Katalog

12 23 MAYIS 2019 PERŞEMBE TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER/YORUM Trump’ın üç korkusu A BD, Ukrayna cephesinde Rusya’yla, Suriye cephesinde Rusya ve İran’la çatışıyor. Taraflar askeri olarak doğrudan karşı karşıya değillerse de, vekilleri üzerinden savaşıyorlar. Her iki cephede de geride kalan süreçte ABD istediğini alamadı. Ukrayna ne NATO ne de AB üyesi olabildi, dahası Kırım’ı kaybetti. Suriye’de ise Esad yıkılmadı, “kuzey koridoru” kurulamadı ve ülke parçalanmadı. Tüm bunların yanında ABD’nin “küresel liderliğini” sorgulayan üç somut sorun var: 1. Huawei korkusu ABD’nin “küresel liderliğini” sorgulayan konuların başında Çin’le yaşadığı Huawei sorunu geliyor. Sorun, Huawei Mali İşler Direktörü Meng Wanzhou’nun ABD talebiyle Kanada’da gözaltına alınmasıyla “büyük sorun” seviyesine yükselmişti. ABD Huawei’nin yükselişini küresel liderliğine karşı tehdit olarak görüyor. Zira Huawei sadece ABD devi Apple’a rakip bir cep telefonu markası değil; ondan daha önemlisi, ABD, AB ve Kanada şirketlerini kenara iterek dünyaya telekom altyapısı sunan bir şirkettir artık. Öte yandan Huawei satışta Apple’ı geçmekle kalmadı, “yapay zekâ” kullanımında da liderliği ele geçirdi. Dahası, sadece iletişim alanında değil, ulaşımdan askeri endüstriye, hemen her alanı “yeniden düzenleyecek” teknoloji olan 5G’nin dünyaya Huawei tarafından kurulacak olması, ABD için korkulu rüya haline geldi. ABD, Huawei’nin Avrupa’da 5G ağları kurmasını istemiyor ve bu nedenle AB ülkelerini açık açık tehdit ediyor. Trump son olarak imzaladığı başkanlık emriyle Huawei’yi kara listeye aldı. Buna göre başta Google olmak üzere bazı ABD’li şirketler, artık geliştirdiği teknolojileri Huawei’ye satamayacaktı. Karar, Huawei kadar aslında ABD’li şirketleri de olumsuz etkiliyor. Hem bu nedenle hem de AB ülkelerinin ABD kararına rağmen Huawei’yle 5G anlaşmalarını sürdüreceklerini ilan etmeleri nedeniyle, Trump Huawei kararını 90 gün erteleme yoluna gitti... 2. Kuzey Akım2 korkusu Trump’ın ikinci korkusu, Rusya ve Almanya ile yaşadığı Kuzey Akım2 sorunudur. Kuzey Akım2, Almanya’nın Rusya’dan doğalgaz alacağı hattın ismidir. ABD bu projeye karşı çıkıyor. Zira Ukrayna ve Polonya’yı pas geçerek Baltık üzerinden Almanya’ya gaz ulaştıracak bu hat, Berlin’in Washington’a bağımlılığını azaltıyor. Kısacası AB’nin bir bölümünün ABD’nin elinden adım adım kaymasına neden olan projelerden biri Kuzey Akım2. Trump yönetimi bu nedenle hattı durdurmak için uğraşıyor. ABD Enerji Bakanı Rick Perry 12 Kasım 2018’de Rusya’nın Almanya’yla yürüttüğü Kuzey Akım2 projesine ve Türkiye’yle yürüttüğü Türk Akımı projesinin Avrupa’ya uzanmasına karşı “mücadele etme” kararı ilan etmişti. Ancak geride kalan 6 ayda bu konuda taraflara en ufak bir geri adım attıramadı. ABD şimdi de Kuzey Akım2 projesinde yer alan şirketlere karşı yaptırım uygulamaya hazırlanıyor. Ancak hem Moskova’dan hem Berlin’den gelen mesajlar, Kuzey Akım2’nin ABD tehditlerine rağmen tamamlanacağına işaret ediyor. 3. S400 korkusu Trump’ın üçüncü büyük korkusu Türkiye ve Rusya ile yaşadığı S400 füze savunma sistemi sorunudur. Türkiye’nin Rusya’dan S400 almasına şiddetle karşı olan ABD, satışı iptal edebilmek için yoğun baskı uyguluyor. Türkiye’nin S400 alması askeri dengeden siyasi dengeye çok şey değiştirecek. Üstelik bir NATO üyesinin S400 kullanmaya başlaması, pek çok ülkeye benzer yolu açmış olacak. Kaldı ki Hindistan, Suudi Arabistan ve Irak da S400 alma adımları atmış durumda... Bu ise ABD silah pazarını olumsuz etkileyecek ama ondan daha önemlisi, silah satışı üzerinden sağlanan “bağımlılıkları” kıracak. Bu üç sorunu çözemeyecek bir ABD ise hegemonyasının da inişe geçtiği şartlarda, “küresel liderliğini” hızla kaybedecek. 23 mayıs 2019 SAYI: 34196 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l İzmir Temsilcisi: Hakan Dirik Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 03:42 03:33 04:05 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 05:33 13:06 17:03 05:21 12:50 16:45 05:47 13:13 17:06 Akşam 20:29 20:10 20:29 Yatsı 22:11 21:49 22:04 15Mayıs gecesi, Şişli’de Atatürk’ün evinin önünde toplandığımızda, sanki Gazi orada belirecek, kapıda tekrar anneciği Zübeyde Hanım’ın elini öpüp dramatik bir senaryonun tam ortasında yola çıkacaktı. Hareketlerimiz, evrende uzamın içinde bir “iz” bırakıyor. Mesela belki bu sayede, zamanı geri sarıp Dallas’ta 22 Kasım 1963 Cuma günü öğleyin, Kennedy’ye kaç noktadan kaç kişinin ateş ettiğini, Titanic’in kaç saniye farkla buzdağından kendisini sıyıramadığını net olarak anlayabiliriz. Büyük ihtimalle “Nereden çıktı bu hayal ötesi uçukluklar!” diyorsunuzdur. Ama biliyorsunuz ki çoğu zaman insanın aklına gelen her şey, er geç gerçekleşiyor! İşte benim de bu hayalim geçmişte vücutların, maddelerin bıraktığı izlere bu şekilde ulaşmak ve örneğin Atatürk’ün o gece yola çıktığı anı görüp fotoğraflayabilmek! Uçuk mu? Evet, çok! Tamamen imkânsız mı? Bence hayır! 200 yıla kalmaz, görürsünüz! O gece, kapıda binlerce aydınlanma neferi yurttaşımız ile beraber nöbet tutarken, aklımda hep “o anlara” tekrar ulaşabilme mucizesi vardı. Lütfen bir an için, aklınızdaki ve gönlünüzdeki büyük Atatürk’ü unutun. O karede, kapının önünde “umuda yolculuğa” çıkmak üzere adımını atan 38 yaşındaki genç insana yoğunlaşın. O andaki tereddütleri, endişeleri, beklentileri ve hepsinden önemlisi, o anda bizim burada söz ettiğimiz “uzamda bırakılan izlere zamanı geri sarıp ulaşma” düşümüzden bile daha sürrealist duran hayallerine bir girmeye çalışın. Onun psikolojisini anlamaya çalışarak, onun yerine o adımları attığınızı düşünün. Peki, diyelim ki evdeki hesap çarşıya uydu ve Samsun’a kötü bir sürprizle karşılaşmadan adım attı. getirecek genç bir siyasi arıyordu o insanlar. Hayal kırıklıklarından bıkmışlardı! Küpünü doldurmak için siya set yapanlardan bıkmışlardı. Ülkenin en büyük kentinin ba şına “onu” seçmişler, ama bu koltuk, birileri tarafından gasp edilircesine geri alınmıştı. Hem İmamoğlu AKP’lilere de kargaların bile hâlâ güldüğü sihirbazlık gerekçeleriyle! ‘yine neler oluyor’ Bu genç ve başarılı arkadaşımızda şeytantüyü var! En sert veya dedirtmek için kurnaz salvolara karşı kullandığı silahları sadece gülümsemesi, yola çıktı! mantığı, samimiyeti! Rakipleri ise Peki sonra? “Hangi düşmanla, hangi sıfatla karşı karşıya gelerek, insanları nasıl yanıma çekip onlara güven vermeyi başaracağım? Hangi maddi güçle, hangi strateji ile mücadele ederek ben muasır medeniyetler seviyesinde bir yeni Cumhuriyet’n bu topraklardan yükselmesini sağlayacağım? Damat Ferit Paşa Hükümeti’nden veya İtilaf Devletleri’nin silahlı güçlerinden korunmayı nasıl başaracağım? Yerimi ispiyonlayan kaç kişi olabilir? Annemi, kız kardeşimi merak etmekten, önümü görebilecek miyim?” İşte o yakışıklı Subay’ın beyninde çalkalanan düşüncelerden bazıları... bu tavırlara karşı ne yapacaklarını şaşırmış durumdalar! Genç Ekrem dostumuz, Mustafa Kemal’den 100 yıl sonra aynı noktadan yeni bir umuda yolculuğa 2. kere çıkarken, onun hangi tereddütleri, endişeleri, hayalleri vardı? Tabii ki hiçbir şekilde, hiç kimse 19 Mayıs 1919’da o gencecik Mustafa Kemal’in karşısına dikilen dev zorlukların yüzde biriyle bile karşılaşamaz! Ama biliyoruz ki bugünkü hukuksuzluklarla, eşitsizliklerle, hele bu yılgınlıklarla dolu süreç sonunda bu yeni demokratik kapışmaya tekrar inançla girişmek de kolay bir şey değil. Dün sabah bu sefer İmamoğlu’nun yeni kampanya koordinasyon toplan İmamoğlu, o gece... tısına gittim. İnanılmaz bir coşku vardı. Halk, örgüt, hatta basın, İmamoğlu ile Merak etmeyin, kimseyi Atatürk ile bir kare çektirebilmek için birbiriyle mukayese edecek değilim. Zaten her yarışıyordu. Hepsinden önemlisi her alanda, kimseyi hayalinizde tarihten keste özgüven tavan yapmıştı. Genç çıkarıp getirdiğiniz hiç kimseyle kıyas Başkan’a destek vermek için, CHP lamayın. Ne siyaset, ne spor, ne de kurmayları tam kadro oradaydı. Hatta sanatta. O gün Şişli’deki tarihi Müze Ankara ve İzmir dahil, büyükşehir be Ev’in önünde toplanan binlerce aydın, lediye başkanları Mansur Yavaş ve geleceklerine sahip çıkacak bir insan Tunç Soyer de oradaydılar. Sizin için ararken, İmamoğlu’na çekinmeden İmamoğlu’nun söylemlerinden bir de güvenoyu veriyorlardı. Kendileri ve met seçtim; okuduktan sonra, niçin bu çocuklarının geleceği için savaşacak, kadar sevildiğini tekrar anlayacaksınız... sandıklara sahip çıkıp, ülkeye huzur “İBB artık YALNIZ mutlu azınlığa hiz met etmeyecek. 5 milyar TL yeni bütçeyi israfa son vererek elde edeceğiz! İşbaşı yapmak istiyorumYeniden üretmek istiyorum. Sokakta işportacılık yapan Cebrail’e birkaç ayda okuma yazma öğrettik, eğitimini alacak duruma getirdik... İstanbul’un Cebrail’lerini bulacağız! Halka ekmek, süt, içme suyunu vereceğiz. Önceliğimiz çocuklarımız olacak. Berkay’ın umudunu görüyorum (“Herşey güzel olacak” sloganını en doğal şekilde otobüsten içeri Başkan’a seslenerek yaratan genç Berkay Gezgin’den söz ediyor.) Tansiyonuna rağmen bizimle sokakta koşturan Müzeyyen teyzemin umudunu  görüyorum. Şeffaf yönetimcanlı yayını seven halkı biliyorum. İstanbul gönüllülerinde umudu görüyorum. Milyonlarca yıldız görüyorum sokaklarımızda. Biz yöneticiler haddimizi bileceğiz, halk değil!  Asla vazgeçmeyeceğiz! Yeniden yeşil bir şehir istiyorum! Demokrasi seferberliği başlatmak istiyorum! Ben yalnız İBB Başkanı değil, abileri, kardeşleri, evlatları olacağım. Biz bu seçimi yeniden kazanacağız! Siyaset artık güler yüzlü olsun! İstanbul’da herkese artık birbirine selam verecek. Sakın susmayın. Herkes konuşacak! Toplumu yatıştıranlar olacağız! Her birinize güvenim tam! Ben vatandaştan talimat alıyorum! Particilik değil, belediyecilik yapacağız!   Emaneti geri almaya geliyoruz!” Her şey güzel olacak Ekrem Başkan, sana güveniyoruz! Bu sefer sevgili AKP’li kardeşlerimizin daha da şaşkın bir şekilde “Bir şeyler olmuş, fark 300.000 olmuş, nasıl olmuş da olmuş?” demelerini bekliyoruz! Terör örgütü PKK lideri Öcalan ile bir kez daha görüşüldü Avukatlar İmralı’da Terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’ın avukatları Rezan Sarıca ve Nevroz Uysal, dün Gemlik’ten İmralı Adası’na gitti. Ziyaret, 27 Temmuz 2011 tarihinden sonra avukatlarla Gemlik üzerinden yapılan ilk görüşme özelliğini taşıyor. İmralı Cezaevi’nde tutuklu olan terör örgütü PKK lideri Öcalan, 8 yıl sonra adaya geçişin sağlandığı Gemlik’ten giden heyetle görüştü. Avukatlar Rezan Sarıca ve Nevroz Uysal dün sabah 09.20 sıralarında Gemlik İlçe Jandarma Komutanlığı’na geldi. Burada kimlik kontrolleri yapılan avukatların yanlarında iç çamaşır, günlük gazeteler ve birkaç kitabı da getirdiği gözlendi. 2 avukat İlçe Emniyet Müdürlüğü, jandarma ve Cezaevi Müdürlüğü ekiplerinin kontrolünde Gemport Limanı’ndan İmralı Adası’na hareket etti. Avukatlar görüşmenin ardından akşam saatlerine doğ ru İmralı’dan ayrıldı. Dönüş yolunda rotalarını değiştiren avukatlar Gemlik’e uğramadan İstanbul Pendik Güzelyalı İskelesi’ne geldi. Terör örgütü lideri Abdullah Öcalan mayıs ayının başlarında Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi ve avukatlarıyla bir görüşme yapmıştı. Ancak avukatlar bu görüşmeyi gerçekleştirmek için İstanbul’dan hareket etmişti. Dünkü ziyaret 27 Temmuz 2011 tarihinden sonra avukatlarıyla Gemlik üzerinden yapılan ilk görüşme özelliğini taşıyor. Öcalan en son 12 Ocak 2019’da kardeşi Mehmet Öcalan ile görüşmüştü. l İHA Leyla Güven’in açlık Çobanı öldüren uzman grevi eylemi 197. günde çavuş serbest bırakıldı HDP Hakkâri Milletvekili ve DTK Eşbaşkanı Leyla Güven’in, terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’a yönelik tecrit uygulandığı iddiasıyla başlattığı süresiz dönüşümsüz açlık grevi eylemi 197 gündür sürüyor. 15 günlük bir grubun ölüm orucu eylemi 24., 15 kişilik ikinci grubun ölüm orucu eylemi ise 14’üncü gününde sürüyor. HDP millet vekilleri Dersim Dağ, Tayip Temel ve Murat Sarısaç’ın partilerinin Diyarbakır il örgütü binasında başlattığı eylem de 3 Mart’tan bu yana sürüyor. İnsan Hakları Derneği’nin açıkladığı verilere göre, 92 cezaevinde 3 bin civarında tutuklu da Güven’in eylemine destek vermek için açlık grevi eylemi yapıyor. l MAHMUT ORAL/DİYARBAKIR Hakkari Yüksekova’da çoban Sertip Şen’in 2 Mayıs günü ölümüne neden olan uzman çavuş, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Askeri bölgeden açılan ateş sonucu vurulan Sertip Şen’in (46) yaşamını yitirmesi olayında ön otopsi raporunda Şen’in kalbine yakın bir noktaya isabet eden kurşunla hayatını kaybettiğine yer verildi. Başlatılan incelemede silahın sözleşmeli Er H.A.’ya ait olduğu, ateş eden kişinin ise Uzman Çavuş M.T. olduğu saptandı. M.T., çıkarıldığı Yüksekova Sulh Ceza Mahkemesi’nde adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. M.T. mahkeme ve savcılıkta yaptığı savunmasında uyarı amaçlı ateş ettiğini ileri sürdü. l Haber Merkezi KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Gaituikev TERÖR ÖRGÜTÜ ÜyeliĞİNDEN ceza aldı Adana’da terör operasyonunda yakalanan ve Reina saldırganı Abdulkadir Masharipov’un kaldığı evde parmak izi tespit edilen tutuklu sanık Akhmed Gaituikev’e yargılanmasına devam edildi. İddiaları reddeden Gaituikev, beraatini talep etti. Heyet ise, Gaituikev’e “silahlı terör örgütüne üye olmak” ve “resmi belgede sahtecilik” suçundan 10 yıl hapis cezası verdi. Gaituikev, Aralık 2018’de tutuklanmıştı. l AA PKK OPERASYONU: 7 GÖZALTI İstanbul Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri, eylemlere katıldığı belirlenen şüphelilerin, yasadışı yollarla İstanbul’a geldiği istihbaratı üzerine çalışma başlattı. Soruşturma kapsamında, eş zamanlı operasyon düzenleyen ekipler 7 zanlıyı gözaltına aldı. Aramalarda 1 tabanca, 33 mermi ve örgütsel doküman ele geçirildi. l AA JANDARMA ARACI devrildi Muğla’nın Bodrum ilçesinde jandarmaları taşıyan kamyonet dün sabah şarampole devrildi. Kazada 1’i ağır 4 asker yaralandı. Bodrum Devlet Hastanesi’ne götürülen yaralı askerler, tedavi altına alındı. l DHA BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Fransız 1 T Ü M E V A R I M Devrimi sırasında giyilen bir giysinin ve sokaklarda oynanan şarkılı bir halk dansının adı. 2 3 4 5 6 7 8 ARA APAT İ REVAN İ AY AME R S UMO N ROM T İ K T A AM S A Y A UZ A İ T ER LAT L İ R D 2/ İzmir’in 9 A R K E O L O J İ bir ilçesi... Şaşma belirten bir ünlem. 3/ Yurdumuzun sulak alanlarında da yaşayan bir ördek cinsi... Atasözü. 4/ Aktinyum elementi nin simgesi... Doğu Anadolu’da bir göl. 5/ “Büvelek” de denilen kan emici bir sinek... Suudi Arabistan’ın plaka imi. 6/ İlkel bir silah... Boğanotundan elde edilen bir alkaloit. 7/ Parola... Avukatların bağlı olduğu meslek kuruluşu. 8/ Giysi kolu... Polonya’da bir kent. 9/ Eskiden kökboya bitkisinden, bugün ise bireşim yoluyla elde edilen kırmızı boyarmadde. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Yurdumuzun en çok turist çeken yö relerinden biri. 2/ Çalı çırpıdan yapılmış kulübe... Yabancı. 3/ Dinsel tören ve ku ralları... Küçük erkek kardeş. 4/ Kırılmış taş döşenip silindir geçirilerek yapılan yol. 5/ Aklaşmış, rengi solmuş... Eski Mısır’da güneş tanrısı. 6/ Olumsuzluk belirten bir önek... Hava basınçları eşit olan yeryüzü noktaları. 7/ Kalay elementinin simgesi... “Nadir ”: Gazeteci ve yazarımız. 8/ İnce dantel... Gümüşhane ve Bayburt yöresine özgü, yufka ve yoğurtla yapılan bir yemek. 9/ İçinde afyon bulunan sıvı ilaç.