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 25.07.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Fatih Yaşlı’nın Kinimiz Dinimizdir (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 TUR GUKÖZAKMAN L İ MAK İ 2 AVANTÜR İ N AĞAÇ E R İ L E R 3 NA T O P E RNOD V EDA EKE 4 E L E S T N E KA B İ R VAGON 5 RA İ L İ CE AR İ İ GAPO E 6T AY Z İ YAPAŞA AD R EM 7 İ Ş KOL İ K Lİ O AR İ F İ YE 8MEAL EN Sİ İ NKAR İ AL 9UR OB DUDUK Ö ARGA L İ 10 R İ N J A N İ ANT İ KOR ÜŞ EK 11 F İ İ L İ Y A T E T B U R R İ T O 12 K E Ş E Ş A S E R K E F E N F 13 A B APOGRA F TARA TAY F 14 P A R K ŞO DE ŞAR J 15 U C U B E NA İ ROB İ 16 Z I B A R M A K VOL TA 17 B A Ş K A L İ L E R A R 18 A T İ AL SOS BSE 19 Ş U ONU R BALA K 20 I R I M L A M İ N A R Y A 13 Panik... Trabzon’un Araklı ilçesinde bir yayla... Yayla fırlatılan ucu sivri çubuk... Tahıl bitkilerinde oluşan ve “pas” da denen hastalık. 14 Bir nota... Hayvanın sırtına, eyerin altına konan belleme... “Yiğit yiğidin yoldaşı / yiğidin öz kardeşi” (Karacaoğlan)... Hitit. 15 Kıbrıs’a özgü, yüksek alkollü bir içki... Sağır ve dilsiz kimse. 16 İstenilen nitelikleri taşıyan... Ortodokslarda tahta pano üzerine yapılmış her türlü dinsel resme verilen ad... Yedirip içirme, besleme. 17 Halk edebiyatında redife verilen ad... Peygamberlik. 18 Tıp dilinde 1019 yaş grubuna verilen ad... Anlamlı iz. 19 Keten dövmeye yarayan tokmak... Termometrede santigratm onda biri. 20 Sıkıntı verme, üzme... Bir soru sözü... Dar, uzun ve hafif bir yarış kayığı... Arapçada “ben”. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Ünlü Osmanlı kaptanı deryası Kılıç Ali Paşa’ya verilen bir başka ad... Osmanlı mutfağına özgü bir tür köfte. 2 Yer’in kabuk ile manto arasındaki sınırı... Yol kontrol ve bakımı için demiryollarında kullanılan küçük araba... Otlayan hayvan sürüsü... Yeşim Ustaoğlu’nun bir filmi. 3 Kötü havalarda açıkta bırakılan malların üstünü örtmeye yarayan su geçirmez bez... Fide yetiştirmek için ince toprak ve gübreden hazırlanmış yüksekçe yer... Çanta ve ayakkabı yapılan sepilenmiş dana derisi. 4 İlave... “Şellak” da denen hayvansal reçine... “ gibi bir yazdı, yarattın hevesinle / Her anını, her rengini, her şiirini hazdan” (Y.K. Beyatlı)... Tavır, davranış. 5 Resim biçiminde düzenlenmiş bulmaca... Güney Afrika’ya özgü, mısırlı ve baharatlı bir ekmek... Alnında bir boynuzu olan at ya da oğlak biçiminde mitolojik hayvan. 6 Türk müziğinde bir makam... Kısa ve özlü söz... Birleşmiş Milletler’in ilk genel sekreteri olan Norveçli siyaset adamı. 7 “Git, def ol” anlamında argo sözcük... Kalın bükülmüş sicim... “ şey: aşk ve şiir / Bunlar kuşkuyla çiftleşir” (Cemal Süreya)... Yumurta sarısı, zeytinyağı ve limonla yapılan bir tür sos. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... 8 Bir göz rengi... Finlandiya parlamentosuna verilen ad... Makat. 9 “Gülarya” da denen bir balık... İncil’de ve İbrani edebiyatında ölenlerin gittiği yer... Muğla’nın bir ilçesi... Hattatların kullandığı iyi cins bir ipek kâğıt. 10 “Güzelliğin par” etmez / Bu bendeki aşk olmasa” (Âşık Veysel)... Ege yöresine özgü, patlıcan ve kuşbaşı etle yapılan bir yemek... Tantal elementinin simgesi... Eşi ve benzeri olmayan, tek. 11 İlgi eki... İpekli bir kumaş cinsi... Yankı... AIDS’e neden olan virüs. 12 “Mehlika Sultan’a âşık yedi / Gece şehrin kapısından çıktı” (Y.K. Beyatlı)... Alınmış ya da ödenmiş bir tutarın dökümü... “Hint kimyonu, kara kimyon” gibi adlar da verilen bir tür baharat. 13 Yiğit, kahraman... Kimi göçebe Türk boylarında birkaç aileye ait çadırdan oluşan topluluk... Alman faşisti... Suda yaşayan, çok ilkel yapılı omurgalı hayvan. 14 Sarmısağın, antibiyotik etki gösteren et ken maddelerinden biri... Bir tür ince ve çiçekli pamuklu kumaş... Kuzu sesi. 15 “Saçma ey göz ’ten gönlümdeki odlara su” (Fuzuli)... Lantan elementinin simgesi... Ahırlarda iki hayvan yeri arasında bölmelik diye konulan kalın sırık. 16 “Yok” anlamında argo sözcük... Vücudun üst bölümüne giyilen, genellikle ince kumaştan kadın giysisi... İndiyum elementinin simgesi. 17 Antil Denizi’nde bir ada ülkesi... İyi terbiye edilmemiş, vahşi binek hayvanı. 18 Yabancı... Mısır’a özgü, fıstık ve kuru üzümlü bir hamur tatlısı... Bir zaman birimi. 19 Elektromotor gücün ya da gerilimin birimi... Bir tür ince bez. 20 İtici neden, güdü... Posta hizmeti görmeye alıştırılmış güvercin... Sözcük türetmek ya da sözcüğün görevini belirtmek için kullanılan biçim verici ses. TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK ORMANDA İKİ ADAM... “Sonsuzluk Ormanı” bugün saat 21.30’da TRT 2’de gösterilecek. Chris Sparling’in senaryosunu yazdığı Gus Van Sant filminin başrollerinde Matthew McConaughey, Ken Watanabe ve Naomi Watts bulunuyor. Arthur Brennan, hayatında yaşadığı bir trajedi sonrası, Japonya’daki Fuji Dağı’nın derinliklerindeki gizemli bir ormana doğru yola çıkar. Girenin bir daha kolay kolay çıkamadığı, bir noktadan sonra geri dönüş işaretlerinin kaybolduğu bu orman, intihar etmek isteyen insanların da son durağıdır. Yaşamına dair derin acılar çeken Arthur ormana girdikten kısa bir süre sonra burada yapayalnız olmadığını fark eder. Ormanda Takumi Nakamura isimli yolunu kaybetmiş bir adamla karşılaşır ve iki adam bu uçsuz bucaksız ormanda hayatta kalmanın özünü kavrayarak ölümden vazgeçecek ve yaşama bir kez daha bağlanacaklardır... YAYIN AKIŞI 11.45 10’larca Bilgi 12.15 Hanedan 13.05 Ailenin Yeni Üyesi 14.00 Vahşi Kanada’da Bir Yıl 14.55 Zaman Makinesi 15.25 Acil Durum Senaryoları 15.50 Rikki’nin Türkiye Rotası 16.20 Ekmek Parası 16.50 Hayat Yarışı 17.20 En Tehlikeli Okul Yolları 18.15 Bi Çiftlik 18.45 Yiyeceğin Serüveni 19.15 Bahçenin Gizli Yaşamı 20.10 Büyük Mücadele 21.05 Kuş Bakışı Dünya 22.00 Bir Dünya Yaşam 22.30 Bilimin Ev Hali 23.00 Vahşi Doğadaki Casus 23.55 Geleneği Yaşatmak 00.50 Vahşi Kanada’da Bir Yıl 01.45 Bir Dünya Yaşam 02.15 Bahçenin Gizli Yaşamı 07.00 Güne Merhaba 09.00 İşimiz Estetik 09.45 Özel Sektör 10.00 Hafta Sonu 11.05 Şeffaf Oda 12.00 Haber 14.00 MXGPDünya Şampiyonası1.yarış 17.00 Haber 18.15 7. Vites 19.00 Ana Haber 21.00 Para Dedektifi 22.00 Yeşil Doğa 23.00 Haber 23.30 Pazar Akşamı Futbol 09.45 Western Kuşağı: Alvarez Kelly 11.30 Tarihin Ruhu 13.00 Sinema Dünyası 13.20 Kısa Bir Ara 13.30 Viyana Filarmoni Orkestrası “Yaz Gecesi Konseri 2019” 15.00 Belgesel: Gizli Şehirler: Amsterdam 16.00 Resim Sevinci: Bob Ross 16.30 Evliya Çelebi 17.00 Koleksiyoner 17.30 Sarayın Lezzetleri 18.00 Tarihin Ruhu 18.30 Sinema Dünyası 18.50 Kısa Bir Ara 19.00 Muasır 19.30 Atölye 20.45 Fotoğraflar 21.15 Film Önü 21.30 Yabancı Sinema: Sonsuzluk Ormanı 08.00 Haber Bülteni 08.40 Spor 09.00 Haber Bülteni 09.15 Tülin Şahin ile Hamilelik Günlüğü 10.00 Haber Bülteni 11.10 Kupa Bülteni 11.20 Ruhun Doysun 12.00 Haber Bülteni 12.20 Yaşasın Hayat 13.00 Haber Bülteni 14.15 Futbol Aktüel 15.10 Kupa Bülteni 16.15 0’dan 100 18.15 Çarşı Pazar Ekonomi 19.00 Haber Bülteni 19.15 O Anın Hikâyesi 20.00 Ana Haber 21.00 Paris’in Vahşi Hayatı 22.00 İnsanoğlunun Yolculuğu 23.00 Haber Bülteni 08.30 Çalar Saat Hafta Sonu 11.15 Temizlik Benim İşim 13.45 Şevkat Yerimdar 16.00 Her Yerde Sen 19.00 Anahaber Hafta Sonu 20.00 Yaparsın Aşkım 00.15 Yasak Elma 09.00 Hafta Sonu 11.00 Ulusal Özel 13.00 Haberler 14.00 Bilim ve Toplum 15.00 Ege Gündemi 16.30 Büyük Saat 17.00 Felsefe ve İnsan 17.45 İyilik Güzellik 19.00 Ana Haber 21.00 Görüş Alanı 23.00 Gece Bülteni 23.30 Pazar Sineması 09.45 Altın Peşinde 13.55 Goblin Works Garajı 14.45 Hurda Avcıları 15.35 Gizli Milyarder 16.30 Bilinmeyene 17.25 Nasıl Yapılır? 18.15 Kırsalda Yaşamak Zor 19.10 Kindig Garajı 20.05 Ölümcül Av 21.00 Adam Savage İle Çılgın Tasarımlar 21.55 Bilinmeyene Yolculuk 22.50 Goblin Works Garajı 23.45 Aaron’un İşe İhtiyacı Var 24.30 İşte Sürat İşte Ses 04.35 Nasıl Yapılmış? 10.00 Cosmos: Bir Uzay Serüveni 10.50 Vahşi Gezegen Derlemeler 12.35 Görevimiz Makine 13.30 Görevimiz Makine 14.20 Görevimiz Makine 15.15 Korkusuz Balıkçılar 16.10 Cosmos: Bir Uzay Serüveni 17.05 Zihin Oyunları 18.00 Yıldızlarla Buluşma 19.00 Satürn: Halkaların İçinde 20.00 Activate 21.00 Armstrong Kayıtları 22.00 Plüton ve Ötesi 23.00 Activate 23.55 Mühendislik Harikaları 00.45 Explorer 01.30 Vahşi Gezegen Derlemeler 03.00 Armstrong Kayıtları 03.45 İkinci Dünya Savaşı’nın Derin Sırları [email protected] SATRANÇ GM SUAT ATALIK [email protected] İsimler İsimler önemlidir, neticede arkanızda adınız kalır. Her işi herkes yapabilir Türkiye’nin en tehlikeli solganı haline geldi, satranç da bundan muzdarip! Turnuvaların kapanış törenleri ödül alanları taltif için yapılır, siyasetçi, idari amir, yönetici ordusu için değil. TSF haberlerinde, turnuva sayfalarında artık turnuvada derece alanları bulamıyorsunuz, satrancı oynayanlara tanıtan siyasetçiler, birbirlerine plaket takdim edenler, korkunç bir isimsiz (Nomen Nescio) kadrosu satrancı işgal etti. Satrancın tarifinin ısrarla değiştirilmeye çalışılmasına çok da şaşırmamak gerek, milli sporcu, antrenör, hakem, yazar, aklınıza gelecek her kavram dejenere edilmiş durumda. İçinde satranç hariç her şeyin olduğu açılış ve kapanışlar, hayatlarında satranç oynamamış kişilerin sadece yaptıkları değil mevcudiyetleri bile belli bir sınırın ötesine geçti. 1396 ELO ve 1634 UKD’yle zamanında il temsilcisi, antrenör ve hakem yapılmış olan bir müptedi iddia ediyor: Hamle sırasında olan oyuncu kalkıp tuvalete gidebilir. Tüm dünya hileyle mücadele ederken, tüm kurallar oyuncunun yardım almasını engellemek üzerine kuruluyken, başka bir lisanda değil, Türkçe ne yazdığını anlamak için çaba harcadığınız kişiler sadece sivrilmekle kalmıyor oyunu değiştirmeye çalışıyor! Hamlede olan oyuncu hamlesini yapmadan masadan kalkamaz, ancak çok önemli durumlarda o da hakem refakatinde olmak kaydıyla masadan kalkıp salon dışına çıkabilir. İsmin ne önemi var meşhur Shakepearean tiraddan! Bir devir çok yakın arkadaş olan ama sonrasında aralarına 15 yıl müddetince kara kedi giren Petrosyan, Geller ikilisinden bir açılış hazırlığı: GM Yefim GellerGM Salo Flohr, 19. SSCB Şampiyonası, Moskova 1951, Slav Savunması 1.c4 Af6 2.d4 c6 3.Ac3 d5 4.Af3 dc4 (Slav Savunması, Alapin Devamyolu.) 5.e4!? (Gambiti ilk olarak layığıyla inceleyen Geller olmuştur. AlekhineBogoljubow ve AlekhineEuwe unvan maçlarıyla yükselen Alapin Slavı’na karşı 5.a4 Ff5 sonrası 6.e3 ve merkezi f3e4 ile kurmak isteyen 6.Ae5!? olası. Şampiyonanın 13. turunda Geller, Petrosyan ikilisi Geller’in 1948 sonrası oynanabilir hale getirdiği er fedasına aynı anda başvuruyorlar.) b5 6.e5 (Bugünlerde tekrar gündeme gelen gambitte 6.Fe2 revaçta.) Ad5 7.a4 e6 8.ab5 Ac3 9.bc3 cb5 10.Ag5 (Fedanın püf noktası.) Fb7 11.Vh5 g6 (11... Vd7!? enterasan bir deneme çünkü 12.Ah7? Ac6 13.Af8 (13.Af6 gf6 14.Vh8 000) Vd4! Beyaz için kötü. Bu takdirde oyun 11...Vd7 12.Fe2 ile devam etmeli.) 12.Vg4 (12.Vh3!? Vd5!) Fe7 (13...Vd5? 14.Vf4!) 13.Fe2 (13.h4 h5!) Ad7 (13...Fd5 14.Ff3 Ac6 alternatif.) 14.h4?! (Deneme yanılmayla ilerleyen teori günümüzde önce 14.Ff3 hamlesini öne çıkarıyor.) h5 15.Vg3 Ab6 16.00 (16.Ff3 Vd7 17.00 alternatif varyant.) a5! Aynı tur oynanan GellerFlohr ve Petrosyan Smıslov partilerinde bu konuma ulaşıldı. Diğer tüm gambitlerde olduğu gibi er fedası yapanın kompanzasyonu ispat etmesine muhtaç bir konum. Aynı zamanda neden Petrosyan’ın dünya şampiyonu olup Geller’in aday kalmaktan öteye geçemediği konusunda satrançseverlere fikir verecek nitelikte! 17.Kb1? (İşlerin kötüye gittiğinin ispatı.) b4 18.f4 Vd7 19.Ka1 b3 20.f5!? (Geller yine de oyunu karıştırmaya çalışıyor.) gf5 (20...ef5 21.e6 fe6 22.Ve5 00 23.Ae6 Kf7 de mümkün.) 21.Ah3 a4 22.Vg7 000 23.Fg5!? a3 24.Vf7 Fg5 25.Ag5 Vf7 26.Af7 a2 (Ortaya çıkan durum gambit oyunu için fiyasko.) 27.Ad8 Şd8 28.Kfd1 Kg8 29.d5 Fd5 30.Ff3 Şe7 31.Şf2 Ff3 32.gf3 Ad5 33.Kd2 Ac3 34.Şe3 Ad5 Beyaz terk eder. 01 Bir isimde ne var? Aynı turda oynanan diğer parti olan Tigran PetrosyanVasili Smıslov oyununda 16 hamle sonunda ilk diyagramdaki konumumuzda müstakbel dünya şampiyonu, Geller’in 20. hamlede yaptığına benzer bir fedaya hemen başvuruyor: 17.d5! Ad5?! (Daha iyisi e4 karesiyle direkt olarak alakalı 17...Fd5 idi.) 18.Kd1 Vc7 19.Ae4 000 (Haliyle 19...00? 20.Fh5!) 20.Fg5! Fg5 21.Vg5 (Siyah kampta bilhassa d6’nın zafiyeti göze çarpmakta.) a4 22.Vg3! f5?! 23.Ad6 (23. ef6? Vg3 24.fg3 Khf8 25.Kf1 Ae3) Kd6 24.ed6 f4? (24...Vg7! 25.Fc4!! bc4 26.Ka4 Fc6 27.Kc4 Şd7 28.Kc6 Şc6 29.c4! kazanmasına rağmen bulunması zor yol.) 25.Vg6 Vd6 26.Ff3 Fc6 27.Ke1 Ke8 Satranç dünyasında sağlam oyunu dolayısıyla “Gayrımenkul” olarak da lakap takılan Petrosyan oyunu kendi tarzında bitiriyor: 28.Fd5! Vd5 29.Kad1 Vf5 30.Vf5! ef5 31.Ke8 Fe8 32.f3! Şc7 33.Şf2 Şb6 34.Şe2 Şa5 35.Kb1 a3 36.Şd2 b4! (36...Şa4? 37.Kb4 sonrası Şah a2 erini markaja alırken Kale diğer taraftan içeri girer.) 37.cb4 Şa4 38.Şc3 a2 39.Ka1 Şa3 40.Şc4 Şb2 41.Ke1!? (41.Ka2 Şa2 42.b5 tempo eksik de kazanır.) a1V 42.Ka1 Şa1 43.b5 Fd7 (43...Şb2 44.b6 Fc6 45.Şd4 Şah Kanadı erlerini temizler.) 44.b6 Fc8 45.Şd5 Şb2 46.Şe5 Şc3 47.Şf4 Şd4 48.Şg5 Şe5 49.Şh5 Şf6 50.g4 Fb7 51.Şh6! Siyah terk eder çünkü geri durdurulamaz. 10