Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr Asya’da ittifak arayışıİran’ın da katıldığı Duşanbe zirvesinde ABD’nin tek taraflı politikaları eleştirildi 716 HAZİRAN 2019 PAZAR Umman Körfezi’nde tanker saldırısı krizi sürerken dün Tacikistan’da Türkiye’nin de yer aldığı toplantıda Tahran ABD’ye karşı destek arayışındaydı. İran Cumhurbaşkanı Ruhani, nükleer uzlaşının devamı için Avrupa’nın daha fazla adım atması gerektiğini söyledi. ABD ve bölge müttefiklerinin, Ortadoğu’daki petrol ticaretine ilişkin Tahran yöneti mi üzerindeki baskısı ve sabotaj id diaları artarken İran konusu ulus lararası siyasetin öncelikli gündem lerinden biri olmayı sürdürüyor. Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA) zirvesinde konuşan liderlerin tek taraflı yaptırımları eleştiren mesajları dikkat çekti. İran DOĞUM GÜNÜ KUTLAMASI... Zirve çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan İranlı mevkidaşı Ruhani ile de bir araya geldi. Öte yandan, Rusya Devlet Başkanı Putin, Çin lideri Şi’nin 66. yaş günü çerçevesinde karşılıklı ka Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise deh kaldırdı. Putin’in Şi’ye dondurma ABD’nin çekildiği uluslararası nük hediye ettiği, buna karşılık Çin Devlet leer anlaşmanın (JCPOA) tarafı olan Avrupa ülkelerini bir kez daha yü Başkanı’nın da çay takdim ettiği haberleri gündeme yansıdı. kümlülüklerin yerine getirilmesi ko nusunda uyardı. şına devam edemeyeceği açıktır” şek Erdoğan: Tek taraflı yaptırımlar barışı zedeler linde konuşan Ruhani, petrol ticareti konusunda ABD yaptırımlarını aşacak mekanizmayı henüz hayata geçir Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, meyen Avrupa ülkelerine bir kez daha Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uyarıda bulundu. Ruhani, Washing Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, İran ton cephesinden gelen, 13 Haziran’da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Ka Japonya’ya yük taşıyan iki tankere dö tar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al nük “sabotaj” iddialarıyla ilgili ise de Sani’nin de aralarında olduğu liderler ğerlendirmede bulunmadı. İran, ABD Duşanbe’de bir araya geldi. ABD’nin, ile arabuluculuk yapmak üzere Japon son olarak Umman Körfezi’nde iki ya ya Başbakanı Şinzo Abe’nin Tahran zi kıt tankerinin saldırıya uğramasın yaretinin olduğu günlere denk gelen dan sorumlu tuttu saldırıları, diplomatik çaba ğu İran’ın Cumhurbaşkanı Ruhani, zir Berlin, ABD ları sabote etme girişimi olarak nitelendirmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “tek taraflı yaptırımların bölgede barış ve istikrarı zedelediği” mesajı verdi. Asyalı liderlerden “teröre karşı kararlı ve net duruş sergilenmesini” isteyen Erdoğan, ABD’nin İsrail’in başkenti olarak tanıdığı Kudüs için “yeni oldubittiler oluşturma gayretlerini reddediyoruz” ifadelerini kullandı. Erdoğan Duşanbe’de, Rusya, Çin, İran, Katar, Afganistan ve Kamboçya liderleriyle ikili görüşmeler yaptı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gündeminde de “tek taraf lı” adımlar, ticaret savaşları ve yaptırım ‘kanıtlarına’vedeki konuşmasın da JCPOA’nın deva İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmanın taraflarından Almanya’nın Dışişleri Ba lar vardı. Putin, mı için anlaşmanın taraflarına Tahran’ın kazanımlarını sağlayacak adımlar atma çağrısında bulundu. “İran’ın nükleer anlaşmaya tek ba mesafeli kanı Heiko Maas, Oslo ziyaretinde ABD’nin, Japonya’ya yük taşıyan tankerlere 13 Haziran’da düzenlenen saldırılardan İran’ın sorumlu olduğunun kanıtı olarak gösterdiği videoyu eleştir di. Maas, “Bu video yeterli değil. Gösterilenin ne olduğunu anlayabi liriz ama son karar için bu video bana yetmez” ifadelerini kullandı. ABD, İran Devrim Muhafızla rı Ordusu’na ait devriye botunun Umman Körfezi’nde saldırıya uğrayan tanker gemisinden patlama mış mayınları topladığı iddiasına ilişkin görüntüleri yayımlamıştı. dünya ekonomisindeki adaletin yeniden tesis edilmesi için “kuralsız dövüşlerden” vazgeçme çağrısında bulundu. İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmanın yükümlülüklerinin yerine getirilmesini isteyen Putin, Türkiye ile Suriye’deki işbirliği için de “verimli” ifadesini kullandı. Irak’a bir imtiyaz daha İran’a uygulanan yaptırımlardan en çok etkilenen ülkelerden olan Irak’ın, bu ülkeyle yaptığı enerji ticaretinde ABD’den üç aylık yeni bir yaptırım muafiyeti aldığı bildirildi. Reuters’ın iki hükümet kaynağına dayandırdığı haberine göre, söz konusu karar Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo arasında yapılan bir telefon görüşmesinin ardından alındı. Washington yönetimi geçen ni sanda Türkiye’nin de aralarında olduğu ülkelere tanıdığı muafiyeti kaldırdığını duyurmuştu. İdlib ateşi dinmiyor Hapisteki Katalan liderlerin serbest bırakılması için önceki gün Barselona’da eylemler düzenlendi. Ayrılıkçı Katalanlara siyaset yasağı Madrid mahkemesi, Katalonya’nın bağımsızlığı için 2017 yılında düzenlenen tek taraflı referandum nedeniyle yargılanan Katalan siyasetçilerin Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi olarak göreve başlamalarını engelleyen kararlara imza attı. Avrupa genelinde geçen ay yapılan seçimlerde AP üyeliğine seçilen eski Katalonya Özerk Hükümeti Başkan Yardımcısı Oriol Junqueras hakkında kararını açıklayan Yüksek Mahkeme, siyasetçinin mazbatasını alması ve yemin etmesi için cezaevinden çıkmasına izin vermedi. AP engeli Mahkemenin kararında Junqueras’ın Avrupa parlamenteri olmasıyla kazanacağı dokunulmazlık hakkının “davanın karar sürecinde geri dönüşü olmayan bir tehlike arz etmesi” gerekçe olarak gösterildi. Öte yandan, İspanya Merkez Seçim Kurulu da AP’ye seçilen eski Katalonya Özerk Hükümet Başkanı Carles Puigdemont ve eski hükümet üyelerinden Antoni Comin’in bu görevlerine başlamak için mazbatalarını Madrid’den almalarının zorunlu olduğunu duyurdu. Her iki isim de, 2017’deki tek taraflı referandum ve bağımsızlık ilanının ardından, tutuklanma tehlikesi nedeniyle Belçika’ya geçmiş ve siyasi hayatlarını burada sürdürmeye başlamışlardı. Puigdemont ve Comin’in, tutuklanma tehlikeleri bulunan Madrid’e gitmemeleri halinde Avrupa Parlamentosu’nda nasıl bir sürecin işletileceği konusunda ise bir netlik bulunmuyor. Suriye’nin kuzeybatısındaki tansiyon her geçen gün artıyor. Rusya ile Türkiye’nin “gerilimi azaltma bölgesi” uzlaşısının merkezindeki İdlib’de ateşkes çabaları sonuçsuz kalırken dün bölge çevresinde Suriye ordusunun bombardımanlarında üçü çocuk en az 10 sivilin yaşamını yitirdiği duyuruldu. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ayrıca cihatçı gruplarla çıkan çatışmada Rusya destekli Suriye güçlerinden 35 kişinin öldüğünü de belirtti. Çatışmaların Hama’nın kuzeybatısındaki cihatçıların kontrolündeki Tel Melih ile Cibin köylerinin ordu tarafından kuşatılması sırasında yaşandığı savunuldu. IŞİD’in hedefi ‘milenyum kuşağı’ Suriye’nin İdlib bölgesi, AnkaraMoskova hattında gerilim başlığı haline gelmiş durumda. Geçen perşembe günü İdlib’de TSK’nin gözlem noktasına saldırı düzenlendiği haberi tansiyonu daha da yükseltmişti. Savunma Bakanlığı, üç askerin hafif yaralandığı belirtilen saldırıya ilişkin Suriye ordusunu sorumlu tutarken Rus Bölgenin pek çok yeri enkaza dönmüş durumda. ya ise İdlib’deki cihatçı güçleri suçlamıştı. Türkiye sınırına uzanan İdlib’in geniş bölümü Nusra bağlantılı HTŞ etkinliğinde. Bölgeye yönelik Rusya destekli Suriye ordusunun kuşatması, operasyonları son dönemde artarken sivil ölümler ve göç dalgasına karşı Türkiye’nin yanı sıra BM’den de tepkiler yükseliyor. Bu arada, Avrupa Polis Teşkila tı, Suriye ve Irak’ta alan hakimiyetini kaybeden IŞİD’in yeni üyeler bulmak için 16 yaşındaki çocuklarla 25 yaş aralığındaki kadınlara yöneldiği uyarısında bulundu. Terör örgütünün “milenyum kuşağı” olarak adlandırılan bu yaş aralığındaki kadınlara yönelik propagandasını özellikle sosyal medya platformları üzerinden yoğunlaştırdığı belirtildi. ABD’YE TEPKİ... Filistin’de İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da dün ABD’nin tartışmalı barış planı girişimlerine karşı eylemler düzenlendi. İsrail ve ABD’nin politikaları protesto edildi. ABD yönetimi, “Ortadoğu barış planının bir parçası olarak, Filistin topraklarına yatırımı teşvik etmek amacıyla” 2526 Haziran tarihlerinde, Bahreyn’de “Refah için Barış” başlıklı bir toplantı yapılacağını açıklamıştı. Ancak İsrail yanlısı kararlarıyla tepkilerin merkezindeki Washington’ın bu adımına Filistin Yönetimi’nden eleştiri yükselmiş, davet edilen ülkelere toplantıyı boykot çağrısı yapılmıştı. Irak’ta üsse havan saldırısı Irak’ta, ABD askeri güçlerinin de bulunduğu iddia edilen en büyük hava üssüne havan toplu saldırı düzenlendiği bildirildi. Irak Savunma Bakanlığı’nın açıklamasında Salahaddin vilayetinde yer alan Beled Hava Üssü’ne önceki gece üç havan topunun isabet ettiği belirtildi. Irak Hava Kuvvetleri’ne ait F16 savaş uçaklarının bulunduğu, ABD merkezli ElHurra Irak televizyonuna göre ise ABD’li askeri uzmanların da yer aldığı üsse düzenlenen saldırıda can ve mal kaybının olmadığı açıklandı. Öte yandan, Bağdat’taki ABD Büyükelçiliği karşısında bulunan bir eve de önceki gece bir katyuşa roketi atıldığı kaydedildi. Eylemciler polis şiddetini protesto etti. Meydanlar sesini duyurdu Hong Kong yönetimi “şüphelilerin ana kara Çin’e iadesini” içeren tartışmalı tasarıya yoğun protestoların ardından geri adım attı. Tasarının askıya alındığı duyuruldu. Çin’e bağlı özerk yönetim Hong Kong’da öğrencilerden sivil toplum örgütlerine, iş dünyasından hukukçulara uzanan geniş bir yelpazeden tasarıya günlerdir tepkiler yükseliyordu. Geçen pazar ve çarşamba günü yüz binlerce kişinin katıldığı eylemlere polis sert müdahalede bulunmuş, taraflar arasında çatışmalar yaşanmıştı. Tasarıda Çin, Tayvan ve Macau’daki yetkililerin cinayet ve tecavüz gibi suçlarla yargılanan şüpheliler için iade başvurusu yapmasına izin verilmesi, son kararı ise her davayı özel olarak inceleyecek mahkemelerin vermesi öngörülüyor. Ancak muhalifler bunun Pekin’in baskısını daha da artıracağı, Hong Kong’un adil yargılama, hukukun üstünlüğü ilkesine zarar vereceği görüşünü vurguluyor. Pekin: Karara saygılıyız Eylemlerin yoğunlaşmasının ardından Hong Kong yönetimi geçen perşembe günü tasarının ele alınacağı oturumu ertelemişti. Hong Kong Özel İdari Bölgesi Başkanı Carrie Lam dün düzenlediği basın toplantısında tasarının toplumda fikir ayrılıkları ve tepkiye yol açtığını, barış ve düzenin sağlanmasının önemli olduğunu belirterek askıya alma kararını duyurdu. Carrie, tümüyle Pekin yanlısı olmakla kendisini hedef alan eylemcilerin “istifa et” çağrılarına ve tasarının tümden mi askıya alındığı sorusuna yanıt vermedi. Yönetimin askıya alma adımına karşı muhalif cephede ise temkinli hava var. Tasarıya karşı bugün yapılması planlanan eylemin geri adıma karşı düzenlenebileceği belirtiliyor. Öte yandan Pekin, Hong Kong yönetiminin tasarıyı askıya alma kararına destek verdiklerini ve saygı gösterdiklerini açıkladı. Hong Kong yönetimini 1997’de Pekin’in “tek ülke, iki sistemi” çerçevesinde Çin’e devreden İngiltere’den de karara ilişkin memnuniyet açıklaması geldi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, “insan hakları için ayağa kalkan cesur vatandandaşlarının kaygılarına kulak veren Hong Kong yönetimi iyi bir adım atmıştır” mesajı verdi. BM, Darfur’u cuntaya devretmedi Diktatör Ömer el Beşir’in 30 yıllık iktidarının, uzun süreli protestolar ve ordunun müdahalesiyle geçen nisanda sona erdiği Sudan’da yönetimi fiilen elinde tutan askeri cuntanın uluslararası meşruiyetine ilişkin kriz sürüyor. Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü Operasyonlarından Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Jean Pierre Lacroix, BMAfrika Birliği Darfur Ortak Barış Gücü’ne (UNAMID) ait Darfur kamplarının Sudanlı yetkililere devredilmesinin askıya alındığını bildirdi. Kararda, ülkede 3 Haziran’da cunta yönetimine bağlı asker ve milisler tarafından, iktidarın sivillere devredilmesini isteyen göstericilere yönelik katliamın etkili olduğu belirtildi. BM İnsan Hakları Genel Sekreter Yardımcısı Andrew Gilmour, BM Güvenlik Konseyi’ne yaptığı bilgilendirmede, Sudan’da son dönemde kötüye giden insani durumdan dolayı endişe duyduklarını belirtti. Fransa ve Belçika’nın UNAMID’in çalışmasını sürdürmesini istediği belirtilirken, Rusya ve Çin’in ise BM gücünün çekilmesinden yana tavır gösterdikleri kaydedildi. Çaputova ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı oldu. Slovakya’da yeni dönem umudu... Yolsuzluklar ve mafyasiyaset ilişkilerinin son iki yıla damgasını vurduğu Slovakya’da geçen martta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Zuzana Çaputova (45) dün yemin ederek görevine başladı. Ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı Çaputova, yolsuzluk karşıtı söylemlere sahip, liberal ve çevre aktivisti bir hukukçu olarak tanınıyor. Yemin töreninde, “Yönetmeye değil hizmet etmeye geldim” ifadelerini kullandı. 2017’de siyasilerle İtalya’ya uzanan mafya arasındaki ilişkileri ve yolsuzlukları haberlerleştiren araştırmacı gazeteci Jan Kuciak ile nişanlısı Martina Kusnirova’nın katledilmesi protestoları beraberinde getirmişti. Çaputova, Kuciak ve Kusnirova için yapılan gösterilere katılmış, yaşadığı kentteki bir katı atık sahasına karşı mücadelesiyle de öne çıkmıştı.