Katalog

12 8 KASIM 2019 CUMA EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER/YORUM ‘Alev alev!’ Değerli dostlar, dünya bir uçtan bir uca alev alev; Çin’den, Hong Kong’dan KuzeyGüney Amerika’ya dek milyonlarca insan, geceleri alevleri rüzgârla uzayan meşaleleriyle protesto yürüyüşleri yaptı, yapıyor. “Yoksulluk” ve “yolsuzluk”, yok edilmesi istenen iki temel sorun. Ayrıca gezegenimizin, türlü bölgelerindeki ormanları da alev alev. Öte yanda, başka bir “yangın”, insansal bir “yangın” da, ülkemizde yaşandı; geçen ay, “17 Ekim” günü. Diyarbakır’ın bir ilçesinde, “üç çocuk babası” bir “aile reisi”, eşinin, kızının üzerinde benzin dökerek yaktı alev alev... Anne öldü, çocuk hastanede... Önceki yıl da, yine bir aile reisi, çaydanlıkta kaynattığı yağı, eşinin kızının üzerine boca ederek, diri diri haşlamıştı... Üstelik bu acımasız kadın cinayetleri gittikçe artıyor; geçen yıl “Mart” ayında, “25 kadın” öldürülmüş; bu yılın “Mart” ayında “27”; izleyen aylarda da sayı gittikçe artıyor; “Haziran”da “40”, “Temmuz”da “31”, “Ağustos” ayında “49”... Ayrıca bu sayılar, duyulan, açığa çıkan, dolaysiyle güvenlik güçlerinin erişebildiği sayılardır. Bazıları inanılmaz yollarla, yöntemlerle işlenen bu “kadın cinayetleri”nin, ne denli “insanlık dışı” olduklarından da pek söz edemeyiz değerli dostlar; çünkü ünlü bilim insanı “J. Monod” (19101976), kendisi gibi ünlü, “Raslantı ve Zorunluk” adlı kitabında: “Günümüzün belirli hayvan türlerinde, ‘tür içi savaş’ bilinmez!” der! “Aynı türden hayvanların birbirlerini öldürmediğini” vurgular. Konunun, “kadın cinayetleri”nin, bir de “dinsel” bağlamda ele alınması düşünüldüğünde, “Diyanet”in “Cuma Hutbeleri” akla ilk gelen oluyor... Bu “hutbe”lerde, genel olarak cami imamlarının okudukları dualar özellikle de dile getirdikleri “öğütler”in yer aldığı bilinir; “Cuma” günleri ülkenin tüm camilerinde okunmak üzere Diyanet’in hazırladığı, dolaysiyle erkeklere yapılan bu hitabda (sesleniş) verilen öğütler arasında kadınların gözetilmesi, korunması, kollanması da dile getiriliyor. Böylece olumlu (pozitif) bir görünüm altında, ister istemez bir “altüst” durumu yaratılmıyor mu? Erkeğin üstünlüğü ortaya konulmuyor mu? Dahası bu durum “ayetlerle” (Bakara237) de desteklenmiyor mu? Eh, bu ortamda kadının en küçük bir karşı gelişi, “suç” olmasın da ne olsun? Sürdürürse, “at tokadı!..” Olmadı, dök üstüne benzini, çak kibriti... Dahası, “anaokul”daki bebelere, “cinsel ayrımcılık” uygulanıyorsa, “kızerkek” birlikte aynı sıralarda yan yana oturtulmuyorsa... Beşaltı yaşındaki kız çocuklarına, cuma günleri aynı yaştaki erkek arkadaşlarının cami avlusudaki şadırvanlardan “abdest” almaları, izletiliyorsa... Böyle bir eğitimden geçen gençlerin, ilerideki yaşamlarında, “cinsel eşitlik” konusunda tutumları ne olacaktır? Kuşkusuz bugün yaşadıklarımız... Kurtuluş, “1923 Devrimi”nin doğrultusunda, “savaşımı” (mücadeleyi) kesintisiz sürdürmektir; özellikle, “kadınlarımız” için “yaşamsaldır!..” Kuşkusuz, “Enkazcı Emineleri” ve yardakçılarını devre dışı bırakarak, sürerek... İçişleri: Kırmızı listedeki iki terörist etkisiz hale getirildi İçişleri Bakanlığı, 19 Temmuz’da Diyarbakır kırsalında, gerçekleştirilen operasyonda etkisiz hale getirilen 5 teröristten 2’sinin Terörden Arananlar kırmızı listede 4’er milyon lira ödülle yer alan PKK’nin sözde orta saha sorumlusu “Numan Batman” kod adlı Hejar Çelik ile sözde Amed eyaleti özel güç sorumlusu “Erhan Garzan Porsipi” kod adlı İshak Özçaktu olduğunu duyurdu. Açıklamada, teröristlerin Ankara Merasim Sokak ve Kayseri’deki askeri servis aracına yapılan bombalı saldırı ile Beşiktaş’ta güvenlik güçlerine yapılan saldırılar gibi organize ettiği terör olaylarının detaylarına yer verildi. l ANKARA 8 KASIM 2019 SAYI: 34365 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 06:07 05:52 06:14 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 07:34 12:53 15:35 07:18 12:37 15:22 07:38 13:00 15:48 Akşam 18:00 17:47 18:13 Yatsı 19:23 19:07 19:31 Cak Cukçu Damat Paşa, pazartesi günü “enflasyonun düştüğünü” söyledi. Ertesi günü kayınpeder de, damattan kopya çekerek AKP grup toplantısında, aynı sözleri tekrarladı. Gelin görün ki, dolar o gün 5.72 TL’den 5.76 TL’ye çıktı! Doların değeri artarsa dışsatım artar, dışalım azalır. Tam tersine, ekim ayında dışsatım yüzde 1.5 düştü, dışalım yüzde 11 arttı. Bu gelişme, dış ticaret açığının artmasına yol açar. Nitekim açık 1 milyar 843 milyon dolar oldu. HHH Dünya Bankası Ankara Temsilciliği, “Türkiye Ekonomik İzleme Raporu’nu (TEM)” yayımladı. Rapora göre: “Türkiye zorlu bir ekonomik dönemden çıktı ancak reel sektör bu zorlu dönemin etkilerini hissetmeyi sürdürüyor. Son 12 ay içerisinde, daralan cari dengesizlikler, bankaların azalan dış borçları ve küresel parasal genişleme dışsal tehlikelerin azaltılmasına yardımcı oldu. Ancak, yatırımların azalması, fiyatların yüksek seviyelerde olması ve işsizliğin artması gibi zorluklar sürüyor. Bu faktörlerin hanehalklarını olumsuz etkilemesi sonucunda yoksulluğun 2019 yılında artabileceği, sonrasında ise tahmin döneminde kademeli olarak düşeceği öngörülmektedir.” Bankanın Türkiye Temsilcisi Auguste Kouame şu açıklamayı yaptı: “Düşük gelirli işçilerin çoğu istihdamda en fazla daralmanın yaşandığı inşaat ve tarım sektörlerinde çalıştığından dolayı, yoksul hanehalkları bu durumdan en fazla etkilenen kesim olmuştur. İşsizliğin uzun vadeli etkisi, işsizlikle başa çıkabilme mekanizmaları daha sınırlı olduğundan dolayı en yoksul hane cak... O halde sıkı giyin meliyiz… Sen misin sıkı giyinecek? Ekim ayının giyim şampiyonu olan erkek kazağında artış yüzde 43.70 oldu, onu yüzde 40.46 ile çocuk Ekonomi’de ‘emirkomuta’ zinciri! kazağı izledi... “Tüketici Fiyat Endek si (TÜFE)” ekimde yüzde 9.26’dan 8.55’e geriledi. Enflasyon, 2019 yı lı ekim ayında bir önce halkları için daha fazladır.” ki aya göre yüzde 2, bir TEM, 2019’da “gayri safi yurti önceki yılın aynı ayına göre yüzde çi hasılada (GSYH)” 2018’e göre 8.55 arttı. bir değişiklik öngörmüyor, 2020 ve Gıda fiyatları, eksiden artıya geç 2021 yıllarında “gayri safi milli hası ti, yüzde 23.22 ile başı çeken salata lanın (GSMH)” sırasıyla yüzde 3 ve oldu. En çok artış yüzde 43.60 ile yüzde 4 artacağını tahmin etmek alkollü içkilerde... tedir. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayı Banka, ayrıca Türkiye’nin piyasa na göre sağlık yüzde 14.24, eğitim baskılarını azaltmak için dış tam yüzde 14.20, lokanta ve oteller yüz ponları güçlendirmesi gerektiğini de 13.71 ve çeşitli mal ve hizmetler vurguluyor.              yüzde 13.43 ile artışın yüksek oldu Bankanın Türkiye Temsilciliği ğu öteki harcama gruplarıdır. Program Sorumlusu Habib Rab’ın Tek hanede kalan enflasyonun, gözlemleri ise şöyle: kasım ve aralık ayında tekrar çift  “TEM Türkiye’de ekonomik to haneye çıkması bekleniyor. parlanmanın sürdürülmesine yar HHH dımcı olabilecek kısa vadeli politika Damat Paşa, Merkez Bankası’na seçeneklerini incelemektedir. Bun faiz indirterek, bankaların piyasaya lar arasında şirketlerin borç yüklerini daha düşük maliyetle kredi pompa azaltma süreçlerini desteklemeye, lamasını sağlamaya çalışıyor. Böy bankacılık sektöründeki sıkıntılı var lece ekonominin çarklarının dön lıkları ele almaya ve talebi destek mesini ve istihdamın artmasını lemek için mali hareket alanını etki amaçlıyor. Ancak özel bankalardan li bir şekilde kullanmaya yönelik ön henüz beklenen yanıt gelmedi. lemler yer almaktadır.” “Bankacılık Düzenleme ve De HHH netleme Kurumu (BDDK)” verileri “Uluslararası Para ne göre, sorunlu kredi miktarı, son Fonu’nun (UPFIMF)” Avrupa rapo bir yılda yüzde 54 artışla 86 milyar runda Türkiye’deki durum hakkında TL’den 132 milyar TL’ye çıktı. ise “Enflasyonda son dönemde ya Faizlerde yaşanan geri çekilmeye vaşlama olsa da halen resmi hede karşın yine de kredi istemi henüz fin çok üzerinde bulunuluyor” de istenen düzeyde artmış değil. niliyor. BDDK verilerine göre, krediler ey HHH lül ayında, geçen yılın aynı ayına Kış geliyor! Soğuklar başlaya göre yüzde 2.1 oranında azalırken, Salata ürünleri... KOBİ’lere kullandırılan krediler de aynı tarihlere göre yüzde 8.5 oranında düştü. Yine aynı tarihlere göre, sorunlu kredilerin oranı yüzde 3.2 iken, bu yıl yüzde 5’e yükseldi. KOBİ kredilerinde ise bu oran yaklaşık 2 kat artışla yüzde 5.5’ten yüzde 9.2’ye çıktı. HHH Piri Reis Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Profesörü Kaya Ardıç,  Almanya’nın Sesi Radyosu’na şu değerlendirmeyi yaptı: “Özel bankaların mevcut faiz düzeyinde işlem yapmaları hiç de kolay değil. Kamu bankalarında şu anda TL mevduata verilen net faizlerin yıllık enflasyon hedefinin altına düştü. Bir başka deyişle ‘negatif faiz’ noktasına gelindi. Kamu bankaları sıkıntıya girdiğinde Hazine’ye ‘görev zararı’ yazma şansına sahipler. Ancak özel bankalar zarara girdiklerinde batarlar. Özel bankaların takipteki alacakları arttıkça tehlike de yükseliyor. Bu nedenle uygulanan piyasa faizlerine tehlike primleri de ekleniyor. Bu nedenle şirketlerin özel bankalardan kredi konusunda şikâyetçi olmaları, bu dönemde normal bir gelişme... Bu da bize şunu gösteriyor: Faiz oranları emirkomuta zinciriyle düşürülemiyor! Düşürülürse işte bu tür sıkıntılar baş gösteriyor. Faizi bu yöntemlerle aşağıda tutmak sürdürülebilir değil!” Meclis komisyonunda kabul edilen Silivri Raporu’nda hak ihlalleri sıralandı: Yemek yeterli ve besleyici değil TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu bünyesinde kurulan Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Komisyonu, Silivri Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu’nu kabul etti. Raporda, 1 Numaralı L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na ilişkin yapılan değerlendirmede, “Kapasite üzerinde hükümlü ve tutuklu barındırılmasının beraberinde birçok soruna neden olduğu açık bir biçimde görülmüştür” dedi. Hükümlü ve tutukluların şikâyetlerinin de yer aldığı raporda, “Kendilerine verilen yemeklerin yeterli ve besleyici olmadı ğı, sağlık hizmeti konusunda ciddi sorun yaşandığı, görüş günlerinde kurum personeli tarafından görüşe gelen ziyaretçilere zorluklar çıkarıldığı, görüş süresinin tam kullandırılmadığı” bildirildi. ‘İdare tedbir almıyor’ 4 Numaralı L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda da benzer şikâyetlerin olduğuna işaret edilen raporda, “Açık görüşlerde, kimi kurum personeli tarafından, ailelerinin yanında hükümlü ve tutuklulara karşı insan onuruna aykırı biçimde küçük düşürücü davranışlarda bulunulduğu ve bu uygulamalara karşı kurum idaresi tarafından herhangi bir tedbir alınmadığı” tespitine yer verildi. Hoş geldin dayağı Öte yandan Alt Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman, komisyonun Diyarbakır, Elazığ, Düzce ve Tekirdağ ile Kırıkkale cezaevlerini ziyaret edecekleri bilgisini de paylaştı. CHP milletvekili Ali Haydar Hakverdi de Silivri Cezaevi’nde gelen tutuklu ve hükümlülere “hoş geldin dayağının düzenli olarak atıldığını”, bu eziyete son verilmesi gerektiğini söyledi. l ANKARA / Cumhuriyet Arınç’tan geri adım: KHK’ler gereklilikti Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi Bülent Arınç, sarf ettiği “KHK faciadır” sözlerine ilişkin yeni bir açıklamada bulunarak “Belki söylememeliydim. Çünkü şuna inanıyorum, ya OHAL ya da sıkıyönetim ilan edilecekti. Başka türlüsü imkânsızdı. KHK’ler bir ihtiyaçtı, gereklilikti” diye konuştu. Dün bir televizyon prog ramına telefonla bağlanarak açıklamalarda bulunan Arınç, bir gazetecinin Ergenekon davasının görüldüğü süreçte dile getirdiği “Türkiye bağırsaklarını temizliyor” sözlerini hatırlatması üzerine ise, “Ağzımdan çıkan sözleri inkâr etmem. Bu sözleri cuntacılara söyledim. Siviller, gazeteciler, asker ya da yazarlar için söylemedim” dedi. l Haber Merkezi Eski AYİM üyesi Ertuğrul Şahin kaçtı 15Temmuz darbe girişiminin başarılı olması durumunda devletin üst düzey yöneticilerinin yargılamalarını yapacak “sıkıyönetim mahkemeleri” üyesi olacak eski askeri yüksek yargıçların yargılanmasına devam edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nce görülen duruşmaya, adli kontrol şartıyla tutuksuz yargılanan Ertuğrul Şahin katılmadı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi Başkanı Burhan Karaloğlu, Şahin’in adli kontrol tedbirini ihlal etmesi nedeniyle 23 Ekim’de yakalama kararı çıkarıldığını bildirdi. Avukatı Hüseyin Aygün de kendisinin bir bilgisinin bulunmadığını belirterek “Yaşadığı yeri terk etti diye tahmin ediyorum” yanıtını verdi. l ANKARA/Cumhuriyet KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Boydak’ın oğluna beraat FETÖ/PDY soruşturması kapsamında TMSF’ye devredilen Boydak Holding eski CEO’su Memduh Boydak’ın oğlu Can Furkan Boydak (26), tutuksuz yargılandığı davada beraat etti. Dün görülen duruşmada, kapatılan Bank Asya’da hesap açtırdığı iddiasıyla “örgüte yardım etme” suçundan dava açılan Can Furkan Boydak, “Babam Memduh Boydak, benim bilgim dışında açtı. Basında çıkan haberlerden sonra böyle bir hesabım olduğunu öğrendim” dedi. Mahkeme, Boydak ana dosyasında Memduh Boydak’ın söz konusu hesapları kendisinin açtığını belirten ifadelerini gerekçe göstererek, beraatına karar verdi. l DHA 3 ilde IŞİD operasyonu Ankara’da, 10 Kasım öncesi yürütülen çalışmalar kapsamında terör örgütü IŞİD ile bağlantılı oldukları belirlenen yabancı uyruklu 17 şüpheli gözaltına alındı. Kastamonu’da IŞİD üyesi olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan Y.A. çıkarıldığı mahkemece tutukladı. Amasya’da ise IŞİD ile irtibatlı oldukları ve Irak’ta faaliyette bulundukları tespit edilen kişilerin yakalanması için düzenlenen eşzamanlı operasyonlarda, yabancı uyruklu 3 şüpheli yakalandı. l ANKARA/Cumhuriyet BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Avcılıkta uçan avları 1 KURGAN PO 2 AZAR EK İ M belli bir nok 3 N O M A H Y A E taya çekmek amacıyla bir ağaç dalına bağlanan içi doldurulmuş kuş. 2/ Büyük 4 Y ANA LOR 5 ORK İ NOS T 6 NE TEK İ LA 7 YA KAYA 8 GOB İ PUP A kent serseri 9 O N P R İ M A T si... Sevgide üstün tutulan. 3/ Bir meyve... Kısa reklam tümcesi. 4/ Pamukkale örneğinde olduğu gibi, kaynak sularının yığdığı kalker tortu. 5/ Telli bir çalgı... Bir peygamber... Neon elementinin simgesi. 6/ Yarışmalara katılan jokeyin ata binişi için aldığı ücret... Çocuk yuvası. 7/ Bağ budamaya ya da ağaç kesmeye yarayan bir tür eğri bıçak... “Mecliste arif ol kelamı dinle / El söylerse sen birin söyle” (Karacaoğlan). 8/ Kuv vetlerin cisimler üzerindeki etkisini konu edinen bilim dalı. 9/ Gösteriş, tantana... Kuzu sesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Malezya kökenli olup Fransız edebiyatında da kullanılmış olan bir şiir türü... Eski dilde su. 2/ Konaklayanların yeme içme gereksinimlerini kendilerinin karşılayabilmesi için odalarında her türlü gerecin bulunduğu otel. 3/ Kap ağırlığı... Denizfilinin dişlerinden yapılan değerli tespih. 4/ Yemek... Renkli cam parçalarından oluşan pencere süslemesi ya da resim. 5/ Sabahattin Ali’nin bir öykü kitabı... Kars’ın doğusundaki ünlü eskiçağ kenti. 6/ “ döker bir yanımız / Bir yanımız ba har bahçe” (Hasan Hüseyin)... Meslek. 7/ Havada beşte dört oranında bulunan element... Araplarda, özellikle Mısır’da tefe verilen ad. 8/ Piston. 9/ İyi, güzel... Atasözü gibi kullanılan dize ya da beyit.