Katalog

CUMHURİYET’TEN ÖZEL SAYFALAR n 27 Aralık 2019 Cuma n Sayı: 10 İyi ki ULU ÖNDER ATATÜRK’ÜN ANKARA’YA GELIŞININ 100. YILI KUTLU OLSUN n Cumhuriyet Gazetesi’nin ücretsiz ekidir geldin Atam Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 27 Aralık 1919’da Dikmen sırtlarından Milli Mücadele’nin kalbi olan Ankara’ya girerek, Kuvayi Milliye ateşini harladı. Kurtuluş Savaşı’nın karargâhı olan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanıklık eden Ankara’nın, 100 yıl önce bugün kaderi değişti. Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Alev Coşkun, 27 Aralık’a özel yazdı ANKARA: Milli Mücadele’nin Kalbi ALEV COŞKUN Milli Mücadele tarihimizde 27 Aralık 1919 günü önemlidir, çünkü o cumartesi günü Atatürk ve arkadaşları Ankara’ya geldi. Ankara’da halkın ve Seymenler’in coşkun katılımlarıyla içtenlikli bir karşılama yapıldı. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basan Mustafa Kemal, Anadolu’ya geçeli 7 ay olmuştu. Atatürk, 22 Haziran 1919’da Amasya’da yayımladığı bildiri ile Kuvayı Milliye’nin temel hedeflerini açıklamıştı. Şiirsel nitelikteki şu cümleler dikkat çekicidir: Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul hükümeti üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini yerine getirmemektedir. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. Amasya kararları, bir başkaldırış ve ulusal bağımsızlığın korunması için tüm halka yapılan bir çağrı niteliğindeydi. Bu bildirge, aynı zamanda Kuvayi Milliye hareketinin temel esaslarını da ortaya koyuyordu. Ulusal hareketin yol haritasını gösteriyor, “Kuvayi Milliye’yi etken ve milli iradeyi egemen” kılmak ilkesini öne çıkarıyordu. Erzurum ve Sivas kongreleri toplanarak bu ilkeler çerçevesinde kararlar aldı. Sivas Kongresi’nin Başarısı Sivas Kongresi başarı ile sonuçlanmıştı, ancak İngilizlere bağlı İstanbul hükümeti, bu kararları kabul etmiyordu. Atatürk’ün başkanlığındaki Temsilciler Kurulu, İstanbul ile Anadolu’nun tüm bağlantısını kesme kararı aldı. İletişim Kesiliyor O dönemde en önemli iletişim aracı telgraftı. Telgraf bağlantısının kesilmesi üzerine, İstanbul hükümetinin Anadolu’da komutanlara, valilere, mutasarrıflara (kaymakam) gönderdiği talimatlar ortada kalıyordu. Aslında bu bir isyandı. Anadolu İhtilali adlı eserinde Sabahattin Selek, bu nedenle bu kararı “Anadolu isyanı” olarak nitelendirir. “Atatürk, emperyalist güçlerin destek ve koruması altındaki Batı Anadolu’yu işgal eden Yunan ordusuna karşı Kurtuluş Savaşı’nı Ankara’dan yönetti. En zor koşullarda, bu savaş Meclis’le birlikte yönetildi. Ya istiklal ya ölüm parolası ile yola çıkıldı. 1919’dan 1923’e kadar Ankara, Anadolu’nun ortasındaki bozkırda Milli Mücadele’nin merkezi oldu. Daha sonra yeni kurulan Cumhuriyetin başkenti oldu. Bu kent aslında büyük önder ‘Atatürk’ün Ankarası’dır.” İkili İktidar O noktada, iki hükümet ortaya çıkmıştı. İstanbul hükümeti ve Sivas’taki Anadolu Kuvayi Milliye Hükümeti... Türkiye’de ikili iktidar doğmuştu. Sivas Kongresi sonrası 11 Eylül 1919’da başlayan bu hareket, eylül ayının sonuna kadar tam 20 gün sürdü. İstanbul, Anadolu’ya talimat veremiyordu, hiçbir haber de alamıyordu. Sonunda 1 Ekim 1919’da İstanbul’daki Damat Ferit hükümeti görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Yeni kurulan Ali Rıza Paşa hükümeti, Sivas’ta bulunan Mustafa Kemal ve Temsilciler Kurulu ile anlaşmak zorunda kaldı. Seçimlerin yapılarak Osmanlı Millet Meclisi’nin toplanmasına karar verildi. Ankara’ya Hareket Bu durumda Atatürk ve arkadaşları 18 Aralık 1919 günü Sivas’tan Ankara’ya hareket etti. Atatürk ve yanındaki arkadaşları Kayseri yoluyla önce Hacıbektaş’a geldiler. Orada Çelebi Cemalettin Efendi ve Post Vekili Niyazi Salih Baba’ya misafir oldular. 23 Aralık’ta Hacıbektaş’tan Munzur’a, oradan Kırşehir’e geçen kurul, halkın büyük gösterileriyle karşılandılar. Daha sonra Kaman ve Beynam yoluyla 27 Aralık 1919 Cumartesi günü saat 11.00’de AnkaraDikmen sırtlarına ulaştılar. Ankaralılar günler öncesinden Mustafa Kemal’i ve Temsilciler Kurulu üyelerini karşılamak için hazırlanmışlardı. Ankara’da yayımlanan Ankara gazetesi 27 Aralık 1919 günkü sayısında “Öncelikli Sunuş: Hoş geldiniz” başlıklı bir ya zı yayımlamıştı. Namık Kemal’in “Zulmün topu var, güllesi var, kal’ası varsa/Hakkın da bükülmez kolu, dönmez yüzü vardır” dizeleriyle başlayan yazıda şu satırlara da yer verilmişti: “Azmimiz asla sarsılmayacaktır. Hakkımız verilmedikçe durmayacağız, harp ve darp, zulüm ve kahır, hepsini iman dolu göğsümüzle karşılayacağız!” Mustafa Kemal ve arkadaşlarını Dikmen’de Ali Fuat Cebesoy ile Vali Vekili Yahya Galip karşıladılar. Binlerce Ankaralı ise kent merkezinden oraya uzanan yol boyunca sıralanmıştı. Atlı Seymenler Dikmen’e kadar gitmişlerdi. Yayalar ise başlarında Müdafaai Hukuk Başkanı Rıfat Börekçi ve öteki üyeler olduğu halde bugünkü Genelkurmay Başkanlığı önünde toplanmışlardı. Mustafa Kemal ve arkadaşları halkla birlikte Hacıbayram’a kadar yürüdü. Hükümet Meydanı’nda bir konuşma yapan Atatürk, Ankaralılara teşekkür etti. Türkiye’nin Kalbi Mustafa Kemal, Ziraat Mektebi’ne yerleşti. Mustafa Kemal ve arkadaşları o günlerde, olayların olumsuz yönde gelişmesine karşın Ankara’da özledikleri toplumsal dayanışmayı bulmuşlardı. Bu nedenle Ankara artık Türkiye’nin kalbi olmak durumuna doğru yol alıyordu. Mustafa Kemal, Ankara’yı bir merkez olarak kabul ediyordu. Ankara’nın demiryolu bağlantısı ile Batı Anadolu’yla ve karayolu bağlantısının İç Anadolu’ya ulaşması avantaj yaratıyordu. Ankara, aynı zamanda göreceli olarak sömürgeci işgal kuvvetlerine yakın olan bir konumdaydı. Kuvayi Milliyeciler’in Merkezi 27 Aralık 1919’dan itibaren Ankara adım adım Kuvayi Milliyeciler’in merkezi oldu. Misakı Milli Andı, Ankara’da hazırlandı, İstanbul’da toplanan Meclis’e gönderildi ve orada 28 Ocak 1920’de kabul edildi. TBMM’nin Açılışı İstanbul’da toplantıları süren Millet Meclisi16 Mart 1920’de İngiliz işgal güçleri tarafından basıldı. Rauf Orbay ve kimi milletvekilleri tutuklanıp Malta Adası’na sürgün olarak gönderildiler. Atatürk, Millet Meclisi’nin Ankara’da toplanmasına karar verdi. 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Kuvayi Milliye Meclisi’nin ilk toplantısında Atatürk önemli bir konuşma yaptı. Konuşmasında, aşağıdaki cümle her şeyi anlatmaya yeterlidir. “Bu dakikadan başlayarak 700 yıllık büyük ve güçlü bir hayattan sonra, çöküntü çukurunun kenarında henüz ayakta durabilen Osmanlı milletinin geleceği sorumluluğu, saygıdeğer kurulunuzun çalışmalarını yönlendirecektir.” (ASD, I, s.1260; ABE, VIII, s.3171) Halide Edib, o heyecanlı günleri anlattığı Türk’ün Ateşle İmtihanı adlı eserinde Mustafa Kemal için şunları yazmış: “Bana o günlerde Mustafa Kemal Paşa, George Washington gibi bir kimse görünüyordu.” Kuşkusuz bu cümle doğrudur, çünkü Ankara’da yeni bir devlet kuruluyordu. Evet, Türkler 3 bin yıldır birçok devlet kurmuşlardı ama şimdi Ankara’da ismi Türk olan bir devlet kuruluyordu. Milli Mücadele’nin Merkezi Atatürk, emperyalist güçlerin destek ve koruması altındaki Batı Anadolu’yu işgal eden Yunan ordusuna karşı savaşı Ankara’dan yönetti. En zor koşullarda, bu savaş Meclis’le birlikte yönetildi. Ya istiklal ya ölüm parolası ile yola çıkıldı. 1919’dan 1923’e kadar Ankara, Anadolu’nun ortasındaki bozkırda Milli Mücadele’nin merkezi oldu. Daha sonra yeni kurulan cumhuriyetin başkenti oldu. Bu kent aslında Büyük Önder Atatürk’ün Ankarası’dır. ‘KIZILCA GÜN’E ÖZEL KUTLAMA’ Türkiye Büyük Millet Meclisi, Ankara Valiliği, Ankara Büyükşehir Belediyesi, 4. Kolordu ve Garnizon Komutanlığı ve Ankara Kulübü Derneği başta olmak üzere çeşitli kurum, kuruluş ve dernekler, Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 100. yıldönümüne özel bir kutlama programı hazırladı. 50. Yıl Parkı’nda, dün Sinsin Ateşi’nin yakılması ile başlayan kutlama programı şöyle: l Bugün Anıtkabir’de düzenlenecek resmi törenlerin ardından saat 11.00’de Kara Harp Okulu ve Anıtkabir arasında Garnizon Koşusu, saat 13.30’da ise Hacı Bayram Camii1. TBMM arasında Milli Mücadele Başlangıç Yürüyüşü yapılacak. l Atatürk’ün 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldiğinde karşılandığı nokta olan Dikmen Keklikpınarı’nda saat 13.45’te kutlama töreni, saat 14.20’de ise Dikmen CaddesiGar arasında 84. Büyük Atatürk Koşusu düzenlenecek. l Büyükşehir belediyesinin ev sahipliğinde yapılacak Seymen Alayı yürüyüşü, 15.00’te Genelkurmay Kavşağı’ndan başlayıp Ulus Atatürk Anıtı’nda sona erecek. l “Kızılca Gün Bir Cumhuriyetin Doğuşu” tiyatral gösterisi ile saat 19.00’da devam edecek olan etkinlikler, Atatürk Koşusu, Liselerarası Resim Yarışması ödül töreni ve Manga konseriyle sona erecek. Ankara’nın Bayramı MANSUR YAVAŞ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Bundan tam 100 yıl önce, 27 Aralık 2019’da Ankaralılar’ın Mustafa Kemal Paşa ve Temsili Heyeti’ni büyük bir coşku ve heyecanla karşıladığı o tarihi günün yıldönümü... Milli Mücadele’nin halk ile bütünleştiği, yeni bir devlet ve Kızılca Günü müjdeleyen bir gün. Önce Kurtuluş Savaşı’nın merkezi sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti ve kalbi olması için ilk adımın atıldığı gün. Ne mutlu ki Ankara’nın ve Ankaralıların bayramı olan 27 Aralık 1919’un 100. yılını kutlamak bize kısmet oldu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 100. yıldönümü ve Ankaramızın bayramı tüm hemşehrilerimize kutlu olsun. Başkentimize ait bu özel günde bir kez daha siz değerli hemşerilerime belirtmek isterim ki, Ankara’yı dünya başkentleri ile yarışacak bir başkent haline getirecek azim, karar ve güçteyiz. Bizler gücümüzü yüz yıl öncesinde olduğu gibi bugün de sizlerle olan birlik ve beraberlik ruhu ile karşılıklı güven ve dayanışmadan alıyoruz. Bu nedenledir ki, görevde olduğumuz sürede ortak akıl, şeffaf, katılımcı denetlenebilir ve hesap verebilir yönetim anlayışından asla taviz vermeyeceğiz. En büyük hedefimiz kentimizi köklü tarihiyle, kültürüyle, sanatıyla, turizmiyle ve ekonomisiyle gelişmiş bir kimliğe büründürmek, mutlu ve huzurlu insanların yaşadığı, Mustafa Kemal Atatürk’ün bizlere bıraktığı mirasa yakışır bir kent haline getirmektir. Bu vesile ile yüreği birlik ve beraberlikten yana tüm hemşerilerimizi, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün gelişini 100 yıl önceki gibi karşılayarak kutlayacağımız tören ve etkinliklere katılmaya davet ediyoruz. Başkentimizin bayram günü olan 27 Aralık Cuma günü (bugün) herkesi saat 15.00’te Genelkurmay Kavşağı’ndaki kortej yürüyüşüne, saat 19.00’da ise Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenecek olan tiyatral gösteri ve Manga konserine bekliyoruz.