Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 26 ŞUBAT 2019 SALI 7 Suriye Devlet Başkanı, ülkesindeki iç savaşın başladığı tarihten bu yana ilk kez Tahran’a gitti ABArap Ligi Zirvesi Esad’dan İran’a ziyaret Beşşar Esad, Tahran ziyaretinde İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve dini lider Hamaney’le görüştü. Hamaney görüşmede Esad’a ve Suriye’ye verdikleri desteğin süreceğini kaydetti. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, ülkesindeki savaşın başladığı 2011 tarihinden bu yana ilk kez İran’ı ziyaret ederek, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve dini lider Hamaney’le görüştü. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Tahran’a giderek İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve dini lider Ayetullah Ali Hamaney’le bir araya geldi. Hamaney’in resmi internet sitesinden yapılan açıklamaya göre, Hamaney görüşmede Esad’a ve Suriye’ye verdikleri desteğin süreceğini kaydederek, İran ve Zirvede Ankara’ya suçlama Cumhurbaşkanlığı’ndan yapı lan açıklamada ise Ruhani’nin, görüşmede dini ve kültürel kök lerin İran ile Suriye arasındaki ilişkilerin belirleyici faktörü ol duğunu savunduğu vurgulandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya lideri Vladimir Putin ile geçen hafta gerçekleştirdikle ri Soçi Zirvesi’ne değinen Ruha ni, şu ifadeleri kullandı: “Çok ta raflı işbirliklerinin artırılmasıy la bölgenin genelindeki güven lik şartları daha iyi hale geldi. İran, Rusya ve Türkiye liderleri nin katıldığı Soçi Zirvesi’nde de Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması vurgulandı. Ayrıca Esad, Tahran’da İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve dini lider Hamaney’le ayrı ayrı görüştü. Suriye hükümetinden izin alma Suriye’nin stratejik ortaklar olduğunu söyledi. Hamaney, iki ülke arasındaki mezhebi ilişkilerin ve bun oynadığını kaydetti. Suriye Devlet Başkanlığı da Esad ve Ruhani’nin iki ülke arasındaki stratejik iliş yan yabancı güçlerin ve ABD’nin her türlü varlığı kınandı.” Öte yandan gece geç saatlerde İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad dan kaynaklı gerçekleşen gidişge kilerden duydukları “memnuni Zarif’in görevinden istifa ettiğine yö lişlerin de yakınlaşmada önemli rol yeti” ifade ettiklerini belirtti. İran nelik haberler gündeme düştü. l AA Deyr ez Zor’da IŞİD’in elinde kalan son toprak parçası Bağuz’dan çıkan militanlar, aileleri ve sivillerin durumu, Suriye krizinin son dönemdeki ana gündem maddelerinden biri... Arap Ligi ile Avrupa Birliği’ni (AB) buluşturan Mısır zirvesinde, Astana ortakları Türkiye ve İran’a “bölge ülkelerine müdahale ettiği” suçlaması yükseldi. Arap Ligi Genel Sekreteri Ahmet Ebu Geyt, Mısır’ın Şarm el Şeyh kentinde cumartesi günü başlayan zirvede yaptığı konuşmada, “Yemen, Suriye ve Libya’da yaşanan çatışmalar hakkında AB ile ortak kaygılara sahibiz. Bu kaygılarımıza Türkiye ve İran gibi yabancı ülke müdahaleleri de dahil” ifadelerini kullandı. ‘Kaderlerimiz birbirine bağlı’ Dün sona eren zirvede Avrupalı ve Arap liderler “her iki bölgeyi de istikrarsızlaştıran Ortadoğu’daki çatışmalara ortak çözüm bulunması” çağrısı yaptı. Lüksemburg Başbakanı Xavier Bettel, yüksek beklentilere karşı uyarırken zirvenin gelecekteki görüşmeler ve kişisel ilişkiler için temel atması açısından önemli olduğunu dile getirdi. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in “AB’nin kaderi büyük ölçüde Arap Ligi’ndeki ülkelerin kaderine dayanıyor” ifadeleri ise dikkat çekti. Merkel, basına yaptığı açıklamada da Suriye Devlet Başkanı’na işaretle “Esad’ın iç savaşın galibi olarak görülmemesi gerektiğini” belirtti. Suriye’de siyasi değişim süreci için Arap liderlerinin destek vermesi çağrısında bulundu. Belçika Başbakanı Charles Michel ise “Arap bölgesindeki durumlar istikrarsızlık yaratıyor. Suriye gibi çatışmalar nedeniyle göç yaşanan ülkeler var. Bu Avrupa’yı da etkiliyor” dedi. Zirveye ev sahipliği yapan Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, bir sonraki toplantı için 2022’yi gösterdi. WASHINGTON’LA GÖRÜŞME HIZLANDI Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun son ABD ziyareti sonrasında açıkladığı ve ilk toplantısını 6 Şubat’ta ABD’de yapan Suriye’ye yönelik ortak “görev gücü” 28 Şubat1 Mart tarihlerinde Ankara’da toplanacak. Görev gücü, TürkiyeABD arasında geçen yıl kurulan Suriye çalışma grubunun alt birimi olarak faaliyet gösteriyor. Ankara’daki toplantıda, ABD’nin çekilme süreci değerlendirilecek. GÖZLER ZİRVEDE Kore Yarımadası’nın nükleerden arındırılması için PyongyangWashington hattında bir yılı aşkın süredir devam eden müzakerelerde gözler, iki ülkenin liderlerini yine bir araya getirecek yarınki Vietnam zirvesine çevrildi. Güney Kore hükümeti, ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong un’un buluşmasından, Kore’ler arasında teknik olarak halen devam eden savaşı sonlandıran bir barış anlaşmasının çıkmasını umduklarını belirtti. Kim, geçen hafta sonu zirveye katılmak üzere trenle yola çıkmıştı. IŞİD’liler Irak’a teslim ABD’nin Suriye’den çekilme kararı sonrasında Washington destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) elindeki “yabancı savaşçıların” akıbetine ilişkin tartışmalar dinmezken Irak ordusu geçen hafta bazı IŞİD’lileri teslim aldıklarını doğruladı. Irak tarafından yapılan açıklamada, SDG’nin çoğu Iraklı olmak üzere 280’i aşkın yabancı cihatçı militanı ülkeye teslim ettiği bildirildi. Militanların, Su riyeIrak sınırındaki El Kaim sınır noktasından 10 kamyonla geçirildiği kaydedildi. Reuters’a konuşan bir kaynak, 280 militan arasında 14 Fransız vatandaşı ve 6 Arap uyruklu militanın bulunduğunu söyledi. ‘85 IŞİD’li Türkiye’ye kaçtı’ Ankara’nın terör örgütü gördüğü YPG/ PYD öncülüğündeki SDG, ellerinde bulunan yaklaşık 800 yabancı cihatçı militanın kendi ülkeleri tarafından alınıp yargılanması gerektiğini savunuyor. Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Aralık 2018Şubat 2019 döneminde 85 IŞİD militanı ve ailelerinin kaçakçılara para ödeyerek, örgütün SuriyeIrak sınırında sıkıştığı bölgeden Türkiye’ye kaçtığını öne sürdü. İddiaya göre, bir IŞİD’linin kendisi veya ailesi için kaçakçılara ödediği para 10 bin ile 50 bin dolar arasında. Prof. Çelikpala, Moskova’nın ‘güvenli bölge’ çıkışını değerlendirdi: ‘ABD de Rusya da Türkiye’nin Suriye’de olmasını istemiyor’ Daha önce Suriye’nin kuzeyinde kurulması planlanan “gü venli bölge”ye karşı çıkan Rusya’nın “tampon bölgede askeri polisimiz ko nuşlandırılabilir” mesajını değerlen diren Prof. Dr. Mitat Çelik pala, “Türkiye’nin ABD ile, YPG’nin Şam’la yaptığı pa zarlıklar var. Bu görüşme lerin tamamı hakkında bilgi hüseyin hayatsever sahibi olan Rusya, istedikleri yönde ilerleme göremiyorsa buraya başkasını sokmak yerine güvenliği kendileri üstlenme yi düşünmüş olabilir” dedi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’den asker çekme kararı ve Suriye’nin kuzeyinde “güvenli böl ge” kurulacağı açıklamasının ardın dan AnkaraWashington arasında ki temaslar sürerken Rusya’dan ön ceki gün sürpriz bir çıkış gelmişti. Moskova’dan, daha önce ABD çe kilmesinin ardından bölgenin tekrar Suriye ordusunun kontrolüne geçme si gerektiği yönünde açıklamalar ya pılmasına karşın, Rusya Dışişleri Ba kanı Sergey Lavrov, politikalarında değişiklik olduğunun işaretini ver miş, şu ifadeleri kullanmıştı: “Geri limi azaltma bölgelerine yönelik an laşmalarda Rus askeri polisinin ko nuşlandırılması deneyimine sahibiz. Söz konusu tampon bölge için de bu hâlâ mümkün. Ancak vurgulamak is terim: Askerler Şam ve Türkiye’nin pozisyonlarını göz önünde bulundu rarak konuyla ilgili detaylar üzerinde anlaşmaya çalışıyor.” ‘Kontrolü sağlayıp Şam’a devredebilirler’ Lavrov’un açıklamalarını Cumhuriyet’e değerlendiren Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Çelikpala, “Türkiye’nin ABD ile, YPG’nin Şam’la yaptığı pazarlıklar var. Bu görüşmelerin tamamı hakkında bil gi sahibi olan Rusya, istedikleri yönde ilerleme göremiyorsa buraya başkasını sokmak yerine güvenliği ken dileri üstlenmeyi dü şünmüş olabilir” dedi. Lavrov’un açıklamasının, Moskova’nın Suriye’deki gelenek sel tavrına uygun görünmediğini söyleyen Çelikpala, “Rusya sı cak çatışmanın ol Çelikpala madığı bir zemin hazırlanırsa girer. Diğer yandan bu coğraf yanın tamamında kontrolü sağlayıp Şam’a devretmeyi düşünüyor olabilirler” görüşünü dile getirdi. ‘Astana süreci kırılmaya gidebilir’ Çelikpala, hem ABD hem de Rusya’nın, Suriye’nin kuzeyinde Türkiye’nin askeri varlığını istemediği vurgusu da yaparak şu ifadeleri kullandı: “Sahadaki hiçbir aktör sınırın diğer tarafında Türkiye’nin kalıcı biçimde var olmasını istemiyor. Buna Astana ortaklarımız da, geleneksel müttefiklerimiz de dahil, Şam’ın ken disi de dahil. Dolayısıyla Türkiye’nin sahada askeri olarak uzun süreli kalıcı rolünün olmadığı senaryolar çalışılıyor. Bu anlamda baktığımızda Ruslar, Şam’ın da istediği meşru oyuncu olarak sahada. Rusya’nın YPG ile de bağlantıları var, muhtemelen onların da itirazları olmayacaktır. ABD eğer bu bölgeden çekilecekse o bölgeyi Rusya’ya bırakır mı, sorusuyla karşı karşıya kalıyoruz. Türkiye’nin olmadığı her türlü senaryoya diğer aktörler ehveni şer olarak baktığı için bu da muhtemel bir senaryo olarak ortaya çıkabilir. Tabii bu aynı zamanda Suriye’de ABDRusya uzlaşması gerektiriyor. Fakat bu uzlaşının sağlanması, Türkiye’nin ikna edilmesini gerektiriyor, burada Astana süreci bir kırılmaya da gidebilir. Çünkü Türkiye her halükârda sahada olmak istiyor.” Trump’ın Suriye’den çekilme kararının ardından ABD kurulu düzeninin, Suriye’den tamamen çekilmeye karşı olduğunun görüldüğünü belirten Çelikpala, “Trump sözünden dönmemiş olmak için bir oyun kurmaya çalışıyor. Nihayetinde ABD, Suriye’den tamamen çekilmeyecek” diye konuştu. Önümüzdeki dönemde ABD’nin 200 askerinin oradaki rolünün ne olacağının konuşulması gerekeceğine değindi. “Bunlar savaşan asker mi olacak, danışmanlık mı yapacaklar, henüz belli değil. Fakat her durumda ABD’nin Rusya ile, Türkiye ile, hatta Şam’la, İran’la görüşmesi gerekecek. Fakat kısa ve orta vadede Suriye’deki karmaşa bitmeyecek gibi görünüyor” diye konuştu. l ANKARA MERKEL Brexit MAY gündemi çaldı İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış sürecinin (Brexit) başlayacağı 29 Mart için geri sayım sürerken boşanma anlaşması krizi Mısır’da düzenlenen ilk Avrupa BirliğiArap Ligi zirvesine damga vurdu. Anlaşmasız ayrılma olasılığına karşı, Brexit’in ertelenebileceği açıklamasını yapması için lideri olduğu Muhafazakâr Partililer tarafından da baskı altına alındığı haberleri İngiliz medyasında yer bulan Başbakan Theresa May, zirvede AB liderlerinden parlamentoda kabul ettirebileceği yeni bir Brexit anlaşması için destek arayışındaydı. May, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile bir araya geldi. Merkel ile görüşmede Brexit’in ertelenmesi konusunun da gündeme geldiği belirtilirken AB Konseyi Başkanı Donald Tusk dün “Politik gelişmeler göz önüne alındığında Brexit için erteleme mantıklı bir çözüm gibi” çıkışı yaptı. May ile önceki gün görüştüğünü belirten Tusk, zirvenin kapanış konuşmasında, “İçinde bulunduğumuz durumda ertelemenin mantıklı olduğunu düşünüyorum ancak Başbakan May böyle bir senaryonun önüne geçebileceğine inanıyor” dedi. May dün yaptığı açıklamada ise “AB’den çıkışı ertelemenin sorunu çözmeyeceği” görüşünü yineledi. Bazı Muhafazakâr milletvekilleri tarafından oluşturulan yeni plan “müzakerelerin sonlandırılabilmesi için” 29 Mart tarihli Brexit’in 23 Mayıs’a ertelenmesini öngörüyor. Savunma Bakanlığı Müsteşarı Tobias Ellwood dün BBC’ye yaptığı açıklamada, anlaşmanın kabul edilmemesi halinde, sürenin uzatılması seçeneği ile karşı karşıya kalınacağını belirtti. Telegraph gazetesinin haberine göre ise May’in sunduğu Brexit anlaşmasının revize edilmiş halinin 12 Mart’a kadar onaylanmaması halinde, İngiliz hükümeti resmi olarak erteleme başvurusunda bulunacak. Haberde, böylelikle anlaşma olmadan Brexit’e karşı çıkanlara destek için bakanların istifalarının engellenmesinin hedeflendiği aktarıldı. AB: Askeri müdahaleye karşıyız Ağır ekonomik ve siyasi krizle boğuşan, Washington yönetiminin hedefe oturttuğu Venezüella’da insani yardım üzerinden yaşanan gerilimde AB’den bu ülkeye her türlü askeri müdahaleden kaçınılması gerektiği uyarısı geldi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “Krizin barışçıl, siyasi, diplomatik bir şekilde, Venezüellalılar tarafından çözülmesi gerekiyor. Venezüella’ya yönelik her türlü askeri müdahaleden kaçınılması gerekir” dedi. Öte yandan BM hafta sonunda Venezüella’nın Kolombiya ve Brezilya ile sınırının bazı noktalarındaki şiddet olaylarını kınadı. “Güvenlik güçlerinin aşırı güç kullanımı kabul edilemez” açıklaması yapıldı. Öte yandan ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio’nun Maduro’yu hedef alarak, linç edilerek katledilen Libya lideri Kaddafi’nin görüntüsünü sosyal medyadan paylaşması tepki çekti. Havana’dan ‘palyaçolar’ çıkışı Küba’da halk, anayasa değişikliğini öngören referandum için dün sandık başına gitti. Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel, “Aynı zamanda Venezüella için de oy kullanıyor ve Venezüella’yı savunuyoruz çünkü Venezüella üzerinden kıtanın itibarıyla oynanıyor” açıklamasında bulundu. Canel, Şili, Kolombiya ve Paraguay liderlerinin Venezüella’da kendisini “geçici devlet başkanı” ilan eden Juan Guaido ile hafta sonunda Kolombiya’da düzenlenen “yardım” konserindeki görüntülerine de atıfta bulunarak “Kolombiya sınırında bir grup devlet başkanı, palyaçoya benziyorlar” ifadelerini kullandı. Referanduma sunulan yeni anayasa, geçen aralıkta Ulusal Meclis’te onaylanmıştı. Önerilen değişiklikler serbest piyasa ekonomisi ve özel yatırımlara sınırlı şekilde izin verse de komünist partinin ülke yönetimindeki rolü, sosyalist ve komünist doktrinlerin merkezi konumu geçerliliğini koruyacak. PKK’liler Avrupa Konseyi binasına saldırdı Fransa’da terör örgütü PKK mensuplarının Avrupa Konseyi binasına saldırdığı ve 43 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Fransa’nın Strazburg kentinde dün eylem yapan terör örgütü PKK mensupları, Avrupa Konseyi binasına ve polise saldırdı. Yerel basında yer alan haberlere göre, terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan’ın tutukluluk şartlarını protesto amacıyla Avrupa Konseyi önünde gösteri düzenleyen PKK’liler, binanın camları ve kapısını kırarak, çöp bidonunu ateşe verdi. 3 polis memurunun yaralandığı olaylarda 43 kişi gözaltına alındı. Avrupa Konseyi İletişim Direktörü Danile Holtgen, saldırının kabul edilemez olduğunu belirtti. C MY B