Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 723 MAYIS 2019 PERŞEMBE İdlib’de yüksek gerilimABD’den ‘Şam’ın kimyasal silah kullandığına yönelik işaretler görüyoruz’ çıkışı geldi Kimyasal iddiasına tepki gösteren Rusya, cihatçı militanların dün Hmeymim üssüne saldırı düzenlediğini duyurdu. Suriye ordusu ve müttefiklerinin İdlib ve çevresini hedef alan operasyonunun yanı sıra cihatçı/muhalif güçlerin karşı saldırıları tansiyonu yükseltirken, ABD’den “Şam’ın kimyasal silah kullanmış olabileceği” yönünde bir çıkış yükseldi. İddiaya ilişkin açıklama yapan Rusya, “yaftalama yerine soruşturma” önerisinde bulundu. Rusya ayrıca, cihatçı militanların Hmeymim hava üssünü hedef aldığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, önceki gün yaptığı açıklamada, “Maalesef 19 Mayıs 2019’da Suriye’nin kuzeybatısında bir klor gazlı saldırı dahil, kimyasal silah kullanımına yeniden başlanabileceğine ilişkin işaretler görmeye devam ediyoruz” ifadelerini kullandı. Şam’ın kimyasal silah kullanması halinde ABD ve müttefiklerinin “hızlı ve uygun bir yanıt vereceği” uyarısında bulundu. Suriye yönetiminin en önemli müttefiki Rusya’nın Dışişleri Bakanlığı ise sahada kanıtlara dayanan bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu ve “yaftalamada bulunulmamasını” istedi. Rusya’nın, İdlib’de muhalifle imkânsız olduğunu” bil dirdi. Şam’a yakın El Vatan gazetesi de iddia ların “uydurma” olduğu nu savundu. ABD ve Ba tılı müttefikleri, operas yonlarda kimyasal si lah kullanıldığı gerekçe siyle Suriye’yi 2017 ve İdlib’de evlerini terk etmek zorunda kalan 18 bin 2018’in nisan ayların sivilin Türkiye sınırındaki kamplara gittiği belirtildi. da iki kez bombalamış tı. Şam ise kimyasal id rin kimyasal silah kullanıldığı yö dialarını reddetmişti. nünde mizansen hazırlığı içinde oldukları şeklindeki uyarısı önceki gün gündeme yansımıştı. Mu HTŞ’nin hedefi Hmeymim haliflere yakın Suriye İnsan Hak Öte yandan Rusya Savunma Ba ları Gözlemevi, “Lazkiye’yi hedef kanlığı dün 500 HTŞ militanının alan 19 Mayıs tarihli saldırılar sı 7 tank, 30 pikap ve ağır silahlarla rasında bölgede yalnızca El Kaide düzenlediği üç saldırının Suriye or uzantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) dusu tarafından savuşturulduğunu militanlarının bulunduğunu, si duyurdu. Militanların Rusya’nın villerin olmadığını, bu nedenle id konuşlu olduğu Hmeymim hava üs diaları teyit etmenin neredeyse sünü de füzelerle hedef aldığı an AKAR: TSK ÇEKİLMEYECEK AKP, Esad’la görüşme iddiasını yalanlamadı AKP Sözcüsü Ömer Çelik, MİT Başkanı Hakan Fidan’ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile bir araya geldiği yönündeki iddiaları yalanlamadı. Çelik, “Cumhnurbaşkanımızın izni dahilinde bu tür görüşmeler yapılabilir. Esad’la ilgili pozisyonumuz değişmedi” dedi. TSK’nin 12 gözlem noktasıyla sahada olduğu İdlib’e ilişkin açıklamada bulunan Savunma Bakanı Hulusi Akar, Şam yönetimi için, “İdlib’i almayı hak görüyor. Biz de ‘Bu sizin toprağınız olabilir fakat buradaki insanlar sizin zulmünüzden kaçan insanlar’ diyoruz” ifadelerini kullandı. Akar, Rus tarafına Şam’ın saldırılarının durdurulması gerektiğini ifade ettiklerini belirtirken, TSK’nin gözlem noktalarından çekilmek gibi bir gündeminin olmadığını da sözlerine ekledi. cak püskürtüldüğü kaydedildi. Suriye’de ateşkesi sağlamak üze re Türkiye, Rusya ve İran tarafından başlatılan Astana süreci çerçevesinde “gerginliği azaltma bölgesi” ilan edilen İdlib’in güney cephesinde Şam’a bağlı güçlerle cihatçı ve muhalif militanlar arasındaki çatışmalar ise şiddetlendi. Gözlemevi, Hama’nın kuzeyinde Kefr Nebuda bölgesindeki çatışmalarda Şam’a bağlı 26 savaşçı ile 18 cihatçının öldüğünü bildirdi. ÖSO çatısı altındaki TSK destekli Ulusal Özgürleştirme Cephesi’ne bağlı güçler ise İdlib’i hedef alan operasyon kapsamında Hama’da kimi bölgeleri ele geçiren Suriye ordusundan yerleşimleri geri almak için saldırı başlattıklarını duyurdu. Rusya ve Suriye’nin bölgedeki bombardımanı nedeniyle bulundukları yerleri terk eden yaklaşık 18 bin sivilin ise Türkiye sınırında kamplara geçtiği bildirildi. Putin diplomasisi Bu arada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Suriye’nin kuzeybatısına ilişkin görüştüğü bildirildi. Kremlin Putin’in, “bölgedeki istikrarı sağlamak, sivilleri korumak ve terör tehdidini etkisiz hale getirmek için Türkiye ile alınan önlemler” hakkında bilgi verdiğini duyurdu. ‘Libya bölünmeye sürükleniyor’ General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu ile Trablus merkezli Ulusal Uzlaşı Hükümeti’ne (UUH) bağlı güçler arasında çatışmaların yoğunlaştığı Libya’yla ilgili Birleşmiş Milletler’den “bölünme” uyarısı geldi. Hafter’e bağlı güçlerin 4 Nisan’da Trablus’u ele geçirmek üzere başlattığı operasyon hakkında açıklamalarda bulunan BM Libya Temsilcisi Gassan Salame, “Libya, bölünmesine neden olacak bir iç savaşa sürükleniyor” ifadelerini kullandı. Trablus ve çevresindeki çatışmalarda 460’tan fazla kişinin hayatını kaybettiğini, 2 bin 400’ün üzerinde kişinin yaralandığını ve 75 bin kişinin de yerinden edildiğini bildiren Salame, 10 binden fazla kişinin ise çatışmalar nedeniyle mahsur kaldığını duyurdu. Otorite boşluğunun El Kaide ve IŞİD tarafından kullanılabileceği endişesini dile getirdi. Öte yandan UUH, Hafter’e destek verdiği gerekçesiyle işbirliğini askıya aldığı Fransa ile güvenlik anlaşmalarını yeniden hayata geçireceğini açıkladı. ENDONEZYA’DA KANLI SEÇİM Endonezya’da yüzlerce sandık görevlisinin aşırı stres, yorgunluk nedeniyle ölümüne yol açan seçimlerin ardından hile iddiasında bulunan muhalefetin çağrısıyla başkent Cakarta’da düzenlenen protestolar, şiddetli çatışmalara sahne oldu. Ülkenin mevcut Devlet Başkanı Joko Widodo’nun yüzde 55.5 oy oranıyla tekrar başa gelmesine karşı çıkan göstericilerle polis arasındaki çatışmalarda en az 6 kişi yaşamını yitirirken 200 kişinin yaralandığı bildirildi. Ülke basını, protestocuların araç ları ateşe verdiği görüntülere yer verirken muhalefet, güvenlik güçlerinin olaylara gerçek mermiyle müdahale ettiğini ileri sürdü. Polis şefi ise iddiaları reddetti. Widodo’nun rakibi ana muhalefetteki Büyük Endonezya Partisi Genel Başkanı Prabowo Subianto, önceki gün seçimlerde “kapsamlı hileler” yapıldığını savunmuş, sonuçlara itiraz edeceklerini söylemişti. Doğu Akdeniz’de tek taraflı ilan ettiği Münhasır Ekonomik Bölge’de hidrokarbon arama ve sondaj çalışmaları başlatarak tansiyonu yükselten GKRY, faaliyetin artarak devam edeceğini duyurdu. Enerji Bakanı Yorgos Lakkotropis, “Bu yıl sonunda ya da 2020’de başlayarak 2 yılda altısı keşif, ikisi de teyit amaçlı 8 noktada sondaj yapılmasının planlandığını” açıkladı. KKTC’de yeni hükümet Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) hükümet ortağı Halkın Partisi’nin (HP), Maliye Bakanlığı’nın “haksız arazi kiralaması” gerekçesiyle koalisyondan çekilmesinin ardından yaşanan siyasi kriz, dün Ulusal Birlik Partisi (UBP) öncülüğünde kurulan yeni koalisyonla aşıldı. Ersin Tatar liderliğindeki UBP ile Dışişleri Bakanı Kudret Özersay’ın başkanı olduğu HP arasında yaklaşık bir haftadır devam eden görüşmelerin ardından varılan uzlaşı üzerine oluşturulan Bakanlar Kurulu listesi Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı tarafından onaylandı. Buna göre, Tatar Başbakanlık görevini üstlenirken, Özersay da Dışişleri Bakanlığı görevine devam etti. İki parti arasında imzalanan protokolde ise etik konular kadar Kıbrıs sorunu ve Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon rezervlerine ilişkin süregiden gerilime ilişkin maddeler dikkat çekti. 7 Ocak 2018’deki erken genel seçimin ardından Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) öncülüğünde kurulan 4’lü koalisyonunun parçası olan HP, Maliye Bakanı Serdar Denktaş’ın Rauf Denktaş Üniversitesi arazisi ile ilgili açtığı ihalenin usule uygun olmadığının ortaya çıkması üzerine hükümetten çekildiğini duyurmuştu. Dün açıklanan yeni hükümet protokolünde ise “kamu arazilerinin kiralanması bakanlar kurulunun bilgisi dahilinde olacak. Bakanlar ticaret yapamayacak, görev süresince varsa kazanç getirici faaliyetlerine son verecekler” şartları yer aldı. Protokolde ayrıca, Kıbrıs’ta federal ortaklık modeli yerine daha gerçekçi modellerin masaya gelmesi gerekmektedir” denildi. Ada etrafındaki hidrokarbon zenginlikleri için ise KKTC ve Rum taraflarının “işbirliği yapması ve bu kaynakların hakça ve adil bir biçimde paylaşılması” istendi. Ankara ile tam işbirliği ve dayanışma sergileneceği belirtildi. Ayar polemiği Öte yandan, kabine listesini sunduktan sonra basına açıklama yapan Tatar’ın Cumhurbaşkanı Akıncı ile Kıbrıs konusunda çatışma olup olmayacağı yönündeki soruya verdiği yanıt polemik yarattı. Tatar, “Akıncı federal temelde bir anlaşma olması gerektiğini söylüyor, dolayısıyla buna biraz ayar vermek gerekir düşüncesindeyiz” yanıtını verdi. Tatar’a yanıt veren Akıncı ise “Ayar verilecek’ yönündeki sözün amacını aşan bir söylem olduğunu” belirtti. “Bu söylemleri ilk gün heyecanına veriyorum. Ayar verilecekse ekonomiye ayar verilmeli. Ben halkımdan yüzde 60’ın üzerinde oy aldım. Bana ancak halkım ayar verebilir” ifadelerini kullandı. ABD: İran’ın saldırı planlarını durdurduk ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan, ülkesinin “İran’ın Ortadoğu’daki ABD güçlerine yönelik saldırı planlarını durdurmayı başardığını” açıkladı. ABD’nin adımlarını sürdürdüğünü vurgulayan Sha nahan, “İran’ın saldırı tehlikesi henüz geçmedi” dedi. Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA’nın haberine göre ise Riyad, “Bölgede muhtemel bir savaşa mani olmak için her şeyin yapılacağını” açıkladı. “Sevdiklerinizi eğitim bursuyla yaşatın!” CUMHURİYET’TEN YENİ BİR ATILIM... Cumhuriyet Vakfı’nda eğitim bursu için fon oluşturduk. CUMHURİYET GELECEĞİN ÖNCÜSÜ GENÇLERE DESTEK OLUYOR. Gazeteniz Cumhuriyet’te yayınlanan vefat ve başsağlığı ilan gelirlerinin %20’sini Atatürk Cumhuriyeti’nin ilerici gençleri için Cumhuriyet Vakfı tarafından oluşturulan eğitim fonuna aktarıyoruz. Başarılı ve ihtiyaç sahibi gençlerimizin eğitim masraflarına destek olmanız acınızın bir parça dinmesine ve sevdiğinizin adının yaşamasına yardımcı olacaktır. C ANKARA : 0312 442 30 50 İSTANBUL : 0212 343 72 74 İZMİR : 0232 441 12 20 Sağ gölgesinde AP seçimi EZGİ KARDEş rak tanımladığı AB ekonomik Derinleşen ekonomik eşitsizlikler, toplumsal hoşnutsuzluk sisteminden kopuş ve “orta sınıfları göç, küreselleşme tehdidinden kurtaracak ekonomik lar ve tüm bu sorunların “günah milliyetçiliğe geçiş” olduğunu keçisi” ilan edilen göçmen kri söylüyor. ziyle birlikte geleneksel merkez 2008’deki küresel ekonomik partilerin sarsıldığı, aşırı sağ/po krizden bu yana AB’de yaşanan pülist partilerin giderek güç ka politik savrulmanın bir diğer zandığı Avrupa Birliği’nin (AB) ucundaki radikal sol, aşırı sa “kader seçimi” bugün başlıyor. ğın birleşik cephe kampanya 26 Mayıs’a kadar sürecek Avru sı karşısında güçlü blok oluş pa Parlamentosu (AP) seçimle turmakta pek başarılı olamadı. ri, aylardır birleşik bir cephe ola Orta, altsınıfların alım gücünün rak kampanya yürüten aşırı sağcı partilerin şimdiye kadarki en yüksek oy oranına ulaşması ihti Almanya’nın çeşitli kentlerinde geçen pazar aşırı sağ karşıtı eylemler düzenlenmişti. giderek düşmesine sebep olan neoliberal ekonomiyle “fazlasıyla bütünleştiği” eleştirile mali nedeniyle kaygıyla izleniyor. AP, birliğin yasama organı olarak AB Konseyi ile birlikte yasalar kabul ediyor ve birliğin bütçesini onaylıyor. Sağcı/ popülist cephe, AB’nin dağılmasını savunmasa da Birlik’in daha milliyetçi bir ekonomi temelinde, kapıları göçe tamamen kapatılmış olarak yeniden şekillen Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen’in de aralarında olduğu, İspanya’dan, Macaristan’dan ve Polonya’dan aşırı sağcı/popülist siyasetçiler bu zirvede “yeni, milliyetçi Avrupa” vaadinde bulundu. Bu esnadaysa kimi Avrupa ülkeleri, ırkçılık karşıtı protestolara sahne oldu. rinin hedefindeki merkez sol partiler ise daha önce düşük seyreden katılım oranını, seçmenlerini “AB’nin bekası” söylemiyle mobilize etmeye çalıştı. Birlik’in lokomotif ülkelerinden Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “Çözümü olmayan milliyetçilerin halkın öfkesini istismar etmesi mesini istiyor. Genellikle katılımın düşük kaldığı se çimler için ülkelerinin dört bir yanında yoğun kampanya yürüten aşırı sağcı/popülist liderleri, son olarak geçen cumartesi İtalya’nın Milano şehrinde buluşmuştu. İtalya’nın aşırı sağcı İçişleri Bakanı Matteo Salvini ve Fransa Macron’un Avrupası Tüm bu süreçte Avrupa aşırı sağının, küreselleşme ve göç karşıtı politikalarıyla tartışma yaratan ABD Başkanı Donald Trump’ın eski baş stratejisti Steve Bannon’la ittifak kurmuş olması da tartışılan başka bir konu. Bannon, bu gruplarla ortak noktalarının, “sosyalizm” ola ne izin veremeyiz” diyerek dahil olduğu seçim kampanyasında, AB’nin geleceği için aylardır üzerinde çalıştığı reform planını öne çıkardı. Macron’un en büyük vaatlerinden birisi, aşırı sağın da “sıkı sınır kontrolü” talebiyle sık sık hedef aldığı Shengen bölgesini düzenlemek. Fransa Cumhurbaşkanı, “Schengen’i daha dar bir bölge, daha güçlü korunan ortak sınırlar ve daha sıkı uyumlu sı Türkiye’yle olası senaryolar Brüksel’le AB’ye üyelik için müzakere serüveni uzun süredir durma noktasında olan Türkiye içinse durum her halükârda pek parlak ğınma hakkı mevzuatıyla tamamen yenilemek istiyo görünmüyor. Türkiye’nin AB’ye üye olmaması gerektiği yönünde rum” di ki söylemler, hem aşırı sağ hem de merkez sağ adaylar tarafından di yor. le getiriliyor. Fransa’da eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin lideri ol duğu merkez sağdaki Cumhuriyetçiler’in liste başı milletvekili adayı FrançoisXavier Bellamy de bunlar dan biri. Bellamy’nin en önemli vaatleri arasında, “Türkiye’nin AB üyelik sürecine kesin olarak son verme” bulu nuyor. Almanya’da iktidardaki Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve kardeş partisi Hıristiyan Sosyal Birlik (CSU) de ilk kez ortak bir programla katıldıkları seçimin kampanya sürecinde, Türkiye’nin tam üyeliğini reddettiğinin altını çizdi. Muhafazakâr Avrupa Halk Partisi’nin liste başı adayı, aynı zamanda CSU üyesi Manfred Weber, “Ortaklık, dostluk istiyo ruz ama Türkiye ile üyelik müzakerelerini sonlandırmamız gerek” demişti.