Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY 1128 TEMMUZ 2019 PAZAR Türkiye’de yüksek enflasyon ve faiz sorunu yaşanırken, dünyada negatif faiz ve deflasyon riski var Dünyanın derdi başka Dünyada negatif getirili tahvil miktarı 14 trilyon dolara ulaşırken, Özyeğin Üniversitesi’nden Gi zem Öztok Altınsaç’a göre düşük faiz varlık balo nu oluşmasına neden olabilir. Türkiye yüksek enflasyon ve faizden dert yanarken, Avrupa, ABD ve Japonya merkez bankaları enflasyonun artmamasından ve faizi yük seltememekten şikâyetçi. Bunun sonucu olarak dünyada negatif EMRE DEVECI getirili (eksi getiri) tahvillerin toplam piyasa değeri 13.7 trilyon dolarla rekor sevi yelere yükselmiş durumda. Küresel enflasyonun son 50 yılın en düşük seviyelerinde olduğuna dikkat çeken Özye ğin Üniverstesi’nden Gizem Öztok Altınsaç, düşük enflas yon sorununa dair “Enflasyo nun çok düşük olduğu ortam larda, enflasyon beklentileri de düşmeye başlar, bunu gö ren tüketici de harcamalarını erteler. Tüketim ertelendiğin de de büyüme baskı altında kalır” değerlendirmesinde bu lundu. Altınsaç ile bu konula rı konuştuk: Ticaret savaşı etkisi n Çok düşük faiz ve enflasyon normal mi? 2008 global krizi sonrası geçen 10 yılın ardından, bu kadar yüklü parasal gevşeme dönemine rağmen geldiğimiz düşük faiz ve enflasyon süreci normal değil. Global enflasyon son 50 yılın en düşüğünde. İktisat kitaplarında bize öğretilenlerden çok daha farklı fiyatlamalar görmekteyiz. Büyük merkez bankalarının, yıllarca parasal gevşeme yap masının ardından ve dünyada borçluluğun daha da arttığı bir dönemde, ne faiz yükseliyor ne de global anlamda enflasyon riski var. Aksine, örneğin Avrupa’nın 20152016’da kenarından geçip kurtulduğu “deflasyon” gibi son derece zorlu döneme tekrar yaklaşma riski mevcut. Bu ortamda tahvillerin negatif faizle fiyatlanmasının iki sebebi olabilir: Ya piyasalar merkez bankalarının, düşük enflasyona karşı verdikleri reaksiyon fonksiyonlarında değişiklik bekliyor ya da ilerleyen dönemde büyüme önemli ölçüde potansiyelin altında kalacak. Ticaret savaşları da bu süreci destekliyor. En büyük risk bu n Çok düşük enflasyon ve faiz ne tür riskler yaratır? Yüksek enflasyon, bizim gi bi ülkeler için önemli bir so runsa, olması gerekenin altın da enflasyon da gelişmiş ül keler için sorun. Sağlıklı olan ucuza almak için bekler. Tü belli bir seviyede enflasyon ile ketim ertelendiğinde büyüme sürdürülebilir büyümeyi ya baskı altında kalır. Talep ye kalamak. Enflasyon çok dü tersizliğinden enflasyon daha şük olduğunda, enflasyon bek da düşer ve deflasyona (mal lentileri de düşmeye başlar, ve hizmet fiyatları genel bunu gören tüketici harca seviyesinin belirli za malarını erteler. Bu sü man diliminde sürekli reç kendi kendini bes düşüşü) girersiniz. Glo lemeye başladığın bal ekonomi için en bü da, bir dönem son yük risktir. Çünkü yıl ra fiyatların düşe larca parasal gevşeme ceği beklentisi yapan merkez banka de oluşabilir. Fi larının böyle bir du yatın düşeceği ruma müdahale ede ni düşünen tüke bilecek kadar ma tici de yarın daha Gizem Öztok Altınsaç nevra alanı yoktur. Çünkü eğer aracınız faiz ise zaten o çok çok düşük. Aracınız bilanço büyütmekse, zaten o da çokça büyümüş. Bu duruma gelmeden hızla müdahale etmeniz gerekir. Fed’in de 2019 başından bu yana hızla U dönüşünün ardındaki temel sebep enflasyonun düşündüklerinin aksine bir türlü gelmeyişidir. n Varlık balonu riski var mı? Piyasalarda tam anlamıyla resesyon beklentisi oluşmadığı müddetçe, çok düşük faizlerin varlık balonu oluşturma riski her daim vardır. TALEP YETERSIZ n Avrupa ve ABD’de enflasyon neden artmıyor? Gerçekleşen ile potansiyel talebe bakmak lazım. Potansiyelin üzerinde büyürseniz, bu talep kaynaklı enflasyon yaratır. Bugün global büyümenin potansiyeli düşük. Ticaret hacmi de yavaşlıyor. Dolayısıyla büyüme kaynaklı bir enflasyon yok. İkincisi beklentilerin yönetilmesi. Var olan enflasyon hedeflemesi, şu aşamada enflasyon beklentilerini çıpalamaya yetmiyor. Enflasyon olması için beklenmesi gerekir. Oysa hem ABD hem Avrupa’da, enflasyon beklentileri hızla düşmekte. Üçüncü konu ise teknoloji. Teknolojinin gelişmesi de, gelişmiş ülkelerde genç nüfusun azalması gibi faktörler de düşük enflasyona sebep olmakta. MALİ POLİTİKA ŞART n Faizi düşürmek ve varlık alımı sorunu çözer mi? Avrupa’nın bankacılık tarafında yaşadığı soruna faiz düşürme ya da varlık alımı gibi ezbere bir çıkarım yapamayız. Ama para politikası da üzerine düşeni yapmazsa o zaman deflasyona düşündüğümüzden çok daha hızlı girer bu ekonomiler. Var olan araçları kullanılmaktan başka şansımız çok yok. Ama bu tarz ekonomilerin maliye politikalarını da devreye sokması gerekiyor. Avrupa özelinde ise hem mali hem bankacılık birliği olmadığı için, sistemsel anlamında daha büyük sorun var. Borsa İstanbul değer kaybetti Golften 135 milyon Avro Uluslararası Golf Tur Operatörleri Birliği Türkiye Başkanı Cahit Şahin, nitelikli turist uygulamalarından birinin golf turizmi olduğunu vurguladı. Şahin şu konuya dikkat çekti: “Kişi başı 11001200 Avro harcama söz konusu. Yılda 120 bin kişiden ortalama 135 milyon Avro gibi bir rakamın ekonomiye girdisi sağlanıyor. Golf turnuvası için gelen misafirlerin, tatil için de geldiklerini görüyoruz.” Halka ucuz tatil uyarısı Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, “ucuz tatil” kampanyalarına karşı dikkatli olunmasını istedi. Şahin “Bazı acenteler insanlara güzel, ucuz ve avantajlı tatil sunuyor. Ancak tatil günü geldiğinde o hizmeti verecek asıl şirketin bizim otel ve bilet rezervasyonundan habersiz olduğunu görüyoruz” dedi. Küresel piyasalarda ilk yarıda ekonomik kararları olumsuz etkileyebilecek güçte birçok jeopolitik ve siyasi gelişme yaşanırken, yatırımcıların riskleri fırsata dönüştürmesi sonucu dünya borsalarının değeri 2018 sonuna göre 7.6 trilyon dolar artarak 82 trilyon doları aştı. New York Borsası sahip olduğu 24.2 trilyon dolarlık Dünya Borsalar Federasyonu’na göre yılın ilk yarısında dünya borsalarının değeri yüzde 10.2 artarken. BİST’te yüzde 1.4 düşüş görüldü. piyasa büyüklüğü ile zirvedeki yerini korudu. En hızlı artış yaşanan borsa, değeri yüzde 60 yükselerek 43.1 milyar dolara çıkan İran’ın Fara’sı oldu. En fazla kayıp yüzde 11.5 ile 3.9 milyar dolar piyasa değerine gerileyen Ukrayna borsasında gö rüldü. Borsa İstanbul’un değeri de yüzde 1.4 düşüşle 147.2 milyar dolara indi. Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) rakamlarına göre 2018 yıl sonundan itibaren dünya borsalarında yüzde 10.2 artış görüldü. l Ekonomi Servisi New York Borsası’nın değeri 24 trilyon dolara yükseldi. Tüketici ‘puanlama’yı sevdi Global strateji ve pazarlama danışmanlığı şirketlerinden SimonKucher & Partners tarafından, Türkiye’nin de yer aldığı, dünya çapında gerçekleştirilen “puanlama ekonomisi” araştırmasına göre, ürün puanlamalarının önemi giderek artarken, aynı zamanda alışveriş davranışlarını ve marka aidiyetini de etkiliyor. Müşteriler pazarlama mesajlarına daha az güvenirken, güç dengesi giderek tüketici lehine kayıyor. Türkiye’de yüzde 91 Otomotiv, bankacılık, sigorta, turizm, tüketici elektroniği gibi birçok sektörü kapsayan araştırmanın sonuçlarına göre, dünya çapında, tüketicilerin yüzde 71’i ürün puanlamalarını “önemli” veya “çok önemli” olarak değerlendirirken, bu oran Türkiye’de ise yüzde 91’e ulaşıyor. SimonKucher Yönetici Ortağı Mert Terzioğlu’nun verdiği bilgiye göre, puanlama, tüketiciler için ürün özellikleri ve fiyattan sonra, satın alma kararlarında üçüncü önemli kriter. Puanlama ürünün markasından daha önemli bulunuyor. Ankete katılanların yüzde 51’i, ürün puanlamaları nedeniyle daha fazla değer elde ettiklerini düşünüyor. l Ekonomi Servisi ‘YERLI’ LOGOSUNDA ÜRETIM YERI KALKTI Ticaret Bakanlığı’nın “Fiyat Etiketinde Yerli Üretim Logosu Kullanımına İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği” dünkü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, yerli üretim logosu bulunan etiketlerde ve fiyat listelerinde ayrıca üretim yerinin belirtilmesine ilişkin gereklilik tebliğden çıkarıldı. Törene German Frers, İpek Kıraç ve Cor D. Rover katıldı. Motoryat ve yelkenli piyasasında büyüyor Kıraça Holding’in çatısı altında faaliyet gösteren Türkiye’nin ilk motoryat seri üreticisi Sirena Marine, motoryatta Sirena Yachts, yelkenlide ise Euphoria ve Azuree ile kendi know how’ıyla üretip dünyanın dört bir yanına ihraç etmeye devam ediyor. Yeni tasarımları olan Sirena 88’in denize indirilmesiyle ilgili törende konuşan üst yönetici İpek Kıraç, Avrupa’dan ABD’ye, Dubai’den Japonya’ya kadar dünyanın çok farklı bölge ve ülkelerindeki deniz tutkunları tarafından tercih edildiklerini vurguladı. 30 metrelik yeni model dünyaca ünlü tasarımcıları Cor D. Rover ve German Frers’in imzasını taşıyor. l Ekonomi Servisi Promosyon şenliği için 49 ülke gelecek Bu yıl 912 Ekim tarihlerinde CNR Expo Yeşilköy’de düzenlenecek Promexpo Fuarı, ihracatını artırmayı hedefleyen promosyoncuyu Almanya, Fransa, Mısır, Romanya, Hindistan ve Rusya başta olmak üzere 49 ülkeden 20 binin üzerinde profesyonel alıcıyla buluşturacak. Bu yıl 32’nci kez düzenlenecek fuarda, ajanda, kalem gibi klasik promosyonların yanı sıra son dönemlerde bu açıdan yıldızı parlayan taşınabilir şarj aletinden, bluetooth kulaklıklara ve hoparlörlere kadar binlerce teknolojik promosyon ürünü sergilenecek. Fuar, Promosyon Ürünleri İmalatçıları ve Satıcıları Derneği işbirliğiyle düzenleniyor. l Ekonomi Servisi TAB Gıda Popeyes’i Çin pazarına taşıdı TFI TAB Gıda Yatırımları (TFI), 2012’de Burger King ile başladığı Çin operas yonlarına Popeyes markasını da ekledi. Burger King ile bu ülkede 1000’in üzerin de restorana ulaşan şirket, 10 yıl içinde bu rada 1500 Popeyes şubesi açmayı hedef liyor. TFI Üst Yöneticisi Korhan Kurdoğlu, şu bilgileri verdi: “Bir Türk işletmecisi olarak Çin’e yatırım kararı almak cesur bir adımdı. Bugün bu kararın bü yümemize ne kadar büyük etki si olduğunu görüyor ve Çin’de gösterdiğimiz bu başarının glo bal bir şirket olarak bizi getirdi ği noktadan ülkemiz adına da gu rur duyuyoruz.” Şirket ayrıca, Kuzey Makedonya’da Bur ger King ve Usta Döner ci şubeleri açtı. l Ekono mi Servisi Korhan Kurdoğlu Akbank’ın kredi desteği 270 milyar liraya çıktı Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil, bankanın 2019 ilk 6 aylık konsolide finansal sonuçları üzerine yaptığı açıklamada, “Küresel düzeyde jeopolitik ve ekonomik gelişmelerin önem kazandığı bir dönemden geçiyoruz. Bankacılık sektörümüz ekoHakan Binbaşgil nomiye des teğini bu dönemde de sürdürdü” dedi. Binbaşgil’in verdiği bilgiye göre bankanın kredi desteği 222 milyar lirası nakdi olmak üzere toplam 270 milyar TL oldu. Yılın ilk 6 ayında mevduat yüzde 10 artarak 230 milyar lira, aktifler 376 milyar liraya çıktı. Banka ilk 6 ay için yüzde 18.7 düşüşle 2.7 milyar konsolide net kâr elde etti. Sermaye yeterlilik oranı yüzde 17.7 olan bankanın, takipteki krediler oranı da yüzde 4.5. l Ekonomi Servisi Vodafone’un mobil abone sayısı 23.7 milyonu aştı Vodafone Türkiye, nisanhaziran dönemini kapsayan 201920 mali yılı birinci çeyrek sonuçlarını açıkladı. Servis gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17.2 artarak 2.9 milyar liraya yükselen şirketin, mobil abone sayısı ise 389 bin net artış ile 23.7 milyonu aştı. M2M (makineler arası iletişim) dahil toplam mobil abone sayısı ise 25.5 milyona ulaştı. Şirket faturalı abone sayısını yaklaşık 1.4 milyon artış ile 13.8 milyona çıkardı. Üst Yönetici Colman Deegan, hedefleriyle ilgili şun ları anlattı: “Amacımız daha iyi bir gelecek için herkesi birbirine bağlamak. Yerli üre time destek en bü yük öncelikle rimizden biri. ULAK için ça lışmalarımız sürüyor.” l Ekonomi Servisi Colman Deegan