Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY İflas riski yükseliyorTürkiye’nin kredi notunu düşüren Moody’s’e göre İstanbul’daki seçim tekrarı TL’yi vurdu 1116 HAZİRAN 2019 PAZAR Moody’s, “iflas riski arttı” dedi ve Türkiye’nin notunu za ten yatırım yapılabilir seviyenin altında olan Ba3’ten “yük sek düzeyde spekülatif” olarak tanımlanan B1’e indirdi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Türkiye’nin kredi notunu Ba3’ten yatırım yapılabilir seviyenin dört basamak altına; B1’e düşürdü, görünümü ise negatif olarak teyit etti. Böylece, Türkiye’nin notu, ‘spekülatif’ bölgeden ‘yüksek spekülatif’ özellikler taşıyan bölgeye indi. Ağustos 2018’de notu Ba3 seviyesine düşüren Moody’s, 1997’den sonra ilk kez B1 seviyesine indirdi. Standard & Poor’s da, Türkiye’yi aynı özellikleri taşıyan B+ seviyesinde tutuyor. Fitch’in notu ise yine yatırım yapılabilir seviyenin altında olan ancak bir önceki bölge olan BB seviyesinde. Uygulama planı yok Türkiye’nin notunun “borçlanma şartlarına uymama ihtimali yüksek” özelliği içeren bölgeye inmesi, dışardan döviz kaynağı bulmasını zorlaştırırken faiz maliyetini de yükseltecek. İşte Moody’s’in uyarıları: 4 Ödemeler dengesi krizi riski ve buna bağlı hükümetin iflas riski yükseliyor. 4 Kurumsal güç, politika etkinliği ve yatırımcı güvenindeki erozyon sürüyor. 4 Dış sermaye akımlarına bağımlılık yüksek. Ancak her yıl büyümek ve borçları döndürmek için ihtiyaç duyulan sermayeyi çekebilme yetisi zayıflıyor. 4 Uzun süreli şiddetli ekonomik ve finansal dalgalanmaya karşı kırılganlığı halen yüksek. 4 Döviz rezervleri zayıf ve kısa vadeli borçlar nedeniyle önümüzdeki iki yılda zayıflamanın artarak sürmesini bekliyoruz. 4 Ekonomiyi sürdürülebilir hale getirmek için politika açıklamaları oldu ancak uygulanmaya başlanmış plan yok. 4 Eylül 2018 ile Şubat 2019 arasındaki sakin dönemin ardından Türkiye bir kez daha aralıklı bir kur kriziyle karşı karşıya. Brüt ve net döviz rezervi azaldı. Özellik le net rezervlerde belirgin bir düşüş var. Bu dış kırılganlığı ciddi şekilde artırıyor. 4 Döviz rezervlerinde düşüş Merkez Bankası’nın kurda serbest dalgalanmaya izin verme politikasına ters görünüyor ve bankanın şeffaflığıyla bağımsızlığına gölge düşürüyor. 4 S400 alımı nedeniyle ABD Kongresi’nin olası yaptırımları da ekonomisi ve finansal sistemi üzerinde baskı oluşturuyor. 4 Risk dengesi aşağı yön lü ve yakın vadede daha fazla dengesizlik oluşturacak faktörler bulunuyor. 4 İstanbul’daki seçim tekrarı belirsizlik yaratıyor ve TL ile döviz rezervlerinde daha fazla düşüş olabilir. 4 ABD yaptırımları olursa, Türkiye’nin bir IMF programına erişim imkânı üzerinde şüpheler artabilir. l Ekonomi Servisi Not tekrar düşebilir Moody’s’in açıklamasında ayrıca, not yükselişinin mümkün görünmediği ancak yetkililerin ekonominin yeniden dengelenmesini sağlayacak ve dış baskıları çözecek güvenilir ve geniş çaplı bir program uygulaması durumunda aynı seviyede kalabileceği belirtildi. Yaptırımlarla bağlantılı olarak ABD ile ilişkilerde belirgin bir kötüye gidiş, kur krizinin derinleşmesi, mali gücün azalması, sermaye kontrollerinin hayata geçirilmesi durumunda notun daha da düşürüleceğine de dikkat çekildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise “Karar Türkiye ekonomisinin temel göstergeleriyle bağdaşmıyor. Kuruluşun analizlerinin nesnelliği ve tarafsızlığı soru işareti yaratıyor. Türkiye’nin borçlarının rezervlerinden 2.6 kat fazla olduğuna vurgu yapılmış. Bu oran, Moody’s’in bizden daha yukarıda notlandırdığı bazı gelişmekte olan ülkelerde dahi bizim çok üzerimizdedir” dedi. Arzu Çerkezoğlu ‘1516 Haziran ruhuyla mücadeleye devam’ Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), 1516 Haziran İşçi Direnişi’nin yıldönümünde çok sayıda siyasi partinin ve yurttaşın katılımıyla İstanbul Kartal’da miting düzenledi. DİSK bileşenlerinin öncülüğünde Kartal Meydanı’nda düzenlenen mitinge CHP milletvekilleri Kani Beko ve Orhan Sarıbal, HDP milletvekilleri Oya Ersoy ve Serpil Kemalbay, ÖDP Başkan lar Kurulu üyesi Alper Taş ve Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Gönül Boran Özüpak ile çok sayıda siyasi parti ve sendika katıldı. Mitingte işçiler 1516 Haziran ruhu ile haklarına sahip çıkacaklarını ifade etti. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu kıdem tazminatının önemini vurgulayarak “Bizlere tarihimizin kazanımı, çocuk larımızın emanetidir. Bir kez daha söylüyoruz. Eğer kıdem tazminatı hakkımıza el uzatırsanız karşınızda Türkiye işçi sınıfını, DİSK’i bulacaksınız. Kıdem tazminatı kırmızı çizgimizdir. Şu an yapılabilecek tek şey mevcut kıdem tazminatı sistemini işçiden yana güçlendirmektir. EYT mağduriyeti derhal giderilmelidir. Emeklilik yük değil temel bir haktır. 1516 Haziran’da nasıl şartelle ri indirip meydanları doldurduysak, bugün de her türlü hakkımızı savunacağız” dedi. 23 Haziran İBB başkanlığı seçimi için ise “Demokrasi, işçinin ekmeğidir. Demokrasi yoksa emeğin hakkı da olmaz. 23 Haziran seçiminde oy kullanacak tüm işçi kardeşlerimizi demokrasi, adalet ve emek mücadelesini güçlendirecek biçimde tercih yapmaya çağırıyoruz” ifadelerini kullandı. l İç Politika Erkek egemen iş dünyasında yıllardır üretim ve ihracat yapan sanayici kadınlardan önemli çağrı: Daha çok istemeliyiz Batık kredilerde artış yüzde 22.6 Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi’nin verilerine göre, bireysel kredi borcunu ödememiş kişi sayısı 2019 Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 22.6 artarak 102 bin 940 kişi oldu. Bireysel kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı da yüzde 13.8 artarak 81 bin 694 kişiye çıktı. Yine nisanda, bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı ise yüzde 16.1 artarak 164 bin 158 kişiye yükseldi. Yılın ilk 4 ayında ise bireysel kredi borcunu ödememiş kişi sayısı yüzde 38.1 artarak 398 bin 100’e, bireysel kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayı da yüzde 12.5 artarak 319 bin 540’a yükseldi. Yine ilk 4 ayda bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı da yüzde 23.4 artarak 600 bin 532 oldu. l Ekonomi Servisi EÜAŞ elektrik ticareti yapacak Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), hükümetler arası anlaşmalar kapsamında imzalanan elektrik enerjisi ithalat ve ihracat anlaşmalarına uygun elektrik enerjisi ithalat ve ihracat faaliyetlerini yürütecek. Bu görevi daha önce Türkiye Elektrik ve Taahhüt AŞ yürütüyordu. GAMZE BAL İş dünyasında, özellikle erkek egemen sanayi sektöründe; ‘erkekleşme’den, anne ve eş olma rolüne hapsolmayıp üretim ve ihracattaki başarılarıyla ülke sınırlarını aşan çok sayıda kadın var. İşte, ülkenin sosyal ve ekonomik koşullarıyla mücadele eden bu kadınların 21’ini, Tezmaksan Akademi “Kadın Sanayici Olmaz mı Dediniz” başlığı altında kitaplaştırdı. Kitabın tanıtımı için biraraya geldiğimiz kadınlar, yoktan var ettiklerinin hikâyelerini dile getirirken, “Atölyeye giderken dışarıdan dolanıp gir, ön tarafta işçiler var” gericiliğinden, yaşça küçük bir erkeğe ‘abi’ demek zorunda kalmaya kadar pek çok sorunlu durumla karşılaştıklarını anlattılar. CERN’e üretim Bunlardan biri, Kayseri’de 120 metrekarede üretimine başlayıp, bugün otomotivden savunmaya faaliyet gösteren Zuhal Gözüküçük. 1997’de eşini kaybettikten sonra, mesleği ziraat mühendisliğinin yanına makine mühendisliğini de ekleyen Gözüküçük, “Zamanla Kayseri dar geldi ve Avrupa’ya açıldık. 2016’da CERN’ün tedarikçisi olduk. Ölünceye dek bu işi yapacağım, ayaklarım nereye kadar götürürse” dedi. Oturanlar soldan sağa: Aynur Ayhan, Nur Ger, Sevda Arıkan, Zuhal Gözüküçük, Fatma Aydoğdu, Sultan Tepe, Şafak Çivici. Ayaktakiler: Zeynep Erkunt Armağan, Sevda Kayhan Yılmaz, Piraye Ölçer, Aynur Erman, Doğa Paslı. Kadın sanayici olmanın en önemli zorluklarından birinin, erkek egemen bakış açısı altında iş yapmak olduğunu anlatan Piraye Ölçer ise şu vurguyu yaptı: “Karşındakini cinsiyet değil insan olarak görürsen iş yapabiliyorsun. Başka bir çıkarı yok.” Ancak Anadolu’da yaşadığı için, bunca yıl hiçbir erkekle iş yemeğine çıkmayıp, bir erkeğin arabasına binmeyen ya da bir fuar için yurtdışından gelen misafirlerini götürdüğü restoranda, şef garson tarafından kaygıyla karşılanan da var. Restoran olayını anlatan Şafak Çivici, olayın sonunu şöyle dile getirdi: “Şef garson, o grup içinde eşimin de olduğunu görünce derin bir oh çekti.” Gözüküçük’ün şu hatırası da dikkat çekici: “Üretim için ana hammaddemiz sac. Yeni sipariş için sac üretimi yapan bir firmayı aradım. ‘Hanımefendi burası kuaför değil’ dediler. Arabaya atlayıp gittim o firmaya. Özür dilediler.” Erkek yok muydu? 1986’da Suteks’i kurduktan sonra 50 kiloluk valizlerle müşterilerine giden Nur Ger ise, Ankara’daki siyasilerin yaklaşımını 1995’te yaşadığı bir olayla anlattı: “Bir yasa nedeniyle ilaç sanayicileriyle karşı karşıya geldik. İki kadın Ankara’da tek tek siyasi partilerin meclisteki grup başkan vekillerini dolaştık. Konuştuğumuz kişi, ‘Derneğinizde erkek yok muydu, iki kadın gönderdiler‘ dedi. Derneğin başkanı olduğumu söyleyince sadece ’iyi, iyi’ dedi.” Konya’da kadın sanayici olmanın tüm zorluklarını yaşadığını, başarı için büyük emek verdiğini anlatan Sevda Kayhan Yılmaz’ın şu söz Zorluklar içinde İstanbul Sanayi Odası ve İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği yönetiminde görev yapan Sultan Tepe, Niğde’de doğduğu köyde kendisinden ve ablasından başka hiç kimsenin okumadığını anlattı. Zorluklarla Çamlıca Kız Lisesi ve ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliğini bitirdiğin söyleyen Tepe, halen eşiyle birlikte Türkiye’de üretilmeyen tekstil ürünlerini üretip, ihraç ettiklerini vurguladı. leri ise gerçekten yol gösterici: “Biz kadınlar yeterince istemiyoruz. İstersek, yaparız.” Tezmaksan Yönetim Kurulu üyesi Fatma Aydoğdu da “Bence mücadeleyi seçen ve seçmeyen kadınlar var, o kadar. Ben yıllarca haklarımdan vazgeçmedim” dedi. Otomotiv üretimi yüzde 12 geriledi Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) verileri ne göre yılın ilk 5 ayında toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 12, otomobil üretimi ise yüzde 11 azaldı. Toplam üretim 625 bin 946 adet, otomobil üretimi ise 418 bin 626 adet gerçekleşti. Aylık bazda ise otomobil üretimi mayısta yüzde 1 arttı. Öte yandan, otomotiv satışlarını teşvik etmek için, Cumhurbaşkanı Kararı ile 16 yaş ve üzerindeki motorlu araçların ihraç edilmesi veya hurdaya çıkarılmasına bağlı olarak, aynı cins yeni bir aracın ilk alımında terkin edilecek ÖTV’nin üst sınırı 10 bin liradan 15 bin liraya yükseltildi. İndirim miktarları yeni aracın ÖTV matrahı 70 bin liraya kadar olanlarda 10 bin liradan 15 bin liraya çıkarıldı. Matrahı 70 bin lira ile 120 bin lira arasında olan araçlar için terkin edilecek ÖTV 12 bin lira oldu. l Ekonomi Servisi BASF inovasyon merkezi kuruyor Birçok endüstriyel sektöre kimyasal ürün ve çözüm sağlayan BASF, geçen hafta temelini attığını Türkiye İnovasyon Merkezi’ni, 2020 yılının birinci çeyreğinde faaliyete geçirecek. Teknopark İstanbul yerleşkesinde faaliyete geçecek merkez, şirketin yerel müşterileri için, Türkiye coğrafyasının özelliklerini gözeterek, onlara özel çözümler geliştirmesini sağlayacak. BASF Türkiye Genel Müdürü Rami Atikoğlu “İnovasyon merkezimiz hem ülkemize hem iş ortaklarımıza duyduğumuz güvenin bir kanıtı” dedi. l Ekonomi Servisi 14 milyar liralık çek karşılıksız TBB Risk Merkezi’nin verilerine göre geçen mayıs ayında bankalara ibraz edilen çek sayısı, 2018 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 17.4 düşerek 1 milyon 405 bin 445 adede, bunların tutarı yüzde 2.6 düşerek 74.3 milyar liraya geriledi. Buna karşın, karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı yüzde 42.4 artışla 50 bin 661 adede, bunların tutarı da yüzde 47 artarak 2.6 milyar liraya ulaştı. Yılın ilk 5 ayında ise ibraz edilen çek sayısı yüzde 18.3 düşüşle 7 milyon 290 bin 385 adede, bunların tutarı yüzde 1.5 düşüşle 371.4 milyar lira oldu. Karşılıksız çek sayısı ise yüzde 71.1 artışla 297 bin 287 adede, bunların tutarı yüzde 76.4 artışla 14.3 milyar liraya çıktı. l Ekonomi Servisi Garanti BBVA’ya uluslararası ödül Garanti BBVA’nın, EMEA Finance tarafın dan düzenlenen EMEA Finance Awards 2018 kapsamında, üst üste dördüncü kez CEE Bölgesi’nin (Orta ve Doğu Avrupa) En İyi Proje Finansmanı Kurumu olduğu, ayrıca “En İyi Yapılandırılmış Finansman Kurumu”, “En İyi Sendikasyon Kurumu” ve “En İyi Sosyal Bono” ödüllerine layık görüldüğü açıklandı. Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Ebru Dildar Edin, “Türkiye’nin önde gelen yatırım projelerine finansman sağlamaya önem veriyoruz. Değişken ve belirsiz piyasa koşullarında sağlam duruş sergileyerek müşterilerimizin her türlü talep ve ihtiyaçlarını karşılamaya özen gösteriyoruz” dedi. Ebru Dildar Edin ‘Gelecek Turizmde’ hibesi için ek süre Kültür ve Turizm Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile Anadolu Efes ortaklığında yürütülen “Gelecek Turizmde”ye başvuru tarihi 28 Haziran’a kadar uzatıldı. “Yerele değer” sloganıyla Türkiye’nin dört bir yanındaki yerel değerleri turizme kazandırmak, yerel kalkınmaya katkı sağlamak amacıyla başlatılan hibe programına başvurular basvuru@gelecekturizmde. com adresine yapılabiliyor. Bugüne kadar 16 farklı sürdürülebilir turizm projesiyle yerel kalkınmaya destek olan Gelecek Turizmde, 12 yıldır yerel değerlerin ortaya çıkarılıp korunmasına ve turizme yeniden kazandırılmasına olanak tanıyor.