Katalog

Ulukaya’ya ödül Chobani’nin kurucusu Hamdi Ulukaya, Tent Vakfı’nın “Küresel Vatandaşlık Ödülü” ile EKONOMİ onurlandırıldı.Ulukayabu ödülü alan ilk iş insanı oldu. DOLAR 6.1970 5 kuruş AVRO 7.3130 5.8 kuruş FAİZ BORSA 25.55 Sabit 99.293 254 puan ‘Bor’a iptal davası10 [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 1605.82 12.15 lira 239.39 1.3 lira Çarşamba 26 Eylül 2018 Şekerİş, satış süreci sonrası devirleri dört ayı bulan fabrikalar için Özelleştirme İdaresi’ne iptal davası açıyor. Devletin irat gelir kaybı en az 12 milyon lira olacak Şeker üretimine sekte vuraca ğı, işsizliği ar tıracağı ve piyasanın nişasta bazlı şekere teslim olacağı gerekçesi ile kamuoyunda OLCAY BÜYÜKTAŞ satışına karşı çıkı lan şeker fabrikalarında usul süz devir yapıldığı ortaya çıktı. Şeker İş Sendikası’nın avuka tı Gökhan Candoğan’ın verdi ği bilgiye göre, zaten devirle ri geç yapılarak, gelir kaybına neden olan Özelleştirme İda resi, Bor Şeker Fabrikası’nı ise teklif şartnamesine uyma yan bir şekilde devretti. Bu nedenle sendika, söz konu su devrin iptali için dava açtı. Özelleştirme İdaresi’nin beş fabrika için devirleri zama nında yapmadığı için ülkenin kaybı en az 12 milyon lira. Al pullu, Yozgat, Ilgın ve Burdur için de dava açılacak. Konuya ilişkin bilgi veren Candoğan, bu yılın başında iha le süreci başlayan toplam 14 şe ker fabrikasının ihale, satış, re kabet kurulu ve benzeri gibi en 1 yıl sürecek ihale sürecinin 70 gün gibi kısa bir sürede tamam lanmasına karşın devirlerin bu kadar uzamasının sorgulanması gerektiğini dile getirdi. Usulsüz hale geldi Candoğan’ın verdiği bilgiye göre, Türkşeker’e ait Bor Şeker Fabrikası için teklifi vererek ihaleyi kazanan şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Emir Haktan Dişli’nin olduğu Doğuş Yiyecek. Fabrikanın devri yüzde 49’u DSL, yüzde 51’i de Doğuş Yiyecek’e ait şirkete yapılıyor. Bu şirket ihaleye girmiş bir şirket değil. İhale şartnamesine göre devir, ya ihaleye girmiş şirkete ya da onun kontrolünde olup, onun göstereceği bir şirkete yapılabiliyor. Ticaret sicil gazetesine göre, durumun böyle olmadığı ortaya çıkıyor. Devrin geçersiz hale geldiğini anlatan Candoğan, Özelleştirme İdaresi’nin bu devre nasıl izin verdiğini soruyor. Gelir kaybı var Ancak, şeker fabrikaları özelleştirmesinde tek sorunlu devrin Bor olmadığı anlaşılıyor. Zira, 20 Şubat 2018’de başlayan özelleştirme süreci 2.5 ayda tamamlandı. Karar Resmi Gazete’de yayımlandı, ihaleye çıkıldı, teklifler alındı, ihaleler yapıldı, Rekabet Kurumu süreci beklendi. Bütün bunlar normalde yaklaşık bir yıl sürmesi beklenirken, hükümet çok hızlı bir şekilde özelleştirme sürecini tamamladı. Satışa çıkarılan 14 fabrikadan biri hariç hepsi satıldı. Kastamonu fabrikasına teklif gelmedi. Ancak devirler bir türlü yapılamadı. Bazı fabrikaların devri 34 ayı bulurken, bazıları daha fazla zaman aldı. Hâlâ devredilmeyen de var. İşte kayıplar da buradan oluşuyor. Normal koşullarda idare, belli bir süre veriyor, o süre sonunda ihaleyi kazanan teklif sahibi şirketi almak durumunda. Eğer almazsa verdiği teminat mektubu, irat kaydedilerek ikinci sıradaki şirket çağrılıyor. Şeker fabrikaları için teminat mektupları 3 ile 5 milyon lira arasında değişiyor. Hiçbir şirketin devirleri yapmadığı halde teminat mektupları irat kaydedilmiyor. Şirketlerin parayı bulması ya da daha kendileri almadan devredecek şirketleri ayarlaması bekleniyor. Alpullu, Yozgat, Ilgın ve Burdur için de dava açılacak. Beş yıl üretim şartı var Şekerİş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök de devirlerde üretim açısından ciddi sorun doğacağı endişesini paylaştı. Yapılan özelleştirmelerde 5 yıl üretim şartı getirilmesine karşın, daha şirketi almadan devretmeye kalkan yeni sahiplerin üretimi de bilmediğini dile getirdi. Şeker üretiminde hassa bir denge olduğunu, kampanya dönemi başladıktan sonra devir yapılamayacağını anlatan Gök, “Şeker üretimi kesintisiz devam eder. Fabrika 24 saat kesintisiz çalışır. Şimdi üretici pancarları elinde bekliyor, beş fabrika devredilmedi. Bu hem şeker üretimine darbe vuracak hem de orta vadede şekerpancarı eken çiftçiyi üretimden uzaklaştıracak” dedi. Üretimin mutlaka denetlenmesi gerektiğini anlatan Gök, söz konusu satış sürecinin hukuki olduğu kadar üretim açısından da ciddi handikaplar taşıdığını, bunların yaratacağı olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak için çaba gösterdiklerini dile getirdi. İnşaatİş: 400 işçi servis eylemi yaptı. 3. havalimanında 4 işçi gözaltında Geçen günlerde kötü çalışma ko şulları ve iş cinayetleri nedeniyle eylem yaptıkları için gözaltına alınan ve 24’ü tutuklanan 3. havalimanı işçileri, dün sabah saatlerinde de servislerin geç gelmesi nedeniyle yeniden eylem yaptı. İnşaatİş Sendikası, “Yine köle gibi yağmurun altında bekletildik. Her yerde jandarma ve polis olduğundan tepkimizi yalnızca ıslık çalarak dile getirebiliyoruz. Az önce dört arkadaşımızı gözaltına aldılar, bu gece de operasyon yapacaklarını düşünüyoruz” diyerek işçilerden 4’ünün gözaltına alındığını duyurdu. l İSTANBUL Erdoğdu: 32 milyar TL’lik yolsuzluk CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdoğdu, 3. havalimanı ihalesinde, 32 milyar liralık yolsuzluk yapıldığını vurgulayarak, “Türkiye kamu bütçesinin yaklaşık yüzde 5’ine denk gelen bu tutar TürkTelekom özelleştirmesinden sonra tespit edebildiğimiz en yüksek tutarlı yolsuzluktur” dedi. Erdoğdu, 2013’te tamamlanan ihalenin ardından yer tesliminin geç yapılması, alınması gereken kiraların ödenmemesi ve hatta ertelenmesinin kamu zararı yarattığını belirterek, “Yer tesliminin geç yapılması dolayısıyla devlet hazinesi en az 2.090 milyar Avro zarara uğratılmıştır” dedi. 2019 ve 2020 yılı kiralarının da 25 yıl ötelendiğine ilişkin duyum aldıklarını belirten Erdoğdu, “Bu konunun Ulaştırma Bakanı tarafından açığa çıkarılmasını bekliyoruz” diye konuştu. l ANKARA/Cumhuriyet Türkiye yaşlıları ‘iş’ten dışlıyor PwC’nin bu yıl 16’ncısını hazırladığı Altın Yıllar Endeksi’ne göre, Türkiye yaşlı nüfusun istihdamını Yeni Zelanda seviyesine çıkarabilirse, GSYH’sinde 100 milyar dolar artış sağlayabilir. Rapora göre, OECD ülkeleri yaşlanan nüfuslarına karşılık çalışma hayatını uzatarak uzun vadede ekonomilerine toplamda 3.5 trilyon dolar ilave katkı sağlayabilir. OECD ülkelerinde yaşlı nüfusun istihdam verisinin yanı sıra ücretler, eğitim ve yarı zamanlı çalışma gibi yaşlı nüfusun iş gücüne katılımını teşvik edebilecek diğer değişkenlerin de dahil edildiği endekse göre, Türkiye 35 ülke arasında son sırada yer alıyor. Türkiye endeksin hazırlanma ya başlandığı 2003 yılında ise 23. sırada yer alıyordu. İzlanda, Yeni Zelanda, İsrail, Estonya ve İsveç bu açıdan OECD’ye öncülük ederek endekste ilk sıraları almaya devam ediyor. Rapora göre, ortalama yaşam süresinin uzaması yaşlı nüfus istihdamı üzerinde olumlu etki yaratıyor, uzun yıllar yaşamayı bekleyen insanlar daha uzun yıllar çalışmayı hedefliyor. Bunun için de sağlık hizmetleri politikalarında, tıbbi ve teknolojik gelişmeleri de kapsayan bir perspektifte gerekli düzenlenmelerin yapılması gerekliliği doğuyor. Emeklilik politikaları ve aile yardımları gibi finansal teşvikler, yaşlı nüfusun işgücüne katılımını sürdürme kararında kilit rol oynuyor. l Ekonomi Servisi KISA... KISA l Enerji Petrol Gaz İstasyonları İşveren Sendikası tarafından, akaryakıt fiyatlarına zam geldiğini bildirildi. Benzinde 17 kuruş motorinde ise 16 kuruşluk yeni zamlar ÖTV’den karşılanacağından pompa fiyatlarında bir değişiklik olmayacak. l Rusya’nın en büyük bankası Sberbank’ın müşterileri, yaz döneminde İtalya’nın ardından en çok Türkiye’de harcama yaptı. Rus turistlerin en çok para harcadıkları ülkenin 8.5 milyar rubleyle İtalya olduğu bildirilen açıklamada, 8.4 milyar rublelik harcamayla Türkiye’nin de yaz döneminde en çok para harcanan ikinci ülke olduğu kaydedildi. l Arjantin Merkez Bankası Başkanı Luis Caputo istifa etti. Üç ay önce göreve getirilen Caputo’nun kişisel nedenlerden dolayı istifasını Devlet Başkanı Mauricio Macri’ne sunduğu belirtildi. l Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 300 milyon dolarlık TL uzlaşmalı 1 ay vadeli döviz satım ihalesine teklif gelmediği için işlem gerçekleştirilmedi. l Samsun’un Havza ilçesine 10 milyon Avro’luk yatırım yapacak Eurocast Döküm Sanayi AŞ’ye Havza Organize Sanayi Bölgesi’nde yer tahsisi yapıldı. Bansko’dan Türklere davet Artan döviz kuru Türk kayakseverlerin Avusturya veya İsviçre Alpleri’nde tatil planlarını suya düşürürken Avrupa’nın ucuz tatil merkezi olan Bulgaristan Bansko tanıtım atağına kalktı. Bulgaristan’ın İstanbul Başkonsolosu Angel Angelov, geçen yıl Bansko’ya 30 bin civarında Türk turist geldiğini anlattı. Bu yıl 3050 bin civarında Türk turist beklediklerini belirten Angelov, “TL’deki değer kaybına rağmen yine de Türk kayakseverlerin sayısında artış bekliyoruz” dedi. Bansko, Sofya’dan 150 kilometre uzaklıkta bulunuyor. l Ekonomi Servisi 2005’te 9 milyon hektar olan buğday ekim alanı, 2018’de 7.6 milyon hektara düştü. Çare köylüden yana üretim ekonomisi CHP milletvekili Zeybek, tarım ve hayvancılıkta acil önlem alınmaması halinde köylünün üretime son vereceğini söyledi. LEYLA KILIÇ Anadolu’yu gezerek köylülerin sorunlarını dinleyen CHP İstanbul Milletvekili Gökhan Zeybek, tarım ve hayvancılık sektörünün sorunlarını ortaya koyan bir rapor hazırladı. Zeybek, TBMM’ye sunacağı raporda temel sorunları şöyle sıraladı: 4 Buğday: 2005’te 9 milyon hektar olan buğday ekim alanı, 2018’de 7.6 milyon hektara düştü. Üretimde kuru tarımda uygulanması gereken yetiştirme tekniklerine önem verilmeli, sulama imkânlarını artırmak için yatırımlar hızlandırılmalı. 4 Girdi maliyetleri: Buğday fiyatlarındaki artış kimyasal gübre ve mazot gibi temel girdi fiyatlarının gerisinde kaldığından, buğday üretimi çiftçiye gelir getirmemektedir. Üreten mağdur, tüketen mağdur, ama aracılar kazançlarını katlıyor. Gübre ve mazot desteğinin acilen tekrar gözden geçirilmesi, ticaret ve sanayi sektöründeki alınması planlanan tedbirler gibi tarım sektöründe de acil eylem planları oluşturulmalı. 4 İthalat: Gümrük vergisi yüzde 45 olan buğday çeşitlerinde de gümrük vergisi sıfır oldu. TL’nin değer kaybı, kurdaki dalgalanmalar ve yüksek giderler gibi ithalat söylemleri de ürün hasat sezonlarında piyasaları olumsuz yönde etkilemekte, ürün fiyatlarının düşmesine yol açmakta, çiftçiyi üretimden soğutmakta ve hatta üretimden vazgeçiyor. Kredi yok 4 Düzenleyici kurumlar: TMO ve tarım ürünleri piyasasını düzenleyici diğer kurumlar üreticilerin çıkarlarını koruyacak ve üretimin devamlılığını sağlayacak şekilde aktif hale getirilmelidir. Ürün pazarlaması, girdi temini ve işlenmesi konularında faaliyet gösteren kamu kurumları yeniden oluşturulmalıdır. Üreticilerin koo peratif örgütlenmesi teşvik edilmeli. 4 Hayvancılık: Kamuya uygun yerli ırkların geliştirilmesi, daha fazla et ve daha fazla süt verecek damızlıkların üretilmesine acil ihtiyaç var. Tarım sektöründe kredisizlik hâkim. Ziraat Bankası ve Halk Bankası ağustosta çiftçiye kredi imkânını yarı yarıya indirmiş, eylülde de kredi imkânını tamamen ortadan kaldırmış ve kredi vermemekte. Devlet, tasarruf tedbirlerine üreticiden, çiftçiden başladı. Bu acilen terk edilmesi gereken bir politika. l İSTANBUL Gökhan Zeybek Su borusuna düşen işçi kayıp Van’ın yaklaşık 170 bin nüfuslu Erciş ilçesinde bulunan ve ilçenin içme suyu ihtiyacını karşılayan ana su deposundaki arızayı gidermeye çalışan işçilerden 4 çocuk babası İrfan İşleyen (47), bir anda dengesini kaybederek debisi yüksek olan suya kapılarak sürüklendi. Borunun içinde akıntıya kapılan işçiyi bulmak için olay yerine gelen AFAD, UMKE ve belediye ekiplerinin iş makineleriyle başlattığı arama çalışması devam ediyor. l DHA Arçelik, ikinci kez Dow Jones’ta Arçelik, Türkiye’den Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi’nin Gelişmekte olan Piyasalar kategorisinde yer alan tek sanayi şirketi oldu. Arçelik, geçen senenin ardından bu yıl da Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi’ne (DJSI) girme başarısını gösterdi. DJSI için bu yıl dünyadan 1000’e yakın şirket yönetim, finansman faaliyetleri, etik konular, değer zincirindeki çevresel ve sosyal performans, risk yönetimi, iklim değişikliği önlemleri, şeffaflık, tedarik zinciri ile insan ve çalışan hakları gibi başlıklar altında değerlendirildi. l Ekonomi Servisi Systemair HSK’den 15 milyonluk yatırım KFabrikada yılda 4 bin 500 adetlik üretim olacak. lima santralları alanında faaliyet gösteren Systemair HSK, Türkiye’nin ‘Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik’ anlamına gelen LEED Gold sertifikalı ilk klima santralı fabrikasını Kocaeli Dilovası’nda açtı. 15 milyon Avro yatırım değerine sahip yeni fabrikayla şirket, Türkiye’yi Ortadoğu ve Balkanlar için üretim üssü olarak belirledi. 28 bin metrekare alan üzerinde, yıllık 4 bin 500 adet klima santralı üretim kapasitesine sahip olacak tesis, firmanın son iki yıl içinde dünya genelindeki en büyük yatırımı oldu. Systemair CEO’su Roland Kasper, fabrikanın Systemair’in dünya genelindeki 13. klima santralı fabrikası olduğunu belirtti. l İSTANBUL/Cumhuriyet C MY B