Katalog

Perşembe 1 Mart 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 11 Dış ticarette açık ikiye katlandı Türkiye’nin ödemeler dengesi verileri içinde önemli yeri bulunan dış ticaret açığı, ocakta yüzde 108.8 ile bir kattan çok artarak 9 milyar 67 milyon dolara tırmandı Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre ihracat Ocak ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.7 artarak 12 milyar 457 milyon dolar, ithalat ise yüzde 38 artarak 21 milyar 524 milyon dolara çıktı. Dış ticaret açığı, ocakta yüzde 108.8 artış kaydederek 9 milyar 67 milyon dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen yıl ocakta yüzde 72.1 iken, 2018 Ocak’ında yaklaşık 15 puan daralma ile yüzde 57.9 düzeyine indi. Avrupa Birliği’ne yapılan ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23.1 artarak 6 milyar 514 milyon dolar olarak gerçekleşti. Avrupa Birliği’nin (AB28) ihracattaki payı geçen yıl ocakta yüzde 47 iken, bu yıl yüzde 52.3 oldu. AB yükselişte Almanya’ya yapılan ihracat 2018 Ocak ayında 1 milyar 343 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 747 milyon dolar ile İngiltere, 742 milyon dolar ile İtalya ve 639 milyon dolar ile Irak takip etti. Çin’den yapılan ithalat, ocakta 2 milyar 176 milyon dolar ile ilk sıradaki yerini korurken, bu ülkeyi sırasıyla 2 milyar 49 milyon dolar ile Rusya, 1 milyar 629 milyon dolar ile Almanya ve 1 milyar 120 milyon dolar ile ABD izledi. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 3.3, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 35.2 oldu. Ocakta yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 13.2, ortayüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 38.2 düzeyinde gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Bütçeye KDV deliği Müteahhitlere, ihracatçılara ve esnafa teşvikler içeren KDV tasarısı hakkında konuşan vergi uzmanı Ozan Bingöl, bütçe disiplininin bozulacağı görüşünde Borç ödeme, beyanname verme, dilekçe yazma internetten mümkün. Vergi dairesi internete taşındı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın oluşturduğu İnteraktif Vergi Dairesi uygulamasına ilişkin esaslara göre, internet üzerinden yapılacak işlemler için gerçek kişiler adına, kullanıcı kodu ve şifre bilgileri oluşturulacak. İnteraktif Vergi Dairesi hizmetlerinden yararlanmak isteyen kişiler, sistem üzerinden istenen bilgileri girerek şifre alabilecek. Vergisel yükümlülüklerin mükellefler tarafından yerine getirilmesi, beyanname, bildirim, yazı, dilekçe, rapor gibi belgelerin elektronik ortamda sunulması amacıyla oluşturulan İnteraktif Vergi Dairesi uygulamasına göre, İnternet Vergi Dairesi aracılığıyla; borç ödeme yanı sıra uzlaşma talebinde bulunulması, mükellefiyet durum yazısı alınması, özelge talep edilmesi, işe başlama bildiriminde bulunulması, tecil talebi yanı sıra genel dilekçeler de verilebilecek. l Ekonomi Servisi Venezüella’dan Türkiye formülü ABD’nin Ağustos 2017’de devreye soktuğu mali yaptırımlar sonrası enflasyonun dört haneli rakamlara ulaştığı Venezüella, krizi aşmaya çalışıyor. Venezüella Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, uluslararası finans sisteminin getireceği engellere karşı yeni mekanizmalar bulmak için Türkiye, Rusya ve Çin ile çalışacaklarını açıkladı. Birleşmiş Milletler’in Cenevre ofisinde basın toplantısı düzenleyen Arreaza, “Başkan Nicolas Maduro, nisanda yeniden seçilmesi halinde kendisini 6 yıllık yeni dönemini ülke ekonomisini çeşitlendirmeye ve istikrara kavuşturmaya adamış durumda. Uluslararası sistemin engellerine karşı yeni mekanizmalar bulmak için Rusya, Çin ve Türkiye ile birlikte çalışacağız” dedi. l Ekonomi Servisi Kamuda kart ve elektronik para izni Kamu kurumları tahsilat ve ödeme işlemleri için ödeme ve elektronik para kuruluşlarını kullanabilecek. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yer alan Kamu Haznedarlığı genel tebliğinde yapılan değişikliğe göre, kamu kurumları, tahsilat ve ödeme işlemleri için yurt içinde yerleşik diğer bankaları, Posta ve Telgraf Teşkilatı AŞ’yi ve yurtiçinde yerleşik bankalar aracılığıyla olmak koşuluyla ödeme kuruluşlarını ve elektronik para kuruluşlarını da kullanabilecek. l Ekonomi Servisi Katma Değer Vergisi Kanunu’nda değişiklikler öngören tasarı, ön ‘sYaaçb’ adnecsıtyeaği ceki gün TBMM’ye sevk edildi. Tasarıda en çok dikkat çeken nokta, devreden KDV iadesinin mümkün hale gelecek olması. Alışları satışlarından yüksek olan, özellikle yatırıma yö nelmiş işletmelerin üzerindeki KDV yükü iade edilecek. Tasarı Sağlık turizmini teşvik etmek amacıyla yabancılara Türkiye’de sunulan sağlık hizmetleri için KDV istisnası getiriliyor. Sağlıkta KDV’nin Türkiye Cumhuri yı Cumhuriyet’e yeti yurttaşla EMRE DEVECİ değerlendiren vergi uzmanı Ozan Bingöl, 156 milyar TL’lik bireken KDV iade tutarı için gerekli kaynağın be lirsiz olduğunu söyledi. rı için yüzde 8 olduğunu hatırlatan Bingöl, “Bu taslak kabul edilirse İstanbul’un her yerinde kafası sargılı Arap tu Vergi ‘kredi’ olacak Küçük işletmelere, aylık KDV beyannamelerine göre tahakkuk eden vergiyi, normal vade tarihini takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödeme imkânı getiriliyor. “Vatandaşın 2017’de toplanan 536 milyar TL’lik verginin 155 milyar TL’si KDV’den elde edildi. Bunun 55 milyarı dahilde, 100 milyarı ise ithalde toplandı. 2018’de dahilde 66 milyar TL, ithalde ise 107 milyar TL. KDV toplanması hedefleniyor. ristlere daha sıklıkla rastlamanız mümkün olacak” dedi. Dolaylı vergiler artacak ödediği KDV küçük işletmele rin faizsiz kredileri olacak” diyen Bingöl, 2017’de vatandaşın ödediği her 100 TL’lik KDV’nin sadece 49 lirasının devlete ödendiğini hatırlatarak bu düzenleme ile oranının daha da düşebileceğini dile getirdi. Bingöl’ün tasarıya dair değerlendirmelerinden diğer satır başları şöyle: n Bu taslakta eko nominin canlanması, bazı sektörlerin teş desteklendiğini, KDV iadeleri ile işletmelerin finansal sıkıntılarını bir nebze de olsa gidermek amaçlanmıştır diyebiliriz. n Ancak 2017 yılı vergi harcaması (muafiyetisitisnaimtiyaz) 102.2 milyar TL, yani toplam vergi geliri 536 milyar TL de zaten yüksek olan ve toplam vergi gelirinin yüzde 67’sini oluşturan dolaylı vergiler artırılacaktır. n Özellikle vergilemenin sosyal amacına baktığımızda devamlı suretle yabancılara getirilen istisnalar vatandaşın ver Yapılan bir diğer vik edilme olduğuna göre, vergi harcama giye gönüllü uyumunu zedele düzenlemeyle, kat si için sı toplam gelirin beşte birine mektedir. karşılığı inşaatlarda ciddi denk geliyor. 2018 yılında ise n Ayrıca vatandaşların yıl arsa sahibi için öde istis bütçede bu rakamın 114.2 mil lardır beklediği bazı temel gı necek KDV’nin kapsa nala yar lira olacağı açıklandı. İstis dalarda, ilaçta, çocuk giysile mı daraltılıyor. Bu dü rın ge na yolu ile vazgeçilen her ver rinde, çocuk mamalarında, zo zenleme ile de müteah tirildi gi bütçeye yük getireceği gibi, runlu kullanılan bazı ürünlerde hitlerin üzerindeki KDV yükü azaltılıyor. Ozan Bingöl ğini, inşaat bütçe disiplinini de bozacaktır. KDV oranının indirilmesi yine sektörünün Bütçe açığını kapatmak için hayal olmuştur. Kira geliri beyanı başladı Ev ve dükkan sahipleri için kira gelir beyanı dönemi bugün başladı. Geçtiğimiz yıl kiraladığı konuttan 3 bin 900 TL’nin, işyerinden ise 30 bin TL’nin üzerinde kira geliri elde edenlerin bunu 26 Mart’a kadar beyan etmeleri gerekiyor. Kira gelir beyannamesi internet ortamında hızla ve kolaylıkla verilebiliyor. Bunun için www. gib.gov.tr adresine girerek hazır beyan sistemi ile kira geliri beyannamenizi verebilirsiniz. Kira beyannamesi vermede bir diğer seçenek ise ikametgâhınızın bulunduğu vergi dairesine giderek beyanname vermek. Yine vergi dairesine gidemeyen 60 yaş üzeri vatandaşlar, internet kullanmayı bilmeyen vatan daşlar, okuma yazma bilmeyenler, engelli ve hastalar ise 444 0 189 nolu telefonu arayarak Vergi İletişim Merkezi’nden destek isteyebilirler. Bu kişilere Maliye Bakanlığı randevu ile yardımcı bir memur gönderiyor. Kira vergisi ise iki taksit halinde ödeniyor. İlk taksit mart ayında ikinci taksit ise temmuz ayında eşit taksitle ödeniyor. Konutta istihdam azalıyor Faizlerin yüksekliğinin ardından konutta alarm veren bir veri daha yayımlandı. Bina inşaat istihdamında yüzde 14’le dört yılın en sert gerilemesi görüldü Konut segmentinin de dahil olduğu bina inşaatı kategorisinde istihdam azalıyor. Konut sektörüne ilişkin son günlerde durgunluğa işaret eden birçok veri gelirken, sektörün istihdam rakamlarının da gerilediği izlendi. Konutun da içinde yer aldığı bina inşaatında istihdam endeksi 2017’de ortalama yıllık yüzde 14 gerileme kaydetti. Böylelikle bina inşaatı istihdamında son 4 yılın en sert gerilemesi yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2017 yılı dördüncü çeyreğine ilişkin İnşaat İşgücü Girdi Endeksleri’ni açıkladı. Buna göre takvim etki 2017’de bir önceki çeyreğe göre 9.2 azaldı. lerinden arındırılmış inşaat istihdam endeksi dördüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5.7, 2017’de ise bir önceki yıla göre yüzde 9.2 azaldı. İnşaat istihdam endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1 düştü. İnşaatta çalışılan saat en deksi söz konusu çeyrekte 2016’nın aynı dönemine göre 5.7, 2017’de bir önceki yıla göre yüzde 8.9 azaldı. l Ekonomi Servisi Fiyatta altı yılın en yavaş artışı Merkez Bankası 2017 yılı aralık ayına ilişkin konut fiyat endeksi rakamlarını açıkladı. Aralıkta konut fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11.15 artış kaydetti. Böylelikle konut fiyatlarında enflasyonun altındaki seyir devam etti. Aralıkta enflasyon yüzde 11.92 olarak gerçekleşmişti. Aralık ayında konut fiyatlarında yaşanan artış 2011 yılı kasım ayından bu yana kaydedilen en yavaş artış oldu. Aralık ayındaki aylık artış ise yüzde 0.71 olarak kaydedildi. l Ekonomi Servisi Tehlikenin farkında değil misiniz? Dünyada büyük güçler arası kutuplaşma hızlanırken Türkiye toplumunda da kutuplaşmalar ve çürüme derinleşiyor. İktidar, yandaş basın bağırıyor: “Ülke yaşamsal bir tehlikeyle yüz yüze. Muhalefet aklını başına toplamalı. Yoksa...” Gerçekten de, ülke bugün yaşamsal bir tehlikeyle yüz yüzedir. Ancak bu vahim durumun mimarı, 16 yıldır ülkeyi yöneten AKP liderliğindeki siyasal İslamın kendisidir. Hem yangını çıkarttılar hem de yangın var diye bağırıyorlar. Pes doğrusu. Kutuplaşma ve silahlanma yarışı ABDRusya kutuplaşması Ortadoğu’da patlayıcı biçimler sergilemeye başladı. Örneğin, Rus kökenli paralı askerlerden oluşan birkaç yüz kişilik bir birlik Suriye’de bir ABD üssüne saldırdı; çok şiddetli bir karşı saldırıyla karşılaştı, çok sayıda kayıp verdi. Uluslararası medya “tırmanmayı körüklememek” için olsa gerek, ilgili haberleri hemen gündemden kaldırdı. Yorumculara göre, ABD kayıp vermediği için olayı tırmandırmak istemiyor; Putin bu “hibrid savaş” harekâtından zararlı çıktığı için susmayı tercih ediyor. Ya Rus birliği saldırdığı hedefe nüfuz edebilseydi, çatışmalar uzasaydı, ABD tarafında da benzer çapta kayıplar oluşsaydı... Bu cümleyi tamamlamak kolay değil... Şimdi, olanlar oldu, taraflar gereken dersleri çıkarıyorlar. Örneğin Rusya’nın, olaydan sonra Suriye’ye radara yakalanmayan hayalet uçaklar getirdiği söyleniyor. ABD Ulusal Güvenlik Belgesi, Çin’i başlıca rakip ilan ettiğinden bu yana, ABD ve Avrupa basınında, Çin’in askeri gücünün, teknolojik gelişme hızının, Batı’ya yetişmeye başladığını anlatan araştırmalarda belirgin bir yoğunlaşma var. Bu araştırmalar, nükleer, elektronik silahlar, uzay çalışmaları alanında, Soğuk Savaş’tan bu yana ilk kez yeniden hızlanan yarışa dikkat çekiyorlar. Tam bu sırada Alman Savunma Bakanlığı, Alman ordusunun, teknoloji ve donanım açısından ne kadar yetersiz olduğunu vurgulayan bir raporla, Almanya’nın da silahlanma yarışına katılmaya kararlı olduğunu ilan ediyor. Bu araştırmaların bir kısmı da Çin’in Avrupa’ya, hatta Madrid’e kadar uzanan “İpek Yolu” projesinin mekân düzenleme, siyasiekonomik nüfuz alanları yaratma çabalarıyla, ABD ve Avrupa’da stratejik sektörlerdeki şirket edinimlerinin boyutlarıyla, ABD’nin ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinin bu edinimleri engelleme çabalarıyla ilgileniyor. Dünyada, ABD hegemonyası altında şekillenmiş ekonomik model, güvenlik mimarisi çözülürken yeni bir düzenlemeye yumuşak geçiş yapılabileceğine kimse (en önemlisi “kutupları” oluşturan ülkelerin güvenlik uzmanları) inanmıyor. kİçuetrudpelakşırmılaganlık ve Dünyada durum böyleyken Türkiye halklarını giderek daha çok tehdit eden yaşamsal tehlikeler, AKP’nin, iskambil kâğıdından kaleleri anımsatan ekonomik, toplumsal projesinden, güvenlik mimarisinden kaynaklanıyor. “Dışardan borçlan, içerde kamu malını sat, ormanları yok et rant yarat (haracını al), yandaşlar arasında paylaş ekonomisi”, geçen hafta aktardığım gibi, borç oranlarını, mali dengeleri, sürdürülemez düzeylere taşıdı. AKP’nin toplumsal mühendislik projesi, güvenlik paranoyası, toplumsal dokuda, adalet, mal ve can güvenliği, birey (özellikle kadın ve çocuk) hakları ve özgürlükleri alanlarında büyük yaralar açtı. Ülkenin kültürel alanı, adeta, kafalarını kadın, çocuk bedenine, cinsellik korkusuna takmış tarikatçı meczupların eline teslim ediliyor. Siyasal İslamın sivil milislerinin saldırganlıkları yasal koruma altına alınırken Diyanet “Cihat”ı över, silahlı “Cihat”ı yüceltirken, Kürt ve YPG sorunu da adeta “din savaşları” kapsamına alınırken, birileri medyada, öldürmeye hangi semtten başlamayacaklarını tartışıyor. Geçen haftalarda yayımlanan “Toplumsal Eğilimler” araştırması, Alman Marshall Fonu (GMF) ile Bilgi Üniversitesi’nin birlikte hazırladığı “Türkiye’de kutuplaşmanın Boyutları” başlıklı araştırma, MüslümanLaik, KürtTürk farklılıkları üzerinden ileri derecede kutuplaşmış, her an patlamaya hazır bir toplum resmi çiziyordu. Evet muhalefet aklını başına toplamalı. Yoksa... Kerkük petrolü Ceyhan’a dönüyor Irak Başbakanı Haydar İbadi, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’yle (IKBY), Kerkük’ün petrol ihracatının yeniden Türkiye’deki Ceyhan limanı üzerinden yapılmasına başlanması konusunda anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Irak lideri, konuyla ilgili Erbil ve Ankara ile görüşmelerin sürdüğünü de söyledi. Iraklı Kürt yetkililer konuyla ilgili henüz bir açıklama yapmadı. Kerkük’ün yönetimi, Irak ordusunun IŞİD nedeniyle kentten çekilmesi ve Kürt güçlerin kente girmesi ardından 2014 yılında Erbil’e geçmişti. l Ekonomi Servisi C MY B