Katalog

Salı 11 Aralık 2018 12 Küresellikulusallık etkileşimindeki Türkiye Sovyetler Birliği 1989’da dağılınca Batı’da ve Türkiye’de bir slogan yaygınlaşmıştı: “artık küreselleşme var, ulusallaşma ortadan kalktı”! Küreselleşen neydi? Neo liberal ağırlıklı bu çevreler aslında, “kapitalizmin küreselleşmesini” kastediyorlar ve istiyorlardı. ThatcherReagan, AngloAmerikan ekolünün sürüklediği bu yaklaşım ve uygulamalar özünde, “Batı kapitalizminin doğal küresel egemenliğini öngören siyasal ve ekonomik bir dayatma idi”. Aynen bana, Turgut Özal’ın, Türkiye için öngörülerinde söylediği gibi. Ben onları değil, onlar beni izledi, demişti (*). Küreselleşme aslında, “ulusalcılığın yerini almıyor, ulusal çıkarları ortadan kaldıracak doğal bir sömürü düzeni getiriyordu”. Ekonomik sınırların kalkması ve liberal politikalar, şu sonucu doğuracaktı: görece, fiilen güçlü olan devletler ve şirketler, azgelişmiş ve yarı gelişmiş ülkeleri (ve piyasaları) daha rahat bir biçimde işgal edebileceklerdi. Türkiye’de Tekel’den SEKA’ya yapılan özelleştirmeler (ve yabancılaştırmalar) süreci, “ulusal ekonomilerin sanayiden tarıma kadar nasıl işgal ettirildiğinin” ders gibi okutulacak bir kanıtıdır. Dolayısıyla “artık küreselleşme var, ulusalcılık rafa kaldırıldı” ifadesi tamamen yanlış ve sömürgeci bir dayatmadır. kAakçsıinnıelmualuzsoalldcıulık Söylenenin aksine “ulusalcılık daha da kaçınılmaz hale geldi”. Çünkü küreselleşme, çekirge sürüleri gibi siyasi, iktisadi ve askeri olarak saldıran bir ortam yarattı. İletişim olanaklarının yaygınlaşması, finans düzeninin yeni akışkanlığı, daha bozuk ve dengesiz bir küresel yapılanma sonucunu doğurdu. Bu durum karşısında “ekonomide ulusalcılık, yeni küresel dengesizliklere karşı, korunmanın olmazsa olmaz bir politikası haline dönüştü”. Sermayenin, hizmetlerin, malların ve teknolojinin çok akışkan (mobil) duruma gelmesi, “güçlü olanların daha güçlü olmalarına yol açtı”. Ekonomik kavga büyüklere de sıçradı: bugün ABD ve Çin en büyük kavganın baş aktörleri olarak sahnedeki yerlerini aldılar. İkinci Dünya Savaşı sonrasında tek ekonomik küresel patron konumundaki ABD, Çin’in kendisine yetişmesi sonrası “önce Amerika” diyerek, ulusalcı politikada başa güreşir hale geldi, tükürdüğünü yaladı. İngiltere’nin Brexit kararı, “ulusal politikaya dönüş” hükmündedir. ABD’nin bile, küreselleşmeyi boş vererek “önce Amerika” demesi, bizim de “önce Türkiye” konumuna çoktan gelmemizi gerektirir, çünkü sömürülen konumdayız. SEKA’mızı, TEKEL’imizi, şeker fabrikalarımızı, Aliağa’yı, demirçelik tesislerimizi ve diğerlerini koruyabilseydik, bugün düştüğümüz noktaya gelmezdik. Etimizi, cevizimizi, pamuğumuzu, “sermayemizi” dışarıdan alıyoruz, kendi elimizle yok ettiğimiz değerlerimiz sonucu. AB bile uzun yıllar, bütçesinin yarısını, “tarımına destek için ayırmıştı”. Sözün kısası bugünkü dünyanın ekonomik olarak “küreselleşmiş bozuk yapısı”, Türkiye için ulusalcı politikaları daha da zorunlu hale getirmektedir. Ancak bu sayede üretim ve ihracat artar, dış ticarette denge kurulur: istihdam artar, gelir bölüşümü düzelir: kısacası refah düzeyi yükselir. Kısır ve otoriter politikalardan vazgeçip, katılımcı demokrasinin egemen olduğu bir ortamda, ulusal politikalar yürütülebilir. Günlük ve tepkisel politikalarla, “ben yaptım oldu” diyerek bir sonuç alınmaz, aklın yolu bellidir. En önemli sorun, bu yolda ilerlemek için “siyasal iradeyi” oluşturabilmektir. Azgelişmişlik kısırdöngüsünden kurtulmadan bunların yapılamayacağını tarih göstermiştir. Atatürk bu nedenle, dün de bugün de haklı çıktı. (*) Batı’nın Yeni Türkiye Politikası, syf 2938, Cumhuriyet yay, 3. baskı, 2009 11 ARALIK 2018 SAYI: 34033 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Ekonomi: Şehriban Kıraç l Dış Haberler: Mine Esen l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur. l Okur Temsilcisi: Cengiz Yıldırım [email protected] l Mali ve İdari İşler Müdürü: Hasan Talay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İmsak İstanbul 06:38 Ankara 06:21 İzmir 06:42 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 08:12 13:04 15:22 07:53 12:49 15:10 08:11 13:11 15:37 Akşam 17:45 17:32 17:59 Yatsı 19:11 18:57 19:22 haber EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: FUNDA YAŞAR ER Ankaralı gazeteci Şinasi Nahit Berker’in ünlü “Gazeteci olunmaz, gazeteci doğulur…” sözünden hareketle “gazeteci doğanları” anımsamayı sürdürelim. HHH Fazlı Necip… Yeni Asır gazetesi… Selanik’te Fazlı Necip (18), “Asır” adlı bir gazete çıkarmayı düşlüyordu! 20. yüzyıla girerken, Osmanlı’nın “istibdat döneminde” bu düşü gerçekleştirmek çok güçtü… 32 ay izin bekleyişin den sonra 19 Ağustos 1895’te “Asır’ı” hafta da iki gün çıkarmaya başladı.  “1908 Temmuz Fazlı Necip Devriminden (2. Meşrutiyet)” sonra ga zetenin adı “Yeni Asır” oldu… Matbuat Müdürlüğü’ne atanınca gazeteyi halası nın oğlu Abdurrahman Arif’e bıraktı. Abdurrahman Arif 1918’de ölünce, oğlu Şevket Bilgin (24) gazeteyi yö netmeye başladı. 1924’te Türk Yunan mübadelesi nedeniyle İzmir’e yerleşince “Yeni Asır’ı”  İzmir’de yayımladı. Bu arada “Yeni Asır”; Balkan Savaş ları, Selanik’in düşmesi, Birinci Dünya ve İstiklal Savaşı, Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti’ni kurması gibi birçok tarih sel olaya tanıklık etti. HHH “Uluslararası 1930 Ekonomi Buh ranının” etkisi, gazeteye yansıyınca Türkiye’de ilk geçen gazete “ulusal ekonomi, yerli malı ve tutumlu oldu. 1971’de yeni “offset” olma konularına” ağırlık verdi. ÖzAgecanr baskı makinesiyle bütün sayfalarını renkli bastı… HHH Şevket Bilgin’in yurtdışında okuyan oğlu Dinç Bilgin, Türkiye’ye dönünce Ekmeğin karne ile, Sümerbank’ın Özgen Acarpazen kumaşının kuponla sınırlı olarak alındığı 2. Dünya Savaşı’nın sıkıntılarını hafifletmek için İnönü, 1946’da “Tutum ve Yerli Malı Haftası”nın 12 18 Aralık tarihleri arasında kutlanmasını başlattı. babası “yazı işlerinde” değil O yıl, ben İzmir Eşrefpaşa Tınaztepe Kavşak “muhasebe” bölümünde gö İlkokulu’nun 3. sınıfındaydım. Öğretme Basın Nereye Gidiyor? (5) revlendirdi! Babası, oğlunun “bir gazetede dönen çarkın kaynağında mesleği” öğrene nimiz Cahide Erkal çok güzel bir kutlama düzenledi. (Youtube’da “Yerli Malı Marşı’nı” dinleyip izleyebilirsiniz…) rek aşamalı olarak “gazeteci   Bilindiği üzere İnönü, Türkiye’yi 2. Sadrazam Sokollu Mehmet sülalesin liğe” geçmesinden yanaydı! Dünya Savaşı’na sokmadı, her olasılığa den Abdi Sokullu ile ortaklık başladı. Dinç Bilgin “gazeteciliği” değil “paranın karşı büyük bir orduyu beslemek zorun Bu ortaklık Bilgin’in, Sokullu’nun kız gizemini” öğrendi! da kaldı. Bu durum halk arasında çeşitli kardeşinin kızı Nebile ile evlenmesine Bu konuya devam edeceğiz…                  sıkıntılara yol açtı. yol açtı. (Düzeltme: Geçen yazıda Sedat Simavi Hatta İnönü ile ilgili bir anı ünlüdür. Demokrat Parti döneminde (1950 olarak kullanılan resim Şevket Bilgin’dir. Sivas’ı ziyaretinde bir çocuk İnönü’ye 60) “Yeni Asır” çok büyüdü. Şevket Simavi öleli ise 60 değil 65 yıl oldu…) “Sen, bizi ekmeksiz bıraktın!” diye Bilgin’in küçük kardeşi Behzat, üç dönem DP milletvekili seçildi. (1959’da Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğrenci iken, Türkiye’de ilk kez hazır Yerli Malı Haftası! Mustafa Kemal Atatürk, 1923’te “İzmir İktisat Kongresi”ni topladı. Sa şikâyet eder. O da “Evet, ekmeksiz bıraktım, ama babasız bırakmadım!” yanıtını verir. “Tutum ve Yerli Malı Haftası” o günle ladığım “Turizm Ekonomisi” tezimden vaştan yeni çıkmış yararlanarak yazdığım 3 makalemi, ver Türkiye’nin ekonomik rin sonucudur. Ancak ne var ki Cumhuriyet diğim Şevket Bilgin beğenerek gazetede yapılanması görüşül yayımlamıştı!) dü. Sermaye birikimi döneminde kurulan ve yerli malı üreten HHH 27 Mayıs 1960 devriminde Yeni Asır olmadığı için, yerli malı üretecek fabrika fabrikalar özelleştirildi, çoğu kapandı, zor günler geçirdi. Gazete kapanmanın aşamasına geldiyse de 4 yıl sonra toparlanmakla kalmadı, Ege’nin en büyük gazetesi olma inancını sürdürdü. lar adım adım kuruldu. Başbakan İsmet İnönü,12 Aralık 1929 tarihinde TBMM’deki buğday, şeker, et ithal edilir oldu! Oysa bugün Türkiye ne savaştan çıktı, ne de 1967’de “rotatif” baskıdan “offset’e” bir konuşmasında, Sağ alt köşede ben... dünyada savaş var! Sözcü davası genişletildi Çölaşan ve Doğru’ya 15 yıla kadar hapis istemiyle iddianame SEYHAN AVŞAR nenin dramı” başlıklı yazıları suç İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturma kap lama konusu yapıldı. Çölaşan’ın kamuoyunda FETÖ/PDY yapılanması hakkındaki olumsuz algıyı azaltmaya ve terör örgü zndciyBlisisşcl1Atdgraanddaaaaoıaaeaıa5iürlrhndmdtfİnmrtrnpııMrıeısibğuylliibnııeovıaaa”rtÇıuDıyışuualshndnernnltstöalBaolnueısyaadeuuaauliğrat3’bEnakdtanakmmnrnaçösr7yuşmmakhtaldfrucSıkeeeaaı.ahlnıdaaun’öaiadörnnmAniCband,ÇğnzblrSedtyruğeüSuvacgueeu,aouÇaörınüözsemhüttml5lrçö5nimıez“katgnleDydglhCFünceşaapoagedlaaaüüotuEmerlhaoşinamiimezğıspzrTlçaarazgeen7ldiraSdihrnÖeakaeiylatnu.disaoineen5ktk.Mez’yntdvielyrsliilde.teıaaiyuaeelaienançtmMİıerBytkışe.dhydaıNblöiyıatngis6dinedanklariuayeşıiahrat1iüenrrsl“iyalyzniemnmiFaisynüeYöknvaEtenareYaüteyTüreymseıcnafEliÖatteaömüriemmztlnlrşalsıaiİaieenkisrkznÇ, ölaşvdşrtvYy2gM7laaeaanuuüie0.n5amBarvknnt1Çdhdeaey9amdazııökzıbb”’rudhlldııea,ıuiadıklülamlSğ2şmlaaZelköıaa0ynreaemüazrrne1adsmsıc1mk’ı5pie”ııüzs,5an’ıneyıöttilnuyleamtynaF2İkıeklaısr”eçe0ealzdit,dratp1salsaahı2“uıam3nükrŞğenu0rl’bramdiuamt1almüeleduirş7aelkltkaılmddehm’nnaadri3nii’ıar.el“e7hFnCaanBİki”k.Eaddre“ıiieApsTnddomzdvk“uiiÖğiieeBsim1aaançıbvr’lNirnnau8yedrliuetbeaanüCiObicac.mmadseeaaSnscşatzzaueeaaainaakDoğrudtÖdgyybğgCkmmuöauııuiiiuzsliı.hrGrybdkytzzhlş”tmümS5dauaüeaaiai2i,aüvalöatlnpşrshzd0“iakaOkteezvlklAeıeedıau1dreiınrüllcnak’ştkdınudgnm7arüü”eimyiatiliunığaı’k,ncelıyi.aşdehgdçuenas“iayıyeDpyseaıNadietklrUetlaa.ıeı4tkozaemoyllnauthzDBğıauğek’çpaaiyaıdatiıunartbsoğalıknueblşneraaunişğriorlrtiialkmhsrnırsa’dpnırıaGşDnliıBl.luautdaasnstaaimuösAdühvukın’iröynreğnukyznacınaruıkveoamnılnuüçmıyarkdünkibyl“gölbdkkcnröıkıaaşdaiaeğniüeşaadnmrmıryamnkAiıt”eçntümeskbırüvaaaükha.devlüzbUsuuerillreİşbeaeaüekecıka2rallsşnkSauuannmrgirt“ol0gt1zyüadaaklın1iuıne1evasln9ğrn’yelıv2delçıun6odennııalgnbennuesMers’ümgzndiıMrduaniududdaü.iaaanlilşaaenş,” ‘Sözcü’ye FET çamuru yapışmaz’Ö “silahlı terör örgütü yönetme” ve “örgüt propagandası” yapmak, Gökmen Ulu, Mediha Olgun ve Yonca Yüceka Sözcü yazarları ve çalışanları hakkında yeni bir iddianame hazırlanmasına CHP leli hakkında ise “silahlı terör örgü 25. ve 26. dönem milletvekili ve gazeteci Barış Yarkadaş sosyal medya üzerinden tüne yardım etmek” suçlaması kap tepki gösterdi. Yarkadaş, “En sosyal medya Emin Çölaşan ve Necati Doğru ile ga samında ceza istenmişti. 4 şüphe zete çalışanları hakkında FETÖ’cü suçlaması yöneltmek, akla, vicdana, mantığa ve hukuka aykırıdır. Bu iddianame, yerel seçim öncesi medyaya yönelik bir gözdağıdır ve ‘susun’ işaretidir. Sözcü yazarlarına FETÖ çamuru yapışmaz” diye yazdı. li hakkındaki yargılama İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam ediyor. l İSTANBUL ÇEVNDEGAKEVULALKESÖLI İY 26 ağırlaştırılmış müebbet Çengelköy ve Kuleli’deki darbe girişimi davasında, “anayasayı ihlal” suçundan 26 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 8 sanığa müebbet hapis cezası verildi. 15 Temmuz darbe girişiminde kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz’da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi’nin işgali ile burada çıkan olaylarda 8 kişinin hayatını kaybetmesine ilişkin 114 sanığın yargılandığı davada karar açıklandı. Mahkeme heyeti, 26 sanığı “Anayasayı ihlal” suçundan ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme heyeti, 8 sanığı da aynı suçtan ‘iyi hal’ indirimi uygulayarak müebbet hapis cezasına çarptırdı. 14’ü polis olan toplam 16 sanık hakkında “Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” suçundan 12 yıl 6’şar ay hapis cezası verildi. 57’si sanık er ile 7 askeri öğrenci olmak üzere toplam 64 sanık hakkında ise suç tarihinde iradelerinin komutanları tarafından fesata uğratıldığı gerekçesiyle ceza verilmesine yer olmadığına karar verildi. l İSTANBUL / DHA Talha Uğurluel tutuklandı Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen FETÖ soruşturma çerçevesinde tarihçi yazar Talha Uğurluel hakkında gözaltı kararı çıkarıldı. Karar üzerine harekete geçen polis ekipleri, Uğurluel’i İstanbul’daki evinde gözaltına aldı. Kente getirilerek sağlık kontrolünden geçirilen Uğurluel, İl Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi’ndeki işlemlerinin ardından adliyeye sevk edildi. Uğurluel çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklandı. FETÖ silahlı terör örgütüne ait, kapatılan Samanyolu televizyonunda “Maceracı” isimli gezi programını sunan Murat Yeni de geçen 23 Kasım’da Erzincan’da yürütülen soruşturmada tutuklanmıştı. Uğurluel’in Murat Yeni’nin ifadesi doğrultusunda gözaltına alındığı öğrenildi. Murat Yeni, aralarında Talha Uğurluel’in de yer aldığı birçok kişinin FETÖ toplantılara katıldığını söylemişti. BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Deniz kıyısında bulunan kamışlık ve sazlık yer. 2/ Hatay yöresine özgü, buğday ve 1 T OR T UM K A 2 ADA Z AMAN 3 TAFTA AR I 4 L Y A K AMO Z 5 I R A K MU T 6 CU ASA L E T etle yapılan 7 A T İ N A A N A bir yemek... Bir sanat yapıtında 8 İ NAYET Y 9 İ N İ KAS İ T işlenen ana konu. 3/ Ruh... İlacın alınmasını sağlamak için içine katılan nötr madde. 4/ Yolsuz ya da emeksiz elde edilen şey... Tantal elementinin simgesi. 5/ Bir nota... Yabancı... Hava ve gaz akımları oluşturmakta kullanılan aygıt. 6/ Bir tarafa yönelme, dönme. 7/ Şekerkamışından elde edilen sert bir içki... İskambilin atası sayılan, günümüzde ise fal bakmakta kullanılan 78’lik deste. 8/ Bir renk... Gezinti yeri. 9/ Kökü he kimlikte kullanılan ve “hazanbel” de denilen otsu bitki... Parlak kırmızı renkte bir süs taşı. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Uyku ile koma arasında derin baygınlık hali. 2/ “Melâli anlamayan nesle değiliz” (Ahmet Haşim)... İspanyolların sevinç ünle mi. 3/ Resim yapımında kullanılan bir tür boya... Parola. 4/ Güzel sanat... Deneylere ve tanıtlamalara dayanan bilimlerin genel adı... Bir nota. 5/ Tek başına oynanan bir iskambil oyunu. 6/ Yaprakları güzel kokulu bir süs bit kisi... İçine sulu şeyler koymaya yarayan kap. 7/ Eğimli arazi yüzeyi... Balık ağlarının alt ve üst yanlarına geçirilen, keçi kılından yapılmış ip. 8/ Gemilerin bordalarında bulunan ve san dalları asmaya yarayan dikmelere verilen ad. 9/ Kimi Türk topluluklarında nevruza verilen ad... İnce ve uzun metal şerit. C MY B