Katalog

KULTUR Pazar 2 Aralık 2018 ‘Herkesin yüreğine dokunan bir insandı’ Eşi Bilge Durbaş, Refik Durbaş’ı şu sözlerle anlattı: “Güzel Gitmek istiyordu, hepimize ‘Hoşça kalın’ dedi ve gitti... Bazı bir insandı. Şiiriyle olsun, kişiliğiyle olsun herkesin yüreği siteler akciğer kanseri diye geçiyor, kanser değildi. Zatürree ne dokunan bir insandı. İyi bir şairdi. Ama artık yıpranmıştı. olmuştu bağışıklık sistemi düştüğü için, atlatamadı.” EDİTÖR: ORHUN ATMIŞ TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN kultur@cumhuriyet.com.tr 19 Ölüm hep bize mi düşer Refik Usta Şair Refik Durbaş, 74 yaşında hayatını kaybetti. Bir dönem gazetemizde de görev yapan usta, bugün son yolculuğuna uğurlanacak Usta şair Refik Durbaş, önceki akşam tedavi gördüğü hastanede 74 yaşında hayatı defnedilecek. Refik Durbaş, 10 Şubat 1944’te Erzurum’un Pasinler ilçesinde doğdu. Liseyi İzmir’de bitirdi. İstanbul İlk şiiri İzmir’de Ege Ekspres gaze yıllarında Yeni A dergisinin yazı işletesinin sanat sayfalarında yayımlandı. ri müdürlüğünü yaptı. Gazetelerde saDevinim, Gösteri, Sanat Olayı, Soyut, nat sayfaları hazırladı. 1992 yılında kazandı. Kendine özgü dili ve benzetmeleriyle, baştan beri tavrını ve varlığını keskinleştiren, anlam kadar biçi nı kaybetti. Sanatçı, bir süredir diya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Papirüs gibi dergilerdeki şiirleriyle gazetemizden emekli oldu. Köşe yaza me de önem veren şiirler yazdı. Çarşı lize giriyor ve akciğer tedavisi görü Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki öğre dikkat çekti. Arkadaşlarıyla birlikte rı olarak değişik gazetelerde çalışma ların, işçi kadınların, pazaryerlerinin, yordu. Refik Durbaş’ın cenazesi, bu nimini bitirmeden ayrıldı. 19651968 19621964 arasında Evrim dergisini, larını sürdürdü. En son BirGün gaze çayevlerinin dünyasını yansıtan şair gün Erenköy Galip Paşa Camisi’nde arasında çeşitli işlerde çalıştı. Ye 1967’de de Alan 67 dergisini yayımla tesinde yazılar kaleme aldı. olarak tanındı. Şiirinde günlük konuş kılınacak öğle namazının ardından ni İstanbul’da ve gazetemizde düzelt dı. 1971’de ilk şiirlerini “Kuş Tufanı” İkinci Yeni esintisi ile başladığı şi ma dili içine ustaca serpiştirilmiş eski Ümraniye Hekimbaşı Mezarlığı’na menlik yaptı. adlı şiir kitabında topladı. 19721974 ir yaşamı, zamanla toplumcu yönelim sözcükler de kullandı. NE DEDİLER ESERLERİ ‘Hakkı yenilenlerin 4 ŞİİR: Kuş Tufanı (1971), Hücremde Ayışığı (1974), Çırak Aranıyor (1978), İkinci Baskı (1979), Çaylar Şirketten (1980), De her daim sesi oldu’ nizler Sincabı (çocuklar için şiirler, 1982), Kırmızı Kanatlı Kartal (çocuklar için şiirler, 1982), Nereye Uçar Gökyüzü (1983), Siyah Bir Acıda (1984), Bir Umuttan Bir Sevinçten (1984, toplu şiirler 1), Yeni Bir DefterŞiirlerMeçhul Bir Aşk (1985), Ad resi Uçurum (1986, toplu şiirler 2), Geçti mi Geçen Günler (1989), Menzil (1992), 4 Gazetemiz yazarı Zeynep Oral: Refik Durbaş, dizeleriyle, emekçiler için, devrimciler için eşsiz anıtlar kurdu. Sözcükleriyle “Sokaktaki insanın”; sesini duyuramayanların, hakkı her daim yenilenlerin sesi oldu. Umut oldu, yaraları saran oldu, âşıkların dili oldu, gezginlerin yol göstericisi oldu. Sadece dizelerle değil, düz yazılarıyla da “şiir” yazdı. Sevgili arkadaşım, ışık içinde uyusun. 4 Gazetemiz Kitap Eki Yayın Yönetmeni Turhan Günay: Refik Durbaş, Türk şiirinin çok önemli isimlerinden biriydi. Çok eski bir dostum olarak üzüntüm sonsuz. Elden bir şey gelemedi. Bıraktığı eserlerle aramızda yüzyıllar boyu yaşayacaktır. 4 PEN Türkiye Yazarlar Derneği: “Refik abi sen beni niye ağlattın?” Ahmet Erhan böyle yazmıştı. Refik Behramoğlu Durbaş ‘1960 kuşağının en özgün şairi’ Kimse Hatırlamıyor (1994, toplu şiirler 1), Nereye Uçar Gökyüzü (1994, toplu şiirler 2), İki Sevda Arasında Karasevda (1994), Tilki Tilki Saat Kaç (1995), Düşler Şairi (1997), İstanbul Hatırası (1998). 4 RÖPORTAJ: Ahmed Arif Anlatıyor: Kalbim Dinamit Kuyusu (1990). 4 İNCELEME: Şair Cezaevi Kapısında (1992), Galata Köprüsü (1995), İlhami Bekir’den Mektup Var (1997), Anılarımın Kardeşi İzmir (2001). 4 DENEME: Yazılmaz Bir İstanbul (1988), İki Sevda Arasında Karasevda (1994), Yasemin ve Martı (1997). 4 ANTOLOJİ: Türk Yazınında Cezaevi Şiirleri (1993), Öykülerle İstanbul (1995). 4 YENİLEŞTİRME: Yedi İklim Dört Bucak (1977, Evliya Çelebi’den çocuklar için), Şakaname (1983, Evliya Çelebi’den çocuklar için), Mavi Alacalı Baston (1983, Muallim Naci’den çocuklar için). Şair Melih Cevdet Anday ile birlikte... Şair Can Yücel ve Durbaş bir arada... abi bugün bizi ağlattı. Şiirimizin ustalarından, ama her zaman ‘çırak’ gibi davranan Refik Durbaş. Şiiri yurdu gibi, yurdunu şiir gibi sevdi. Bu yüzden en çok yurtsuzların, kimsesizlerin, gurbetçilerin şiirini yazdı. Şiirimize her dilde rahatça söylenebilecek yerel tatlar kattı. Kendi di 4 Gazetemiz yazarı, şair Ataol Behramoğlu: Refik 1960 kuşağının en iyi, en özgün bir şairiydi. Gerçek anlamda bir halk çocuğu, halkın çocuğuydu. Bir önceki dönemin şiiri de içinde olmak üzere çağdaş şiirimizin bütün inceliklerini bi len ve kendi şiir tezgâhında işleyen bir şiir sevdalısı ve ustasıydı. Onun mizahını, çalışkanlığını, dürüstlüğünü yaşadığımız sürece hep anımsayacağız. Şiirleri ise çağdaş şiirimizdeki özgün ve sağlam yerini hep koruyacak. li de öyle tatlıydı. Açık ve Erzurum yaylası gibi geniş bir yürekle sevdi dine ortak olmayı, onlardan biri gi bir şiirdi ama hep alçakgönüllü dav insanları, şairleri, yazarları. Biz de bi yaşamayı bildi. Refik Durbaş, bü randı. Türk şiirine olmayan şeyleri onu, şiirini, dilini, kişiliğini çok sev tün büyük şairler gibi dili Türkçede, kattı. Yani, işçi sınıfının, köylünün dik. O hepimizin Refik Abi’siydi, bu ülkesi Türkiye’de, şiirleri kadar in ötesinde bir anlamda yurtsuzların, gün bizi ağlattı. Üyemiz, canımız, sanca gülümseyişinin ışıkları içinde kimsesizlerin şiirlerini yazdı. Yaz değerli arkadaşımız Refik Durbaş, yaşayacak... dığı şeyler onun politik görüşü sayı eserleriyle yaşayanlar arasına katıl 4 Şair, yazar Cevat Çapan: Ken lır. Yerel bir şiirdi ama yerel bir şi dı. Önünde sevgiyle saygıyla eğili disini yakından tanıyan arkadaşları irin ne kadar evrensel olabileceği yoruz. nın sevgili bir kardeşiydi. Onu kay ni biz Refik Durbaş’ın şiirinde görü ‘Acılı insanı yüceltti’ betmek, en yakınları için olduğu gi rüz. Uzun yol şöförleri, uykusuzlar, bi, arkadaşlarını da derinden sarsan çocuk işçiler, çıraklar, matbaacılar, 4 Şair Turgay Fişekçi: Refik Dur bir acı. Yaşarken onu üzmemek için eli yüzü kirli ve paslı olanlar, ihmal baş, bütün büyük şairler gibi, ha üzerine titreyen sevgili eşi Bilge ve edilmiş demeyeyim ama bugüne ka yatı boyunca şiir sanatının namu oğlu Alican gibi, yakın arkadaşları dar yazılmamış bir dünyayı Refik su, insanlığın onuru olmayı bilen da onu en güzel yanlarıyla hatırla Ağabey yazdı, çok Türkçe yazdı, çok bir şairdi. Anadolu’da ayak basma yacaklar ve anısını unutulmaz şiir dünya diliyle yazdı, çok şiirce yazdı, dığı köşe, dertleşmediği insan kal leriyle birlikte yaşatacaklar. çok ağabeyce yazdı, çok kardeşçe mamıştı. Hepsi şiirine girdi: Kim 4 Şair Haydar Ergülen: Refik Ağa yazdı ve çok tatlı yazdı. Dünya tatlı sesiz çoban, direnişteki işçi, ceza bey, bizim şiirimizin ağabeyiydi. sı bir insandı. O yüzden ikinci ağa evindeki hükümlü, sömürülen çı Cemal Ağabey (Süreya) hayattayken beyimizi kaybettik. raklar, kadın işçiler onun şiir dün biz genç şairlerdik. Öldükten son 4 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti: yasının kozalarını ördüler yıllar bo ra da “ağabey” kaldı. Refik Ağabey Refik Durbaş’ı kaybetmenin üzün yu. Refik Durbaş, bütün büyük şair de öyleydi. Her zaman Cemal Süre tüsü içindeyiz. Şiir ve yazı dünya ler gibi, ülkesinin şiirlerden oluşan ya gibi kuşaklar arasında bir köprü sına uzun yıllardır başarıyla hiz bir haritasını çizdi; tarihini, coğraf oldu, bağlantı oldu. Alçakgönüllülü met eden Refik Durbaş’ın ailesine yasını yeniden yazdı, acılar içindeki ğünü herkes biliyordur, benim söy ve basın topluluğumuza başsağlı insanını öpe koklaya yüceltti, der lememe gerek yok. Şiiri de büyük ğı diliyoruz. Durbaş’ın en ünlü şiiRlerinden ‘Çırak Aranıyor’: Durbaş, kardeşi Mahmure İleri ve yeğeni Esin İleri’yle birlikte Cumhuriyet gazetesi bahçesinde. Elim sanata düşer usta Dilim küfre, yüreğim acıya Ölüm hep bana Bana mı düşer usta? Sevda ne yana düşer usta Hicran ne yana Yalnızlık hep bana Bana mı düşer usta? Gurbet ne yana düşer usta Sıla ne yana Hasret hep bana Bana mı düşer usta? C MY B