Katalog

Pazar 23 Aralık 2018 EDİTÖR: GÜRER MUT TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Tek Kollu Cemal Nimet Abla’ya karşı hafta sonu 13 UMUT FAKİRİN EKMEĞİ Yılbaşı yaklaşırken habercilerin değişmeyen klasik gündemi de Milli Piyango’nun yılbaşı çekilişi ve Her yılbaşı öncesinde olduğu gibi bu yıl da EminönüBahçekapı’daki Nimet Abla Gişesi önünde uzun kuyruklar oluştu. Milli Piyango çekilişlerinin ilk yıllarında bilet satan bayiler arasında amansız bir rekabet var yılbaşında eğlence mekânlarının menüsü ile kişi başı fiyatı olur. Önce Milli Piyango’nun yılbaşı dı. 1930’lardan bugüne bir tek Nimet Abla Gişesi kaldı. Piyango çekilişlerinin tarihini ve piyango bayilerinin rekabetini sizin için derledik. çekilişinde verilecek büyük ikramiyenin miktarı merakla bek lenir. Ardından icabıdır.” Uğur gişesi farkı da büyük ikrami ye miktarının ne kadar banknot et tiği ve bu paraya neler alınabilece MİYASE İLKNUR ği üzerine haberler yapılır. Bilet lerin piyasaya sü rülmesinden hemen sonra da he men bir foto muhabiri uğurlu gi şe olarak nam yapmış Bahçeka pı’daki Nimet Abla Gişesi’nin önüne gönderilir. Piyango bile ti almak için kuyrukta bekleyen insanlarla görüşülür, büyük ik ramiyenin çıkması halinde para yı nerelere harcayacağı sorulur. Büyük ikramiye bedeli ile kaç ev, kaç araba alınacağı, aylık fai zinin kaç lira edeceği hesaplanır. Yurdum insanı da bir ay boyun ca bir hayal dünyasında gezinir durur. Dünya turuna çıkılır, son model arabalar, evler, yazlıklar alınır ve 1 Ocak günü geldiğin de, birkaç gün ikramiyenin çık tığı talihlilerin kim olduğuna ka fa yorulur ve hayaller bir yıl da ha ertelenir. Bu yıl da gündem değişme di. Milli Piyango’nun yılbaşı bü yük ikramiyesinin 70 milyon TL olduğu açıklandıktan sonra Ni met Abla Gişesi’nin önünde uzun kuyruklar oluştu. Istanbul dışın dan da gelenlerin sayısı hayli faz laydı. Nimet Abla’dan bilet alan ların sayısı çok fazla olduğu için ikramiye çıkma oranının da ay nı ölçüde arttığını hesaba katma dan ve sadece uğuruna inanılan Nimet Abla Gişesi, Milli Piyan go bileti satan gişelerin en eski si. 1939 yılında başlayan Milli Pi yango çekilişlerinin ilk yıllarında Nimet Abla’nın da zorlu rakipleri olmuş. Tek Kollu Cemal, Uğur Gi şesi, Şehzadebaşı’nda Naşit Gişe si, Münevver Cevat’ın “Uğurlu El Ayyıldız Gişesi”, Kadıköy Milyon Gişesi, Beşiktaş Servet Gişesi, Be yoğlu Zengin Gişesi, Kısmet Gişe si, Kader Gişesi Ventura, Bahçe kapı Akgün Gişesi, Sirkeci Harp Malulü Kardeşler Gişesi gibi. Gişeler arası rekabet 1930’lu ve 40’lı yıllarda bu gişelerin, özellikle Nimet Abla, Tek Kollu Cemal ve Uğur gişelerinin rekabeti gazete ilanları hibi Nimet Abla, yedi seneden beri Nimet Abla’nın uğurlu elinden inat edercesine bilet almakta devam eden Tophane’de 2. numaralı Askeri Dikimevi saraç kısmında 155 No.lu ustabaşı Balıkesirli Bay Aziz’e 41141 No.lu biletle 80 bin lirayı kazandırdı ve paralarını tamamen verdi. Yirmi bin lira 6605 No.lu biletle Osmanbey’de Vildan Apartmanı’nda mobilyacı B. Mihran’a, 15 bin lira 31650 No.lu biletle Samsun’da Bay Hakkı’ya, 12 bin lira 12908 No.lu biletle ismini vermeyen bir bayana, 10 bin lira 7905 No.lu biletle adresini vermeyen Bay Mordoha’ya kazandırdı. Nazarı Dikkate: Birinci keşide de bilet alamayan müşterilerime ikinci keşide de devamlı olmak üzere 1 liradan bilet vereceğim. Mühimdir okuyunuz: İkinci keşide biletleri gelmiştir. Son günlerin kalabalığına kalmadan bir an evvel biletleri almanızı rica ederim. Nimet Abla Tek Kollu Cemal’e oranla daha mütevazı ilanlar ve ren Uğur Gişesi’nin sahibi Ömer Uğur, verdiği ilanlarda rakipleri ne suçlamalar da yöneltiyor: “Piyangonun en eski gişesi Uğur Gişesidir. Hiçbir zaman şatafatlı ilanlar la kazanan müşterilerini teşhir etmeyen, herhangi başka bir gi şeden kazanılmış bir ikra miyeyi, kendi gişesinden çıkmış gibi teşhir etmeyen gene Uğur Gişesidir. Her zaman büyük ikra miyeyi kazandıran gene Uğur Gişesi’dir. Uğur Gişesi Karaköy Cad desi Postane karşısındadır.” Genellikle sanıldığı gibi, 1926 yılında başlayan Tay yare Piyangosunun Cum huriyet döneminin ilk nakit 1939 yılında başlayan Milli Piyango çekilişlerinin ilk yıllarında Nimet Abla’nın da zorlu rakipleri olmuş. Tek Kollu Cemal ve Uğur Gişesi bunlardan birkaçıdır. para ödüllü piyangosu olduğu doğru değildir. Ondan bir yıl önce, 1925’te Türkiye Tayyare Cemiyeti Mektepleri yararına üç ayda bir para ödüllü piyangolar düzenlenmiş ve aynı yıl içinde (1 Temmuz, 15 Eylül, 15 Aralık tarihlerinde) üç çekiliş yapıldıktan sonra, kurulan sis ebvndllmfTrHnrrddçoPukdgrbrueaeeuiuelleüiüaeiaeuğieuadrdayrrMkbnnkniunTeyerirTyeeekeullaiuiuullpüaerdlddkkianeleiKübinğCalilknnekurkidknlşşduoGisgneoteyüiınrlötraatladuKmoamkblnaKoedsüguelyidni’rğbizeuruotlnuiondrlartuaaüıu:uibesnlevğaltuğsildrlCnmğa“tnlğiıyeuumiuuaniCmüEuyıeuofrunlralaCrirC.?hyn.eeaEtmdmepnazaaağblrld1ıT9’üatdeda2mdyeya6hıüynay’erdmaklambrraaeekernaeyakbişPspnekiokiolyibiahnaarneaşgrldaonüsdzueıByŞmtl.OeneaunlmcüiCerbaamşenuaktynmtPüeey1ircnhy.e9oiua2bbnypvtTlutb1yboyd1nnbfrr’a5üaiaiiliaıaaiaui99idgüçiı,hymrlrklnnşrrakdou32‘lHorBçeKlltsaüleeökkisoıaat56çeeo3mteoarurnuinapsn)PCnr’k’yynvnaTgtdrAdMüıi’kaidkeieenlaüruayavgyehmöntbrt)ımaueayyitımaee.ianKanahalTllaşryaanll(nmelsidkeşauuaBtiedu2ısypsangriglkrörkistvlıoM’ırı4earmogvmnanoknşıkmınveTtrv1renenstaMaiMüakaıelareüıe’9ukCneddrenysa9tşenyvçra2’sil.hdaeaıtneşdDekleleniydüO5TmşiTaeaiivearviaıdçüvrloaHtZcadiysğrtaeT(iiüi’ekeznyaayi1yünntaırraalsleiaykıe6releyinn na da yansımış. Gazetelere tam sayfa, yarım sayfa ilanlar veren Milli Piyango gişeleri bu ilanlarda kendi gişelerinin ne kadar uğurlu olduğunu göstermek için ikramiye kazananların adlarını, ne iş yaptıklarını ve kaç para kazandıklarını açıklarken rakip gişelere laf sokuşturmaktan, rakiplerini ikramiye kazananları kendilerinden bilet almış gibi gösterme sahteciliği yaptıklarını ima etmekten de geri durmuyorlar. Bu ilanlarda dönemin Istanbul’una ilişkin bilgiler de alıyoruz. Nimet Abla’nın 8 Şubat 1940 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi’nde yeralan yarım sayfalık ilanda tanıtımı şöyle yapılıyor: “Daima doğruyu söyleyen ve büyük ikramiyeleri vermekle şöhret kazanan Nimet Gişesi sa Adrese dikkat: İstanbul, Eminönü Tramvay Caddesi No: 29” ‘On para kesmeden hemen teslim’ Nimet Abla, bir başka gazete ilanında “Mühimdir okuyunuz” başlığı altında şu duyuruyu yapıyor: “Nimet Abla kazandırdığı ikramiyeleri hiçbir namla on para kesmeden paralarını derhal veriyor. Sayın müşterilerimizin bizzat gelerek paralarını almalarını rica ederim.” Bu duyurudan anlaşıldığına göre demek ki bazı gişeler, ikramiye kazananların paralarından kesinti yapıyormuş. ‘Uğur, uğurdan üstündür’ Nimet Abla, gazetelere ilan ve hiçbir piyango bayiine nasip olmadı. Tek Kollu Cemal, dünkü keşide de aynı numaralı biletle iki müşteriye yüzer bin liradan tam 200 bin lira kazandırdı. 1 Mahmutpaşa’da Tarakçılar’da fanila mağazasında tezgahtar Çakır ve üç arkadaşının Tek Kollu Cemal’den aldıkları 6468 numaralı biletle en büyük ikramiye olan 100 bin lira isabet etti. 2 Tek Kollu Cemal ikinci 100 bin lirayı Bomonti’de Ebekız Sokağı’nda Vagonli şirketinin muhasebecisi Bay Haldun’un eşi Bayan Afife’ye kazandırarak kendisini büyük servete kavuşturdu. Bu işitilmemiş ve misli görülmemiş çifte muvaffakiyet gösteriyor ki, Tek Kollu Cemal gişesinden bilet alan ve ısrarla sonuna kadar takip eden her vatandaş günün birinde kendisinin de zenginler arasına karışabileceğini ümit etmekte haklıdır. Tek Kollu Cemal talihli müş Piyango çekilişlerini Türkiye’de organize eden ve başlatan İtalyan uzmanın soyadı olan Bianco’dan esinlenerek “Piyanko” adıyla anılmıştır. Harf devrimi sonrasında Piyango olarak düzeltilen kelime, günümüze kadar gelmiştir. 9 Ocak 1926 tarihinde 710 sayılı kanunla kurulan Tayyare Piyangosu on iki yılı aşkın bir süre işledikten sonra kaldırılmış ve yerine, 5 Temmuz 1939 tarih ve 3670 sayılı kanunla Maliye Bakanlığına bağlı Milli Piyango İdaresi kurulmuştur. Biletler Tayyare Piyangosu adı ile basılmıştır. 19 Nisan 1926 – 11 Ocak 1929 tarihleri arasında eski harfli olarak 34 kez çekiliş yapılmıştır. Harf devriminden sonra da “Tayyare Piyankosu” adı ile yeni harflerle çekilişlerine devam edilmiştir. 11 Şubat 192911 Temmuz 1929 tarihleri arasında toplam 6 çekiliş yapılmıştır. THK tarafından 19 Nisan 1926’dan beri yürütülen piyango işlemleri, 31 Ara terilerini bizzat evlerinde ziya lık 1939 tarihi itibari ile Milli Pi ret ederek kendilerine müjdeli yango İdaresi’nin kendi isim ve haberi verdi. Bir kolunu vatan logosu ile çekilişlere devam edi hizmetinde kaybederek tek ko le gelmektedir. lu ile çalışan Tek Kollu Cemal, Havacılık tarihi araştırmacı müşterilerinin yüzünü güldür sı Yazar Mustafa Kılıç’ın bu ko mek hususunda daima ön safta nuda muazzam bir çalışması ve daima tektir. var. Tayyare Piyangosu tarihi Sayın Bay ve Bayanların ar ne ilişkin çok değerli bilgeleri tık uğurlu gişe aramakta te içeren bu çalışmada o döneme reddüt etmeyerek yalnız sene ait görseller de hayli ilginç. Es lerden beri her keşidede bü ki harfli piyango biletleri, çeki yük ikramiyeler kazandırmak lişin yapıldığı dolaplar ve gişe 1930’lu ve 40’lı yıllarda bu gişelerin, özellikle Nimet Abla, Tek Kollu la nam veren Malul Cemal gi lerin resimlerini bugüne ulaş Cemal ve Uğur gişelerinin rekabeti gazete ilanlarına da yansımış. şesine koşmaları menfaatleri tırmış Mustafa Kılıç. Kriz derinleştikçe kuyruk uzuyor! ZEHRA ÖZDİLEK Milli Piyango’nun yılbaşı çekilişinde 70 milyon liralık büyük ikramiyesine ilgi büyük oldu. Ünlü bilet gişesi Nimet Abla’dan bilet almak için Eminönü’nün yolu tuttuk. Ucu bucağı görünmeyen yüzlerce metrelik kuyruğa giriyoruz. Kuyruktakilerin çoğu ilk kez bilet sırasına girdiklerini, piyangonun kendilerine vurduğunu takdirde ilk işlerinin ev almak olacağını söylüyorlar. ‘İlk işim ev almak’ Soğuk havaya rağmen insanlar hemen yanlarında kendilerine bilet satmaya çalışan biletçilerden bilet almıyor. Kendi aralarında konuşan yurttaşlar piyango onlara vurduğunda ‘neler yaparım’ hayali kuruyorlar. Bizde onların hayallerine kulak veriyoruz. Orta yaşlı bir kadın, “Ah şu Türkiye şartları milyonda bir ihtimali olan bir şey için bile yarın olacakmış gibi hayal kurdurtuyor insana. Eğer bana çıkarsa ilk işim ev almak. Kira ödeyip karın tokluğuna yaşıyoruz. Hatta 4, 5 tane ev alıp rahat rahat yaşamak” diyor. Karşısındaki diğer kadın ise her şeyin fiyatının çok yükseldiğini belirterek şöyle konuşuyor, “Bir ay önce aldığım bir şeyin fiyatı şimdi 3 katı olmuş. Piyango bana vurursa hiç böyle şeyleri düşünmeyeceğim. Fiyatına bakmadan alacağım. Umut dünyası Nermin, bir baktın çıkmış” deyip kahkaha atıyor. Bir süre sırada kaldıktan sonra olduğumuz yerden ayrılıp kuyrukta bekleyen yurttaşlarla konuşuyoruz. ‘Çıkarsa yurtdışına gideceğiz’ Üç tane çeyrek bilet almak için sırada bekleyen 35 yaşındaki Özcan Yıldız,“ Eşim yeni doğum yaptı. Bir tane kızımız oldu adını Nimet Nisan koyduk. Eşim hemen beni buraya gönderdi. Kızımızın ve Nimet Abla’nın bu yıl bize şans getireceğine inanıyoruz. Bu kuyruk iki gün bile sürse bekleyip almalıyım. Yoksa eşim beni eve koymaz. Piyango bize çıkarsa yurtdışına çıkmayı istiyoruz. Abim yurtdışında yaşıyor. Biz de çocuğumuz daha iyi şartlarda okusun, büyüsün diyoruz. Türkiye’de artık yaşamak iste miyoruz. Her gün bir zam haberiyle uyanıyoruz” diyor. ‘Doktoramı yapacağım’ Üniversite öğrencileri Nilay Parlak ve Ezgi Çakmak da 40 dakikadır sırada bekliyor. Parlak, Mardin’de yaşayan ailesi ve kendisi için bilet sırasına girdiğine değinerek, “Babam buranın adını duymuş. Onun zoruyla geldim. Eğer babama alacağım bilete para çıkarsa İstanbul’da bir ev alacağız. Ara ara buraya gelip kalacaklar. Kardeşlerimde İstanbul’u merak ediyorlar. Onları da gezdiririm. Daha büyük hayallerde kuruyoruz fakat çıkmama ihtimali yüksel olduğu için sadece bunları dillendiriyoruz. Şansımızı deneyeceğiz” diyor. Çakmak da bir tane çeyrek bileti kendisi için alacağına değinerek şöyle konuşuyor; “Her yıl gelip buradan bilet alıyorum. Şimdiye kadar umudumu yitirmedim ama çok da umutlu değilim. 70 milyon olmasa bile 35 kuruş bir şey çıkarsa yüksek lisansımı ve doktoramı yurdışında yapmak istiyorum. Dil sorunum var, onu da hallederdim.” Yabancılarda kuyrukta Sadece Türkiyeliler’in değil yabancılarında Nimet Abla’dan bilet almak için sıraya girdiğini görüyoruz. Kenyalı Mary Hasan Ali, Türkiye’de öğrenci olduğuna değinerek, “Nimet abla burada çok popüler. 4 yıldır Türkiye’de bilet alıyorum. Şimdiye kadar bir şey çıkmadı. Çıkmayacağını biliyorum ama yine de umut işte. Eğer çıkarsa Kenya’da anneme bir butik otel açmak istiyorum. Türkiye’de hayat çok pahalı. Kendime de buradan bir ev ve araba alırdım. Oun dışında okulumu bitirdikten sonra bir süre dünyayı gezmek istiyorum. Hatta kendime karavan alacağım. Sevdiğim arkadaşlarımla gezeriz. Tabi bunlar sadece hayal. Piyango çıkarsa yapılacak çok şey var” diyor. Elif Yelek de, “Abimin aklına uydum da geldim. Nimet Abla için bu kuyruğa girdik. Bekliyoruz. Benim için fark etmiyor. İlla da Nimet abla olacak diye bir şey yok. Bizim ülkemizin biliyorsunuz. Bir kere çıkarsa popüler oluyorsunuz.” l İSTANBUL Diğer biletçiler de dertli Nimet Abla’nın çevresinde bilet satmaya çalışan Süleyman Şahin de, “Bu da bilet o da bilet niye burdan almıyorlar anlamıyoruz. Aynı fiyat aynı mühür ama almıyorlar. Bizim millet bu kafayla bir de Avrupa Birliği’ne girecek. Giremezler” diyor. Diğer konuştuğumuz biletçi Ali Demir de, “Bizden almamalarının sebebi biraz da sizlerin suçu. Sürekli sahte bilet haberi yapıyorsunuz. Nimet Abla’yı da hep sizler ünlü ettiniz” diyor. C MY B