Katalog

ekonomi ekonomi@cumhuriyet.com.tr. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 1126 ŞUBAT 2019 SALI KRİZ YENİ BAŞLADICHP Ekonomi Masası’na göre, kara bulutlar Türkiye ekonomisinin üzerinde toplandı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu: Daha krizin ortalarındayız. Reel kriz yeni başladı. İşsizlik daha da büyüyecek. İthalat olmadan üretim yapamaz noktaya geldik. Türkiye’nin üretmesi lazım. Cumhuriyet Halk Partisi ekonomi kurmaylarına gö lan toplantıda konuşan CHP Ekonomi Masası üyesi ve İstanbul Milletveki re, kara bulutlar Türki li İlhan Kesici, ana muha ye ekonomisinin üzerinde toplandı, kü ŞEHRİBAN lefetin tüm ülkelerde ekoKIRAÇ nomi olduğuna işaret ede çük bir şimşekle her rek, Türkiye’de de tencere, şey patlayabilir. CHP’ye göre tava, biber, patlıcan muhale Türkiye’de her gece 1 milyon fet olarak ortaya çıktı. Ekono kişi yatağa aç giriyor. Firmala minin 2001’deki krizden da rın bilançolarında ciddi sıkın ha ciddiye alınması gerekiyor. tı var, başta hukuk alanındaki Kara bulutlar Türkiye ekono reformlar hayata geçirilmezse misinin üzerinde toplandı. Bü ekonomi çökecek ve uzun dö yük bir fırtınaya gidiyor. Kü nem yatay devam edecek. çük bir şimşekle patlayabilir. CHP Genel Başkanı Ke O yüzden ciddiye almak gere mal Kılıçdaroğlu ile parti kiyor” dedi. Kesici, bundan çı nin ekonomi maması üyeleri kışın zannedildiği gibi kolay İstanbul’da ekonomi basınıy olmayacağına dikkat çekerek, la bir araya geldi. CHP’nin kri “Burdan çıkış ancak ciddi bir ze karşı önlemlerinin konuşul uzlaşma milli mutabakat yak duğu toplantıda tüm ülkelerde laşımı içinde olur. Güvenin asıl ana muhalefetin ekonomi yeniden tesisi için büyük bir olduğuna dikkat çekildi. program hazırlanmalı. Uz Muhalefet ekonomi laşma olmazsa yabancı kredi bulmak da imkânsız olur” di “Üreten, Çalışan, Hakça Pay ye konuştu. laşan Türkiye” adıyla yapı Aspirin tedavi 1 milyon aç yatıyor CHP Ekonomi Masası Üyesi Orhan Sarıbal da, Türkiye’de 22 milyon kişinin yeterli beslenmediğini 1 milyon kişinin de yatağa aç girdiğini vurgulayarak, tarım istihdamının AKP döneminde yüzde 35’lerden yüzde 18’lere inidiğini, tarımın sorunun bilimsel ve ekonomik olmadığını politik olduğunu anlattı. CHP Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu ise, AKP döneminde 1 trilyon doların haksız şekilde iktidara yakın kurumlara aktarıldığını belirterek, yap işlet devret projelerinde ne kadar para harcandığını, devletin kasasından ne kadar garanti ödendiğinin bilinmediğini vurguladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba ise, krizin bedelinin her daim çalışana ödetildiğini anlatarak, AKP döneminde 22 bin işçinin iş cinayetlerine kurban gittiğini açıkladı. Aşbaba, Her 100 çalışanın sadece 14’ünün sendikalı olduğunu, hem iş cinayetlerin hem de kayıtdışılığın çözümü için örgütlenmenin şart olduğunu aktardı. CHP Ekonomi Masası Başkanı ve Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’a göre 2001 krizinden sonra Türkiye ekonomisi V şeklinde önce dip yaptı sonra yukarıya doğru toparlandı. Ancak şimdi böyle giderse L şeklinde bir görünüm var. Ekonomi çökecek o seviyede uzun dönem öyle gidecek. Öztrak, Ağustos 2018’den bu yana reel sektör ve yurttaşın sorunlarının giderek arttığını kaydederek, aspirin tedavilerle sorunun çözülemeyeceğini, yaşanan şokun reel kesimden finans kesimine bulaşma ihtimalinin de hiç az olmadığnı aktardı. Faik Öztrak Kemal Kılıçdaroğlu İşsizlik daha da artacak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “Daha krizin ortalarındayız. Reel kriz daha yeni başladı. İşsizlik daha da büyüyecek. Biz nasıl bir dönüşüm stratejisi benimsemeliyiz ki Türkiye’yi orta ve uzun vadede aydınlığa çıkarmış olalım. Birincisi, hukukun üstünlüğünü sağlamak zorundayız. Yani katılımcı demokrasiyi güçlendirmek zorundayız” dedi. Kılıçdaroğlu, “Üreten, Çalışan, Hakça Paylaşan Türkiye” toplantısının kapanışında yaptığı konuşmada özetle şu tespitleri yaptı: n Türkiye ekonomik kriz gerçeğiyle karşı karşıya. Bunu ilk gördügümüz andan itibaren tüm kesimlerle görüştük. Krizin topluma maliyetinin çok ağır olacağı gerekçesiyle 11 Ağustos 2018’de 13 maddeden oluşan bir açıklama yaptık. Bu maddelerin başında “Devlete liyakat sistemini yeniden inşa etmemiz gerekir” dedi. n Bürokrasinin hatayı siyasi otoritenin önüne koyamaması, o devlette bir çürümenin başladığını gösteriyor. Ancak can ve mal güvenliği sağlanan bir ülkede yatırımlar olur. n AB’nin dayatmalarını beklemeden, onların demokratik standartlarını parlamentodaki dört partinin müştereken çıkarması gerekiyor. Ama buna iktidarda olan partinin yetkilileri yanaşmıyor. Sorumlu iktidar n Krizin sorumlusunun dış güçler olarak gösteriliyor. Dış güçler, CHP, bir başkası, dediler. En sonunda manavdır, esnaftır, komisyoncuydu, hal esnafıydı, bunların tamamı krizin ana sorumluları arasında sayıldı. Daha da ileri gidilerek bunları biraz da terörist ilan ettiler. Krizin sorumlusu, ülkeyi 17 yıldır yönetendir. Kim yönetiyorsa, ortadaki krizin sebebi odur. n Likidite kriziydi, kredi kriziydi, şimdi reel sektörde kriz başladı. Biz nasıl bir dönüşüm stratejisi benimsemeliyiz ki Türkiye’yi orta ve uzun vadede aydınlığa çıkarmış olalım. Birincisi, hukukun üstünlüğünü sağlamak zorundayız. Yani katılımcı demokrasiyi güçlendirmek zorundayız. Bu dünyada söz sahibi ve saygın olmanın birinci koşuludur. Demokrasi gelişmemiş hiçbir ülke büyümemiş ve kalkınmamıştır. n Kişi kendisini devlet olarak görmeye başlarsa ekonomik kriz de olur, sosyal krizler de olur, günlük yaşamımızda pek çok sorunlarla karşı karşıya kalmış oluruz. n Türkiye’nin üretmesi lazım. Türkiye üretim sürecinden büyük ölçüde koparıldı. En büyük sıkıntımız bu. İthalat olmadan üretim yapamaz noktaya geldik. n Bir ülkede huzur mu, barış mı, her evde huzur ve barış mı olsun istiyorsunuz. Güçlü bir sosyal devlet olması lazım. Sosyal devletin bütün kurallarının Türkiye’de uygulanması lazım. Liyakat çöktü n Devlette liyakati çökerttiler. Merkez Bankası’nın bağımsızlığı bir yapısal reformdur. Aile sigortasının olması, yargı bağımsızlığının sağlanması, tarımın geliştirilmesi, çiftçinin desteklenmesi bir yapısal reformdur. n İktidar Türkiye’yi krizden çıkaramayacak, ilerleyen günlerde Türkiye daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalacak. n Bizim umutsuzluğa kapılma gibi bir lüksümüz söz konusu değil. Güzel bir Türkiye’yi, yaşanabilir bir Türkiye’yi birlikte inşa etmeliyiz. Ekonomik krizden aklınızla, mantığınızla çıkacaksınız. Mehmet Göçmen Sabancı yatırıma 6 milyar TL ayırdı Sabancı Holding’in 2018 yılı kombine net satışları yüzde 34 artışla 88 milyar 80 milyon liraya, konsolide net kârı ise yüzde 10 artışla 3 milyar 830 milyon liraya çıktı. Sabancı Holding Üst Yöneticisi Mehmet Göçmen, 2018’de güçlü bir performans ortaya koyduklarını belirterek, “Risk yönetimine önem verdik ve bilanço risklerimizi minimize ettik. Değer zincirimizi, bayi, tedarik ve satınalma süreçlerimizi doğru yönettik. Dijitalleşmeyi iş modelimizin odağına aldık” dedi. Büyüme yüzde 1020 Ekonomide dengelenmenin başladığını da ifade eden Mehmet Göçmen, seçim sonrasında daha uzun vadeli reformlar beklendiklerinin altını çizdi. Göçmen sözlerini şöyle sürdürdü, “Tedbirlerimizi aldık; üretim ve yatırıma devam ediyoruz. 2019 yılı bütçemizde ihracatı ve maliyet disiplinini maksimum düzeye getirdik.” KAP’a yapılan açıklamaya göre de bu yıl tek seferlik gelir ve giderler hariç, kombine satış ve kombine banka dışı kombine FAVÖK’te yüzde 1020 büyüme bekleniyor. Ayrıca stratejik gelişmelere bağlı olarak yıl içinde oluşabilecek satın alma ve birleşmeler hariç yaklaşık 6 milyar lira kombine yatırım planlıyor. l Ekonomi Servisi Geniş tanımlı işsiz sayısı 6 milyonu aştı. Yeni İstihdam Seferberliği başladı Bilinene ‘müjde’ dediler Kolin İnşaat hisse devri için Rekabet’e başvurdu İstanbul Havalimanının ilk etabının tümüyle açılışıyla ilgili tartışmalar sürerken, yatırımcı ve işletmeci firma içinde yer alan Kolin İnşaat, hisselerini devretmek için önemli bir adım attı. Kolin İnşaat’ın İstanbul Havalimanı’nın inşası ve işletmesini üstlenen İGA’daki hisselerinin Cengiz İnşaat ile Kalyon Havacılık ve İnşaat tarafından devralınması için Rekabet Kurulu’na başvuru yapıldı. İGA’nın ortakları Cengiz İnşaat, Mapa İnşaat, Limak İnşaat, Kolin İnşaat ve Kalyon Havacılık İnşaat yüzde 20’şer pay sahibiydi. İGA, 2018 yılı Temmuz ayında 1.8 milyar liralık artırıma gitmiş, ardından geçen aralık ayında da sermayesini yüzde 1.1 milyar lira yani 18 artırarak 7.4 milyar liraya yükseltmişti. Şirketin sermayesi böylece iki artırımla yüzde 66 yükselmişti. Hedef 2.5 milyon kişiyi işe yerleştirmek. Yeni istihdam edilecelerin ücretlerini 3 ay devlet karşılayacak. Hükümet yeni bir “istihdam seferberliği” başlattı. “İstihdam Seferberliği 2019” toplantısı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde (TOBB) gerçekleştirildi. Ancak en yeni “müjde” 22 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve yeni istihdam edilecek işçilerin ücretlerinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasını öngören düzenleme oldu. Yeni paket yolda Toplantının açılışında konuşan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, 2019 istihdam seferberliğini başlattıklarını, sloganlarının da “Burası Türkiye Burada İş Var” olduğunu bildirdi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da, bu yıl 2.5 milyon yeni istihdamın yaşama geçirileceğini söyledi. Bugün itibarıyla 67 bin 300 KOBİ’ye 20.3 milyar lira kredi kullandırıldığını da belirten Albayrak, bu kesim için yeni bir paketin daha bu hafta açıklanacağını dile getirdi. Albayrak, 66 bin 236 esnafa da 6.2 milyar lira kredi kullandırdıklarını söyledi. Albayrak ayrıca, bankacılık sektörünün likidite anlamında büyümeye devam ettiğini söyledi. Sermaya geliyor Albayrak, “net hata noksan” rakamının bugüne kadarki en yüksek rakam olduğunu, bunun önemli bir kısmının yurtdışın daki sermayenin gelişi nokta sında gerçekleştiğini belirtti. Al bayrak, güçlü bir sermaye giri şi olduğunu söyledi. 2018’de 13 milyar doların üzerinde doğru dan yatırım geldiğine dikkat çe ken Albayrak, 2019’da bu raka mın çok daha üzerine çıkacakla rını bildirdi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hiz metler Bakanı Zehra Züm rüt Selçuk da, işverenlerin nisan ayı sonuna kadar sağ layacağı her ilave istihdam için 3 ay boyunca prim ve vergilerin yanı sıra üc retinin de devlet tarafından karşı lanacağını, izle yen 9 ayda da prim ve vergi Berat Albayrak leri ödemeye devam ede ceklerini bildirdi. l ANKARA Başkan ve askerleri, 31 Mart seferberliği Meclis seçimlere kadar tatile sokuldu ya.. Seçilişi, açılışından bu yana Cumhur İttifakı oylarıyla, ortak Meclis iradesi, komisyon çalışmaları içinde dişimizi kıracak bir tek yasa bile geçirilmedi ya.. Açık ya da kapalı olması halleri arasında bir fark yoktu ki... Gerçeğinde Saray’ın kanun gücünde kararnamelerinin onaylanması, yasaya dönüştürülmesi şeklen zorunlu haller için, talimatlı, ittifakın oylarının yeterli olacağı formüller üretilmiş olarak çalıştırılmasında, meraklıları için ilginç görsellikte sahneler de yaşanmadı değil.. Muhalefet partilerinin milletvekilleri, kendi seçmenlerine, meraklılarına dönük olsun, bu sahnelerin görselleşmesi uğruna derslerine bayağı çalışmışlardı doğrusu. Zekâ cimnastiği boyutunda taktikler geliştirmiş olarak, asla hayır denemeyecek konulara dönük, ortak komisyonları çalıştırma çabalarının üzerine, katılımcı önergelerle ikili ittifakın komisyon kararlarının içine sızmaya çalıştılar. Hiç şaşma olmadı, ikili komisyon kararlarının noktası, virgülüne dokundurulmadı. Atanmış bakanların kendi görev, sorumluluk alanlarına, kamuoyuna dönük sorumlulukları, Saray’dan biçilen rolleri ile bağlantılı çok da anlamlı, önemli çelişkili duruşlar sergilendi. Akla kara çelişkileri, çatışmalarında, zorunlu rakip ittifakı sarsma adına, Gazi Meclis, Atatürk hayranlığı söylemlerinde, Kemalist CHP’lilerle yarışan, yeri geldikçe Ecevit, en soldan simge yazarlar, şairleri kutsarcasına söylemleri oyun bile olsa ilginç kaçıyordu. Yine de Meclis’in açık kalması, farklı renkler ve tonlarda muhalefet cephesi sözcülerinin ülkenin gerçek gündemi, sorunlarını sergileyen çıkışlarının bir biçimde kamuoyuna yansıyabilmesine nokta konulması gereksinimi ağır bastı. Sanki yerel seçim kampanyasının Başkan ve askerleri tadında yürütülmesi söz konusu değilmiş gibi, yerel seçim çalışmaları adına Meclis hızla tatile girdi. HHH Sözün özü 24 saatlik canlı yayınlarda günde ortalama birden fazla ilde konuşma seferberliğinin üzerine, sıralamalı yaratılmış gündemler üzerinden toplantıların Saray ya da başka güvenlikli mekânlarda düzenlenmesi, kanalların yine sıralamayla, güvenilir marka gazeteciler üzerinden hazırlanmış programları, soruları üzerinden uzun oturumlar.. Günde kaç saat Başkan Erdoğan’ı dinlediğimizin hesabını yapabilir misiniz? Dünkü Tokat, Yozgat mitinglerini de içerik olarak eşleşmiş vurgulamalarıyla dikkatle izledim. Aynı çerçevede, aynı saldırgan öncelikli vurgulamalarda, illerin özelinden sayılan yatırımların isimlerinin ötesinde değişen bir şey yoksa da seslenilen, destek sloganların atılmasıyla biat ettirilmeleri istenen seçmen adayları değişmiş oluyor. Artısı, yerel seçimler için atanmış adayların kendileri, adlarının geçirilmesi, tanıtılmalarına dahi zaman kalmasa da, onlar adına istenen oylar için, inanç, beka sorunu üzerinden kurulacak bağın iman tazelenmesi gibi bir tablo yaratılıyor. Mitinglere katılım için yapılan örgütlenmelerin içeriğine dönük bugüne kadar hiçbir gazetecilik sorgulamasına tanıklık edemedim. Geçmişten bildiğim denetim ağlarında çok da bir değişim olduğu izlenimim de yok.. Yine de seslenişlerde giderek değişen söylemlerin satır aralarına, eksen kaymalarına baktığımızda, sorunlar yumağının sıkışıklığı ile sertleşen söylemler dikkat çekiyor. Paylaşılan çıkarlar denizinin tükenmişliği, saadet zincirinin rant düzenine oturtulmuş ekonomik kurallarının bildik tıkanmışlığında, seçmen sadakatinden duyulan kaygıların altını çizen çıkışlar, uyarılarda eleştiri dozu da yükseliyor.. Seçime ay değil, gün sayma noktasında, Başkan ve askerlerine, YSK, kamu, medya gücü ellerinde, yetişmiyorken, yeni doping kaynağı ne olabilir ki?.. Trump: OPEC fiyatta ‘rahat’ davranmalı ABD Başkanı Donald Trump, petrol fiyatları hakkında endişe belirterek Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’ne (OPEC) fiyatları yükseltmeme çağrısında bulundu. Trump Twitter’da, “Petrol fiyatları çok yüksek. OPEC, lütfen biraz rahat davran. Dünya fiyat artışını kaldıramaz, kırılgan!” dedi. Trump, Çin’den yapılan ithalat için gümrük vergilerini 1 Mart’ta yüzde 10’dan yüzde 25’e yükseltme planını, iki ülke arasındaki olumlu hava nedeniyle erteledi. Trump, görüşmelerde “önemli gelişmeler” kaydedildiğini ve “iki tarafın da ek katkısı olması durumunda” anlaşmanın kısa süre içinde imzalanabileceğini duyurdu. C MY B