Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ [email protected] ASTANA’DA ÇATLAKŞam yönetiminin yakın müttefikleri Moskova, Tahran, TSK harekâtına tepkili TSK, Fırat’ın doğusunda “Barış Pınarı” adı verilen harekâtı dün başlatırken Suriye’de gerilimin azaltılması hedefiyle sürdürülen Astana sürecinin garantörlerinden İran ve Rusya’dan Ankara’ya operasyona yönelik uyarı ve Şam’la diyalog vurgulu açıklamalar devam ediyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Türkiye’yi Suriye’nin kuzeydoğusunda askeri harekâttan kaçınmaya davet etti. Türkiye’nin güvenlik kaygılarını anlayışla karşıladıklarını belirten Ruhani, “Bunları gidermenin tek yolunun bölgeye Suriye ordusunun konuşlanması olduğunu” söyledi. Kürtlerin Suriye ordusunu desteklemesini isteyen Ruhani, Ankara’ya itidal ve kararını gözden geçirme çağrısında bulundu. Ruhani ayrıca “ABD askerlerinin bölgeyi terk etmesi gerektiğini” de sözlerine ekledi. İran Dışişleri Bakanlığı da önceki gün, Tahran’ın Türkiye’nin olası operasyonuna karşı olduğunu bildirmişti. Bu arada, İran Meclis Başkanı Ali Laricani’nin TBMM Başkanı Mustafa Ruhani, Türkiye’nin güvenlik kaygılarını gidermenin tek yolunun Suriye ordusunun bölgede konuşlanması olduğunu söyledi. Kremlin’den Ankara’ya “dikkatle düşünme” çağrısı geldi. İRAN’DAN GÖVDE GÖSTERİSİ İran ordusunun dün TürkiyeIrak sınırında daha önceden duyurulmamış bir tatbikata başladığı bildirildi. DHA, İranlı komutanların fotoğrafını yayımladı. Şentop’un daveti çerçevesinde planlanan İstanbul ziyaretini ertelediği savunuldu. Astana sürecinin bir diğer ortağı Rusya’dan da diyalog çağrısı yükseldi. Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da basın toplantısında konu şan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Şam ve Kürtlere sorunların çözümü için diyalog çağrısı yaptı ve “bunun başlaması için katkıda bulunacaklarını” bildirdi. Rusya’nın TürkiyeSuriye sınırındaki sorunların çözümüne sevk etmek için Suriye’deki Kürtler ve Şam’la temas kurduğunu da bildirdi. Lavrov ayrıca “ABD’nin Suriye’deki eylemlerinin “tutarsız olduğunu, bunun Washington’daki anlaşmazlığı yansıttığını da söyledi. Trump’ın Türkiye’nin harekât planladığı bölgeden güçlerini çekeceği vaadinin “lafta kalabileceğini” belirten Lavrov, “ABD’liler orada (Suriye’nin kuzeydoğusunda) devlet dışı yapılar kurdular, bu yapıların yaşamsal etkinliğini sağlayıp Kürt konusunu öne sürdüler. Bu sırada buralarda yaşayan Arapların tepkileriyle karşılaştılar. Bu çok tehlikeli bir oyun” ifadelerini kullandı. Gazetecilere konuşan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri tarafından gözaltında tutulan IŞİD’lilerin serbest kalması olasılığı hakkında gelen bir soruya, “Böyle bir şey meydana gelirse çok olumsuz etkileri olur” şeklinde yanıt verdi. ErdoğanPutin görüştü Öte yandan, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefonla görüştü. Erdoğan’ın görüşmede, “Fırat’ın doğusuna askeri harekâtın Suriye’nin barış ve istikrara kavuşmasına katkıda bulunacağını ve Suriye’deki siyasi sürecin önünü açacağını” ifade ettiği bildirildi. Kremlin ise görüşmede Putin’in Erdoğan’a harekâtla ilgili “Suriye krizinin çözümü için sürdürülen çabalara zarar vermemek üzere dikkatli düşünme” çağrısı yaptığını aktardı. Şam’dan sert tepki Türkiye’nin Fırat’ın doğusunda başlattığı askeri harekâta, Suriye yönetiminden sert tepki geldi. Harekât başlamadan önce SANA’ya konuşan Suriye Dışişleri Bakanlığı yetkilisi “Suriye, Türk saldırganlığına tüm meşru araçlarla karşı koymakta kararlıdır” ifadelerini kullandı. Yetkili, harekâtın “uluslararası yasaların ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarının ağır bir ihlali ve Türkiye’nin Suriye’deki genişleme hedeflerinin kanıtı” olduğunu savundu. Dışişleri yetkilisi, Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt yönetimine atıfla “Hükümet akıllarını başlarına toplamaları halinde yolunu kaybeden evlatlarını kucaklamaya hazırdır” ifadesini kullandı. SDG’nin gözü Moskova’da Türkiye’nin terör örgütü saydığı YPG’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nden (SDG) bir kaynak ise “Şam ile Kürt gruplar arasındaki diyaloğa katkıda bulunacaklarını açıklayan” Moskova yönetimine arabuluculuk çağrısı yaptı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un diyaloğa ilişkin açıklamalarını “memnuniyetle karşıladıklarını” duyuran yetkili, Rusya’nın görüşmelerin destekçisi ve garantörü olmasını istediklerini belirtti. Öte yandan, Lübnan basınının iddiasına göre, geçen cumartesi Halep’te, ŞamSDG arasında İranlı arabulucuların da hazır bulunduğu bir toplantı düzenlendi. Erdoğan, Trump’a ‘sizinle netice alamayacağız’ demiş Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cezayir’e ziyareti sırasında Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlediği harekâta ilişkin değerlendirmede bulundu. Çavuşoğlu, Cezayirli mevkidaşı Sabri Bukadum’la görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, harekâtın BM Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarından ve uluslararası hukuktan doğan bir hak olduğunu söyledi. Harekâta ilişkin BMGK’nin bilgilendirildiğini kaydetti. Çavuşoğlu dün ABD’li mevkidaşı Mike Pompeo ile telefonda görüştü. Şam’a bilgi notu Çavuşoğlu’nun Şam’a harekâtın diplomatik bir nota ile bildirildiğini söylediği de dün gündeme yansıdı. Öte yandan Çavuşoğlu’nun, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçen pazar ABD Başkanı Trump’la telefonda yaptığı görüşmeye dair verdiği bir ayrıntı dikkat çekti. Çavuşoğlu, Erdoğan’ın Trump’a, “Sizinle netice alamayacağız, destek vermeye devam ediyorsunuz. Biz harekâtı başlatacağız” dediğini kaydetti. Görüşmenin ardından Trump, Erdoğan’ı 13 Kasım’da Washington’da ağırlayacağını duyurmuştu. AFP ajansı, Resulayn’dan güvenli bölgelere doğru yola çıkan sivillerin görüntülerini yayımladı. ‘ABD asla Ortadoğu’da Trump, ‘IŞİD sorumluluğu Türkiye’de’ vurgusunu yinelerken olmamalıydı’harekât için ‘kötü bir fikir’ yorumunu yaptı. Gelecek yılki seçimler öncesinde ülkesinde azil soruşturması nedeniyle baskı altında olan ABD Başkanı Donald Trump’ın, Suriye demeçleri hız kesmiyor. TSK operasyonuna yeşil ışık yakmasıyla iç siyasette SDG müttefikliğini savunanların eleştirilerinin merkezine oturan Trump, tepkileri dindirme peşinde. ABD Başkanı, dün TSK operasyonunun başlamasının ardından Ankara’nın adımını onaylamadığını duyurdu. Beyaz Saray açıklamasında “Bu sabah NATO üyesi Türkiye, Suriye’yi işgal etti. ABD, bu operasyonun kötü bir fikir olduğunu Türkiye’ye açıkça belirtti. Türkiye, sivilleri, dini azınlıkları korumaya, insani bir krizin yaşanmayacağına ilişkin güvence veriyor. Onları bu sözden sorumlu tutacağız” ifadelerini kullandı. Trump ardından yayımladığı bir baş ka açıklamada ise “PKK Türkiye’nin düşmanı, uzun yıllardır mücadele ediyorlar. Erdoğan Suriyelilerin ülkelerine dönmesini istediğini söylüyor. Türkiye olmasaydı milyonlarca Suriyeli dünyaya yayılacaktı. Türkler aynı bizim gibi IŞİD’lilerin serbest kalmasını istemiyor” dedi. ‘Yanlış dayanaklar...’ Twitter mesajında ise Beyaz Saray’ın “Türkiye Kuzey Suriye’ye uzun zamandır plandığı operasyonunu ilerletiyor” diyerek bölgede yakalanan tüm IŞİD savaşçılarından Türkiye’nin sorumlu olacağı açıklamasını alıntılayan Trump, “Çeşitli gruplar arasında çatışmalar yüzlerce yıldır devam ediyor. ABD asla Ortadoğu’da olmamalıydı. 50 askerimizi çıkardık. Avrupa’nın geri dönmelerini reddettiği esir alınmış TSK, Suriye’ye yönelik harekât çerçevesinde sınır yakınında Akçakale’de top birliklerini konuşlandırdı. Suriyeli TSK destekli muhalif güçlerin önceki gün Halep’ten ilerledikleri haberleri gündeme yansımıştı. IŞİD savaşçılarını Türkiye devralmak zorunda. Aptalca bitmek bilmeyen savaşlar bizim için bitiyor” dedi. “ABD’nin Ortadoğu’da sekiz trilyon dolar harcadığını” belirten Trump, “Binlerce askerimiz öldü ya da ciddi yaralandı. Öteki tarafta da milyonlarca kişi öldü. Ortadoğu’ya girmek bu ülkenin tarihinde bugüne kadar alınan en kötü karardı. Kitle imha silahları gibi yanlış ve hatalı olduğu kanıtlanmış bir dayanakla (Ortadoğu’da) savaşa girdik ama bu silahlar yoktu. Dikkatimiz büyük resimde” ifadelerini kullandı. ‘Rakka’da IŞİD saldırısı’ Bu arada Türkiye’nin terör örgütü gördüğü YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG, Rakka’da bir istihbarat üssü ve Takba kenti yakınlarında bir askeri üsse üç ayrı intihar eylemi dü zenlendiği belirtilirken can kaybına ilişkin açıklama yapılmadı. BBC’nin haberine göre ise IŞİD, saldırıları propoganda organı Amaq üzerinden üstlendi, “25 SDG’linin öldüğü veya yaralandığını” savundu. Öte yandan, Times gazetesi “Suriye’de IŞİD militanlarının tutulduğu hapishaneleri ve ailelerinin tutulduğu kampları kontrol eden Kürt güçlerin, Türkiye saldırısına karşı koymak için buraları terk etmeye başladığı” iddiasını aktardı. Ankara’dan IŞİD için garanti Cumhurbaşkanlığı İletişim Danışmanı Fahrettin Altun, Washington Post gazetesine TSK’nin operasyonu ile ilgili yazdığı yazıda, “ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Suriye’de IŞİD’le mücadelenin liderliğini Türkiye’ye verme konusunda anlaştığını” belirtti. Altun, “IŞİD saldırılarında onlarca insanını kaybeden Türkiye, Suriye’deki teröristlerle savaşmak için muharip güç yollayan ilk ülke oldu. Ülkemiz ayrıca ÖSO’nun binlerce IŞİD militanını yıllarca parmaklıklar ardında tutmasına da yardımcı oldu. ABD’nin başardığını korumak ve tarihin te kerrür etmemesini sağlamak, bizim de çıkarımıza” ifadelerini kullandı. “Türkiye’nin liderliğinde IŞİD’e karşı başarı kazanılmasının dünyanın da çıkarına” olduğunu söyleyen Altun, “Yıllardır sahada olan Amerikalı askerler evlerine geri dönmeyi hak ediyor. Önerilen güvenli bölge Avrupa için de iyi çünkü bu, Suriye’deki yasadışı göç ve radikalleşmenin ana nedenleri olan şiddet, istikrarsızlık sorunlarına da cevap verecek” yorumunu yaptı. ‘Ortak düşman’ Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da BBC’ye verdiği mülakatında Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenlemeyi planladığı operasyonla ilgili soruları yanıtladı. Kalın, “IŞİD’in hiçbir şekilde geri gelmeyeceğini temin edeceklerini ve IŞİD’in ortak düşman” olduğunu vurguladı. Avrupalı ülkelere vatandaşlarına IŞİD militanlarını geri alma çağrısı yaptı. Sözcü Kalın, “Trump bu konuda şikâyet etmekte haklı. IŞİD’liler vatandaşı oldukları Avrupa ülkelerinde yargılanana kadar biz de IŞİD’lilerin hiçbir yere kaçmayacaklarını garanti altına alacağız. Müttefiğimiz olan ülkeler ve yerel insanlarla kimseye bir tehdit oluşturmayacaklarını garanti altına alacağız” ifadelerini kullandı. 710 EKİM 2019 PERŞEMBE AB’DEN OPERASYONA KARŞI ÇIKIŞ Avrupa Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker, Türkiye’ye harekâtı durdur ma çağrısında bulundu. Av rupa Parlamentosu’nda konuşan Juncker, “Türkiye ve diğer aktörlere sağduyulu davranma ve operasyonları durdurma çağ rısı yapıyorum” ifadelerini kullandı. ‘Yardım yok’ Juncker Avrupa Birliği (AB), oluşturulması gündemde olan “güvenli bölge” için herhangi bir ödeme yapmayacağını duyurdu. Birliğin 28 üyesinin ortak açıklamasında da Türkiye, “Suriye’deki tek taraflı askeri harekata son vermeye” çağrıldı. “Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde tahayyül ettiği sözde ‘güvenli bölge’nin, sığınmacıların dönüşü için gerek li uluslararası kriterleri karşılaması pek muhtemel değil. AB, yerel halkların haklarının göz ardı edildiği yerlerde istikrar veya kalkın ma yardımında bulunmayacaktır” denildi. BMGK toplantıya çağrıldı Fransa’nın Avrupa İşleri Bakanı Amelie de Montchalin, harekât nedeniyle Türkiye’yi “şiddetle kınadıklarını” bildirdi. İngiltere ve Almanya ile birlikte Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) acil toplantıya çağırdıklarını duyurdu. Reuters, konseyin bugün toplanacağını aktardı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’tan da Ankara’ya tepki geldi. TSK’nin harekâtını kınadıklarını belirtti. “Türkiye bu şekilde, bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma ve IŞİD’in yeniden güçlenmesi riskini göze almıştır” dedi. Hollanda Dışişleri Bakanı Stef Blok, harekâta ilişkin Türkiye Büyükelçisi’ni bakanlığa çağırdığını duyurdu. “Ankara’yı, seçtiği bu yoldan vazgeçmeye çağırıyorum” dedi. Finlandiya’dan ise harekât gerekçesiyle Türkiye’ye silah ihracatının askıya alındığı açıklaması geldi. BM’den de sivillerin, altyapının korunması vurgusu yapıldı. NATO’dan ‘orantılı güç’ vurgusu NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise Türkiye’nin meşru güvenlik kaygıları olduğunu belirterek “askeri operasyonun orantılı ve ölçülü olacağı konusunda bana güvence verildi” dedi. “Bölgeyi daha fazla istikrarsızlaştıracak, gerilimi tırmandıracak eylemlerden kaçınılmasını” istedi. Kahire: Arap Birliği toplansın Mısır, Türkiye’nin Suriye’de başlattığı harekâtı kınayarak Arap Birliği’ni acil toplantıya çağırdı. Mısır Dışişleri’nin açıklamasında harekât, “kardeş bir Arap devletinin egemenliğine karşı kabul edilemez bir saldırı” olarak nitelendi. Birlik, Suriye’nin üyeliğini çatışmaların başladığı 2011’de askıya almıştı. Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Geyt’ten de harekâtın “Suriye’nin doğusunda ve kuzeyinde daha fazla ihtilafa yol açma ihtimali bulunduğu, harekatın Suriye’nin egemenliğinin ihlal edilmesi olduğu” çıkışı geldi. BAE ve Suudi Arabistan “harekâtı kınayanlar” arasında yer aldı. Anastasiadis, Sisi, Miçotakis. Türkiye karşıtı zirve Doğu Akdeniz’deki enerji mücadelesinde gözler Türkiye’nin doğalgaz arama faaliyetleri için bölgeye gönderdiği sondaj gemisi Yavuz’dayken Mısır, önceki gün de kritik bir görüşmeye ev sahipliği yaptı. Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Anastasiadis ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile Kahire’de bir araya geldi. Görüşme sonrasında Türkiye’nin GKRY’nin tek taraflı ilan ettiği “münhasır ekonomik bölgeler”de sondaj girişimlerinin “uluslararası hukukun ihlali” olduğu çıkışı dikkat çekti. Türkiye’nin Suriye harekâtına karşıt tutum dile getirildi. Zirveye Ankara’dan tepki yükseldi. Açıklamada, “Ülkemize karşı temelsiz iddialar içeren bildirinin hiçbir anlam ve değeri yoktur. Rum/Yunan ikilisinin Kıbrıs Türklerini yok sayan, siyasi eşitliklerini kabul etmeyen zihniyetleri değişmedikçe Kıbrıs meselesi çözümsüz kalmaya devam edecektir” denildi. Türkiye’nin, Doğu Akdeniz’de deniz yetki alanlarının hakkaniyete uygun bir şekilde sınırlandırılması için tüm bölge ülkeleri ile, GKRY hariç, görüşmeye hazır olunduğu kaydedildi. Almanya’da saldırı Almanya’nın Halle kentinde düzenlenen silahlı saldırılarda iki kişi yaşamını yitirdi. Saldırganlardan birinin bir sinagog önünde ateş açtığı belirtildi. Görgü tanıkları bir saldırganın da Türkiye kökenli bir vatandaşa ait dönerciye ateş açtığını aktardı. Eylem, Yahudi bayramı olan Yom Kippur gününde gerçekleşti. Kimi kaynak saldırının arkasında neoNazi grupların olabileceğini savundu.