Katalog

10 28 TEMMUZ 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, caz tarihinin en büyük doğaçlamacısı ve “bebop” akımının babası olarak kabul edilen ABD’li saksafoncu... Osmanlı Devleti’nde doğan, şahin, atmaca gibi av kuşlarının bakımı ve eğitimi işine verilen ad. 2 Thomas Hobbes’un, devleti konu alan ve “İnsan insanın kurdudur” sözünün de yer aldığı ünlü yapıtı... Ergenekon’dan çıkışlarında Göktürklere yol gösterdiğine inanılan dişi kurt... Kuzey Amerika’nın beş büyük gölünden biri. 3 Gümüşhane’nin Torul ilçesinde bir yayla... Hatay’ın turistik bir ilçesi... Yozgat’ın Sorgun ilçesinde antik bir kent... Lübnan’ın plaka kodu. 4 Bir işin olmasına az kaldığını belirtmek için kullanılan deyim sözü... Uygurlarda yüksek devlet memurlarına verilen san... Değişik renk ve cinsteki ipliklerle kumaş üzerine yapılan süs. 5 Satrançta bir taş... 15911659 arasındaki döneme ilişkin Osmanlı tarihiyle tanınan tarihçi... Yapıtlarıyla izlenimcilere esin kaynağı olan ünlü Fransız manzara ressamı... “Yiğit yiğide yâr olur / Kötü lerde süt olur” (Karacaoğlan). 6 Argoda karnı aç ya da para sız kimseye verilen ad... Tıp dilinde, amaçlı hareketlerdeki titremeye verilen ad... Terlemekten ya da sıcak vücutta görülen küçük pembe kabartılar. 7 Binek hayvanlarının sırtındaki oturmalık... Doğal hidratlı manganez ve kalsiyum silikat... Tükürükte bulunan ve nişastanın sindirilmesine yarayan enzim. 8 Adıyaman’a özgü, ince bulgur ve asma yaprağıyla yapılan dolma... Türk edebiyatında 1914’te genç şair ve yazarların oluşturduğu topluluk... İri taneli bezelye. 9 Orta Anadolu’ya özgü çoban köpeği cinsi... Diyarbakır’a özgü, kıyma ve bulgurla yapılan bir tür köfte... Başarısızlık, sonuçsuzluk. 10 Meslek... Karanlık... İnsan dışındaki varlıkları konuşturma sanatı... Şaşma belirten bir ünlem. 11 “Hayriyye” ve “Hayrâbâd” adlı mesnevileriyle tanınmış 17. yüzyıl divan şairi... Japon kökenli bir köpek cinsi... Mardin’e özgü, bir tür baharatlı çörek... Tümör. 12 “Ger derse Fuzuli ki güzellerde var / Aldanma ki şair sözü elbette Bu haftaki bulmaca ödülü Küresel Dijital Ekonomide Emek Ursula Huws Yordam Kitap 14 TEMMUZ 2019 1737 KAZANANLAR: Yücel Erener, Sevda İkizler, Mehmet Kuşçu, Güneş Abacı, Yakup Adıvar, Zeki Demirci, Nuran Yazıcıoğlu, Can Deniz, İSTANBUL, Mustafa Kemal Karahasan, SAMSUN, Ümit Ertürk, Neşe Nergis, ANTALYA, Aslı Saran, BURSA, Okan Özkan, ÇANAKKALE, Ali Dilekli, KONYA, Serap Gürgünoğlu, ANKARA, Remzi Kaya, SİNOP, Ilgaz Günalp, Sami Gürhan, MERSİN, Tümay Ongan, BALIKESİR, Oktay Pekdemir, Nejat Koş, Nalan Ateş, İZMİR, Metin Ünsal, ESKİŞEHİR, Ayşegül Sayar, M. Şadi Yücel, BOLU Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@ cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 14.07.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Jack London’ın Haytalarla Çolpalar (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 R E Ş AT E K R EMKOÇU AYGUT 2APOF EN İ BA S MAVAT AT E 3T İ T İ V İ L LUS OR E S T E S N 4İT S AK İDİ L PD AL İ ME 5 POT F TR EV İ RA E P E L EK 6 AMARU L A GAV NED İM TE 7ŞEB İ KE AA ALABAY Pİ 8 İ AB B E L L İ N İ AME R İ KA 9 R İ KAB İ Y E ME R E TA AŞAR 10 A Ş S ADE KAR A S MEME L İ 11 C A Z F E R OMON EKENEK Y 12 U R U L A R BAZ ADA İ NAB E 13 D E B İ YUAN A L İ Ş AR ROT 14 O T O M A N C O R N A K 15 Ğ N A İ SAS İ S PA 16 U R R A KUN HOK E R 17 İ S M O R O N T A R İ 18 Ö J E N İ K S AK İ AK 19 L İ V A O M K A Z O V A 20 Ü T İ L İ T A R İ Z M U S yalandır”... Hayat arkadaşı... Çikolata soslu bir cins pasta. 13 Uzaklık işareti... Mahkeme sonucunu gösteren resmi belge... Amasya ilinde, Hitit ve Pers dönemine ilişkin önemli buluntuların ortaya çıkarıldığı höyük... Yasalara aykırı davranış... Kızgın bir demirle vurulan damga. 14 Biriyle eğlenme ve onu küçümseme... Kokusu hardala benzeyen zehirli bir savaş gazı... Bir nota. 15 İspanya’ya özgü dayanıklı bir domates cinsi... Kızılcığa verilen bir başka ad. 16 Kimi Türk lehçelerinde “ağa” yerine kullanılan sözcük... “Eğlenecek bulaman / Gönlümdeki köşk olmasa” (Âşık Veysel)... Alevli ateş. 17 Kimliği belirlenemeyen uzay cisimlerine verilen ad... Bir salon dansı... Havadaki su buharı. 18 “ Islak”: Turgut Uyar’ın şiir kitabı... Kabakulak hastalığına verilen bir başka ad. 19 Kutsal kitaplarda Suriye ile Mezopotamya’yı içine alan bölgeye verilen ad... Mısır’a özgü bir tür el kuklası... Hayvanlara vurulan damga. 20 Tavlada “üç” sayısı... Germen folklorunda, küçük insan biçimindeki mitolojik varlık... Bir iskambil oyunu. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Spartakistler adlı devrimci grubun kurucularından olup kadın haklarını savunan eylemleriyle de tanınmış Alman komünist önder... Eskiden Rusya’da kullanılan, dört tekerlekli köylü arabası. 2 Osmanlı mutfağına özgü, çamsakızlı sumuhallebisi... Aptal, sersem, budala... Vücutta biriken azotlu bileşik. 3 Halkın aşağı tabakası... Bulgaristan’ın para birimi... Berilyum elementinin simgesi... Güney Amerika’nın And Dağları’nda yaşayan yerlilerin dinsel önderlerine verilen ad. 4 “Cânan gide, rindan dağıla, mey ola / Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde” (Ziya Paşa)... Motorun eskiyen ya da aksayan parçalarını değiştirerek, onararak motoru yeni duruma getirme işlemi... Dumanrengi. 5 Bir nota... Yemen ve Etiyopya’da yetişen, yaprakları uzun süre çiğnenince sarhoşluk veren bir ağaççık... ABD basketbol ligini simgeleyen harfler... Bir renk... Fransa’da bir kent. 6 Yapma, etme... Sofralık bir üzüm cinsi... En küçük sosyolojik birim... “Beyhude ile menzil alınmaz”(Emrah). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... 7 Zerdüşt dininde kötülük tanrısı... Boğazına düşkün olan, obur. 8 Pokerde kâğıt dağıtma sırası gelen oyuncunun, karıp kestiği kağıtları dağıtılmak üzere kendisinden sonraki oyuncuya vermesi... Fırında pişirilen bir tür tuzlu turta... Mısır’ın plaka kodu... “Çalma, hırsızlık” anlamında argo sözcük. 9 İnatçı... Özgün çizim, harita, plan gibi şeylerin fotoğraf tekniğiyle çoğaltılması... Önü hendekli siper... Polonya’nın plaka kodu... Galyum elementinin simgesi. 10 Alkollü içkilerden alınan vergi... Eldeki haritaya göre arazi üzerinde bir parseli kazıklarla belirtme. 11 Akım şiddeti birimi kiloamperin kısa yazılışı... Sümerlerde sağlık tanrıçası... Kuzey Amerika kızılderililerinin koni biçimindeki çadırı... Aralıksız yinelenen ve artık düşünmeksizin yapılan eylemlerin tümü... Üye. 12 “Delice doğan” da denen bir kuş... Kefale benzer bir göl balığı... İsviçreli çobanların türküsü. 13 Bir sanatçının ya da bir dönemin yapıtlarını toplu bir biçimde sunan resim sergisi... Üstünkörü bir biçimde, geçici olarak onarma. 14 Bir soru sözü... Unvan, sıfat, etiket... Sarımsağın, antibiyotik etki gösteren etken maddelerinden biri... İlkel toplulukların inancında doğaüstü güçlere verilen ad. 15 Bitlis yöresine özgü, ıspanak ve aşurelik buğdayla yapılan bir yemek.. Adları sıfat yapan bir yapım eki... Süryanilerin 1 Nisan’da kutladıkları bahar bayramı. 16 Göreceği gelme, özleme... Tahıl yığını. 17 Brezilya’nın para birimi... Mezar. 18 “ odur ki alçak dura / Yüceden bakan göz değil” (Yunus Emre)... Yarı memnunluk anlatan bir ünlem... Güney Amerika’da yaşayan bir yük hayvanı... Ateş. 19 Moğolistan’da sütten yapılan votka... Muğla’nın bir ilçesi. 20 Şalgama verilen bir başka ad... Kadınlar hamamında hizmet eden ve müşterileri yıkayan kadın. TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK ‘KRALIÇE’ BUGÜN EKRANDA “Kraliçe” adlı film bugün saat 21.30’da TRT 2’de gösterilecek. Filmin yönetmeni Stephen Frears, İngiltere’de “Kraliyet Ailesi” kavramını mercek altına alırken kurguyu esprili bir dille şekillendiriyor. Halkın prensesi Diana, Paris’te bir trafik kazasında ölmüştür. Kraliçe ve ailesi, bir süre Balmoral Kalesi’nin kapalı kapıları ardında yas tutmayı uygun görürler. Kalpleri kırık olan halkın insanları bu tutumu anlayamazlar ve Kraliçe’den kendilerine açıklama yapmalarını beklerler. Bu durum henüz seçilen Tony Blair üzerinde de baskı unsurudur. YAYIN AKIŞI 11.35 Yiyeceğin Serüveni 12.00 Hanedan 12.50 Ailenin Yeni Üyesi 13.45 Bozayı Yavruları Ve Ben 14.40 Ödüllü Belgesel 2018: “Kurbağa Avcıları” 15:15 Acil Durum Senaryoları 15.40 Katil Eşek Arıları 16.30 10’Larca Bilgi 17.00 Kurt 18.05 Mavi Dünya 18.30 Bi Çiftlik 19.00 Dünya Gezegeni 19.55 Büyük Mücadele 20.50 Hanedan 21.40 Su Savaşları 22.35 Doğu’nun Kayıp Silüetleri 23.05 Bir Zamanlar İnek 23.55 10’Larca Bilgi 00.25 Katil Eşek Arıları 01.20 Hanedan 02.15 Çırak 07.00 Güne Merhaba 10.00 Hafta Sonu 11.15 Her Sabah Bir Liman 12.00 Haber 13.15 Dünyadan 14.00 Başarıya Doğru 15.00 Haber 15.30 En Yeni 16.00 Başarıya Doğru 17.00 Haber 18.15 7. Vites 19.00 Ana Haber 21.00 Para Dedektifi 22.00 Haber 00.00 Gece Haberleri 11.30 Tarihin Ruhu 13.00 Konsere Davet 13.30 Pazar Konseri 15.00 Belgesel: Sayılar 4 16.00 Resim Sevinci: Bob Ross 16.30 Evliya Çelebi 17.00 Sinema Dünyası 17.20 Fotoğraflar 17.30 Koleksiyoner 18.00 Tarihin Ruhu 18.30 Sarayın Lezzetleri 19.00 Muasır 19.30 Murat Boncuk’la Atölye 20.00 Aramızda Müzik Var 20.45 Fotoğraflar 20.50 Evliya Çelebi 21.15 Film Önü 21.30 Yabancı Sinema: Kraliçe 23.00 Film Arkası 08.00 Haber Bülteni 08.40 Spor 09.15 Tülin Şahin ile Moda 10.20 Ruhun Doysun 12.20 Osman Müftüoğlu İle Yaşasın Hayat 14.15 Zaman Yolcusu Türklerin İzinde 15.30 Doğru Tercih 16.15 0’dan 100’e 18.15 En Sağlıklı Sohbetler 19.15 O Anın Hikâyesi 20.00 Ana Haber 21.00 NTV Belgesel Kuşağı / İnsanoğlunun Yolculuğu 22.00 NTV Belgesel Kuşağı / Vahşi Meksika 08.30 Çalar Saat Hafta Sonu Haber 11.15 Her Yerde Sen 13.45 Bir Aile Hikâyesi 16.30 The Taste Türkiye 19.00 Ana Haber Bülteni 20.00 Yaparsın Aşkım 00.15 Efsane Aile 08.15 Hayat Güzeldir 10.00 Pazar Sürprizi 13.00 Yeni Gelin 15.45 Çocuktan Al Haberi 17.00 Çocuktan Al Haberi 18.45 Hafta Sonu Haber Bülteni 20.00 Yakut Kırmızı 22.30 Kapımdaki Casus 09.45 Bering Boğazı’nda Altın 13.55 Çamur Kamyoncuları 14.45 Yabanda Yaşamak 15.35 Jeremy Wade: Karanlık Sular 16.30 Araç Kurtarıcılar 17.25 Nasıl Yapılır? 18.15 Ed Stafford: Yaban Macerası 19.10 Kindig Garajı 20.05 Ölümcül Av 21.55 Araç Kurtarıcılar 22.50 Çamur Kamyoncuları 23.45 Sokak Çılgınları 00.30 İşte Sürat İşte Ses 09.00 Muhteşem Gezegenimiz 09.50 Çığır Açan Buluşlar 10.40 Mısır’a Yukarıdan Bakmak 11.35 Kanunsuz Ada Özel 12.25 Uçak Kazası Raporu Özel 13.20 Uçak Kazası Raporu Özel 14.15 Uçak Kazası Raporu Özel 15.10 Korkusuz Balıkçılar 16.05 Çığır Açan Buluşlar 17.05 Muhteşem Gezegenimiz 18.00 Yıldızlarla Buluşma 19.00 SPACEIL Hikâyesi 20.00 Zihin Oyunları 21.00 Vahşi Gezegen 22.00 Europa’ya Yolculuk 23.00 Zihin Oyunları 23.55 İnanılmaz Makineler cumtv@cumhuriyet.com.tr SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Satranç Satranç Türkiye’de ve dünyada sürekli değişim içindeyken idari başarısızlığın bu sporu etkileyişi ortada. Dünyada IM Makropulos’dan kurtulundu ama yerine gelen Dvorkoviç’in ne yapacağı da belli değil. Politikacıların iktidara geldiklerinde kendilerinden evvelki dönemin denetimini yapmamaları gelecekteki tasarruflarına ışık tutar. İki FIDE yönetiminde bulunan Gülkız Tulay ve oy için FIDE’de tutulan diğerleri durumun göstergesi. Satranç dışı kişilerin cirit attığı kurum ve komisyonlar artık kanıksanmaya başladı. Genel kurulda kürsüye çıkıp “Ben satranç biliyorum!” diyen başkan vekili ahir zamanı temsil ediyor. Bunun neticesinde çocuktan sporcu, satranç ve dil bilmeyenden hakem, idareci, organizatör hatta antrenör yapılmakta. Yeni moda, hayatında kitap okumamış insanların kitap hatta satranç köşesi yazması. Tüm bu konularda esas satrançtaki güç ve unvanlarken iş, içinde satranç partisi olmayan kitaplar ve sahtekârın her türlüsüne kaldı. Hilenin yükseldiği dönemde, hile önleneceğine birçok ülkede devlet eliyle yapılır hale geldiğinden hiyerarşi bozuldu. Satranç metamorfoz geçirirken bireysel olarak ne yapmak lazım? Teknik açıdan ilk önemli hususla, satrancın fiziki bir spor olduğunu kabul etmekle başlanmalı. Modern satranç kısalan turnuva süresi, günde çift tur gibi uygulamalarla ve ajurnelerin kalkmasıyla birlikte satrancı ağır bir spor haline getirdi. İkinci önemli noktaysa teori ve pratiğin iç içe geçişi kadar bazı konularda ayrılmasının gerekliliği. İlk örneğimiz altyapısında teorik bilgi olmayanın düştüğü durum: Konumumuz OrduRota Koleji maçının birinci masasından. GM İlyuşenokGM Daştan, Konya 2019 oyununda teorikman çok önemli bir durum oluştu. Hamlede olan Siyahlar rakiplerinin Kc4 oynamasına izin vermemeli ama 1...Fb4? 2.Ad4! (2.a3? Ka2). Dolayısıyla aslında arzu edilmeyen 1...Şe6! 2.Ad4! (2.Kc4? Şd5 3.Kc7 Şe4d3) Fd4 3.Kd4 hafif taş değişimini sağlar.3...Ka2 4.Kg4? g5 5.h4?? Şf5 6.Kc4 g4 7.g3 sonrası son yatayda kesilmiş Beyaz Şahla İlyuşenok kaybetti. Fakat oyun sonu teorisine hâkim biri açısından 4.Şg1! a4 5.Şh2 a3 6.Kd3! (Kaybedeceği mutlak olmayan 6.Ka4 Tarrasch prensipleri dahilinde doğru ama bu kez istisna kaideyi bozuyor.) Ka1 (6...g5 7.Şg3 h5 8.h4 g4 9.Kb3b5 sonucu Siyah Şah Kanadı erleri gereğinden önce düşer.) 7.Şg3 Şe5 (7...a2? 8.Ka3 her zaman berabere.) 8.Kb3 Şd4 9.Şg4 Şc4 10.Kf3 Şb4 11.Kf4! ve Beyaz Vançura tekniğinden yararlanarak Siyah Şahın a erinin ilerlemesine yardımını engeller:11... Şb3 12.Kf3 Şb2 13.Kf2= Hızlanmış tempoda satranççıda aranan en önemli şart taktik konumlar için tetikte beklemek. Bu seferki örneğimiz ağır partilerden alınma değil ve imajiner bir analiz: Konumumuzda Beyaz iyi ama ne kadar iyi? Düşmek üzere olan f3 eri yine de dikkat gerektiriyor. En düşük seviyede 1.Fh7?? f5 varken 1.Şf2?? (Acele ve yanlış!) Vh5!! 2.Fd7 Vh2 3.Şf3 Fg3! (3... Vg3? 4.Şe2 Vg2 5.Şd1 ve Beyaz Şah güvendedir. Şimdi Siyah 4... Vf2 5.Şg4 h5! 6.Şh5 Vf3 (veya 6... Ve2 7.Fg4 Vh2) 7.Fg4 Vh1 de tehdit etmekte.) 4.Vf5 h5! ve Beyaz Şah mat ağına girdiğinden Siyah kazanır. Bu tipik örneğimiz günümüzde satranççının kombinezon, etüt ve problem çözerek taktik anlayışını kuvvetlendirmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor. Amatörün aklı açılışa çalışır! Tecrübeyle sabit bir şekilde, amatörleri en çok ilgilendiren konular, oynanan herhangi bir oyunun sonucu, zaman farkı gözetmeksizin satranççılar arasında kıyaslama, hangi kitabın okunması gerektiği ve hangi açılışın diğerlerinden daha iyi olduğudur. Kimseyi bulunduğu seviyeden bir adım ileri götürmemiş fasit dairenin bu parçaları salt kâr amacı güden tacirlere açılış veri tabanları üzerine siteler bile kurdurmakta! İktisadi işletme kurmadan şahsi hesabına parayı geçtiğinizde size cennetten savunma indirtecek kişi veya 2019 yılında hâlâ LaskerBauer’i temcit pilavı gibi önünüze koyanın yerine amatör seviyede ihtiyacınız olanla satrancın zirvesindekiler arasında fark yok: Kendi fikirleriniz! GM Şahriyar Mamedyarov (2765)GM Wesley So (2763), Riga 2019, Katalan Açılışı 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.g3 Fe7 5.Fg2 00 6.00 dc4 7.Ae5 Ac6! 8.Ac6!? bc6 9.Aa3 Fa3 10.ba3 Fa6 11.Vd2! (Çinlilerin 2010’lardaki keşfi 11.Va4 Fb5 12.Va5’in yerini aldı.) Kb8 (11... c3?! 12.Vc3 Fe2 13.Ke1 Fb5 14.a4! Fa4 15.Vb4 Fb5 16.a4 fikrin püf noktasıyken 11...Fb5? 12.a4 Fa4 13.Va5 Fb5 14.a4 fark.) 12.Va5 Kb6?! (Bana göre Vezirin yeri daha baştan12...Vc8!) 13.a4 Vd6 14.a3!Yenilik (14.e4 Vb4! 15.Vb4 Kb4 16.Fa3 Ka4 17.Ff8 Şf8 ile kali te fedası Siyaha kompanzasyon ve rirken bu küçük hamle en azından Siyaha oyunu hemen eşitletmiyor.) Kfb8 15.e4 c3?? (Uzun süre düşünen So gaf yapıyor. 15...Vd7c8 şarttı.) 16.e5 ve Kaleye karşı iki hafif figür alan Beyaz 34. hamlede kazandı.