Katalog

Pazartesi 23 Temmuz 2018 12 Asıl sorunlar: Ekonomi ve CHP Yeni rejim daha da yerleşir ve ikinci haftasını doldururken ekonominin nasıl yönetileceği bilinmezliğini koruyor. Bu belirsizlik, iç ve özellikle dış sermaye kesimlerinde ülke yönetimine karşı güvensizlik ve bundan kaynaklanan olumsuzluklar yaratıyor. Yüksek döviz kuru ve yüksek faiz varlığını koruyor ve bu durum dar gelirlileri daha da yoksullaştırıyor. Tepedeki uyumsuzluk Şaşırtıcı gelebilir ancak ekonominin tepe yönetiminde uyum yok. Başkan Erdoğan ile ekonomi yönetimini teslim ettiği Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak arasında görüş birliği olduğu söylenemez. Tek kişi yönetimlerinde, en önemli koltuklardan biri de Maliye’dir. Erdoğan bu bakanlığı, hazineyi ekleyerek, yani devlet kasasının anahtarını çok daha yakınında bulunan birine, damadına emanet etti. Bakan, Merkez Bankası’nın bağımsızlığının tartışılmayacağını özenle öne sürüyor. Enflasyonun tek haneli olması gerektiğinin altını çiziyor; bir orta vadeli programOVP hazırlığından söz ediyor. Vergi borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili sürenin uzatılmayacağını vurguluyor. Oysa Başkan Erdoğan yıllardır Merkez Bankası’nın bağımsızlığına karşıydı. Erdoğan, Merkez Bankası’nın bağımsızlığı konusunda Hazine ve Maliye Bakanı’yla şimdilik ters düşmediyse de ekonomi biliminin bir geçeğini sürekli olarak tersyüz ediyor. Erdoğan, geçen hafta hep yinelediği sözlerini tekrarladı: yüksek faiz enflasyonun babasıdır; asıl nedenidir. Aynı günlerde küresel kapitalizmin yol göstericilerinden biri olan New York Times (11 Temmuz) bu sözlerle resmen alay ediyor ve bu akıl yürütmenin kemoterapi kansere neden olur denilmesinden pek de farklı olmadığının altını çiziyordu. Erdoğan ile damadı Bakan’ın görüşlerinin örtüşmemesi anlaşılan iç ve dış sermaye çevrelerini tedirgin ediyor. Özellikle küresel sermayenin yeni rejime pek de güvenmediği görülüyor. Yeni rejim ile birlikte, IMF ekonominin yıllık büyüme oranı öngörüsünü yüzde 4.4’ten yüzde 4.2’ye indirdi; uluslararası kredi değerlendirme kuruluşlarından Fitch Türkiye’nin notunu BB+’dan BB’ye düşürdü görünümünü de durağandan negatife çevirdi. Bir diğeri de ekonominin durumunu incelemeye aldığını açıkladı. Acı gerçek o ki, küresel sermaye gideceği ülkeyi bunların değerlendirmelerine göre saptıyor. Geçmişten gelen çok büyük bir güvensizlik nedeni daha var: kamu ihale düzeninin tümüyle düzensiz ve hukuk devleti kavramından tamamıyla uzak olmasıdır. Yeni rejimde T. Varlık Fonu’ndan sonra TMSF kapsamındaki şirketlerin Saray’a bağlanması; 703 saylı KHK ile Başkan’a şirket kurma yetkisinin verilmesi ve üstelik büyük yatırımların olası zararlarının devlet bütçesinden karşılanacak olması, ihalelere ilişkin var olan güvensizliği çok daha derinleştiriyor. CHP’de üç eğilim! Gelişmeler o noktaya geldi ki, günümüzün Türkiye’sinde de herhangi bir olgunun açıklanması Erdoğan’a göre yapılıyor. Yeni rejime özgü inceleme yöntemi bu! Toplumun üzerine OHAL’i bile aratacak baskıcı düzenlemeler çökerken kurultay delegeleri üzerinden restleşmeler yaşayan CHP’de de Erdoğan’a göre, üç tarihsel eğilim gelişti. Siyasal İslamcı rejimin yerleşmesini çok kolaylaştıran Kılıçdaroğlu, Erdoğan için: O bir diktatör, kutlamam; dedi ve ekledi; 16 Nisan halkoylaması da 24 Haziran seçimleri de gayri meşrudur. İnce’nin işi kolay; rejimi veri alıyor; daha önce Kılıçdaroğlu’na övgüler düzen sağcı yazarların alkışları arasında: Adam kazandı, telefonla kutladım diyor. Bu iki Erdoğan yaklaşımı kendisini kesmemiş olacak ki, Baykal’ın CHP’ye kazandırdığı (!) bir ara partiden istifa etmesine karşın Kılıçdaroğlu’nun da bir türlü vazgeçemediği milletvekili İlhan Kesici de Saray’a bizzat giderek Erdoğan’ı tebrik ediyor. Kısaca, ekonomi de CHP de sallanıyor! 23 TEMMUZ 2018 SAYI: 33892 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına MEHMET Orhan Erİnç İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay Genel Yayın Yönetmeni MURAT SABUNCU Yazıişleri Müdürü Bülent Özdoğan Yazıişleri Müdürü (Sorumlu) Haber Koordinatörü Faruk Eren Aykut Küçükkaya Dijital Medya Koordinatörü Bülent Mumay Reklam Direktörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Görsel Yönetmen: Hakan Akarsu l Ekonomi: Olcay Büyüktaş l Dış Haberler: Mine Esen l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Yurt Haberler: Selin Görgüner l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Erdem Gül Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Okur Temsilcisi: Güray Öz [email protected] Yayın Kurulu: Orhan Erinç (Başkan), Güray Öz (Bşk. Yrd.), Ali Sirmen, Hikmet Çetinkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Hakan Kara. l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Demirören Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 03:53 03:44 04:16 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 05:43 13:17 17:12 05:31 13:01 16:55 05:58 13:24 17:15 Akşam 20:38 20:19 20:38 Yatsı 22:20 21:58 22:13 haber/yorum TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Medya mahallesinin işi gücü bırakmış olan kesimi dışında kalan kardeşler, hem çalışma koşullarımızı hem de halkın haber alma hakkını, temel hak ve özgürlüklerini yakından ilgilendiren tasarı bu hafta TBMM’de görüşülecek, kabul edilecek. İşimiz daha da zorlaşacak. Kabul edileceğini nereden biliyoruz? AKP ile MHP’nin vekil sayısı yasa tasarısını yasalaştırmaya yetiyor, oradan biliyoruz; eğer bu iki parti içinden “seçmene söz verdiğimiz gibi OHAL’i kaldırıyoruz da neden yerine daha beterini, üstelik yasa olarak getiriyoruz, bu halkla, seçmenlerle alay etmek değil midir” diyen birileri çıkmazsa, ki çıkmaz, yasalaşacak da oradan biliyoruz. Bu tasarı ile temel hak ve özgürlükler iyice budanmış olacak. Özeti, OHAL kalkmış, yasalarda yapılan değişikliklerle BUHAL hem de kalıcı olarak, yasalaşmış olacaktır. Neler var değişikliklerde, özetleyelim: Kente giriş de, dolaşmak da valinin iznine bağlı. İl İdaresi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, valilere uygun görmediği kişilerin kente giriş çıkışını 15 günlüğüne yasaklayabilme hakkı verildi. Vali ayrıca, “belli saatlerde ve belli yerlerde” vatandaşların dolaşmasını veya toplanmasını kısıtlayabilecek, araçların seyrini değiştirebilecek. Eylem yasakları hava kararınca mı başlıyor? Öyle düşünürseniz yanılırsınız, “havanın kararmasıyla dağılacak şekilde” yapacaksınız gösterinizi, toplantınızı. Ama hadi yine iyisiniz. Sizi gerekli gördüğünde kentten kovma hakkına sahip vali ya da diğer mülki erkân, “gece 24’e kadar gösteri yapabilirsiniz, izin verdim” diyebiliyor. Yapabilecek misiniz? Sonra göreceğiz, çünkü işin aslı gündüz bile yapamayabilirsiniz. Toplantı ve yürüyüşlerle ilgili “ge Otoriter ‘Demokrasinin’ HALLERİ nel asayişi bozmamak” diye her türlü yoruma açık bir koşul zaten vardı. Şimdi ek olarak, “vatandaşların günlük yaşamını aşırı ve katlanılamaz derecede zorlaştırmayacak” ibaresi de ekleniyor. Buna bir de valilere verilen yetkileri ekleyin... Gözaltı süresi, ifade alma işlemi, tutukluluk ve tahliyelerdeki düzenlemeler gibi OHAL uygulamalarıyla paralel düzenlemeler, en az üç yıl süreyle yürürlükte kalacak. Terörle Mücadele Kanunu’nda yapılan değişiklikle gözaltı süresi, “toplu işlenen suçlarda” 4 gün. Bu süre, iki uzatmayla, 12 gün olabilecek. Tahliye taleplerini 3 gün içerisinde karara bağlamak zorundaydı mahkemeler, değişiklik ile, tahliye talebine yanıt vermek için 30 gün kazandılar. Yenilikler bitmiyor, bilgisayarlarda arama yapılması, bilgisayarların kopyalanması gibi işlemlerde tek yetkili hâkimdi. Şimdi hâkim kararına gerek yok artık, Bilgisayarların aranması veya “işlem uzun sürdüğünde” el konmasına savcı da karar verebilecek. Kanun teklifi, kamu görevlilerinin görevden uzaklaştırılması veya ihracı gibi konuları da halletti. Örneğin YÖK personeli Yükseköğretim Kurulu’nun kararıyla, mahalli idareler personeli, valinin belirlediği kurulun teklifiyle İçişleri Bakanlığı kararıyla, herhangi bir bakanlığın personeli de yetkili amirin onayıyla kamu görevinden çıkarılabilecek. “Suçların şahsiliği” diye bir şey vardı hukukta, hatta anayasanın 38. maddesinde... Pasaport birimine isimleri bildirilen kişilerin eşlerine ait pasaportlar da “genel güvenlik açısından mahzurlu görülürse” İçişleri Bakanlığı’nca iptal edilebilecek. Devam; hakkında bazı suçlardan inceleme ve soruşturma yürütülen kişilerin sadece kendilerinin değil, eş ve çocuklarının telefonları da “şahsi, şahsi” dinlenebilecek. Son bir cinlikten de söz edelim, bu eksik özet bitsin. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Türkiye aleyhine verdiği ihlal kararlarının önüne geçmek amacıyla yapılan düzenlemeyle, dostane çözüm veya tek taraflı deklarasyonla sonlandırılan dosyalarda da yeniden yargılama yapılmasının önü açılıyor. Ne anlama geliyor bu düzenleme, Beklemeyi pek seven AİHM’ye “bekle, bak iç hukuk yolları tükenmedi daha” denilmiş oluyor. İşe yarar mı? AİHM beklemeye devam eder mi? Hiç kuşkusuz olmasın... C Abone neden beklesin?umhuriyet gazetesine uzun zamandır online gazeteye ulaşabilmeli, çünkü okuyucuların ek olarak aboneyim. Gazete kimi günler sisteme geç yükleniyor; dün de sisteme öğlen saatlerinde (14.00 civarında) yüklendi. Elinizde imkân varsa son bir iki aylık dökümü sisteminizden çekin ve kontrol edin. Kitap eki de kimi zaman ga zeteden çok sonra yükleniyor. Sorunu daha iyi anlayacaksınız. Bu geç yüklemelerin nedeni nedir? Oysa gazetenin baskıya verildiği anda online nüshası da Cumhuriyet arşivine  yüklenmeli. Sabah çok erken saatlerde, beş altı gibi, insanlar seriyeti iş güç sahibi insanlar ve bunlar evden çıkmadan veya işyerlerine giderken gazeteye ulaşmak istiyorlar. Sabah dokuz bile çok geç bir saat. Konuyla ilgilenirseniz memnun olurum. Saygılarımla... Ali Eroğul KISA KISA İnandırıcı Değil Birinin yalanı yakalanırsa doğru söylediklerinden bile kuşku duyulur. Bu nedenle gazetemizin inandırıcılığına zarar gelmesin diye bir haber konusunu eleştireceğim. 20 Temmuz, Cuma. Arka sayfa. “Alüminyum kapakta Alzheimer tehlikesi” başlıklı yazı. Al. kapaklı su şişelerindeki alüminyum kapağın suyla teması sonunda, alüminyumu direkt vücudumuza alıyormuşuz ve Alzheimer tehdidine maruz kalıyormuşuz. Uzmanı değilim ama hangi metal veya plastik kapak direkt kapatılmış gördünüz, sert olduğu için sızdırmazlık sağlamaz içindeki sıvıyı akıtır. Bu nedenle de sert kapak içine esnek bir malzeme koyulur, sıkılınca ezilir sızdırmazlık sağlar. Yani bu haberin temel dayanağı çürük. Haberi sosyal medyadan alan arkadaşımız azıcık düşünse veya içtiği suya baksa anlardı. Ayrıca 1.5 cm karelik bir alana soğuk suyun temasının ciddi tehlikesinden söz ediyor. Bu haberi alan arkadaş rica etsem gazetenin çay ocağına gidip çay demliklerine bakabilir mi? Veya uğradığı kahvedeki çay ocağındaki demliğe. Bu o kadar çoğalırki. Kolaylıklar, başarılar. Osman Kapusuz Sarıkaya mı Şahinkaya mı? 18Temmuz 2018 tarihli Cumhuriyet gazetemizde 6. sayfada Hakan Dirik’in haberinde başlıkta Şahinkaya yerine Sarıkaya yazılmıştı. Haberin içeriğinde ise Tahsin Şahinkaya olarak geçiyordu. Bu yanlışın düzeltilmesi için bu bilgiyi sizinle paylaştım. Saygılarımla. Prof. Dr. Semih Baskan. Batı ile barış dönemi Almanya ve Hollanda’yla yaşadığı krizlerde çözüm sürecine giren Türkiye, AB ile ilişkilerin de normalleşmesi için adımlar atmayı planlıyor Hükümet, Batı ile ilişkileri düzeltmek için düğmeye bastı. Hollanda ile ilişkileri nor malleştirme kararı alan Türki ye, Avrupa Birli ği (AB) ile de iliş kilerini düzeltme yi hedefliyor. Se çimler sırasında Avusturya’nın Dö DUYGU GÜVENÇ nem Başkanlığı’nı “yok sayacağını” duyuran Anka ra, şimdi dönem başkanı sıfatıyla Viyana’nın yaptığı davete olumlu yanıt verdi. Dışişleri Bakanı Mev lüt Çavuşoğlu’nun 3031 Ağustos tarihlerinde Viyana’da yapılacak gayri resmi Gynmich toplantısına katılması için hazırlıkların sürdü ğü öğrenildi. Üst düzey bir yetkili, seçimlerin ardından Batılı ülkeler le ilişkilerin düzeltilmesi yönünde talimat aldıklarını söyledi. Ankara, özellikle ekonomik ilişkilerini de etkileyecek ‘olumsuz’ yaklaşımları sonlandırma kararında. Almanya ile yaşanan gerilimi seçimlerden önce aşan, Hollanda ile de seçimlerin hemen ardından ilişkileri normalleştirme kararını ilan eden Türkiye, Avusturya Başbakanı Kurz’un Türkiye karşıtlığını aşamadı. Avusturya’nın Türk imam ve ailelerini sınır dışı etme ve 7 camiyi kapatma kararına Ankara sert tepki göstermişti. Avusturya’nın AB Dönem Başkanlığı için sunduğu programda Türkiye yer almazken, görevi üstlendiği zirvede Türkiye’nin adaylık sürecinin vurgulanmasına dahi karşı çıkmıştı. Aday ülke olarak Türkiye’yi KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI zirvelerine davet etmeyen AB, Gynmich’deki gayri resmi buluşmanın bir bölümüne aday ülkelerin Dışişleri bakanlarını da davet ediyor. Türkiye de bu toplantılara olumlu yanıt veriyor. Ancak Türkiye’nin Avusturya’nın ev sahipliği yapacağı bir toplantıya katılıp katılmayacağı merak ediliyordu. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, geçen günlerde Yunan Kathimerini gazetesine “Türkiye ile yürütülen AB üyelik müzakereleri vakit geçirilmeksizin durdurulmalıdır” demişti. Ankara, Kurz’un bu sözlerine yüksek sesle tepki göstermedi ancak Dışişleri Sözcüsü, “AB üyeleri, ülkemizin AB için taşıdığı önemin farkında. Avusturya’nın da ilişkilerimizin stratejik önemini görmesini bekliyoruz” demişti. l ANKARA [email protected] [email protected] BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 l/Diyarbakır yöre 1 2 3 4 5 6 7 8 9 sine özgü bir halk oyunu. 2/ Avcının av beklemek için taş yığınlarından yaptığı pusu... Akciğerleri dinlerken hekimin duyduğu pa 1 URARTULAR 2 LUNA T A TO 3 ULA SEV İ K 4 FE SERA 5 E TNA UŞAK 6 EFES SÜ 7 FAD İ K K İ N 8 AR İ Z B İ DE 9 K İ MM E R L E R tolojik ses. 3/ Ta baka... Bir geminin alabildiği yük miktarı. 4/ Bir tür bağımsızlığı olan büyük il... Bir seslenme ünlemi. 5/ Burun iltihabı... Avustralya’da yaşayan, devekuşuna ben zer bir kuş. 6/ Eski Rus kentlerinin tah kim edilmiş orta mahallesi. 7/ Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Gelir. 8/ Edirne’nin bir ilçesi... Kamboçya’nın para birimi. 9/ Temiz, namuslu... Kenar süsü. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Domates ve kuzu etiyle yapılan bir tür kebap. 2/ Nâzım Hikmet’in bir tiyatro oyunu... Temel, esas. 3/ Metal topların küçük bir ahşap topun yakınma atılmasını amaçlayan bir spor dalı... İlave. 4/ Belirti... Kişisel duyguların esin yoluyla coşkulu ve etkili anlatımı. 5/ Küfe biçiminde ve iki kulplu büyük sepet. 6/ Satrançta bir taş... Üzüm şırasının tortularını çöktürmek için kullanılan, kille karışık kireçli toprak. 7/ Soyaçekim... Kardeş karılarından her biri nin ötekine göre adı. 8/ Uzakdoğu kökenli dövüş sporlarında “darbe, vuruş” anlamın da kullanılan sözcük... Notada durak işare ti. 9/ Yirmi dört Oğuz boyundan biri. C MY B