Katalog

12 18 TEMMUZ 2019 PERŞEMBE EDİTÖR: HAKAN AKARSU HABER/YORUM ‘Asya Yüzyılı’ ve G3 İçinde bulunduğumuz çağın en önemli gerçeği şudur: ABD’nin “21. yüzyılı Amerikan Yüzyılı yapma” hayali bitti. 21. yüzyıl, Asya Yüzyılı oluyor... Kuşkusuz emperyalist ABD bunu kolayca kabul etmeyecek, etmiyor. ÇinRusya ortaklığına karşı ABDHindistan ittifakı kurmaktan, Çin’le “ortak liderliğe” kadar pek çok seçeneği önünde tutuyor. Fakat ABD açısından sorun şu ki, bu seçeneklerin birçoğu seçenek olmaktan uzak. Çünkü asıl mesele üretim meselesi ve “yaşlı kapitalizm” miadını dolduruyor. Kapitalist dünyanın merkezinde, artık insanlar umudu başka yerde arıyor: Sosyalizmde! National Interest’in yayımladığı Harris Poll araştırması önemli: 1981 ile 1996 yıllarında ABD’de doğan 2338 yaş arasındaki “Y” kuşağı gençlerinin yüzde 49.6’sı, yaşamlarını sosyalist bir ülkede sürdürmek istiyor. Amerikalıların dörtte üçü sağlığın, üçte ikisi de eğitimin ücretsiz olmasını istiyor. Yani kapitalizm artık kendi merkezinde reddediliyor! ABD’nin Çin’e karşı müttefik arayışı Aslında tablo ABD açısından sürpriz değil. Zira ABD’li uzmanlar daha 1990’ların başından itibaren Çin’le ABD arasındaki makasın kapanacağını görüyorlardı. Fakat bu kadar hızlı olacağını hesaplayamadılar. 1990’larda ekonomik büyüklükle ilgili makasın 2050’de kapanacağını hesapladılar, 2000’lerin başındaki hesaplarında bunu 2030’a çektiler. Fakat makas 2014’te kapandı! Şimdi ABD üretim, ticaret ve ekonomik büyüklükteki gerilemesini, çok önde olduğu silah gücüyle dengeleme arayışında! Stratejik düzeyde ise tablo şu: ABD, 1990’larda Çin’e karşı “daha geniş Batı” stratejisi uygulamak istedi. Çin’i dengeleyecek “daha geniş Batı”da Rusya olmalıydı: RusyaAB ilişkileri, NATORusya ortaklıkları denendi ancak olmadı. Tersine Rusya, Çin’le stratejik ortak oldu! ABD’nin işi artık daha zordu. Bu kez sadece Çin’e karşı değil, ÇinRusya ittifakına karşı da terazide ağırlık yapacak bir müttefike ihtiyacı vardı. O müttefik ise ancak Hindistan olabilirdi. Çin’e yetişen nüfusu ve hızla büyüyen ekonomisiyle Hindistan, “çok merkezli dünya”nın ABD, AB, Çin ve Rusya’dan sonra beşinci merkeziydi. Pentagon’un HintPasifik strateji raporu Soğuk Savaş boyunca ABD ya da SSCB kampında yer almayarak Bağlantısızlar Hareketi’ne liderlik eden Hindistan, aslında o konumuna yakın bir pozisyonda durabilmeye çalışıyor: ABD’yle de, Çin’le de iyi geçinmeye çalışıyor. ABD’nin Hindistan planına karşı hamle yapan Pekin ve Moskova, Yeni Delhi’yi tarihsel sorunlar yaşadığı Pakistan’la birlikte Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye yaptı. ABD ise Hindistan’dan vazgeçme lüksüne sahip değil. Pentagon’un 1 Haziran’da açıkladığı “HintPasifik Strateji Raporu”, daha adından başlayarak, bunun en somut örneği. Kavram olarak “AsyaPasifik”i kullanan Pentagon, artık “HintPasifik” kavramını kullanıyor. 64 sayfalık raporun özeti ise şu: ABD, kendi batı kıyılarından Hindistan’ın batı kıyılarına kadar olan bölgeyi “ABD’nin geleceği için en kritik bölge” ilan ediyor. Çünkü “dünyanın en büyük 10 ordusundan 7 tanesi HintPasifik’te bulunuyor. Bölgedeki 6 ülkede nükleer silah var. Dünyanın en işlek 10 limanından 9’u burada. Dünya deniz ticaretinin yüzde 60’ı buradan yapılıyor.” Pentagon raporuna göre “ekonomik, siyasi ve askeri yükselişiyle 21. yüzyılın en belirleyici unsuru” olan Çin ise ABD’nin esas rakibidir. Ya müttefik? Rapora göre ABD’nin 2016’da “büyük savunma ortaklığı” statüsü verdiği Hindistan! G20’de iki G3 Japonya’daki son G20 Zirvesi, esas bu yönüyle önemliydi: Hindistan önümüzdeki dönemin büyük çarpışmasında nerede olacak? G20’de o nedenle iki de G3 Zirvesi yapıldı: 1. G3: ÇinRusyaHindistan zirvesi. 2. G3: ABDJaponyaHindistan zirvesi. Kısacası iki G3’ün ortak bileşeni olan Hindistan’ın pozisyonu, büyük güçlerin büyük stratejilerinin en önemli sorunu olacak. ABD “kritik bölge”de duyduğu ihtiyaç nedeniyle, hem ŞİÖ’de hem de BRICS’te Çin ve Rusya’yla birlikte hareket eden Hindistan’ı yanına çekebilmek için çok uğraşacak. 18 TEMMUZ 2019 SAYI: 34252 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 03:47 03:39 04:10 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 05:40 13:15 17:13 05:27 13:00 16:56 05:55 13:23 17:15 Akşam 20:41 20:22 20:41 Yatsı 22:25 22:03 22:17 ürkiye, 15 Temmuz tartışmalarıyla bir hafta Tgeçirdi. Zaten Erge nekon davaları dolayısıyla FETÖ’nün marifetleriyle boğuşuyorduk. Halbuki bu tartışmalar hep güdük kalmaya mahkumdu. Çün AKP, 15 Temmuz’ukü AKP’nin Türkiyesi’nde aslında artık yakın tarihi kitleselleştiremiyor;konuşmak mümkün değil. Ağzını açıp konuşan herkese, sözleri arasından se çünkü...çilecek kelimelerle hemen “FETÖ’cü” damgası vuruluyor. Kimsenin, iktidarın yakın tarih analizlerinden farklı bir şey söyleme hakkı yok. Uğur Mumcu, Muammer Aksoy, Ahmet Taner Kışlalı veya Abdi İpekçi’nin 27 Mayıs yorumları şimdi yayımlansa, hemen “FETÖ’cü” ilan edilirler! Hatta Fransız Devrimi’nin serüvenini aktarmaya kalksalar, bir adım sonra Danton ve Robespierre de FETÖ’cü ilan edilir bu ülkede! Dolayısıyla geçiniz! Menderes’in tartışmasız demokrasi kahramanı olarak sunulmasının şart haline geldiği bir ülkede tarihi yorumu yapamazsınız. Gündeme taşınamayan sorular Ama en azından şunları söyleyebilirsiniz: Ey AKP’nin sayın vekilleri, siz o korkunç darbenin Parlamento’da araştırılmasına neden karşı çıktınız? FETÖ’nün siyasi ayağının deşifre edilmesinden neden bu kadar çekiniyorsunuz? Bir de tabii AKP’nin bu konuda kitleleri ayağa kaldıramamasının arkasında, bazı tavırlarının samimi bulunmaması var. Nedir bunlar? Ömür boyu “kandırıldık” kelime bizi affedin” denilmez mi? Mahcup bazı kısık sesli “kandırıldık” sözleri dışında, bu itirafları hiç yapmadıkları ve Atatürkçü kitlelerden, ErgenekonBalyoz mağdurlarından hiç özür dilemedikleri gibi, Bank Asya’ya üç kuruş para yatıran garibanları bile suçlu ilan ettiler! Bu da yetmedi, FETÖ’nün yöntem mirasından başka hiçbir şey olamayacak şekilde, uydurma senaryolarla SÖZCÜ’nün patronu ve yazarlarından, Meral Akşener’den FETÖ’cü çıkarmaya kalkışılması, insanları daha da soğuttu. Mahcubiyetlerini, saldırganlıkla örtmeye kalkmaları, onları tamamen güvenilmez kılıyor. Ayrıca artık herkesin bildiği gibi, FETÖ’ye savaş açan iktidar, şimdi de, başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere, başka bir cemaate sırtını dayama zaafından kurtulamadı. Halbuki Atatürk’ün “Türkiye şeyhler dervişler, müritler ülkesi olmayacak. En hakiki tarikat, uygarlık tarikatıdır” sözlerini şiar edinseler, başlarına bu felaketler gelmezdi. Veya darbeden 7 yıl önce Parlamento kürsüsünden rahmetli Kamer Genç’in “FETÖ’nün en AKP’nin FETÖ’yü dokunulmaz konuma taşıyışı 4050 yıl boyunca sağ siyasetin orta yerinden tünel kazıp Atlantik’in öteki ucundan çıkıp kaçan Fethul lah Gülen, çeşitli partilere mensup sağcı siyasetçilerin birçoğunu kendisine mürit haline dönüştürmüştü. Tüm bu iktidar müptelası siyaset meraklıları, birbirleri arasında çetin bir yarışa girişmişlerdi: FETÖ’ye kim daha çok övgü yağdıracak, kim konuşmasında daha çok ağlayacak veya ağlatacak? Neler gördük neler! Ne başbakanlar, ne bakanlar, ne milletvekilleri, ne kurum başkanları bu iptidai yarışların parçası oldular, neredeyse bir peygambere seslenir gibi yağcılık ve bağlılık yarışına giriştiler! Kutlu doğum haftası ve Türkçe Olimpiyatları komedyalarını hatırlayın! AKP iktidarı 2002 Kasımı’nda başladıktan sonra, ilginç bir savaşa şahit olmuştuk: Her yıl Yüksek Askeri Şura toplantısında (YAŞ), Genelkurmay Başkanı ve yüksek rütbeli komutanlar, antilaik faaliyetleritavırları ve isimleri tarikatçılık istihbaratlarına karışan çeşitli askerleri, subayları, komutanları, askeri hâkimleri “disiplinsizlikkurallara uymama” gerekçesi üzerinden ihraç talebiyle o masaya taşırlardı. Orada önce Abdullah Gül, sonra Tayyip Erdoğan, neredeyse her zaman o ihraçlara karşı çıkar, karara “muhalefet şerhi” koyarlardı. Nereden bilebilirlerdi ki, o toplantılarda varını yoğunu ortaya koyarak savunduğu o subaylar, aradan bir 1012 yıl geçtikten sonra kendisinin altını oymaya çalışacak Fethul sinin arkasına sığınacak şekilde, büyük zararını siz göreceksiniz lahçı terör örgütünün elebaşıları önünüzü hiç göremediğinizi itiraf Türkiye’de büyük bir tehlike var” olarak karşısına çıkacaktı! Halbuki ediyorsunuz. Peki, 17 Temmuz sözlerine karşı, kürsüye saldıracak TSK yapısı içerisinde komuta kont sabahından itibaren “CHP’liler ve larına, bu ikazın derin anlamını algı rol kademesi çerçevesinde kendi Atatürkçüler bizi yıllardır ikaz etmiş lamaya çalışsalardı yine o korkunç biriminde çalışan kişinin raydan lerdi, meğer onlar doğruyu görmüş, saldırıyı Türkiye yaşamazdı. çıkmış izleriyle karşılaşan subaylar ve komutanlar, silsile yoluyla bunu üst birimlerine rapor ediyorlar ve belirli bir ölçüde TSK’nin sağlıklı bir bünye koruması mümkün olabiliyordu. Çünkü oyçokluğuyla, askerlerin dedikleri gerçekleşiyordu! 2011 yılında ise, dönemin Genelkurmay Başkanı ve diğer kuvvet komutanları topluca istifa edince büyük bir deprem yaşandı ve Yüksek Askeri Şura’da Erdoğan ilk defa yanında Genelkurmay Başkanı olmadan masaya tek başına oturdu. O istifaları hiçbir zaman mazur görmedim ve mevzi terk etme saydım. İstifa etmeyen tek Kuvvet Komutanı, Jandarma Genel Komutanı Necdet Özel, bir haftalığına Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na getirildikten sonra, TSK’nin zirvesine taşındı. O günden itibaren, Erdoğan YAŞ toplantılarında, hiçbir çatlak sesle karşılaşmadı. Karşısına artık hiçbir “dinci subay” dosyası taşınamadı veya taşınmaya yeltenenler bunu tamamına erdiremediler! O günden sonra 15 Temmuz’da girişilen alçak FETÖ darbesine kadar, tam 5 koca yıl geçti. Artık Fethullah Gülen’in TSK bünyesine sızdırdığı Cumhuriyet düşmanlarına “DUR” diyen kalmamıştı ve adeta dokunulmazlıkları ilan edilmişti! Gerek o 5 yılda, gerek ondan önceki 20 yılda, durmadan Fethullahçıların devletin her kademesine sızmasına göz yumulmasını ve hatta teşvik edilmesini deşifre ettik, olayların üstüne gittik. Laik Cumhuriyetimizde, dine yakın siyaset yapanlar, bu yorumlarımızla her zaman alay ettiler, hatta bunları bize karşı saldırı malzemesi olarak kullandılar. 15 Temmuz gecesi, maalesef körelmişliklerinin çıkar kavgalarının kaçınılmaz bedelini ödediler. İktidar ve FETÖ neden kavga ettiler? İdeolojik veya yaşam tarzı ayrılıklarından mı? Yoksa pasta paylaşımından mı? Siz karar verin! Karar verin ve AKP’ye de bildirin lütfen, çünkü bu konuda hâlâ kafası en karışık olan onlar! Kahreden ‘atanamama’ intiharı MEHMET MENEKŞE Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nden mezun olan ve atanamayan Sınıf Öğretmeni Güler Adam (35) evinde yaşamına son verdi. Mardin Mityat’ta yaşayan Güler Adam (35), 12 yıl önce Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği’nden mezun oldu. Adam’ın en son girdiği Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) sonrasında da ataması yapılmadı. Adam’ın cenazesi Midyat’ta toprağa verildi. Adam’ın ağabeyi Emre Güler Adam Adam, kardeşinin bunalıma girdiğini söyledi. Emre Adam, üç yıl önce de ağabeyleri Zeynettin Adam’ın Aydın’da bakkal dükkânı işlettiği sırada hırsızlar tarafından öldürüldüğünü belirterek acılarının katlandığını söyledi. ‘işlerinden atılan 46 KHK’li yaşamına son verdi’ CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, “20 Temmuz 2018’de kaldırılan olağanüstü hal (OHAL) rejiminin etkileri halen devam etmektedir” dedi. Kaldırılan OHAL’in etkileriyle ilgili hazırladığı rapora ilişkin yazılı açıklama yapan Ağbaba, OHAL’in kâğıt üzerinde kaldırılmasının üzeVeli Ağbaba rinden geçen bir senede 100 binlerce kişiyi doğrudan etkileyen ciddi hak ihlallerinin gerçekleştiğini söyledi. Sistematik olarak uygulanan emek düşmanı politikaların yoğunlaşmaya devam ettiğini ifade eden Ağbaba, “Hiçbir hukuki gerekçe olmadan işlerinden atılan en az 46 KHK’li intihar ederek yaşamına son verdi” ifadelerini kullandı. FETÖ’den 15 kişi gözaltına alındı Yurt genelinde FETÖ/PDY’ye yönelik düzenlenen operasyonlarda aralarında askerlerin de olduğu 15 kişi gözaltına alındı. FETÖ’ye üye oldukları tespit edilen 12 şüpheliye yönelik 6 ilde eşzamanlı operasyon düzenlendi. Operasyonda İstanbul’da 3 şüpheli gözaltına alındı. Mardin’de aralarında gazeteci ve işadamların da bulunduğu 19 şüpheli hakkında yakalama kararı çıkarılırken10 kişi gözaltına alındı. Balıkesir’de 2 komutandan astsubay tutuklanırken, yarbay serbest bırakıldı. l Haber Merkezi 53 sanığa müebbet hapis FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişiminde Atatürk Havalimanı’nı işgal girişimi ve burada çıkan olaylarda 2 kişinin şehit edilmesine ilişkin 159 sanığın yargılandığı davada karar açıklandı. Mahkeme, 10 sanığı ağırlaştırılmış müebbet, 43 sanığı ise müebbet hapis cezasına çarptırdı. 44 sanığa ise 12 yıl 6’şar ay hapis cezası verildi. Öte yandan Düzce’de FETÖ/PDY davasında yargılanan, kapatılan “İsmail’in Yeri” restoranlarının sahibi İsmail Çolak’a, “terör örgütüne üye olmak” suçundan 5 yıl hapis cezası verildi. l Haber Merkezi KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Irak’ın kuzeyine hava operasyonu Milli Savunma Bakanlığı, Irak’ın kuzeyindeki Metina bölgesine düzenlenen hava harekâtında 7 PKK’li teröristin etkisiz duruma getirildiğini açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada Pençe Harekâtı ile eşgüdümlü olarak Metina bölgesine düzenlenen hava harekâtında PKK tarafından silah mevzii, barınak ve sığınak olarak kullanılan hedeflerin vurulduğu ve 7 teröristin etkisiz duruma getirildiği belirtildi. Milli Savunma Bakanlığı, Hakkâri’de yapılan hava destekli operasyonda iki PKK’li teröristin etkisiz duruma getirildiğini aktardı. İçişleri Bakanlığı da Hakkâri merkez kırsalında iç güvenlik operasyonları kapsamında İl Jandarma Komutanlığı tarafından düzenlenen hava destekli operasyonda 2 teröristin silahlarıyla etkisiz duruma getirildiğini açıkladı. l ANKARA/Cumhuriyet BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Erzurum 1 kentinde, İl 2 hanlılar döneminden kalma ünlü medrese. 2/ Yumurta biçimli ve 3 4 5 6 7 MUS T ANG G A L İ AĞA UR RANT KOT A M TAK I R N ON İ ROLOJ İ SEN İ T JET EFE ATEL sekiz delikli 8 T E K S E N O N bir tür flüt. 9 S Ö Z R İ Z E 3/ Şaşma belirten bir ünlem... “İnsan bir ekin misa li / Seni biçer bir gün” (Karacaoğlan). 4/ Yüksek sesle yapılan çağrı... Genellik le ölçü aygıtlarında gösterge çizelgesi. 5/ Gelenek... “Dosta el değmedik bulama dım” (Pir Sultan Abdal). 6/ Bir nota... Bo yutlar. 7/ Mersin’in Gülnar ilçesinde bir şelale... Sibirya’da bir ırmak. 8/ Olağanı aşan büyüklüğü olan... Bir avuç dolusu. 9/ Görkem, heybet... Türkmenistan’ın plaka kodu. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Kütahya ilinde bir kaplıca. 2/ Bir renk... Çözümleme. 3/ Yüksek tutulan ve sayılan birinden gelen iyilik... Karakter. 4/ Mersin’in Silifke ilçesinde antik bir kent... Hafif esinti. 5/ Boru sesi... “Sicil ya kızlar üryan omuzlarında ” (Y.K. Beyatlı). 6/ Argoda çok çalışan öğrenci ye verilen ad... Satrançta bir taş. 7/ İki takım arasında yumuşak bir lastik topla oynanan çocuk oyunu. 8/ Bir göz rengi... Bulgur, domates, biber, soğan, mayda nozla yapılan ve asma yaprağına sarılıp çiğ olarak yenen bir yiyecek. 9/ Tarihsel koşullar ne olursa olsun devletin ortadan kaldırılmasını savunan öğreti.