Katalog

HABER EDİTÖR: ELİF TOKBAY 323 AĞUSTOS 2019 CUMA Kirlenen dil sorunu “Herkesin kullandığı cümleleri telaffuz etmekten kaçının. Herkesin söylediği cümleleri söylemek için bile olsa, kendi konuşma tarzınızı yaratın. Kendinizi internetten uzak tutmak için çaba gösterin. Kitap okuyun.” (*) HHH Yukarıdaki cümlede sizi rahatsız eden bir sözcük var mı? Beni “telaffuz” sözcüğü rahatsız ediyor. Bu Arapça sözcüğün dilimizdeki anlamı “söyleyiş” ve “söyleniş”. “Telaffuz etmek” ise “söylemek” anlamına geliyor. İşin tuhafı: Cümlenin, “Dilinize özen gösterin” başlıklı bölümün sunum cümlesi olması. Türkçenin son yozlaşması, Yeni Osmanlıcıların, AKP’nin ağzından toplumun belli bir kesiminin ağzına bulaştı. Can ve Telos yayınevlerinde editörlük, yayın yönetmenliği yaptığım sırada önüme gelseydi, üzerini kırmızı kalemle çizip yerine “söylemekten” yazardım. Editörün yetkisi, sorumluluğu ve görevidir. Türkiye’de editörlük mesleğinin kurucusu sayılabilirim. Bu yetkiyle konuşuyorum: Yazarda, çevirmende Türkçe dil bilinci yoksa kitabı yayımlamayacaksın! Benimle çalışan yazarlar ve çevirmenler bunu çok iyi bilir. HHH 12 Ağustos 2019 tarihli Hürriyet Kelebek ekinin son sayfasından bir örnek: “Mustafa Sandal’ın konserinde sana ithafen söylediği sözler bir kadın olarak hoşuna gitti mi?” Söyleşiyi yapan Hürriyet çalışanı “ithafen” sözcüğünün anlamını bilmiyor ve “hitaben” yerine kullanıyor. Yazarın kitabını birisine adamasına “ithaf” denir. Oysa o, “...senin için söylediği sözler” demek istiyor. Anlaşılan Hürriyet’te sayfa editörü ve düzeltmen yok. Varsa, onlar da bilmiyorlar: Birisine adayarak bir iş yapmaya “ithafen” denir.  HHH Bir zamanlar Cumhuriyet gazetesinde müthiş bir “müsahhihler” kadrosuna vardı: Mustafa Baydar (Yazar), Sadi Borak (Yazar, Atatürk uzmanı), Niyazi Ahmet Banoğlu (Yazar, tarihçi, Atatürk dönemi uzmanı), Kemal Özer (Şair), Adnan Özyalçıner (Öykü yazarı), Konur Ertop (Deneme yazarı), Doğan Hızlan (Yazar ve eleştirmen). Hepsi onlarca kitabı olan edebiyat adamı idi. Adlarını ansiklopedilerde bulabilirsiniz. Bu kadro Başyazar Nadir Nadi’nin ve yazarların makalelerini, yayımlanan her satırı okurlar ve düzeltirlerdi. Cumhuriyet gazetesinin saygınlığında çok büyük payları vardı. Ayrıca neredeyse her ortaokul ve lisede çok önemli Türkçe ve edebiyet öğretmenleri vardı. Yahya Kemal, Necip Fazıl, Arif Nihat Asya, Ahmet Hamdi Tanpınar, Behçet Kemal Çağlar, Behçet Necatigil gibi. HHH Sıra Türk dilinin en büyük katillerine geldi: Başta spor spikerleri olmak üzere bütün televizyon spikerleri, özellikle de kadınlar... Galatasaraylı futbolcu Diagne’nün adının nasıl söyleneceğini kendisine sormadan adama Cakne deyip duranlar; sanki Türkçede “kuşak” ve “nesil” sözcükleri yokmuş gibi “jenerasyon” sakızı çiğneyenler... Sanki sokaktan ya da “cemiyet”ten alınıp ekrana çıkarılmış gibi hımhım (burundan) konuşan, söyledikleri anlaşılmayan kızlar... HHH Artık TRT’nin kuruluş yıllarından söz etmem gerekiyor. TRT haber merkezini 4050 yaşlarında, deneyimli, ciddi öğrenim görmüş Ankara gazetecileri kurmuştu. Dil denetimi yapan Redaksiyon Şubesi’nin başında dünyanın sayılı muhabirlerinden Haluk Tuncalı vardı. Yardımcısı şair ve yazar Ahmet Oktay idi. Ahmet’in onaylamadığı tek satır ekranda okunamazdı. Spikerler, radyonun sınavla alınmış, diksiyon kurs ve sınavından geçmiş spikerleriydi. Türkçenin söylenişi onlar sayesinde düzeldi, bütünleşti. 1969’da TRT Dış Haberler’de çalışıyordum. Yıl sonunda TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak, yardımcısı Semih Tuğrul, Televizyon Dairesi Başkanı Mahmut Tali Öngören ve Ankara Televizyonu Müdürü Erhan İmset’in ortak kararı ile Öndenetim ve Redaksiyon Şubesi’ni kurmak üzere televizyonda görevlendirildim. Bütün program metinleri, film ve belgesellerin seslendirme metinleri şubenin onayı olmadan yayımlanamazdı. Seslendirme sanatçılarına ve devamlılık spikerlerine danışmanlık yapılırdı. O dönemde TRT Haber ve TV program daireleri Türkiye’nin Türkçe ve dilbilgisi öğretmenleri idi. Bilginize... (*) Timoty Snyder, Tiranlık Üzerine, Olvido Y. S.52 Konya’da bir kadın eşinin 20 bıçak darbesiyle, Ağrı’da ise boşanma vaadiyle katledildi Uzaklaştırma kararı yetmedi Konya’da evden uzaklaştırma kararı olan bir kişi, eşini 20 kez bıçaklayarak öldürdü. Saldırgan, daha sonra gittiği annesinin evinden polisi arayarak teslim oldu. Konya’da şoför olarak çalışan Bekir Erkol eşi Tuba Erkol ile sürekli kavga ettiği için Tuba Erkol, 4 gün önce kendisine şiddet uyguladığı gerekçesiyle karakola başvurdu. Şikâyetin ardından Bekir Erkol’a 18 Ağustos tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2 ay süreyle evden uzaklaştırma kararı verildi. Çıkarılan karara rağmen Bekir Erkol, dün sabah eşinin çocuklarıyla kaldığı merkez Karatay ilçesi Fevzi Çakmak Mahallesi Başak Caddesi üzerindeki daireye gitti ve eşinu öldürdü. l İHA Bekir Erkol ‘Boşanalım’ tuzağıyla öldürdü Özkan Nuyan Ağrı’nın Patnos ilçesinde bir çocuk annesi Emine Nuyan (35), kaldırımda yürürken bir kişinin silahlı saldırısına uğradı. Sağlık ekipleri, başına 2 mermi isabet eden Emine Nuyan’ın, yaşamını yitirdiği belirledi. Olayla ilgili soruşturma başlatan polis, kaçan saldırganın Emine Nuyan’ın bir süredir ayrı yaşadığı eşi Özkan Nuyan olduğunu tespit etti. Özkan Nuyan kısa süre de yakalanıp gözaltına alındı. İlk ifadesinde, aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle eşinin bir süredir Ağrı Kadın Sığınma Evi’nde kaldığını söyleyen Nuyan’ın, “Patnos’a gel konuşalım; burada boşanalım’ deyip çağırdım” dediği ve Emine Nuyan’ın sığınma evinden izin alarak dışarı çıktığını, olayın bu şekilde gerçekleştiğini dile getirdiği öğrenildi. l DHA VİLLADAN HIRSIZLIK Drone ile gözledi 4 milyonluk soydu Ankara’nın Çankaya ilçesinde bir villaya gi ren hırsız ve arkadaşları, 4 milyon liralık soygun yaptı. Daha önce 11 ayrı suçtan sabıkası bulunan şüpheli Serkan Y. yakalandı. Hırsızın lüks villayı uzun zaman boyunca drone ile gözlediği ortaya çıktı. Serkan Y. ve 4 kişi Emniyet’teki sorgusunun ardından adliyeye sevk edildi. l DHA