Katalog

Salı 10 Temmuz 2018 8 9kö5kylüıllıdkevlet Dkaervalrentai m‘ilgeas’iskbdiasierrtğaekirmaşntleiai,rmmilddeieyle 233 maddelik kararname ile onlarca kanun, yüzlerce düzenlemeye ‘uyum ayarı’ yapıldı. Başbakanlık, bakanlıklar ve kurumlar kapatıldı, bazılarının içi boşaltıldı Parlamenter sistemin son hükümeti, 95 yıllık devlet sistemini 233 maddelik bir kararname ile yok etti. Çıkarılan yetki yasası ile Ai le ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Çalışma, Sosyal Hiz metler ve Aile Bakanlığı adı altında birleştirildi. Maliye Bakanlığı, “Ha zine ve Maliye Bakanlı ğı” adını aldı. Gıda, Ta SİNAN TARTANOĞLU rım ve Hayvancılık, Orman ve Su İşleri ve AB bakanlıkları kapatıldı. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın adı “Ulaştırma ve Altya pı Bakanlığı”, Bilim, Sanayi ve Tekno loji Bakanlığı’nın adı “Sanayi ve Tek noloji Bakanlığı” oldu. Gümrük ve Ti caret Bakanlık’a ilişkin düzenlemeler de ise Ticaret Bakanlığı’na sadece atıf yapıldı. Başbakanlığa bağlı TOKİ, Çev re ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlandı. Daha önce yayımlanan OHAL KHK’si ile Cumhurbaşkanlığı’na bağlanan Sa vunma Sanayii Müsteşarlığı, başkanlık adı altında örgütlendi. Kuruluş kanu nu kökten kaldırılmayan bakanlıklara ait kanunların ise adları değiştirilerek birçok maddesi iptal edildi. Yasaların içinde kalan ve yeniden düzenlenen maddelerin Cumhurbaşkanı kararna mesi ile düzenlenemeyen mevzuat hü kümleri arasında yer aldığı belirtildi. Başbakanlık kapatıldı Başbakanlık kadrolarında bulunan TRT’nin kuruluş yasasında yapılan değişiklikle, kurumun şirket kurma ve satın almasının da önü açıldı. Şirket satın alma işlemleri Kamu İhale Yasası’ndan muaf tutuldu. tüm personelin görevlerine son verildi. Kapatılan Başbakanlık’a yöneltilen adli ve idari davaların tamamını Cumhurbaşkanlığı üstlenecek. Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından başlatılan inceleme, soruşturma ve denetimler Devlet Denetleme Kurulu tarafından sonuçlandırılacak. Başbakanlığk’a ait her türlü taşınır ve taşınır, taşıt, araç, borç ve alacaklar Hazine ve Maliye Bakanlığı’na devredildi. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği kaldırıldı. Yerine İdari İşler Başkanlığı kuruldu. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Başbakanlık Müsteşarına denk kabul edildi. İdari işler başkan yardımcıları ise bakanlıkların genel müdürlerine denk hale getirildi. Cumhurbaşkanlığı bünyesinde kurulan Strateji ve Bütçe başkanları da bakanlık müsteşarı ile denk hale getirildi. Meclis’e bağlı Milli Saraylardan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcılığı kapatıldı. Milli Saraylar’a bağlı tüm taşınır ve taşınmazlar Cumhurbaşkanlığı bünyesinde kurulacak yeni kuruma tahsis edildi. Tüm gelirler Cumhurbaşkanı adına açılacak bir kamu bankası hesabına yatırılacak. OHAL Komisyonu OHAL işlemlerine yargı denetimi amacıyla Başkanlığa bağlı olarak kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu da Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı. Komisyonun çalışma usul ve esaslarını değiştirmek de, 2 yıl olan çalışma süresinin uzatılması kararı da Cumhurbaşkanı’nın inisiyatifine bı rakıldı. Başbakanlık’a bağlı olan Bilgi Edinme Kurulu ise Adalet Bakanlığı’na bağlandı. Cumhurbaşkanı yardımcısı, bakan veya milletvekili, kendilerine sigorta yatırılmasını gerektirecek başka bir iş bulamamaları halinde sigortaları 4 yıl boyunca en yüksek devlet memuru aylığı üzerinden yatırılacak. Basın Saray’a bağlandı Basın Yayın ve Enformasyan Genel Müdürlüğü kapatılarak, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na devredildi. Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda görevli 12 kişinin tamanını Cumhurbaşkanı belirleyecek. RTÜK Yasası’nda yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanı’na veya Cumhurbaşkanı yardımcısına geçici yayın yasağı getirme yetkisi verildi. Bilgi Teknolojileri ve I·letis¸im Kurumu’nun (BTK) başkanı, ikinci başkanı ve üyeleri, Cumhurbaşkanı tarafından atanacak. Daha önce ortaklıklara katılma hakkı verilen TRT’nin kuruluş yasasında yapılan değişiklikle, kurumun şirket kurma ve satın almasının da önü açıldı. Şirket satın alma işlemleri Kamu İhale Yasası’ndan muaf tutuldu. Ayrıca TRT Genel Müdürlüğü’nün her türlü ihale işlemleri de Kamu İhale Mevzuatı dışında tutuldu. 1950’de kurulan Atatürk Orman Çifliği Müdürlüğü kaldırıldı. Müdürlüğün kuruluş yasasının ismi Atatürk Orman Çiftliği Kanunu olarak değiştirildi. l ANKARA TSK’de de tam yetkili Cumhurbaşkanına verilen yeni yetkiler, Cumhuriyet tarihinde ilk olma özelliği taşıyor SERTAÇ EŞ Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne uyum kapsamında çıkarılan düzenlemelerle Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Personel Yasası’nda yapılan değişikliklerle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan çok ayrıntılı yetkilere sahip oldu. Personele savaş takdirnamesi verilmesi, asteğmenden başlayan subayların görev sürelerinin uzatılıp kısaltılması, kurumdan herhangi bir subayastsubayın ihraç edilmesi gibi yetkiler Cumhurbaşkanına tanınıyor. Geleneksel olarak TSK personelinin terfi zamanı her yıl 30 Ağustos olmaktan çıkarılırken, her türlü rütbede bekleme süresinin değiştirilmesine de Cumhurbaşkanı karar verecek. Yürürlüğe giren değişikliklerle Cumhurbaşkanının TSK personel sistemine her aşamada müdahalesi gündeme geldi. TSK Personel Yasası’nın maddelerinde kritik değişiklikler yapıldı. Yasanın 30. maddesinde yapılan düzenlemeyle asteğmenden başlayıp orgeneraloramirale kadar uzayan personelin rütbelerde bekleme sürelerinin belirleyicisi Cumhurbaşkanı oldu. Maddenin sonuna “Bu süreler, Cumhur başkanı kararıyla uzatılabilir veya kısaltılabilir” ifadesi eklendi. Savaşlara katılan personelin rütbelerdeki bekleme sürelerinin yarıya kadar kısaltılması yetkisi de diğer düzenlemelerde olduğu gibi Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma Bakanı ve Bakanlar Kurulu’ndan alınarak Cumhurbaşkanına verildi. Gelenek sona erdi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması aşamasında savaşlar dönemini bitiren Büyük Taarruz zaferinin sonu olan ve aynı zamanda TSK personelinin üst rütbeye terfi başlangıç tarihi olan 30 Ağustos’tan bu özellik alındı. Yasanın 33. maddesinden terfi başlangıç tarihini belirleyen 30 Ağustos tarihi kaldırıldı. İhraç yetkisi Yasanın 50. maddesinde yapılan düzenlemeyle Cumhurbaşkanına her kademedeki TSK personelini ihraç etme yetkisi verildi. Bazı rütbelerdeki askerlerin hangi koşullarda emekliye sevk edileceğinin düzenlendiği maddenin sonuna şu ekleme yapıldı: “TeğmenAlbay rütbesinde bulunanlardan Cumhurbaşkanınca Türk Silahlı Kuvvetleri’nden çıkarılması uygun görülen subaylar.” Cumhurbaşkanı, savaş hali, savaşı gerektirecek durumlarda subay, astsubay ve askeri memurların isti fa işlemlerinin ertelenmesine de kişisel olarak karar verecek. Düzenlemeyle teğmen ve generallerin atamalarını düzenleyen 121. madde ise tamamen kaldırıldı. Yasadaki müşterek yetkilerin tamamı tek bir makama bağlandı. Savaş ve olağanüstü hal durumunda personelin izinlerinin kısaltılması, kaldırılması yetkisi de Genelkurmay ve Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınarak Cumhurbaşkanına verildi. Cumhurbaşkanı, staj ve öğrenim için yurtdışına giden personele yapılacak aylık ödemeyi de belirleyecek, savaş takdirnamesini verme yetkisi de kendisinde olacak. Bürokrasi kilitleyebilir Düzenlemeyle büyük bir bürokrasiye boğulan Cumhurbaşkanı, yasanın ek 3. maddesinde düzenlenen personelin hastalıklarında ödenen tazminatların miktarının belirlenmesi ve ödeme koşullarına karar verme görevini de yürütecek. Türkiye’nin üstlendiği uluslararası görevler ve Birleşmiş Milletler’in ateşkes denetleme görevlerinde bulunacak personele 5 yıllık ücretli izin verilmesi yetkisi de Cumhurbaşkanına tanındı. l ANKARA Kişiye özel elbise Hemen kendini gösterdi: Resmi adı “Cum ÇİĞDEM TOKER cağına göre, “Allah’tan muvaffakiyet ihsanı ve hurbaşkanlığı Hükümet nusret lütfu” istenen, Sistemi” olsa da karşımıza bir bölümü Arapça çıkarılan, mevcut sistemi zikredilen dua töreni darmadağın ederek gelen, nin “laik Cumhuriyet kişiye özel bir “elbise”dir. ilkesine bağlı kalmak”la TBMM kürsüsünde okuduğu metinde “laik Cumhu ANALİZ ilgisini nasıl kursak? Kuramayız. riyet ilkesine bağlı kalma” yemini de eden Cumhurbaşkanı Törenlerin ikinci gösterdiği: Erdoğan için, bu yeminden sade Erdoğan’ın konuşma met ce bir saat sonraki Saray törenin ni, hitabet ve okuma hâkimiyeti de Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş bakımından sorunsuzdu: Tek tarafından göreve başlama duası adam rejimini, “yeni bir başlan edildi. gıç” diye sunabilmek adına Edip Hitabına noktayı koyar koy Cansever’e dahi kapılarını açan bir maz, Erbaş’ın özel takdimle gelişi konuşma metnindeki motivasyon, “spontane” bir gelişme olmaya Erdoğan’ın “başarı” tablosundaki ana yapıtaşlarından olan pragmatizmin ipucu değildir de nedir? Tam da bu nedenle şu dizeleri söyleriz biz de : “Dağılmış pazaryerlerine benziyor şimdi istasyonlar/ Ve dağılmış pazaryerlerine memleket/ Gelmiyor içimden hüzünlenmek bile ”... Hitabet güçlü olsa da içerik zayıftı: Alayı valayla gelen sistemin nasıl çalışacağının, bu sistemin neden çok iyi olacağının, nasıl daha fazla büyüme sağlanacağının hiçbir emaresi yoktu. Ve eğer gerçekten “Gönül sınırlarının hududu yok” idiyse, daha dün kamu görevinden ihraç edilip çoluk çocuğuyla ortada kalan 18 bin 632 kişi bu sınırların neresinde durmaktaydı? Ya Çorlu’da ihmal yüzünden devrilen trende yaşamını yitirenlerin defnedildiği gün, güllerle donatılmış makam araç larının tören geçişinde, 101 pare top atışında buluşmak nasıl bir zenginlikti? Erdoğan, yemininden farklı olarak konuşmasında hukuk devleti de vaat etmedi. Kimsenin, hem de “herhangi bir sebeple” dışlanmadığı, ötekileştirilmediğini bu dönemlerin sona erdiğini dinlerken, bir an “galiba başka bir ülkede yaşıyoruz” dememek zordu. Yönetsel yapının hallaç pamuğu gibi atıldığı, bürokratik yapının gelenekleriyle birlikte dağıtıldığı, sistem çarklarının nasıl işleyeceğinin belirsiz olduğu, Merkez Bankası yönetimi ve politikalarında aranan ölçülerin değiştirildiği bir düzende, vaat edilen büyümenin nasıl güçlendirileceğini merakla bekleyeceğiz. Beklerken daha da yoksullaşmazsak iyi. haber EDİTÖR: BURAK YURTTAŞ YÖK’ün yetkileri Saray’a OZAN ÇEPNİ Yeni sistemde uyum KHK’si ile eğitim sisteminin teşkilat yapısı da sıfırlandı. MEB’in teşkilat yapısı ve görevlerine ilişkin maddeler yürürlükten kaldırıldı. Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) kaldırılmadı ancak en önemli yetkiler Cumhurbaşkanlığı’na aktarıldı. Uyum KHK’si kapsamında ilk olarak MEB’in kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını belirleyen “Milli Eğitim Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”nin adı değiştirilerek, bakanlığa ilişkin içeriğin tamamı çıkarıldı. ÖSYM’nin kuruluş, görev ve yetkilerinin de kanundan çıkarıldığı KHK kapsamında sınav güvenliği için gizli tutulan soru havuzuna adli ve idari soruşturma ve kovuşturmalarda erişim için izin yetkisi cumhurbaşkanına verildi. TÜBİTAK’a da düzenleme Türkiye Bilimler Akademisi’nin kurulmasına ilişkin kanun kaldırıldı. TÜBİTAK’ın yönetimine ilişkin maddeler de yürürlükten kaldırılarak görev tanımında yer alan bilimsel ve teknolojik alanlarda, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek gibi görevleri elinden alındı. KHK ile Milli Kütüphane ile Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun kuruluşuna ilişkin kanunlar da artık yürürlükte değil. Üniversitelere Erdoğan planı Anayasaya dayalı olarak kurulan Yüksek Öğretim Kurulu, KHK ile kapatılamasa da etkin görevleri elinden alındı. Bu kapsamda artık üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunlar içindeki fakülte, enstitü ve yüksekokulların kurulurken “kalkınma plan ve programlarının ilke ve hedeflerine” artık gerek duyulmayacak. Değişiklikle bu kurumlar artık cumhurbaşkanınca yapılan “yükseköğretim planlaması” çerçevesinde gerçekleştirilecek. Ayrıca kanundaki YÖK görüşü alma zorunluluğu da bulunmayacak. Yükseköğretim Kanunu’nda yapılan değişiklikle yükseköğretim kurumlarında sözleşme ile görevlendirilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısı mevcut kadronun sayısını yüzde 2’sini geçemeyecek. Aday istemeyecek OHAL KHK’si ile üniversitelerdeki rektör seçimlerini kaldıran Erdoğan, şimdi de uyum KHK’si ile rektör atamasında YÖK görüşünü de kaldırdı. YÖK’ün üniversite rektör adayı belirleme yetkisi elinden alınarak, tek yetkili cumhurbaşkanı kılındı. Eski sistemde devlet üniversitesinde rektörlerin iki dönemden fazla görev yapamamasına ilişkin sınır da kaldırıldı. Bakanlar Kurulu’nun kaldırılmasıyla YÖK’ün 21 üyesinin 14’ünün ataması da cumhurbaşkanına bırakıldı. Eski sistemde Üniversitelerarası Kurulunca, kurul üyesi olmayan profesör öğretim üyelerinden yedi kişiden seçilmesi işlemi de eskiden cumhurbaşkanı ‘onay’ına sunulurken şimdi ise atmaya sunulması olarak değiştirildi. Kurul üyelerinin görev süresinin 4 yıl ile sınırlandırılması maddesi de kanundan çıkarıldı. YÖK’ün ‘Yükseköğretimin planlanması’ görevi de ‘yükseköğretim kurumlarının öğretiminin planlanması’ olarak değiştirildi. Vakıf üniversitelerinin denetimler sonucu faaliyet izninin kaldırılmasının tespiti sonucunda faaliyet izninin kaldırılmasına ilişkin YÖK görüşünün istenmesi de kaldırıldı. Akademisyenler de Saray’a Öğretim elemanlarının yurtdışına gönderilmesi, üniversitelerin katkı payı ve öğrenim ücretlerinin belirlenmesi de cumhurbaşkanı kararına bırakıldı. Ayrıca daha önce bir süre öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra Bakanlar Kurulu’na veya Yasama Organı üyeliğine seçilenler için uygulanan ayrıcalıklar “Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar” için sağlandı. Üniversitelere verilecek geliştirme ödeneği ve sürelerinde de bakanlıkların görüşü kaldırıldı. Üniversitelerin alabileceği sözleşmeli personelin esasları da Cumhurbaşkanlığı’na bırakıldı. l ANKARA C MY B